Go na content

Go na table of contents

Ete wan tu sani

Ete wan tu sani

 1 GRONPRAKSERI

Den wet fu Gado komoto fu den gronprakseri fu en. Na ini Bijbel wi e feni gronprakseri noso prenspari leri di e sori wi fa Gado e si sani. Gronprakseri e yepi wi fu frustan fa Gado e denki. Den e yepi wi fu teki bun bosroiti na ini wi libi èn fu du san reti. Den e yepi wi spesrutu na ini situwâsi pe Bijbel no abi wan wet di e taki krin san wi musu du.

Kapitel 1, paragraaf 8

 2 GI YESI

Te wi e gi yesi na Yehovah, dan dati wani taki dati wi de klariklari fu du san a e taigi wi. Yehovah wani taki wi gi yesi na en fu di wi lobi en (1 Yohanes 5:3). Efu wi lobi Gado èn efu wi e frutrow na en tapu, dan wi o gi yesi na den rai fu en awinsi san e pasa. Wi o gi yesi na en srefi te a muilek gi wi. A bun te wi e gi yesi na Yehovah, fu di a e leri wi fa wi kan abi wan bun libi nownow kaba èn a e pramisi wi taki wi o kisi furu blesi na ini a ten di e kon.​—Yesaya 48:17.

Kapitel 1, paragraaf 10

 3 WI MAN TEKI WI EIGI BOSROITI

Yehovah gi ibri sma a grani fu teki en eigi bosroiti. A no meki wi leki robot (Deuteronomium 30:19; Yosua 24:15). Fu di wi de fri fu teki wi eigi bosroiti, meki wi kan bosroiti fu du bun. Ma efu wi no luku bun, wi kan teki don bosroiti tu. Fu taki en leti, ibriwan fu wi musu bosroiti efu a o tan gi yesi na Yehovah èn efu a o sori taki a lobi en trutru.

Kapitel 1, paragraaf 12

 4 WET DI E SORI FA WI MUSU LIBI

Yehovah na a sma di e poti wet gi wi fu sori wi fa wi musu tyari wisrefi. Bijbel e leri wi san na den wet disi èn fa den kan yepi wi fu abi wan bun libi (Odo 6:16-19; 1 Korentesma 6:9-11). Den wet disi e sori wi san Gado feni bun èn san a no feni bun. Den e yepi wi tu fu kon sabi fa fu sori lobi gi trawan, fa fu teki bun bosroiti èn fa fu libi bun nanga trawan. Aladi a fasi fa sma na grontapu e tyari densrefi e kon moro ogri dei fu dei, toku den wet fu Yehovah no e kenki (Deuteronomium 32:4-6; Maleaki 3:6). Te wi e gi yesi na den, dan a no o pasa makriki taki ogri miti wi èn taki wi kisi furu broko-ede.

Kapitel 1, paragraaf 17

 5 KONSENSI

Wi konsensi na a piki di wi frustan e piki wi taki wan sani bun noso fowtu. Yehovah gi ibriwan fu wi wan konsensi (Romesma 2:14, 15). Efu wi wani taki a konsensi fu wi wroko bun, dan wi musu gebroiki den wet fu Yehovah fu oefen wi konsensi. Te wi du dati, a kan yepi wi fu teki bosroiti di Gado feni bun (1 Petrus 3:16). Wi konsensi kan warskow wi te wi de fu teki wan don bosroiti, noso a kan meki taki wi sari srefisrefi te wi du wan sani di no bun. Wi konsensi kan kon swaki tu, ma Yehovah kan yepi wi fu meki a wroko bun baka. Te wi konsensi e wroko bun, dan wi o firi koloku èn wi o abi lespeki gi wisrefi.

Kapitel 2, paragraaf 3

 6 BIGI LESPEKI GI GADO

Te wi abi bigi lespeki gi Gado, dan dati wani taki dati wi lobi en so te taki wi no wani du nowan enkri sani di a no feni bun. A sani dati o yepi wi fu du san bun èn fu no du ogri (Psalm 111:10). Wi o gi yesi na iniwan sani di Yehovah e taigi wi fu du. Fu di wi abi bigi lespeki gi en, meki wi o du san wi pramisi en. A bigi lespeki di wi abi gi Gado o abi krakti tapu a fasi fa wi e denki, tapu a fasi fa wi e libi nanga trawan èn tapu den bosroiti di wi e teki ibri dei.

Kapitel 2, paragraaf 9

 7 BEROW

Wán fasi fa sma e sori taki den abi berow na te den e sari srefisrefi taki den du wan sani di no bun. Te sma di lobi Gado kon frustan taki den du wan sani di a no feni bun, dan den e sari srefisrefi. Efu wi du wan sani di no bun, dan wi musu begi Yehovah fu gi wi pardon nanga yepi fu a frulusu-ofrandi fu Yesus (Mateyus 26:28; 1 Yohanes 2:1, 2). Te wi abi berow trutru èn te wi e tapu fu du san no bun, dan wi kan de seiker taki Yehovah o gi wi pardon. Wi konsensi no abi fu fon wi moro gi den sani di wi ben du na ini a ten di pasa (Psalm 103:10-14; 1 Yohanes 1:9; 3:19-22). Wi musu du tranga muiti fu leri fu den fowtu fu wi, wi musu kenki den fowtu denki fu wi, èn wi musu hori wisrefi na den wet fu Yehovah.

Kapitel 2, paragraaf 18

 8 TE DEN PURU WAN SMA FU A GEMEENTE

Te wan sma di du wan seryusu sondu no abi berow èn e weigri fu du san Yehovah taki, dan a sma dati no kan de wan Kotoigi moro. Den musu puru en fu a gemeente. Te den puru wan sma fu a gemeente, dan wi no e moksi moro nanga en èn wi no e taki moro nanga en (1 Korentesma 5:11; 2 Yohanes 9-11). Fu di den puru so wan sma fu a gemeente, meki Yehovah no e kisi porinen èn a sani dati e kibri a gemeente (1 Korentesma 5:6). Te den puru wan sma fu a gemeente, dan dati kan yepi en fu abi berow èn fu drai kon baka na Yehovah.​—Lukas 15:17.

Kapitel 3, paragraaf 19

 9 LERI, TIRI, NANGA RAI

Yehovah lobi wi èn a wani yepi wi. Dati meki a e gi wi leri, a e tiri wi èn a e gi wi rai nanga yepi fu Bijbel èn nanga yepi fu sma di lobi Gado. Fu di wi na sondu libisma, meki wi abi a yepi fu en tranga fanowdu (Yeremia 17:9). Te wi abi lespeki gi den wan di Yehovah e gebroiki fu tiri wi èn te wi e arki den, dan wi e sori taki wi abi lespeki gi Yehovah èn taki wi wani gi yesi na en.​—Hebrewsma 13:7.

Kapitel 4, paragraaf 2

 10 HEIMEMRE NANGA SAKAFASI

Fu di wi na sondu sma, meki a kan pasa makriki taki wi e denki wisrefi nomo èn taki wi abi heimemre. Ma Yehovah wani taki wi abi sakafasi. Nofo tron wi e bigin leri fu abi sakafasi te wi e frustan taki wi na noti te wi e teki wisrefi gersi nanga Yehovah (Yob 38:1-4). Wan tra prenspari fasi fa wi kan sori sakafasi na te wi e leri fu hori trawan na prakseri èn fu suku a bun fu den na presi fu denki wisrefi nomo. Nofo tron sma di abi heimemre e denki taki den bun moro trawan. Ma wan sma di abi sakafasi no e kori ensrefi fu di a sabi taki a abi bun fasi nanga swakifasi. A no frede fu taki fu den fowtu fu en, fu aksi pardon, èn fu teki rai. Wan sma di abi sakafasi e frutrow tapu Yehovah èn a e du san a taki.​—1 Petrus 5:5.

Kapitel 4, paragraaf 4

 11 WI E GI YESI NA GADO

Fu di Yehovah meki ala sani, meki en na a moro makti sma na hemel èn na grontapu. En na a sma di e taigi den wan na hemel èn na grontapu san fu du. Ala ten a e gebroiki en makti fu du bun gi trawan. Yehovah gi sma a frantwortu fu sorgu taki sani go bun nanga wi, fu eksempre, papa nanga mama, gemeente owruman, nanga tiriman. Yehovah wani taki wi musu gi yesi na den (Romesma 13:1-5; 1 Timoteyus 5:17). Ma te den wet fu libisma no e kruderi nanga den wet fu Gado, dan wi e gi yesi na Gado na presi fu libisma (Tori fu den apostel 5:29). Te wi e saka wisrefi na ondro den wan di Yehovah e gebroiki fu tiri wi, dan wi e sori Yehovah taki wi e lespeki den seti fu en.

Kapitel 4, paragraaf 7

 12 OWRUMAN

Yehovah e gebroiki owruman, noso brada di abi ondrofeni fu sorgu gi a gemeente (Deuteronomium 1:13; Tori fu den apostel 20:28). Den man disi e yepi wi fu tan de bun mati fu Yehovah èn fu anbegi en na ini freide èn na wan orga fasi (1 Korentesma 14:33, 40). Bijbel e sori taki owruman e kisi a frantwortu fu den nanga yepi fu santa yeye. Den musu doro spesrutu markitiki di skrifi na ini Bijbel (1 Timoteyus 3:1-7; Titus 1:5-9; 1 Petrus 5:2, 3). Fu di wi e frutrow na organisâsi fu Gado èn fu di wi e horibaka gi en, meki wi de klariklari fu wroko makandra nanga den owruman.​—Psalm 138:6; Hebrewsma 13:17.

Kapitel 4, paragraaf 8

 13 EDEMAN FU NA OSOFAMIRI

Yehovah gi papa nanga mama a frantwortu fu sorgu den pikin. Ma Bijbel e sori taki a papa na a edeman fu na osofamiri. Ma te wan papa no de, dan a mama e tron edeman fu na osofamiri. Wan tu fu den frantwortu fu na edeman fu na osofamiri na fu sorgu taki en osofamiri abi nyanyan, krosi, nanga wan presi fu tan. A prenspari srefisrefi taki a e yepi en osofamiri fu anbegi Yehovah. Fu eksempre, a musu sorgu taki den e go na den konmakandra ibri wiki, taki den e go na ini a preikiwroko èn taki den e studeri Bijbel leki osofamiri. A abi a frantwortu fu teki bosroiti gi na osofamiri tu. Neleki Yesus a e pruberi ala ten fu sori switifasi, a no e fruwakti tumusi furu fu en osofamiri, a no grofu èn a no e libi na wan ogri-ati fasi nanga den. Na so lobi o de na ini na osofamiri èn ala sma kan de seiker taki sani o waka bun nanga den èn taki den tron moro bun mati fu Yehovah.

Kapitel 4, paragraaf 12

 14 A TIRI SKIN

A Tiri Skin na wan grupu brada di abi a howpu fu libi na hemel èn di Gado e gebroiki fu tiri a wroko di a pipel fu en e du. Na ini a ten fu den fosi Kresten, wan grupu brada ben kisi a frantwortu fu teki fesi na ini na anbegi èn na ini a preikiwroko fu den Kresten gemeente (Tori fu den apostel 15:2). Na ini a ten disi, den brada fu a Tiri Skin e tiri a pipel fu Gado èn den e kibri den. Te den brada disi e teki bosroiti, den e frutrow tapu Gado Wortu nanga en santa yeye. Yesus ben kari a grupu salfu brada disi „a koni srafu di de fu frutrow”.​—Mateyus 24:45-47.

Kapitel 4, paragraaf 15

 15 TE SISA MUSU TAPU DEN EDE NANGA WAN SANI

Son leisi den kan aksi wan sisa fu du wan wroko na ini a gemeente di wan brada e du nofo tron. Te a sisa e du a wroko disi, dan a e weri wan sani fu tapu en ede fu sori taki a abi lespeki gi a seti fu Yehovah. Ma wan sisa no abi fu tapu en ede na ini ala situwâsi. Fu eksempre, wan sisa o abi fu weri wan sani fu tapu en ede te a e hori wan Bijbelstudie aladi en masra noso wan dopu brada de drape.​—1 Korentesma 11:11-15.

Kapitel 4, paragraaf 17

 16 NO TEKI SEI NA INI POLITIEK

Leki a pipel fu Yehovah wi e weigri fu teki sei na ini politiek (Yohanes 17:16). Wi e horibaka gi a Kownukondre fu Gado. Neleki Yesus wi no e teki sei na ini den sani fu grontapu.

Yehovah e taigi wi fu „gi yesi” na „gran lanti” èn na „den wan di abi makti” (Titus 3:1, 2; Romesma 13:1-7). Ma a wet fu Gado e taki tu dati wi no musu kiri sma. Dati meki wan Kresten noiti no o go feti gi a kondre fu en, fu di en konsensi e taigi en taki dati no kan. Efu wan Kresten kan du wan tra wroko gi lanti na presi fu go na ini a legre, dan a musu luku san en konsensi e taigi en.

Wi e anbegi Yehovah wawan, fu di en na wi Mekiman. Dati meki wi no e du sani fu gi grani na a fraga èn wi no e singi a singi fu a kondre tu, ma wi e sori taki wi abi lespeki gi den sani dati (Yesaya 43:11; Danièl 3:1-30; 1 Korentesma 10:14). Na so a de tu taki leki anbegiman fu Yehovah ibriwan fu wi teki a bosroiti fu no stem gi wan partèi noso gi wan sma te verkiezing e hori. Wi no e du dati, fu di wi teki a sei fu a regering fu Gado kaba.​—Mateyus 22:21; Yohanes 15:19; 18:36.

Kapitel 5, paragraaf 2

 17 A YEYE FU GRONTAPU

Grontapu e gi sma deki-ati fu denki leki Satan. Nofo tron den sma di abi a denki disi na sma di no lobi Yehovah, di no e du muiti fu de leki en, èn di no wani hori den wet fu en (1 Yohanes 5:19). A denki dati èn den sani di a e meki sma du na san Bijbel e kari a yeye fu grontapu (Efeisesma 2:2). A pipel fu Yehovah e sorgu taki den e kakafutu gi a denki disi fu di den no wani teki en abra (Efeisesma 6:10-18). Na presi fu dati, wi lobi du san Yehovah wani èn wi e du tranga muiti fu tan denki soleki fa en e denki.

Kapitel 5, paragraaf 7

 18 SMA DI FADON KOMOTO NA BRIBI

Te wan sma fadon komoto na bribi, dan dati wani taki dati a drai baka gi den tru tori di skrifi na ini Bijbel. Sma di fadon komoto na bribi no wani arki Yehovah èn den no wani arki Yesus tu, a sma di Gado poti leki Kownu fu tiri en Kownukondre. Den sma disi e pruberi fu hari trawan kon na den baka (Romesma 1:25). Den wani meki sma di e anbegi Yehovah bigin tweifri. Son sma na ini den fosi Kresten gemeente ben fadon komoto na bribi. A sani disi e pasa tu na ini a ten disi (2 Tesalonikasma 2:3). Den wan di e tai hori na Yehovah no abi noti fu du nanga den sortu sma dati. Wi no e meki den sani fu den sma disi hari wi prakseri èn wi no e meki trawan dwengi wi fu leisi noso arki den sani di den sma dati e suku fu leri trawan. Wi e tan gi yesi na Yehovah èn wi e anbegi en wawan.

Kapitel 5, paragraaf 9

 19 AKSI PARDON FU SONDU

Na a ten di den Israelsma ben e hori a Wet di Gado ben gi Moses, den ben e tyari ofrandi na a tempel fu aksi Yehovah pardon fu den sondu fu den. Den ben kan tyari nyanyan-ofrandi, meti ofrandi noso den ben kan gi oli leki ofrandi. Den ofrandi disi ben e memre den taki Yehovah ben de klariklari fu gi a heri pipel pardon fu den sondu fu den. Ma den ben e memre den tu taki ibriwan fu den ben kan kisi pardon fu en eigi sondu. Ma di Yesus gi en libi gi den sondu fu wi, den sortu ofrandi dati no ben de fanowdu moro. Yesus ben tyari a moro bun ofrandi. A du dati „wán leisi nomo fu ala ten”.​—Hebrewsma 10:1, 4, 10.

Kapitel 7, paragraaf 6

 20 WI MUSU ABI LESPEKI GI METI

A Wet di Gado ben gi Moses ben e sori taki a pipel ben mag nyan meti. A Wet ben e taki tu dati den ben musu tyari meti leki ofrandi (Lefitikus 1:5, 6). Ma noiti Yehovah ben wani taki den du ogri-ati sani nanga meti (Odo 12:10). Gado ben poti wet srefi di ben e sori krin taki sma no ben mag du dati. A ben taigi den Israelsma taki den ben musu sorgu bun gi den meti fu den.​—Deuteronomium 22:6, 7.

Kapitel 7, paragraaf 6

 21 DEN PIKINPIKIN SANI DI SMA E TEKI PURU NA INI BRUDU ÈN DATRAYEPI PE BRUDU DE INI A TORI

Den pikinpikin sani di sma e teki puru na ini brudu. Den fo prenspari sani di de fu feni na ini brudu na: redi brudu-cel, weti brudu-cel, brudu-plaat, nanga plasma. Ma sma e teki pikinpikin sani puru fu den fo prenspari sani disi. *

Tru Kresten no e teki brudu èn den no e teki nowan fu den fo prenspari sani di de fu feni na ini brudu. Ma fa a de nanga den pikinpikin sani di sma e teki puru na ini brudu? Bijbel no e taki krin san wi musu du. Dati meki ibri Kresten musu teki en eigi bosroiti èn a musu meki en konsensi di oefen nanga yepi fu Bijbel gronprakseri taigi en san fu du.

Son Kresten no wani nowan fu den pikinpikin sani di sma e teki puru na ini brudu. Kande den feni taki den no kan teki den sani disi fu di den e prakseri a Wet di Gado ben gi Israel. A Wet disi ben e taki dati a brudu fu meti ben musu ’trowe na gron’.​—Deuteronomium 12:22-24.

Sma de tu di e denki tra fasi. Den feni taki a konsensi fu den no o trobi den te den teki den pikinpikin sani disi. Kande den feni taki den sani disi pikin so te taki yu no kan kari den brudu moro èn taki yu no kan taki dati libi de na ini den sani dati.

Te yu musu bosroiti efu yu o teki den pikinpikin sani di sma e teki puru na ini brudu, dan aksi yusrefi:

  • Mi e frustan taki efu mi no teki nowan fu den pikinpikin sani disi, dan dati wani taki dati mi no o teki son dresi di sma e gebroiki fu dresi wan siki noso fu tapu a brudu fu lon komoto na ini mi skin te mi du wan oparâsi noso te mi kisi mankeri?

  • San mi ben o taigi wan datra fu sori en fu san ede mi e teki sonwan fu den pikinpikin sani disi èn fu san ede mi no e teki trawan?

Datrayepi. Leki Kresten wi no e gi brudu èn wi no e meki sma kibri wi brudu wan tu wiki fosi wi du wan oparâsi. Ma tra sortu datrayepi de pe a brudu fu a sikisma de ini a tori. Ibri Kresten musu bosroiti san musu pasa nanga en brudu te a o go du wan oparâsi, te a o go du wan test, noso te a o kisi tra sortu datrayepi. Te datra e du den sani disi, dan a brudu fu a sikisma no de na ini en skin fu wan pisi ten.​—Efu yu wani sabi moro, dan luku A Waktitoren fu 15 oktober 2000, bladzijde 30-31.

Fu eksempre, datra kan gebroiki hemodilutie. Disi wani taki dati na a bigin fu wan oparâsi, datra e meki brudu fu a sikisma lon go na ini saka èn na presi fu a brudu dati den e poti wan sortu watra na ini a skin fu a sma. Na so a brudu di tan abra na ini a skin e kon watrawatra èn a e kon moro furu. Na a ten fu na oparâsi noso syatu baka dati, datra e meki a brudu na ini den saka, lon go baka na ini a skin fu a sikisma.

Wan tra sani di datra e gebroiki na a cell-saver. Disi na wan masyin fu fanga a brudu di a sikisma e lasi na a ten fu na oparâsi. A masyin e krin a brudu èn den e meki a lon go baka na ini a skin fu a sikisma na a ten fu na oparâsi noso syatu baka dati.

A no ala datra e gebroiki den sani disi na a srefi fasi. Sobun, fosi wan Kresten du wan oparâsi, fosi a du wan test, noso fosi a meki datra yepi en na wan tra fasi, a musu kon sabi finifini san datra o du nanga en brudu.

Efu yu musu teki wan bosroiti sortu datrayepi yu o teki pe yu eigi brudu de na ini a tori, dan aksi yusrefi:

  • Kon meki wi taki dati datra meki pikinso fu mi brudu lon komoto na ini mi skin èn a brudu tapu fu lon wan pisi ten. Mi konsensi o gi mi pasi fu si a brudu disi leki wan pisi fu mi skin ete, so taki a no de fanowdu fu „trowe en na gron”?​—Deuteronomium 12:23, 24.

  • Mi konsensi o trobi mi efu datra puru pikinso fu mi brudu fu moksi en nanga wan dresi èn baka dati den poti en baka na ini mi skin noso na tapu mi skin?

  • Efu mi e weigri ala datrayepi di abi fu du nanga mi eigi brudu, dan mi musu hori na prakseri tu taki mi no o meki datra ondrosuku a brudu fu mi, mi no o teki datrayepi soleki hemodialyse èn mi no o meki datra gebroiki hart-longmachine. Mi prakseri a sani dati?

Fosi wi teki wan bosroiti di abi fu du nanga den pikinpikin sani di sma e teki puru na ini brudu èn datrayepi pe wi eigi brudu de na ini a tori, wi musu begi Yehovah fu yepi wi èn ondrosuku sani finifini (Yakobus 1:5, 6). Baka dati wi musu gebroiki a konsensi fu wi di oefen nanga yepi fu Bijbel gronprakseri fu teki wi eigi bosroiti. Wi no musu aksi tra sma san den ben o du efu den ben de na ini a situwâsi fu wi èn wi no musu meki trawan dwengi wi fu si sani soleki fa den e si den.​—Romesma 14:12; Galasiasma 6:5.

Kapitel 7, paragraaf 11

 22 TYARI YUSREFI NA WAN KRIN FASI

Wan sma e tyari ensrefi na wan krin fasi te a e denki, te a e taki èn te a e du san Gado feni bun. Yehovah e taigi wi fu no du hurudu na nowan fasi (Odo 1:10; 3:1). Wi musu bosroiti na fesi fu tan du san Yehovah feni bun, so taki te wi kon na ini wan situwâsi pe wi wani du wan sani di no bun, wi sabi kaba san wi o du. Wi musu tan begi Gado fu yepi wi fu tan abi krin prakseri èn wi musu tan kakafutu gi iniwan tesi di kan meki taki wi du hurudu.​—1 Korentesma 6:9, 10, 18; Efeisesma 5:5.

Kapitel 8, paragraaf 11

 23 OGRI DI SMA E DU SONDRO FU SYEN ÈN FASI FU LIBI DI NO KRIN

Wan sma di e ’du ogri sondro fu syen’ e taki noso e du sani di e sori taki a no wani hori ensrefi na den sani di Gado e leri wi. So wan sma e sori taki a no abi nowan dropu lespeki gi den wet fu Gado. Efu wan sma e du ogri sondro fu syen, dan wan krutu komte musu luku a tori disi. Den wortu „fasi fu libi di no krin” abi fu du nanga difrenti sortu ogri di sma e du. Efu wan sma tyari ensrefi na so wan fasi taki a tron wan seryusu tori, dan a kan kon na fesi wan krutu komte fu a gemeente.​—Galasiasma 5:19-21; Efeisesma 4:19; efu yu wani sabi moro, dan luku „Aksi fu leisiman” na ini A Waktitoren fu 15 yuli 2006.

Kapitel 9, paragraaf 7; kapitel 12, paragraaf 10

 24 TE SMA E PREI NANGA DEN SYENPRESI

Yehovah ben seti sani so, taki wan masra nanga wefi kan abi seks nanga makandra fu sori taki den lobi makandra. Ma te wan sma e prei nanga en syenpresi fu plisi en eigi sekslostu, dan a no e tyari ensrefi na wan fasi di krin. A gwenti disi kan meki taki Yehovah no si a sma moro leki en mati. Boiti dati, a kan pori a sma frustan so te, taki a e prakseri fu du soso fisti sani (Kolosesma 3:5). Wan sma di feni en muilek fu tapu nanga a takru gwenti disi no musu gi abra (Psalm 86:5; 1 Yohanes 3:20). Efu yu abi a problema disi tu, dan begi Yehovah fayafaya èn aksi en fu yepi yu. Luku bun nanga sani soleki porno fu di dati kan meki yu go denki sani di no fiti. Efu yu papa noso mama e dini Gado, dan taki nanga wan fu den, noso nanga wan lepi mati di abi lespeki gi den wet fu Yehovah (Odo 1:8, 9; 1 Tesalonikasma 5:14; Titus 2:3-5). Yu kan de seiker taki Yehovah e si a muiti di yu e du fu tyari yusrefi na wan krin fasi èn taki a e warderi dati tu.​—Psalm 51:17; Yesaya 1:18.

Kapitel 9, paragraaf 9

 25 TE WAN SMA ABI MORO LEKI WÁN TROWPATNA

Di Yehovah seti a trowlibi, a tyari wán man nanga wán uma kon na wán. Na ini Israel fu owruten, Gado ben gi pasi taki wan man abi moro leki wán wefi, ma a no dati Gado ben wani biginbigin. Na ini a ten disi, Yehovah no wani taki den futuboi fu en e trow nanga moro leki wán sma. Wan masra mag abi wán wefi nomo èn wan wefi mag abi wán masra nomo.​—Mateyus 19:9; 1 Timoteyus 3:2.

Kapitel 10, paragraaf 12

 26 BROKOTROW NANGA PRATI

Yehovah ben wani taki masra nanga wefi tan nanga makandra den heri libi langa (Genesis 2:24; Maleaki 2:15, 16; Mateyus 19:3-6; 1 Korentesma 7:39). A e gi pasi taki sma broko trow, soso te wan fu den trowpatna du sutadu. Na ini den situwâsi dati, Yehovah e gi a patna di no du ogri a reti fu bosroiti efu a o broko a trow.​—Mateyus 19:9.

A pasa son leisi taki son Kresten bosroiti fu prati noso fu gowe libi a trowpatna fu den, aladi a patna no du hurudu (1 Korentesma 7:11). Na ini den situwâsi di e kon now wan Kresten kan bosroiti fu prati.

  • Te a masra e weigri fu sorgu gi en osofamiri: Te wan osofamiri no abi moni nanga nyanyan srefi fu di a masra no wani gi den san den abi fanowdu.​—1 Timoteyus 5:8.

  • Te wan sma e fon en trowpatna: Wan sma e fon en trowpatna so te taki a patna e frede taki a o kisi mankeri noso taki a o lasi en libi.​—Galasiasma 5:19-21.

  • Te wan sma e gens en trowpatna fu du san Yehovah feni bun: A masra noso a wefi e du sani di e meki taki en patna no man dini Yehovah.​—Tori fu den apostel 5:29.

Kapitel 11, paragraaf 19

 27 PRÈISE TRAWAN ÈN GI DEN DEKI-ATI

Wi alamala e firi bun te sma e prèise wi èn te den e gi wi deki-ati (Odo 12:25; 16:24). Te wi e taki switi nanga makandra, dan wi kan trowstu makandra èn gi makandra deki-ati. Den sani di wi e taki kan yepi wi brada nanga sisa fu horidoro èn fu tan dini Yehovah awinsi sortu problema e miti den (Odo 12:18; Filipisma 2:1-4). Te wan sma lasi-ati srefisrefi, wi musu teki ten fu arki en èn wi musu pruberi fu frustan fa a e firi. Na so wi o kon sabi san wi kan taki èn san wi kan du fu yepi en (Yakobus 1:19). Du muiti fu kon sabi yu brada nanga sisa bun so taki yu kan frustan san den abi fanowdu trutru. Dan yu kan yepi den fu suku trowstu nanga deki-ati na Yehovah, a sma di kan gi den krakti baka.​—2 Korentesma 1:3, 4; 1 Tesalonikasma 5:11.

Kapitel 12, paragraaf 16

 28 A TROWDEI

Bijbel no e taki krin san sma musu du te den e trow. Na ala presi yu abi tra sortu gwenti nanga tra lantiwet (Genesis 24:67; Mateyus 1:24; 25:10; Lukas 14:8). Ma a moro prenspari sani fu wan trow, na san a trowpaar e pramisi makandra na fesi Yehovah. Furu trowpaar wani taki den famiri nanga mati de drape tu te den e du a sani dati èn den wani tu taki wan owruman hori wan Bijbel-lezing gi den. Na a trowpaar musu bosroiti efu den o hori wan trowfesa baka a trow èn fa den o hori en (Lukas 14:28; Yohanes 2:1-11). Ma awinsi san wan trowpaar e bosroiti fu seti na a trowdei fu den, den musu sorgu taki ala sani e gi grani na Yehovah (Genesis 2:18-24; Mateyus 19:5, 6). Bijbel gronprakseri kan yepi den fu teki bun bosroiti (1 Yohanes 2:16, 17). Efu a trowpaar e bosroiti taki sopi o de na a trowfesa fu den, dan den musu poti sma fu luku taki ala sani waka na wan fasi di fiti (Odo 20:1; Efeisesma 5:18). Efu den wani drai poku noso du tra sani fu meki sma prisiri, dan den musu sorgu taki den sani disi e gi Yehovah grani. Wan Kresten trowpaar no musu poti prakseri soso na a trowdei fu den, ma den musu sorgu taki den nanga Yehovah no pori èn taki den tan mati fu makandra.​—Odo 18:22; efu yu wani sabi moro, dan luku A Waktitoren fu 15 oktober 2006, bladzijde 18-31.

Kapitel 13, paragraaf 18

 29 TEKI BUN BOSROITI

Wi wani gebroiki den gronprakseri na ini Gado Wortu fu teki bun bosroiti. Kon meki wi taki dati yu trowpatna no de wan Kotoigi èn a e aksi yu fu go nyan nanga en famiri tapu wan fesadei di grontapusma gwenti hori. San yu o du? Kande yu feni taki yu konsensi no o trobi yu te yu go. Efu dati de so, dan yu kan taigi yu trowpatna taki efu sma o du sani di abi fu du nanga falsi anbegi, yu no o du den sani dati. Yu musu luku tu efu tra sma kan naki futu te yu bosroiti fu go nanga yu trowpatna.​—1 Korentesma 8:9; 10:23, 24.

A kan pasa tu taki yu basi wani gi yu wan bonus na a ten fu wan fesadei. Yu o teki a bonus? We, na a fasi fa yu basi e si a bonus musu yepi yu fu kon sabi efu yu musu teki en noso efu yu no musu teki en. A e gi yu a bonus fu di a fesadei e hori? Noso a e gi en fu di a wani sori yu taki a e warderi a wroko di yu du gi en? Te yu e prakseri den sani disi nanga tra sani sosrefi, dan dati o yepi yu fu kon sabi efu yu musu teki a bonus.

Prakseri wan tra situwâsi. Kon meki wi taki dati wan sma gi yu wan kado na a ten fu wan fesadei. Kande a sma e taigi yu: „Mi sabi taki yu no e hori a fesa disi, ma mi wani gi yu a sani disi.” A kan taki na gewoon a sma wani gi yu a kado fu di a lobi fa yu de. Ma a bun fu aksi yusrefi efu na tesi a wani tesi yu noso efu na suku a e suku wan fasi fu meki yu hori a fesa tu. Te yu prakseri ala den sani disi, dan yu srefi musu bosroiti efu yu o teki a kado. Ibri leisi te wi e teki bosroiti, wi wani tan abi wan krin konsensi èn wi wani tan gi yesi na Yehovah.​—Tori fu den apostel 23:1.

Kapitel 13, paragraaf 22

 30 BISNIS NANGA KRUTU AFERSI

Nofo tron te sma e lusu wan trobi wantewante èn na wan switi fasi, dan a no abi fu tron bigi sani (Mateyus 5:23-26). A moro prenspari sani gi ala Kresten, na taki Yehovah e kisi glori èn taki a gemeente e tan na ini wánfasi.​—Yohanes 13:34, 35; 1 Korentesma 13:4, 5.

Efu tu Kresten abi wan trobi nanga makandra fu wan bisnis tori, dan den musu pruberi fu lusu a problema dati sondro fu tyari makandra go na fesi krutu. Wán Korentesma 6:1-8 e taki fu a rai di na apostel Paulus ben gi Kresten fu sori den fa fu lusu den sortu problema disi. Te wi e tyari wi brada go na fesi krutu, dan dati kan pori a nen fu Yehovah èn fu a gemeente. Mateyus 18:15-17 e taki fu dri sani di Kresten musu du na ini seryusu situwâsi soleki te wan trawan fruteri ogri-ati lei fu den, noso te wan trawan bedrigi den. (1) Den tu sma srefi musu pruberi fu lusu a problema. (2) Efu dati no e wroko, dan den kan aksi wán noso tu lepi sma na ini a gemeente fu yepi den. (3) Efu dati no e yepi tu, dan den kan meki den owruman na ini a gemeente luku a tori. Efu a tori doro na den owruman, dan den o gebroiki Bijbel gronprakseri fu pruberi fu yepi ala den sma na ini a tori fu seti sani na ini freide. Efu son sma no wani du sani soleki fa Bijbel e leri, dan a kan de fanowdu taki den gemeente owruman seti wan krutukomte fu luku a tori.

Na ini son situwâsi a de fanowdu fu tyari wan tori go na fesi krutu. Kande te a abi fu du nanga brokotrow, a reti di sma wani kisi fu sorgu wan pikin, moni di wan sma musu pai wan trawan fu di den broko trow, te verzekering musu pai den wan moni, te wan sma lasi ala en moni nanga a bisnis fu en, noso te a abi fu du nanga wan testamenti. Efu wan Kresten e tyari den sortu tori disi go na fesi krutu fu di a wani lusu wan problema na ini freide, dan dati no wani taki dati a no e gi yesi na a rai fu Paulus.

Te wan sma du wan seryusu ogri soleki te a dwengi wan trawan fu abi seks nanga en, te a abi seks nanga wan pikin, te a fon wan trawan, te a fufuru wan bigi noso diri sani fu wan trawan, noso te a kiri wan sma, dan a no fowtu efu wan Kresten go na skowtu. Disi no wani taki tu dati a e no e gi yesi na a rai fu Paulus.

Kapitel 14, paragraaf 14

 31 DEN TRIKI FU SATAN

Sensi a ten fu a dyari fu Eden, Satan e pruberi fu kori libisma (Genesis 3:1-6; Openbaring 12:9). A sabi taki efu a kan pori wi denki, dan a kan meki wi du sani di no bun (2 Korentesma 4:4; Yakobus 1:14, 15). A e gebroiki politiek, kerki, bisnis, sani di sma e du fu abi prisiri, skoroleri, nanga furu tra sani fu panya a denki fu en èn fu meki a gersi leki a denki dati bun.​—Yohanes 14:30; 1 Yohanes 5:19.

Satan sabi taki a no abi furu ten moro fu kori sma. Dati meki a e du ala san a man fu kori so furu sma leki a man, spesrutu den sma di e dini Yehovah (Openbaring 12:12). Efu wi no luku bun, dan safrisafri Didibri kan pori a denki fu wi (1 Korentesma 10:12). Fu eksempre, Yehovah wani taki a trowlibi tan fu ala ten (Mateyus 19:5, 6, 9). Ma furu sma na ini a ten disi e si a trowlibi leki wan gewoon sani. Dati meki den no e si en leki wan problema fu broko trow. Furu felem nanga telefisi programa e gi sma deki-ati tu fu abi a denki disi. Wi musu luku bun taki wi no meki a denki di grontapu abi fu a trowlibi abi krakti na wi tapu.

Wan tra fasi fa Satan e pruberi fu kori wi, na taki a e gi sma deki-ati fu du san den srefi wani (2 Timoteyus 3:4). Efu wi no luku bun, wi kan lasi lespeki gi den wan di Yehovah poti fu teki fesi. Fu eksempre, kande wan brada no wani gi yesi moro na den gemeente owruman (Hebrewsma 12:5). Noso kande wan sisa e bigin tweifri efu trutru a musu saka ensrefi na ondro en masra, soleki fa Yehovah seti sani na ini na osofamiri.​—1 Korentesma 11:3.

Awinsi san pasa, wi no musu meki Didibri abi krakti tapu a denki fu wi. Na presi fu dati, wi wani teki a denki fu Yehovah abra èn wi wani ’tan poti prakseri na den sani di de na hemel’.​—Kolosesma 3:2; 2 Korentesma 2:11.

Kapitel 16, paragraaf 9

 32 DATRAYEPI

Wi alamala wani de gosontu èn wi wani kisi bun datrayepi te wi siki (Yesaya 38:21; Markus 5:25, 26; Lukas 10:34). Na ini a ten disi, furu difrenti fasi de fa datra nanga trawan kan yepi sikisma. Te wi musu bosroiti sortu yepi wi o teki, dan a prenspari taki wi e hori wisrefi na Bijbel gronprakseri. Wi sabi taki na Gado Kownukondre wawan o meki taki wi kon gosontu fu ala ten. Wi no wani poti so furu prakseri na a gosontu fu wi taki wi no abi nofo ten moro fu anbegi Yehovah.​—Yesaya 33:24; 1 Timoteyus 4:16.

Wi musu luku bun nanga iniwan sortu datrayepi di abi fu du nanga ogri yeye (Deuteronomium 18:10-12; Yesaya 1:13). Sobun, fosi wi teki iniwan datrayepi noso dresi, wi musu kon sabi krin san na en èn efu a abi fu du nanga ogri yeye (Odo 14:15). Wi no musu frigiti taki Satan e suku fu kori wi fu du sani di abi fu du nanga ogri yeye. Srefi te wi e denki nomo taki wan spesrutu sortu datrayepi abi fu du nanga ogri yeye, dan a moro bun fu no teki en.​—1 Petrus 5:8.

Kapitel 16, paragraaf 18

^ Son datra e taki dati den fo prenspari sani di de fu feni na ini brudu de a srefi leki pikinpikin sani di sma e teki puru na ini brudu. Dati meki a kan taki yu o abi fu fruteri a datra krin taki yu bosroiti fu no teki brudu noso wan fu den fo prenspari sani di de fu feni na ini brudu: redi brudu-cel, weti brudu-cel, brudu-plaat, noso plasma.