Go na content

Go na table of contents

KAPITEL 9

„Lowe gi hurudu”

„Lowe gi hurudu”

„Kiri den difrenti pisi fu un skin di kan meki taki unu kisi fu du nanga hurudu, wan libi di no krin, sekslostu, takru lostu èn nanga bigi-ai di de a srefi leki na anbegi fu kruktugado.”​—KOLOSESMA 3:5.

1, 2. Fa Bileam pruberi fu kori a pipel fu Yehovah?

 WAN fisiman di e go uku e poti a beti di o meki a fanga den fisi di a wani. A e fringi a lin go na ini a watra èn a e wakti nanga pasensi. Te wan fisi beti, a e hari a lin fu meki na aka fasi na a mofo fu a fisi. Dan a e hari a fisi kon.

2 Na wan srefi sortu fasi sma kan kisi wi tu. Luku san pasa nanga den Israelsma. Den ben de fu go na ini a Pramisi Kondre èn den ben seti kampu na ini Moab-sabana. A kownu fu Moab ben pramisi wan man di nen Bileam fu gi en bun furu moni efu a ben o fluku den Israelsma. Bileam luku bun sortu beti a ben o gebroiki fu kisi den Israelsma. Te fu kaba, a feni wan fasi fu meki den Israelsma tyari fluku kon tapu densrefi. A seni yongu uma fu Moab go na ini a kampu fu den Israelsma fu kori den mansma.​—Numeri 22:1-7; 31:15, 16; Openbaring 2:14.

3. Fa Bileam kisi den Israelsma nanga a beti fu en?

3 A beti fu Bileam wroko? Iya, a wroko. Dusundusun man fu Israel „du hurudu nanga den uma fu Moab”. Den bigin anbegi falsi gado tu, soleki Bâal fu Peor, di ben de wan tegu seks gado. Na so 24.000 Israelsma dede di den ben de leti na a mofodoro fu a Pramisi Kondre.​—Numeri 25:1-9.

4. San meki taki dusundusun Israelsma du hurudu?

4 Fu san ede so furu Israelsma fadon na ini a trapu fu Bileam? Den ben e denki den eigi prisiri nomo èn den frigiti ala san Yehovah ben du gi den. Efu den Israelsma ben e warderi den sani di Gado ben du gi den, dan den no ben o trangayesi en. Gado ben puru den na ini katibo na Egepte, a ben gi den nyanyan na ini a gran sabana, èn a ben tyari den kon te na fesi a Pramisi Kondre sondro taki wan ogri miti den (Hebrewsma 3:12). Toku den fadon na ini a trapu fu hurudu. Na apostel Paulus ben skrifi: „Wi no musu libi wan hurulibi tu, soleki fa sonwan fu den ben e huru, bika dati meki . . . den dede na ini wán dei.”​—1 Korentesma 10:8. *

5, 6. San wi kan leri fu a sani di pasa na ini Moab-sabana?

5 A nyun grontapu de heri krosibei. Te yu luku en bun, wi de leki den Israelsma di ben de leti na fesi a Pramisi Kondre (1 Korentesma 10:11). Na ini a ten disi, sma e poti moro prakseri na seks leki fa den Moabsma ben e du. A sani disi kan abi krakti tapu a pipel fu Yehovah tu. Fu taki en leti, a moro bun beti fu Didibri na hurudu.​—Numeri 25:6, 14; 2 Korentesma 2:11; Yudas 4.

6 Aksi yusrefi: ’Mi ben o wani abi prisiri fu wan syatu pisi ten nomo noso mi ben o wani libi wan koloku libi fu têgo na ini a nyun grontapu?’ Yu no feni taki a moro bun fu du ala muiti fu gi yesi na a komando di Yehovah gi wi fu „lowe gi hurudu”?​—1 Korentesma 6:18.

SAN NA HURUDU?

7, 8. (a) San na hurudu? (b) Fu san ede disi na wan seryusu tori?

7 Furu sma na ini a ten disi no abi syen èn den e sori krin taki den no e gi yesi na den wet fu Gado di abi fu du nanga seks. Te sma abi seks nanga makandra aladi den no trow, dan Bijbel e kari dati hurudu. Te wan man abi seks nanga wan tra man, te wan uma abi seks nanga wan tra uma, noso te wan sma abi seks nanga wan meti, dan dati na hurudu tu. Seks na te sma e sribi nanga makandra, te sma e gebroiki den mofo fu prei nanga a syenpresi fu wan trawan, te den e gebroiki a bakasei fu wan trawan fu abi seks, te den e fasifasi a syenpresi fu wan trawan noso te den e prei nanga en.​—Luku „Ete wan tu sani” 23.

8 Bijbel e sori krin taki te wan sma e tan du hurudu èn a no e sori berow, dan a no kan de wan memre fu a gemeente moro (1 Korentesma 6:9; Openbaring 22:15). Boiti dati, wan sma di du hurudu e lasi lespeki gi ensrefi èn tra sma no o frutrow en moro. Hurudu e tyari problema kon ala ten. Nofo tron hurudu e meki sma kisi konsensi fonfon, wan uma kan kon de nanga bere aladi a no ben wani dati, sma kan kisi problema na ini a trowlibi, den kan kisi siki, noso den kan dede srefi. (Leisi Galasiasma 6:7, 8.) Efu wan sma ben o denki fosi sortu problema hurudu kan tyari kon, dan kande a no ben o du dati. Ma nofo tron te wan sma du hurudu, dan dati e kon fu di a e prakseri en eigi lostu nomo. Furu tron na porno e wiki den lostu dati.

SAN PORNO KAN DU?

9. Fu san ede wi musu luku bun nanga porno?

9 Porno na fu wiki den seksfiri fu sma. Na ini a ten disi, porno de na ala sei. A de na ini buku, poku, telefisi programa, èn tapu Internet. Furu sma e si porno leki wan gewoon sani, ma fu taki en leti a kan tyari bigi problema kon. A kan meki taki wan sma wani abi seks ala yuru èn a kan pori a sma frustan so taki a e prakseri fu du soso fisti sani. Te wan sma e bigin luku porno, dan a kan kon abi a gwenti fu prei nanga en syenpresi, a kan kisi problema na ini en trowlibi èn a trow fu en kan broko srefi.​—Romesma 1:24-27; Efeisesma 4:19; luku „Ete wan tu sani” 24.

Wi musu luku bun te wi de tapu Internet

10. Fa a gronprakseri na Yakobus 1:14, 15 kan yepi wi fu wai pasi gi hurudu?

10 A prenspari fu kon frustan san kan meki taki wi go du hurudu. Luku a warskow disi na Yakobus 1:14, 15: „Ibri sma e kisi tesi fu di en eigi lostu e hari en èn e kori en. Te a kweki a lostu, a e tyari sondu kon te fu kaba. Te a sondu du kaba, dan dati e tyari dede kon.” Sobun, te yu si taki yu e bigin prakseri sani di no fiti, dan puru den prakseri dati na yu ede wantewante. Son leisi a kan pasa taki te yu e luku telefisi noso te yu de na a computer, dan wantronso wan prenki e kon di kan wiki seksfiri. Te dati pasa, drai yu ede wantewante! Kiri a computer noso kenki a telefisi station. Sorgu taki yu no kisi takru lostu, fu di den lostu kan kon tranga so te taki yu no man hori yusrefi moro.​—Leisi Mateyus 5:29, 30.

11. Fa Yehovah kan yepi wi te wi e prakseri sani di no fiti?

11 Yehovah sabi wi moro bun leki fa wi sabi wisrefi. Sobun, a sabi den swakifasi fu wi. Ma a sabi tu taki wi kan wini den takru lostu fu wi. Yehovah e taigi wi: „Kiri den difrenti pisi fu un skin di kan meki taki unu kisi fu du nanga hurudu, wan libi di no krin, sekslostu, takru lostu èn nanga bigi-ai di de a srefi leki na anbegi fu kruktugado” (Kolosesma 3:5). Aladi a no makriki fu du den sani disi, toku Yehovah e hori pasensi nanga wi èn a e yepi wi (Psalm 68:19). Wan yongu brada ben kon abi a takru gwenti fu luku porno èn fu prei nanga en syenpresi. Den skoromati fu en ben feni taki dati na wan gewoon sani di ala yongusma e du. Ma a brada taki: „A takru gwenti disi meki taki mi konsensi no ben e wroko bun moro èn a meki taki mi bigin libi na wan fasi di no fiti srefisrefi.” A kon si taki a ben musu basi den lostu fu en. Na Yehovah yepi en fu tapu nanga a takru gwenti di a ben abi. Efu yu e prakseri sani di no fiti, dan aksi Yehovah fu gi yu „a krakti di bigi pasa marki”, so taki yu kan tan denki sani di krin.​—2 Korentesma 4:7; 1 Korentesma 9:27.

12. Fu san ede wi musu ’kibri wi ati’?

12 Salomo ben skrifi: „Kibri yu ati, moro iniwan sani di de fu kibri, bika na drape den rutu fu a libi de” (Odo 4:23). A wortu „ati” abi fu du nanga a sma di wi de na inisei, sobun, den denki fu wi, den sani di wi wani nanga den firi fu wi. Yehovah e si ala den sani disi. Den sani di wi e luku kan abi furu krakti na wi tapu. Yob di ben e gi yesi na Gado ben taki: „Mi meki wan frubontu nanga mi ai. Sobun, fa mi kan luku wan tra uma na wan fasi di no fiti?” (Yob 31:1) Neleki Yob wi musu luku bun san wi e luku èn san wi e prakseri. Èn neleki a psalm skrifiman wi e begi: „No meki mi ai si sani di no bun.”​—Psalm 119:37.

DINA TEKI WAN DON BOSROITI

13. Sortu mati Dina ben abi?

13 Wi mati kan abi furu krakti na wi tapu. Den kan meki wi du bun noso ogri. Efu yu abi mati di e hori densrefi na den wet fu Gado, dan den kan yepi yu fu du a srefi (Odo 13:20; leisi 1 Korentesma 15:33). A tori fu Dina e sori wi krin taki a prenspari fu luku bun suma wi e teki leki mati. Dina ben de wan fu den umapikin fu Yakob, sobun, a ben kweki na ini wan osofamiri di ben e anbegi Yehovah. A no ben e libi wan yayolibi, ma a ben e moksi nanga den umapikin fu Kanan di no ben e anbegi Yehovah. A fasi fa den Kanansma ben e denki fu seks ben de heri tra fasi leki fa a pipel fu Gado ben e denki fu a tori dati. Den Kanansma ben gwenti du hurudu tu (Lefitikus 18:6-25). Di Dina ben de nanga den mati fu en, a miti wan yonguman fu Kanan di ben nen Sikem. A yonguman disi kon lobi Dina. Sikem ben de „a moro lespekiwan na ini en papa osofamiri”. Ma a no ben lobi Yehovah.​—Genesis 34:18, 19.

14. San pasa nanga Dina?

14 Fu di Sikem ben wani de nanga Dina, meki a du san a firi èn san a feni bun. A „grabu Dina, dan a go didon nanga en nanga tranga”. (Leisi Genesis 34:1-4.) Na ogri dati tyari bigi problema kon gi Dina nanga en heri osofamiri.​—Genesis 34:7, 25-31; Galasiasma 6:7, 8.

15, 16. Fa wi kan tron koni sma?

15 Wi no abi fu meki den srefi fowtu di Dina ben meki fu kon frustan taki den sani di Yehovah e leri wi na fu a bun fu wi. „Te wan sma e waka nanga koniwan, dan ensrefi o kon koni, ma te wan sma e waka nanga don sma, dan sani no o waka bun gi en” (Odo 13:20). Te yu e du tranga muiti fu kon frustan „fa fu du ala den bun sani” di Gado e leri wi, dan yu no o du sani di o tyari sari nanga pina kon gi yu.​—Odo 2:6-9; Psalm 1:1-3.

16 Wi kan tron koni sma te wi e studeri Gado Wortu, te wi e begi en fosi wi teki bosroiti, èn te wi e gi yesi na den bun rai di wi e kisi fu a koni srafu di de fu frutrow (Mateyus 24:45; Yakobus 1:5). Wi sabi taki wi alamala swaki èn taki wi na sondusma (Yeremia 17:9). Ma san yu o du te wan sma e warskow yu fu luku bun taki yu no go du hurudu? Yu o firi wan fasi, noso yu o sori sakafasi èn teki a rai?​—2 Kownu 22:18, 19.

17. Gi wan eksempre fa rai fu wan Kresten brada noso sisa kan yepi wi.

17 Luku a situwâsi disi. Na wrokope, wan man e bigin poti prakseri na wan sisa èn a e aksi en fu go koiri. A man disi no e anbegi Yehovah, ma a gersi leki na wan bun man di abi switifasi. Wan tra sisa e si den makandra èn bakaten a e suku fu warskow a sisa. San a fosi sisa o du? A o taigi a sisa fu no broko en ede fu di a sabi san a e du? Noso a o teki a rai di a sisa e gi en? A kan taki a sisa disi lobi Yehovah èn taki a wani du san bun. Ma a kan taki dati a e „lowe gi hurudu” efu a e teki en leki wan gwenti fu go koiri nanga a man? Noso na frutrow a e „frutrow na tapu ensrefi”?​—Odo 22:3; 28:26; Mateyus 6:13; 26:41.

LERI FU NA EKSEMPRE FU YOSEF

18, 19. Fruteri fa Yosef lowe gi hurudu.

18 Di Yosef ben de wan yonguman, a ben de wan srafu na ini Egepte. Ibri dei a frow fu en basi ben e aksi en fu abi seks nanga en, ma Yosef ben sabi taki a no ben kan du dati. Yosef ben lobi Yehovah èn a ben wani gi yesi na en. Sobun, ibri leisi te na uma ben pruberi fu kori Yosef, Yosef weigri fu du san a wani. Fu di a ben de wan srafu, meki a no ben man gowe libi a basi fu en. Wan dei di a frow fu en basi pruberi fu dwengi Yosef fu abi seks nanga en, dan Yosef „lon go na dorosei”.​—Leisi Genesis 39:7-12.

19 Sani ben kan waka heri tra fasi efu Yosef ben prakseri sani di no fiti noso efu a ben e sidon denki na uma heri dei. Ma Yosef ben wani tan wan mati fu Yehovah fu di dati ben de a moro prenspari sani gi en. A taigi na uma: „A basi fu mi poti ala sani na ini mi anu boiti yu, fu di yu na en wefi. Dan fa mi kan du so wan bigi ogri èn sondu teige Gado?”​—Genesis 39:8, 9.

20. Fa wi du sabi taki Yehovah ben breiti nanga Yosef?

20 Yosef ben de farawe fu en famiri èn fu a kondre fu en, toku a tan gi yesi na Gado èn Yehovah blesi en (Genesis 41:39-49). Yehovah ben breiti taki Yosef tan gi yesi na en (Odo 27:11). Son leisi a muilek fu kakafutu gi hurudu. Ma hori den wortu disi na prakseri: „Unu di lobi Yehovah, un no musu lobi ogri sani kwetikweti. A e kibri a libi fu den wan di e tai hori na en. A e frulusu den puru na a anu fu den ogriwan.”​—Psalm 97:10.

21. Fa wan yongu brada ben du leki Yosef?

21 Ibri dei, a pipel fu Yehovah e du ala san den man fu sori taki den ’no lobi ogri kwetikweti’ èn taki den „lobi san bun” (Amos 5:15). Awinsi yu yongu noso owru, yu kan tan gi yesi na Yehovah. Fu eksempre, wan yongu brada ben kisi tesi na skoro. Wan meisje ben taigi en taki a ben o abi seks nanga en efu a ben o yepi en na a wiskunde repetisi. San a brada disi du? A du leki Yosef. A taki: „Mi taigi en wantewante taki mi no wani. Fu di mi tan du san Gado feni bun, meki mi no lasi lespeki gi misrefi.” Te wi e „nyan bun fu sondu fu wan pisi ten nomo”, dan nofo tron dati o tyari sari nanga broko-ede kon (Hebrewsma 11:25). Te wi e gi yesi na Yehovah, dan wi o de koloku trutru.​—Odo 10:22.

MEKI YEHOVAH YEPI YU

22, 23. Fa Yehovah kan yepi wi, srefi te wi du wan seryusu sondu?

22 Satan o pruberi fu kori wi so taki wi go du hurudu. A sani disi kan de wan tesi gi wi. Ten na ten, wi alamala kan prakseri sani di no fiti (Romesma 7:21-25). Yehovah sabi disi èn a e hori na prakseri taki „na fu doti wi meki” (Psalm 103:14). Sobun, fa a de te wan Kresten e du hurudu di de wan seryusu sondu? Yepi de gi a sma dati? Iya. Efu a abi berow trutru, dan Yehovah o yepi en. Gado „de klariklari fu gi sma pardon”.​—Psalm 86:5; Yakobus 5:16; leisi Odo 28:13.

23 Wan tra sani di Yehovah gi wi, na „mansma di abi spesrutu koni”. Dati na den owruman di lobi wi èn di e broko den ede nanga wi (Efeisesma 4:8, 12; Yakobus 5:14, 15). A gi wi den owruman disi fu yepi wi fu meki sani bun baka nanga en.​—Odo 15:32.

GEBROIKI YU „FRUSTAN”

24, 25. Te wi e gebroiki wi „frustan”, dan fa dati e yepi wi fu no du hurudu?

24 Efu wi wani teki bun bosroiti, wi musu frustan fa den wet fu Yehovah e yepi wi. Wi no wani de leki a yonguman na ini Odo 7:6-23. Fu di a no ben gebroiki en „frustan”, meki a fadon na ini a trapu fu hurudu. Te wan sma abi „frustan”, dan disi no wani taki nomo dati a koni. A sma disi e pruberi fu kon frustan fa Gado e denki èn a e du san a e leri. Hori den wortu disi na prakseri: „A sma di e kon abi wan koni ati [noso, di abi frustan] lobi ensrefi. A sma di e du muiti ala ten fu si sani krin o feni bun.”​—Odo 19:8.

25 Yu e bribi taki den wet fu Gado bun? Yu e bribi trutru taki yu o de koloku te yu e hori den wet disi? (Psalm 19:7-10; Yesaya 48:17, 18) Efu yu no de seiker ete, dan prakseri ala den bun sani di Yehovah du gi yu kaba. „Tesi èn si taki Yehovah bun” (Psalm 34:8). Yu o si taki o moro yu e du dati, o moro yu o kon lobi Gado. Lobi den sani di a lobi èn tegu gi den sani di a e tegu gi. Furu yu frustan nanga bun prakseri. Tan prakseri ala sani di tru, ala sani di reti, ala sani di krin, ala sani di e meki sma sori lobi, èn ala sani di bun (Filipisma 4:8, 9). Wi kan de leki Yosef di ben kisi wini fu a koni fu Yehovah.​—Yesaya 64:8.

26. San wi o luku now?

26 Awinsi yu trow noso yu no trow, Yehovah wani taki yu de koloku. Den tu kapitel di e kon e taki fu sani di kan yepi wi fu kon abi wan bun trowlibi.

^ A kan taki na ini Numeri den teri „den edeman fu a pipel” tu di den krutuman ben kiri. Dati ben kan de sowan 1000 mansma, makandra nanga den wan di Yehovah srefi kiri.​—Numeri 25:4, 5.