Go na content

Go na table of contents

KAPITEL 23

„Gado fosi lobi wi”

„Gado fosi lobi wi”

1-3. San e meki taki a dede fu Yesus ben de wan tumusi aparti sani na ini historia?

SOWAN 2000 yari pasa, tapu wan moi dei na a bigin fu a yari, sma tyari wan man go na fesi krutu. Baka di den krutu en gi ogri sani di a no ben du, dan den pina en teleki a dede. Dati no ben de a fosi leisi na ini historia taki wan sma dede na so wan ogri-ati fasi aladi a no ben du ogri; a de wan sari sani taki dati no ben de a lasti leisi tu. Toku, a dede fu a man dati ben de wan aparti sani.

2 Na den lasti momenti di a man nyan pina, dan hemel srefi ben sori taki san ben e pasa drape ben de wan tumusi aparti sani. Aladi a ben de brekten yuru, toku a heri kondre ben kon dungru. Wan historia skrifiman taki dati „a son no ben skèin” (Lukas 23:44, 45). Ma dan, leti bifo a man hari en lasti bro, a taki den wortu disi di sma no sa frigiti noiti: „A kaba!” Iya, di a gi en libi gi wi, dan a du wan tumusi prenspari sani. A gi di a gi ensrefi leki wan srakti-ofrandi ben de a moro bigi sani di wan libisma du oiti wan ten fu sori lobi gi trawan.​—Yohanes 15:13; 19:30.

3 A no de fu taki dati a man dati ben de Yesus Krestes. Ala sma sabi fa a ben pina èn dede tapu a sari dei dati, 14 Nisan, 33 G.T. Ma wan prenspari sani de di furu sma no e poti prakseri na tapu. Aladi Yesus ben pina trutru, toku wan tra sma ben pina moro leki en srefi. Iya, wan tra sma du wan moro bigi sani na a dei dati; nowan sma na ini hemel noso na grontapu, oiti sori lobi na so wan kefalek fasi. San a sma dati ben du? A piki tapu na aksi disi na wan moi fasi fu bigin taki fu wan tumusi prenspari tori, namku a lobi fu Yehovah.

A moro bigi sani di wan sma du fu sori lobi

4. Fa wan srudati fu Rome kon si taki Yesus no ben de leki ala tra sma? San a srudati disi ben taki fu dati ede?

4 A legre edeman fu Rome di ben musu sorgu taki den kiri Yesus, ben fruwondru di a si fa dungru ben fadon na tapu a kondre bifo Yesus dede èn di a si a hebi gronseki di kon baka dati. A ben taki: „Fu tru, disi ben de Gado Manpikin” (Mateyus 27:54). A de krin taki Yesus no ben de leki ala tra sma. A legre edeman dati ben yepi fu kiri a wan-enkri gebore Manpikin fu a Moro Hei Gado! Ma o warti a Manpikin disi ben de gi en Papa trutru?

5. O langa a Manpikin ben de makandra nanga Yehovah na ini hemel?

5 Bijbel e kari Yesus „a fosiwan fu ala sani di Gado meki” (Kolosesma 1:15). Prakseri nomo taki a Manpikin fu Yehovah ben e libi kaba bifo hemel nanga grontapu meki. O langa a Tata nanga a Manpikin ben de makandra dan? Son sabiman e taki dati a hemel nanga ala den stari sistema, owru sowan 13 milyard yari. Yu sabi o furu ten dati de trutru? Awinsi den sabiman abi leti, toku a nomru dati no e sori wi ete o langa a Manpikin fu Yehovah e libi kaba! San Yesus du na ini a heri pisi ten dati?

6. (a) San a Manpikin fu Yehovah du na ini a pisi ten bifo a tron wan libisma? (b) Sortu banti Yehovah abi nanga en Manpikin?

6 Nanga prisiri a Manpikin wroko leki a „tumusi bun wrokoman” fu en Tata (Odo 8:30). Bijbel e taki: „Sondro [a Manpikin] nowan sani srefi ben kon de” (Yohanes 1:3). Sobun Yehovah nanga en Manpikin wroko makandra fu meki ala tra sani di de now. A no de fu taki dati den ben abi wan tumusi switi èn prisiri ten makandra! We, furu sma sa agri taki a lobi di wan papa noso mama abi gi en pikin, tranga trutru. Iya, lobi „na wan volmaakti banti fu wánfasi” (Kolosesma 3:14). Sobun, suma fu wi kan frustan trutru o tranga a banti de di den ben abi nanga makandra so wan tumusi langa ten? A de krin taki Yehovah Gado nanga en Manpikin abi a moro tranga banti fu lobi di de.

7. San Yehovah ben taki di en Manpikin Yesus ben teki dopu fu sori fa A e firi fu a Manpikin fu en?

7 Ma toku, a Tata ben seni en Manpikin kon na grontapu fu gebore leki wan libisma pikin. Dati wani taki dati wan tu tenti yari langa, Yehovah no ben o abi krosibei demakandra nanga en lobi Manpikin na ini hemel. Nanga ala en prakseri A luku komoto fu hemel fa Yesus gro kon tron wan volmaakti man. Di Yesus ben abi sowan 30 yari, a teki dopu. Wi no abi fu rai fa Yehovah ben e prakseri fu en. A Tata srefi ben taki komoto fu hemel, taki: „Disi na mi Manpikin, a lobiwan di mi feni bun” (Mateyus 3:17). A musu de taki a Tata fu Yesus ben prisiri srefisrefi di a si fa en Manpikin meki ala den profeititori kon tru èn fa a du ala den sani di Gado ben aksi fu en!​—Yohanes 5:36; 17:4.

8, 9. (a) San Yesus ondrofeni tapu 14 Nisan 33 G.T.? Sortu krakti dati ben abi tapu en Tata na hemel? (b) Fu san ede Yehovah gi pasi taki en Manpikin nyan pina èn taki a dede?

8 Ma fa Yehovah ben e firi tapu 14 Nisan 33 G.T.? Fa a firi di sma tori Yesus èn di wan grupu ogri-ati man kon grabu en na neti yuru? Fa Yehovah firi di den mati fu Yesus lon gowe libi en èn di sma seti sani fu hori wan krutu di no ben fiti? Fa a firi di sma spotu Yesus, di den spiti na en tapu, èn di den naki en nanga kofu? Fa Yehovah firi di den wipi Yesus teleki en baka priti, èn di den spikri en anu nanga futu na wan udu postu, pe a tan anga aladi sma ben e wisiwasi en? Fa a Tata ben e firi di en lobi Manpikin bari kari en di skin-ati ben moro en? Iya, fa Yehovah firi di Yesus hari en lasti bro, èn di fu a fosi leisi sensi Gado bigin meki sani, a lobi Manpikin fu en no ben de moro?​—Mateyus 26:14-16, 46, 47, 56, 59, 67; 27:38-44, 46; Yohanes 19:1.

„Gado . . . ben gi en wan-enkri gebore Manpikin”

9 We, san wi kan taki? Fu di Yehovah abi firi tu, meki wortu no de nofo fu kan taki fa a ben hati en di a Manpikin fu en dede. A wan-enkri sani di wi kan taki fu a tori disi, na fu san ede Yehovah ben gi pasi taki a sani disi pasa. Fu san ede a Tata ben de klariklari fu teki a pen dati? Na ini Yohanes 3:16 Yehovah e fruteri wi wan tumusi moi sani. A bijbeltekst disi de so prenspari, dati sma taki dati a e fruteri syatu san skrifi na ini a heri Evangelietori. Drape skrifi: „Gado ben lobi grontapu so te, taki a ben gi en wan-enkri gebore Manpikin, so taki ibriwan sma di e sori bribi na ini en, no ben sa kisi pori, ma ben sa abi têgo libi.” Sobun, Yehovah gi pasi taki disi pasa fu di a abi lobi. A presenti di Yehovah gi wi di a seni en Manpikin fu pina èn dede gi wi, ben de a moro moi fasi fa wan sma oiti sori lobi gi wi.

San a lobi fu Gado wani taki

10. San ala libisma abi fanowdu? San pasa nanga a fasi fa sma e prakseri fu „lobi”?

10 San a wortu „lobi” wani taki? Son sma taki dati lobi na a moro prenspari sani di libisma abi fanowdu. A momenti di sma e gebore teleki den dede, den wani taki trawan lobi den; a e go bun nanga den te den e firi taki sma lobi den, ma den kan kon siki èn dede srefi efu den no man feni a lobi dati. Toku a no de so makriki fu taki soifri san na lobi. A no de fu taki dati libisma e taki furu fu lobi. Sma meki bun furu buku, singi, nanga puwema di e taki fu lobi. Toku a no ala ten den sani dati e meki wi kon frustan moro bun san na lobi. Te yu luku en bun, dan sma gebroiki a wortu disi na someni difrenti fasi taki a e kon moro tranga gi trawan fu frustan san lobi wani taki trutru.

11, 12. (a) Pe wi kan leri furu fu lobi? Fu san ede dati de so? (b) San na den difrenti sortu lobi di sma ben sabi na ini a fositen Grikitongo? Sortu wortu gi „lobi” de fu feni moro furu na ini den Kresten Griki Buku fu Bijbel? (Luku a futuwortu sosrefi.) (c) San na a·gaʹpe?

11 Ma toku Bijbel e sori wi krin san na lobi. A wortubuku Vine’s Expository Dictionary of New Testament Words e taki: „A wan-enkri fasi fu kon sabi san na lobi, na fu luku den sani di a e meki sma du.” Den Bijbel tori fu den sani di Yehovah du, e leri wi furu fu a dipi lobi di a abi gi den libisani di a meki. Leki eksempre: A moro bun fasi fa wi kan kon sabi san na lobi, na te wi luku a tumusi moi fasi fa Yehovah sori a lobi fu en, soleki fa wi si kaba. Na ini den kapitel di e kon wi sa si furu tra eksempre fu a fasi fa Yehovah sori lobi. Boiti dati, dan den wortu di vertaal na ini Bijbel nanga „lobi” sa yepi wi fu kon frustan wan tu sani moro krin. A fositen Grikitongo ben abi fo difrenti wortu gi „lobi”. * Fu den fo wortu disi, den Kresten Griki Buku fu Bijbel e taki moro furu fu a·gaʹpe. Wan Bijbel wortubuku e taki dati disi na „a moro krakti wortu di wan sma ben kan gebroiki gi lobi”. Fu san ede?

12 A·gaʹpe na lobi di abi fu du nanga gronprakseri. Sobun, disi a no a lobi di wi e firi te wan sma du noso taki wan sani. A lobi disi abi fu du nanga moro sani, a e meki sma hori trawan na prakseri; wan sma di e sori a lobi disi e du dati fu di ensrefi wani. Ma san moro prenspari, na taki a·gaʹpe lobi e meki taki wan sma no e prakseri ensrefi nomo. Leki eksempre, luku baka san skrifi na ini Yohanes 3:16. San na „a grontapu” di Gado ben lobi so te, taki a ben gi en wan-enkri gebore manpikin? We, dati na ala den libisma di kan kisi frulusu. A abi fu du sosrefi nanga den someni sma di e libi wan sondu libi. A de so dan taki Yehovah lobi ibriwan fu den sma dati leki en eigi mati, neleki fa a ben lobi a getrow man Abraham? (Yakobus 2:23) Nôno, ma na wan lobi-ati fasi Yehovah e sori bun-ati gi ala sma, srefi te dati e aksi furu fu en. A wani taki ala sma musu abi berow èn taki den kenki a fasi fa den e tyari densrefi (2 Petrus 3:9). Furu sma e du dati èn nanga opo anu Gado e teki den leki mati.

13, 14. San e sori taki a·gaʹpe abi fu du furu tron nanga dipi firi fu lobi?

13 Son sma no sabi trutru san na a·gaʹpe. Den e denki taki a·gaʹpe na te wan sma lobi wan trawan nanga en frustan nomo, èn no nanga en firi. Ma fu taki en leti, dan a·gaʹpe abi fu du furu tron nanga dipi lobi gi trawan. Fu eksempre, di Yohanes ben skrifi: „A Tata lobi a Manpikin”, dan a gebroiki wan wortu di abi fu du nanga a·gaʹpe. A de so taki a lobi dati e meki taki sma no e firi gi makandra? Luku taki Yesus ben taki: „A Tata lobi a Manpikin”. Drape wi e feni wan wortu di abi fu du nanga phi·leʹo (Yohanes 3:35; 5:20). Furu tron a lobi fu Yehovah abi fu du sosrefi nanga den dipi firi fu en. Toku, a no e sori a lobi fu en soso fu di a e firi fu du dati. Ala ten a e sori lobi akruderi a koni nanga a retidu fu en.

14 Soleki fa wi si kaba, dan ala den difrenti fasi fu Yehovah moi srefisrefi, den de sondro fowtu, èn den e hari sma kon na en. Ma lobi e hari wi kon na Yehovah moro leki iniwan fu den tra fasi fu En. Koloku taki a lobi fu en na a moro prenspari fasi fu en tu. Fa wi du sabi dati?

„Gado na lobi”

15. San Bijbel e taki fu a lobi fu Yehovah? Fu san ede den wortu dati de so aparti? (Luku a futuwortu sosrefi.)

15 Bijbel e taki wan sani fu a lobi fu Yehovah di a no e taki fu no wan fu den tra prenspari fasi fu en. Bijbel no e taki dati Gado na makti, noso taki Gado na retidu; a no e taki srefi taki Gado na koni. A abi den fasi dati, èn en na a fosiwan di sori den fasi disi; nowan sma kan sori den dri fasi disi leki fa en e du dati. Ma fu a di fu fo fasi Bijbel e taki wan moro prenspari sani: „Gado na lobi” * (1 Yohanes 4:8). San dati wani taki?

16-18. (a) Fu san ede Bijbel e taki dati „Gado na lobi”? (b) Fu san ede a fiti taki fu ala den libisani di de na grontapu, Yehovah teki libisma fu agersi a lobi fu en?

16 Te sma e yere den wortu „Gado na lobi”, dan den no musu denki taki „Gado na a srefi leki lobi”. Sosrefi wi no kan drai den wortu disi; wi no kan taki dati „lobi na Gado”, fu di Yehovah a no wan fasi di wan sma abi. Gado na wan trutru sma, a abi firi, èn boiti lobi, a abi furu tra fasi ete. Toku, lobi de fu si na ini ala san Yehovah e du. Fu dati ede wan buku e taki fu a bijbeltekst disi: „A heri fasi fa Gado de, na lobi.” Te yu luku en bun, wi ben sa kan luku a tori na a fasi disi: A makti fu Yehovah e meki taki a man du sani, aladi a retidu nanga a koni fu en e tiri a fasi fa a e du sani. Ma fu di Yehovah abi lobi, meki a wani du sani gi sma. A lobi fu en de fu si ala ten na ini a fasi fa a e gebroiki a makti, a retidu, nanga a koni fu en.

17 Furu tron Bijbel e sori taki Yehovah na a moro bun eksempre fu lobi. Sobun, efu wi wani kon sabi san na a·gaʹpe lobi, dan wi musu kon sabi suma na Yehovah. A no de fu taki dati libisma kan sori a tumusi moi fasi disi tu. Ma fa libisma du kisi a fasi disi? Soleki fa a sori, dan na a ten di Yehovah ben e meki sani, a ben e taki nanga en Manpikin, taki: „Meki wi meki libisma akruderi a prenki fu wi, soleki fa wi de” (Genesis 1:26). Fu ala den libisani di de na grontapu, man nanga uma wawan kan sori lobi fu di den wani du dati, èn na a fasi dati den e du leki a hemel Tata fu den. Memre taki Yehovah gebroiki difrenti libisani fu agersi den prenspari fasi fu en. Toku, Yehovah gebroiki libisma, a moro hei libisani di a meki, fu agersi a moro prenspari fasi fu En, namku lobi.​—Esekièl 1:10.

18 Te wi e sori lobi sondro fu prakseri wisrefi nomo, aladi wi e hori wisrefi na gronprakseri, dan wi e sori a moro prenspari fasi fu Yehovah. A de soifri leki fa na apostel Yohanes ben skrifi: „Ma wi lobi trawan, bika Gado fosi lobi wi” (1 Yohanes 4:19). Ma na sortu fasi Yehovah fosi sori lobi gi wi?

Yehovah fosi bigin du wan sani

19. Fu san ede wi kan taki dati lobi ben de wan fu den prenspari sani di meki taki Yehovah bigin meki sani?

19 Lobi a no wan nyun sani. Bika te yu luku en bun, san ben meki taki Yehovah bigin meki sani? A no ben e firi leki a de en wawan, so taki a ben abi tra sma fanowdu. Yehovah bun dorodoro èn a abi ala sani, èn noti no de di sma sa abi fu gi en. Ma a lobi fu en e meki taki a e du sani. Dati meki a ben wani taki tra libisani ben musu nyan bun fu a libi tu; libisani di abi frustan èn di ben o warderi so wan presenti. „A bigin fu den sani di Gado meki” ben de a wan-enkri gebore Manpikin fu en (Openbaring 3:14). Dan Yehovah gebroiki a Tumusi Bun Wrokoman disi fu meki ala tra sani, fu bigin nanga den engel (Yob 38:4, 7; Kolosesma 1:16). Den makti yeye disi abi a grani fu de fri, den koni èn den abi firi. Dati meki den ben man fu sori lobi gi trawan, sosrefi gi makandra èn moro prenspari srefi, gi Yehovah Gado (2 Korentesma 3:17). Sobun, den sori lobi fu di Gado fosi sori lobi gi den.

20, 21. San ben sori Adam nanga Eva taki Yehovah lobi den, ma san den ben du?

20 So a ben de nanga libisma tu. Sensi a bigin, Gado sori bun furu lobi gi Adam nanga Eva. Ala sei pe den ben e luku na ini a Paradijs tanpresi fu den na ini Eden, den ben kan si krin taki a Tata fu den ben lobi den. Luku san Bijbel e taki: „Yehovah Gado ben prani wan dyari na ini Eden, na a owstusei, èn drape a ben poti a libisma di a ben meki” (Genesis 2:8). Oiti yu go na ini wan bigi dyari di moi srefisrefi? San yu ben lobi moro furu? A ben de a leti fu a son di ben e skèin na mindri den bon pe yu ben tanapu, noso den kefalek moi kloru fu den difrenti bromki drape? A ben de a watra di ben yere e lon na ini wan kriki, den fowru di ben e singi, noso a babari fu tra sani soleki siksiyuru? Fa fu a smeri fu den bon, den froktu, nanga den bromki fu den bon? Awinsi san yu ben lobi fu a dyari dati, toku nowan dyari no de na ini a ten disi di wi kan teki gersi nanga a dyari fu Eden. Fu san ede?

21 Yehovah srefi ben prani a dyari fu Eden! A ben musu de wan tumusi moi dyari. Ala moi bon èn ala switi froktu ben de drape. Furu watra ben e lon pasa na ini a dyari, a ben bigi, èn a ben lai furu difrenti meti. Adam nanga Eva ben abi ala san ben de fanowdu fu libi koloku èn den ben abi nofo fu du. Den ben abi bun wroko èn wan bun banti nanga makandra. Yehovah fosi ben lobi den, èn nofo sani ben de di ben e meki taki den musu sori lobi gi Yehovah tu. Toku, den no ben du dati. Na presi fu gi yesi na den Tata na hemel leki lobi pikin, dan den prakseri densrefi nomo èn den opo densrefi teige en.​—Genesis, kapitel 2.

22. Fa a sani di Yehovah du di den sma na ini Eden opo densrefi teige en, e buweisi taki a lobi fu en de loyaal?

22 A ben musu hati Yehovah fu si san pasa! Ma na opo di sma opo densrefi ben meki taki Yehovah no lobi libisma moro? Nôno! „A lobi bun-ati [noso, a loyaal lobi] fu en de te ten di no abi skotu” (Psalm 136:1). Dati meki a seti sani wantewante na wan lobi-ati fasi fu frulusu ibriwan regtfardiki bakapikin fu Adam nanga Eva. Soleki fa wi si kaba, dan den sani di Gado seti ben abi fu du nanga a frulusu-ofrandi fu en lobi Manpikin, wan sani di kostu Yehovah bun furu.​—1 Yohanes 4:10.

23. San na wan fu den sani di e meki taki Yehovah na „a koloku Gado”? Sortu tumusi prenspari aksi sa kisi piki na ini a kapitel di e kon?

23 Iya, sensi a bigin Yehovah fosi bigin sori lobi gi a libisma famiri. Na furu difrenti fasi wi si taki „Gado fosi lobi wi”. Lobi e meki taki wánfasi nanga prisiri de. Sobun, a no e fruwondru wi taki Bijbel e kari Yehovah „a koloku Gado” (1 Timoteyus 1:11). Ma wan prenspari aksi e opo kon. A de so taki Yehovah lobi ibriwan fu wi trutru? A kapitel di e kon sa taki fu a tori disi.

^ paragraaf 11 A wortu phi·leʹo, wani taki „fu lobi wan sma, fu lobi fa wan sma de (neleki fa yu ben o firi gi wan bun mati noso wan brada fu yu)”. Den Kresten Griki Buku fu Bijbel e gebroiki a wortu disi furu tron. Na ini 2 Timoteyus 3:3 wi e leisi wan sani di abi fu du nanga a wortu stor·geʹ, noso lobi na mindri famiriman; a sortu lobi dati ben o mankeri na ini den lasti dei. Eʹros na a lobi na mindri man nanga uma. A wortu dati no de fu feni na ini den Kresten Griki Buku fu Bijbel, aladi Bijbel e taki fu a sortu lobi dati.​—Odo 5:15-20.

^ paragraaf 15 Tra bijbeltekst de tu di skrifi pikinmoro na a srefi fasi. Leki eksempre: „Gado na leti” èn „Gado . . . na wan faya di e bron sani” (1 Yohanes 1:5; Hebrewsma 12:29). Ma den sani disi e teki Yehovah gersi nanga sani di wi kan si. Yehovah de leki leti, fu di a de santa èn fu di en ati krin. Nowan „dungru”, noso doti, no de na ini en. Wi kan teki en gersi nanga faya bika son tron a e gebroiki en makti fu pori sani.