Go na content

Go na table of contents

KAPITEL 3

’Santa, santa, santa Yehovah de’

’Santa, santa, santa Yehovah de’

1, 2. Sortu fisyun a profeiti Yesaya ben kisi? San a fisyun dati e leri wi fu Yehovah?

YESAYA ben fruwondru srefisrefi di a ben e si wan fisyun fu Gado. A ben gersi leki den sani di a ben e si, ben e pasa trutru na momenti dati! Dati meki bakaten Yesaya skrifi taki a „ben si Yehovah” e sidon tapu En kownusturu fu glori. A langa krosi fu Yehovah ben e furu a bigi tempel na ini Yerusalem.​—Yesaya 6:1, 2.

2 Yesaya ben fruwondru tu fu den sani di a ben yere. A yere sma e singi nanga so wan krakti, taki a tempel ben e seki te na a fondamenti. A ben de den seraf di ben e singi; den na yeye libisani di abi wan tumusi hei posisi. A krakti fasi fa den ben e singi nanga wán sten ben de fu yere na ala sei. Na wan krin èn warti fasi den ben e singi: „Santa, santa, santa Yehovah fu den legre de. Heri grontapu furu nanga a glori fu en” (Yesaya 6:3, 4). Fu poti krakti tapu a wortu „santa”, meki den seraf singi en dri tron. Dati ben fiti srefisrefi fu di Yehovah santa dorodoro (Openbaring 4:8). A heri Bijbel e poti krakti tapu a santafasi fu Yehovah. Hondrohondro bijbeltekst e gebroiki a nen fu Gado makandra nanga den wortu „santa” nanga „santafasi”.

3. Fa den fowtu denki di sma abi fu a santafasi fu Yehovah e meki taki furu sma e gowe libi Gado, na presi fu kon krosibei na en?

3 Sobun, a de krin taki wan fu den fosi sani di Yehovah wani wi fu frustan bun, na taki en na wan santa sma. Ma furu sma na ini a ten disi no lobi a prakseri dati kwetikweti. Son sma abi a fowtu denki taki santafasi na a srefi leki te wan sma e denki taki a regtfardiki moro trawan, noso te a e du neleki a santa moro trawan. Tra sma di no e lespeki densrefi fu di den lobi fu krutu densrefi, kan feni taki a santafasi fu Gado e frede den, na presi taki a e hari den. Kande den e prakseri taki noiti den sa warti nofo fu kon krosibei na a santa Gado disi. Dati meki furu sma e drai gowe libi Gado fu di a de santa. Dati na wan sari tori, fu di te yu luku en bun, dan a santafasi fu Gado na wan prenspari sani di musu meki taki wi wani kon krosibei na en. Fu san ede? Bifo wi piki na aksi dati, dan meki wi go luku fosi san na tru santafasi.

San na santafasi?

4, 5. (a) San santafasi wani taki? San a no wani taki? (b) San na tu prenspari fasi fa Yehovah de „aparti”?

4 Gado de santa, ma dati no wani taki dati a e prakseri ensrefi nomo, taki a abi heimemre, noso taki a lobi wisiwasi trawan. Te yu luku en bun, dan a no lobi den maniri dati kwetikweti (Odo 16:5; Yakobus 4:6). Sobun, san a wortu „santa” wani taki trutru? Na ini a Hebrewtongo fu Bijbel, a wortu disi abi fu du nanga a wortu „aparti”. Te sma e gebroiki a wortu „santa” na ini na anbegi fu Gado, dan a abi fu du nanga sani di sma poti aparti fu wan spesrutu marki, noso sani di sma e si leki wan sani fu Gado. Santafasi abi furu fu du sosrefi nanga sani di de krin èn soifri. Ma san a wortu disi abi fu du nanga Yehovah? A de so taki a santafasi fu Yehovah wani taki dati a de „aparti” fu sondu libisma, iya, taki a de farawe fu wi?

5 Kwetikweti. Leki „a Santawan fu Israel”, Yehovah ben taki fu ensrefi dati a e tan leti ’na mindri’ en pipel, aladi den ben de sondari (Yesaya 12:6; Hosea 11:9). Sobun, a santafasi fu en no e meki taki a de fara fu wi. Na sortu fasi wi kan taki dati a de „aparti” dan? We, na tu prenspari fasi. Na a fosi presi a de aparti fu ala sani di a meki fu di en wawan na a Moro Heiwan. A de wan sma di soifri èn di krin dorodoro (Psalm 40:5; 83:18). Leki di fu tu sani, dan Yehovah de aparti fu iniwan sani di abi fu du nanga sondu. Dati na wan sani di e gi wi trowstu trutru. Fu san ede?

6. Fu san ede a kan de wan trowstu gi wi taki Yehovah de aparti fu iniwan sani di abi fu du nanga sondu?

6 Wi e libi na ini wan grontapu pe yu no e si tru santafasi so furu moro. A libisma famiri komoto na a pasi fu Gado. Dati meki ala sani di abi fu du nanga libisma, pori na a wan noso tra fasi; a sondu fasi fu den de fu si na ini ala san den e du. Wi alamala abi fu feti nanga a sondu di de na ini wi. Sondu kan wini ibriwan fu wi efu wi no tan na ai (Romesma 7:15-25; 1 Korentesma 10:12). Yehovah no abi a problema dati. Yehovah srefi no abi nowan sondu, dati meki a no sa du sondu noiti. Disi e buweisi ete wan tron taki Yehovah na a moro bun Papa di wi kan abi, fu di a sani disi e sori taki wi kan frutrow na en tapu dorodoro. Yehovah de tra fasi leki furu sondu libisma papa, fu di a no sa kon kruka noiti. Noiti a sa du sani di no fiti, èn noiti a sa du ogri-ati sani nanga en pikin. A santafasi fu en e meki taki a no man du nowan fu den sani dati. Ten na ten, Yehovah sweri srefi na a santafasi fu en, san e meki taki yu kan frutrow den sweri dati dorodoro (Amos 4:2). Yu no feni taki dati de wan trowstu gi wi?

7. Fu san ede wi kan taki dati santafasi de wan pisi fu Yehovah?

7 Santafasi na wan sani di de wan pisi fu Yehovah. San dati wani taki? Luku wan eksempre: Prakseri a wortu „libisma” nanga a wortu „sondu”. Yu no kan taki fu libisma sondro fu prakseri a sondufasi fu den. Sondu rutu dipi na ini wi èn a de fu si na ini ala san wi e du. We, prakseri tu wortu now di de heri tra fasi: „Yehovah”, nanga „santa”. Santafasi rutu dipi na ini Yehovah. Ala sani di abi fu du nanga en de krin, soifri, èn opregti. Wi musu poti prakseri na a wortu „santa” èn wi musu kon frustan san a wani taki, efu wi wani kon sabi Yehovah leki fa a de trutru.

„Santafasi na fu Yehovah”

8, 9. San e sori taki Yehovah e yepi sondu libisma fu kon de santa, aladi den no kan kon santa leki fa Gado santa?

8 Fu di Yehovah santa dorodoro, meki wi kan taki nanga reti taki santafasi e bigin na en. A no e kibri a tumusi warti fasi disi gi ensrefi nomo, ma a e prati en nanga tra sma, èn a e du dati na wan fri fasi. Iya, di Gado ben gebroiki wan engel fu taki nanga Moses na a makabusi di ben teki faya, dan srefi a gron di ben de lontu a makabusi ben kon santa fu Yehovah ede!​—Exodus 3:5.

9 Ma a de so dan taki sondu libisma kan kon santa efu Yehovah yepi den? Iya! Ma toku den no kan kon santa leki fa Gado santa. Gado ben fruteri en pipel Israel taki den ben kan tron „wan santa pipel” (Exodus 19:6). A ben blesi a pipel dati nanga wan fasi fu anbegi di ben de santa, krin, èn soifri. Dati meki a Wet fu Moses e taki fu santafasi ibri tron baka. Te yu luku en bun, dan a granpriester ben e weri wan gowtu plaat na fesisei fu na edebanti fu en èn ala sma ben kan si fa a ben e brenki. Na tapu a gowtu plaat dati den ben kerfu den wortu: „Santafasi na fu Yehovah” (Exodus 28:36). Sobun, den ben musu hori densrefi na hei markitiki fu krinfasi nanga soifrifasi, so taki sma ben kan si taki a fasi fa den ben e anbegi Gado, iya, srefi a heri libi fu den, ben de tra fasi. Yehovah ben taigi den: „Un musu sori taki unu de santa, bika mi, Yehovah, un Gado, de santa” (Lefitikus 19:2). Den Israelsma ben de sondu libisma. Ma solanga leki den ben e du ala san den man fu libi akruderi den rai fu Gado, dan den ben de santa.

10. Sortu difrenti ben de na mindri Israel fu owruten nanga den pipel na den lontu, ini a tori fu santafasi?

10 Fu di so furu krakti ben e poti tapu santafasi na ini na anbegi fu Israel, meki den ben e difrenti furu fu den pipel na den lontu. Den heiden pipel dati ben e anbegi gado di no ben de trutru. Sma ben sabi den gado dati leki ogri-ati gado di ben gridi, èn di ben e libi wan yayolibi. Den no ben santa na nowan fasi. Sma di ben e anbegi den sortu gado dati, no ben de santa tu. Dati meki Yehovah ben warskow en futuboi fu tan aparti fu heiden anbegiman nanga den pori kerki gwenti fu den.​—Lefitikus 18:24-28; 1 Kownu 11:1, 2.

11. Fa a santafasi fu a hemel organisâsi fu Yehovah e kon na krin na ini (a) den engel? (b) den seraf? (c) Yesus?

11 Yehovah ben teki Israel fu owruten leki en eigi pipel. Ma awinsi den ben o libi soifri akruderi a wet fu Gado, toku den no ben o man doro a santafasi fu a hemel organisâsi fu Gado. Bijbel e kari den milyunmilyun yeye libisani di e tan dini Gado getrow, den „furu tin dusun santawan” fu Gado (Deuteronomium 33:2; Yudas 14). Na wan volmaakti fasi den e sori taki a santafasi fu Gado de tumusi moi. Memre den seraf di Yesaya ben si na ini a fisyun. Den sani di den tranga yeye libisani disi e singi, e sori taki den abi wan prenspari frantwortu fu meki a santafasi fu Yehovah bekènti na ala sei. Ma toku, wan fu den yeye libisani hei moro ala trawan. En na a wan-enkri gebore Manpikin fu Gado. Yesus na a sma di e sori a santafasi fu Yehovah na a moro bun fasi. Nanga reti Bijbel e kari en „a Santawan fu Gado”.​—Yohanes 6:68, 69.

Santa nen, santa yeye

12, 13. (a) Fu san ede wi kan taki dati a nen fu Gado santa trutru? (b) Fu san ede a nen fu Gado musu meki kon santa?

12 Ma fa a de nanga a nen fu Gado dan? Leki fa wi ben si na ini kapitel 1, dan a nen dati a no wan fasi nomo fa yu kan kari Gado. Ma abi fu du nanga Yehovah Gado èn nanga ala den fasi fu en. Fu dati ede Bijbel e fruteri wi taki a „nen [fu Gado de] santa” (Yesaya 57:15). Akruderi a Wet fu Moses wan sma ben kan kisi dedestrafu efu a ben afrontu Gado nen (Lefitikus 24:16). Luku san na a fosi sani di Yesus taki di a ben e begi: „Wi Tata na hemel, yu nen musu kon santa” (Mateyus 6:9). Fu meki wan sani kon santa wani taki dati yu e poti a sani dati aparti leki wan spesrutu sani di de fu Gado èn taki yu abi dipi lespeki gi a sani dati. Ma fu san ede wan sani leki a soifri nen fu Gado musu meki kon santa?

13 Sma afrontu a santa nen fu Gado èn den pori a nen dati nanga den lei èn den ogri-ati sani di den taki fu En. Na ini a dyari fu Eden, Satan ben lei gi Yehovah. A ben wani meki sma prakseri taki Yehovah no abi a reti fu tiri ala sani (Genesis 3:1-5). Sensi a ten dati, dan Satan, a tiriman fu a grontapu disi di no santa, sorgu taki den lei di sma e fruteri fu Gado kon moro furu (Yohanes 8:44; 12:31; Openbaring 12:9). Furu kerki leri sma taki Gado e gebroiki en makti fu prei basi gi sma. Den e taki dati Gado de tumusi fara fu wi, èn taki a abi takru-ati. Den e taki sosrefi dati a e horibaka gi den te den e kiri makandra na ini orloku. Den no e gi Gado grani gi ala den kefalek sani di a meki, ma den e taki dati den sani disi kon fu densrefi. Iya, den afrontu a nen fu Gado na wan ogri-ati fasi. Ma a nen dati musu meki kon santa; a musu kisi a glori baka di a ben abi bifo. Wi e angri fu si taki a nen fu Gado kon santa baka èn wi wani taki a musu de krin taki en wawan abi a reti fu tiri ala sani. Wi e prisiri srefisrefi taki wi kan yepi fu doro a bigi marki dati.

14. Fu san ede wi kan kari a yeye fu Gado a santa yeye? Fu san ede a de wan seryusu sani fu afrontu a santa yeye dati?

14 Wan tra sani de di abi furu fu du nanga Yehovah èn di Bijbel e kari wan santa sani tu; dati na a yeye noso a wroko krakti fu en (Genesis 1:2). Yehovah e gebroiki a krakti disi di tranga moro iniwan tra sani, fu du san a abi na prakseri. Ala san Gado e du, a e du na wan fasi di de santa, soifri, èn krin. Sobun, a fiti fu kari a wroko krakti fu en a santa yeye, noso a yeye fu santafasi (Lukas 11:13; Romesma 1:4). Efu wan sma ben sa afrontu a santa yeye, dati wani taki, efu a e du sani fu espresi fu gens den prakseri fu Yehovah, dan a no sa man kisi pardon gi en sondu.​—Markus 3:29.

Fu san ede a santafasi fu Yehovah e hari wi kon na en

15. Fu san ede a fiti fu abi frede gi Yehovah te wi e prakseri a santafasi fu en? San a frede dati wani taki?

15 We, dan wi kan frustan now fu san ede Bijbel e taki dati a santafasi fu Gado abi fu du nanga a frede di libisma musu frede Gado. Fu eksempre, na ini Psalm 99:3 skrifi: „Meki den prèise yu nen. Yu nen bigi, èn a e gi sma frede; a de wan santa sani.” A frede disi a no wan takru sortu frede. Ma a abi fu du nanga a lespeki di wan sma abi gi Gado, iya, a moro dipi lespeki di de. A fiti fu abi a firi dati fu di wi no man doro a santafasi fu Gado. A santafasi fu en de soifri; a moi srefisrefi. Toku, dati no musu meki wi frede. Na presi fu dati, dan wan yoisti fasi fu si a santafasi fu Gado sa meki taki wi go moro krosibei na en. Fu san ede?

Neleki fa moi sani e hari wi, na so santafasi musu hari wi tu

16. (a) San santafasi abi fu du nanga sani di moi? Gi wan eksempre. (b) Fa den fisyun di sma ben si fu Yehovah e sori krin o prenspari sani de soleki krinfasi, soifrifasi, nanga leti?

16 Na a fosi presi, fu di Bijbel e taki fu a santafasi fu Gado leki wan sani di moi. Na Yesaya 63:15 den e taki fu hemel leki ’Gado en moro hei tanpresi fu santafasi nanga moifasi’. Moi sani e hari wi. Luku a prenki na tapu bladzijde 33 leki eksempre. A prenki dati no e hari yu? San e meki taki a e hari yu so? Luku fa a watra de so krin. A musu de taki a loktu srefi krin, bika a loktu blaw èn a leti e skèin krin. Ma efu wi ben sa kenki a prenki dati pikinso, efu a watra ben lai doti, efu sma ben o spoiti ferfi na tapu den bon nanga den ston, efu a heri loktu ben abi deki blaka smoko, dan a prenki no ben o hari wi moro; wi ben o kon fisti fu en. Furu tron wan sani e moi gi wi te a de krin, soifri, èn te a abi fu du nanga leti. Wi kan gebroiki den srefi wortu disi fu sori go na a santafasi fu Yehovah. Fu dati ede a no e fruwondru wi srefisrefi taki den fisyun di e sori wi fa Yehovah de, e hari wi prakseri so! Wi santa Gado moi srefisrefi. A de leki leti di e skèin èn diri ston di e koti faya. A e brenki leki faya èn leki soifri gowtu.​—Esekièl 1:25-28; Openbaring 4:2, 3.

17, 18. (a) Fa Yesaya ben e firi di a ben kisi a fisyun? (b) Fa Yehovah gebroiki wan seraf fu trowstu Yesaya? San den sani di a seraf dati ben du ben wani taki?

17 Ma a de so dan taki a santafasi fu Gado musu meki wi firi leki wi lagi moro en? A de krin taki a piki na, iya. Te yu luku en bun, dan a tru taki wan bigi difrenti de na mindri wi nanga Yehovah, fu di a hei srefisrefi. Ma dati musu meki wi drifi komoto fu a sei fu Gado dan? Luku san Yesaya taki di a yere fa den seraf ben e meki a santafasi fu Yehovah bekènti. „Ne mi taki: ’Helu fu mi! Bika pikinmoro den meki mi kon de leki wan sma di en mofo kon tapu, fu di mi na wan man di mofobuba no krin, èn na mindri wan pipel di den mofobuba no krin, mi e tan; bika den ai fu mi si a Kownu srefi, Yehovah fu den legre!’” (Yesaya 6:5) Iya, a santafasi fu Yehovah, di de fu si na ini ala san a e du, ben memre Yesaya taki a ben de wan sondu sma di no ben de volmaakti. Na a bigin, a getrow man dati ben lasi-ati. Ma Yehovah no ben libi en so.

18 Wan seraf kon wantewante fu trowstu a profeiti. Fa? A tranga yeye libisani dati ben frei go na a altari, pe a teki wan pisi krofaya èn nanga dati a fasi den mofobuba fu Yesaya. Kande yu sa taki dati a sani disi gersi wan sani di e hati, moro leki wan sani di e gi trowstu. Ma memre taki disi ben de wan fisyun di ben musu agersi wan sani. Yesaya ben de wan getrow Dyu di ben sabi heri bun taki ibri dei sma ben e tyari ofrandi na tapu na altari na ini a tempel fu kan kisi pardon fu den sondu. A tru taki a profeiti disi ben de wan sondari, wan sma di „mofobuba no krin”. Ma a seraf memre a profeiti na wan lobi-ati fasi taki Gado ben kan si en leki wan sma di krin. * Yehovah ben de klariklari fu si wan sondu libisma leki wan sma di santa, awinsi a no ben santa soleki fa Gado santa.​—Yesaya 6:6, 7.

19. Fa wi leki sondu libisma kan de santa, aladi wi no kan kon de santa soleki fa Gado santa?

19 So a de tu na ini a ten disi. Ala den ofrandi di sma ben e tyari na tapu na altari na ini Yerusalem ben e prenki wan moro bigi sani, namku a wán volmaakti ofrandi di Yesus Krestes tyari na ini 33 G.T. (Hebrewsma 9:11-14). Efu wi abi trutru berow fu wi sondu, efu wi tapu fu du ogri, èn efu wi poti bribi na ini na ofrandi dati, dan wi e kisi pardon (1 Yohanes 2:2). Wi kan tron sma sosrefi di Gado e si leki sma di krin. Fu dati ede na apostel Petrus e memre wi: „Buku taki: ’Un musu de santa, bika mi de santa’” (1 Petrus 1:16). Luku taki Yehovah no taki dati wi musu kon de santa neleki fa en de santa. Noiti a e aksi wi fu du sani di wi no man du (Psalm 103:13, 14). Na presi fu dati, Yehovah e taigi wi fu de santa fu di en de santa. „Leki lobi pikin”, wi e suku fu teki na eksempre fu en so soifri leki wi man, na ini a sondu situwâsi fu wi (Efeisesma 5:1). Sobun wi musu tan du muiti fu kon de santa. O moro wi e gro na yeye fasi, o moro wi e wroko na wisrefi ibri dei baka „fu kon santa dorodoro”.​—2 Korentesma 7:1.

20. (a) Fu san ede a de prenspari fu frustan taki wi kan de sma di wi santa Gado e si leki sma di krin? (b) Fa Yesaya ben e firi di a ben kon frustan taki a kisi pardon fu en sondu?

20 Yehovah lobi sani di de opregti èn di de soifri. A no lobi sondu kwetikweti (Habakuk 1:13). Ma a no abi bita-ati gi wi. Solanga wi e prakseri leki fa Yehovah e prakseri fu sondu, èn te wi e du muiti fu waka na ini den soifri futumarki fu Krestes Yesus, dan Yehovah e gi wi pardon fu wi sondu. Sobun, wi musu tegu gi ogri sani, èn wi musu lobi san bun (Amos 5:15; 1 Petrus 2:21). Te wi kon frustan taki wi kan de sma di wi santa Gado e si leki sma di krin, dan dati e abi furu krakti tapu wi libi. Hori na prakseri taki a santafasi fu Yehovah ben memre Yesaya taki ensrefi no ben de krin. A ben bari: „Helu fu mi!” Ma di a kon frustan taki a kisi pardon fu en sondu, dan a bigin prakseri tra fasi. Di Yehovah ben suku wan sma fu du wan spesrutu wroko gi En, dan Yesaya ben pristeri ensrefi gi a wroko dati, aladi a no ben sabi srefi san a ben o abi fu du. A ben piki wantewante: „Dya mi de! Seni mi.”​—Yesaya 6:5-8.

21. Fu san ede wi kan bribi taki wi man du muiti fu tron sma di santa?

21 Wi meki akruderi a prenki fu a santa Gado, so taki wi man tyari wisrefi na wan fasi di fiti èn so taki wi man frustan sani di abi fu du nanga Gado (Genesis 1:26). Wi alamala man sori santafasi. Te wi e du muiti fu tron sma di santa, dan Yehovah e prisiri fu yepi wi tu. O moro wi e du dati, o moro krosibei wi sa kon na wi santa Gado. Boiti dati, te wi o go poti prakseri na den difrenti fasi fu Yehovah na ini den kapitel di e kon, dan wi sa si taki furu prenspari sani de fu san ede wi musu wani kon krosibei na en!

^ paragraaf 18 A fiti taki Bijbel e taki fu „mofobuba [di] no krin” fu di furu tron Bijbel e gebroiki wi mofobuba na wan agersi fasi fu sori go na sani di sma e taki. Furu fu den sondu di wi leki onvolmaakti libisma e du, abi fu du nanga a fasi fa wi e gebroiki wi mofo.​—Odo 10:19; Yakobus 3:2, 6.