Go na content

Go na table of contents

KAPITEL 15

„Mi o meki taki yu no de wan huru-uma moro”

„Mi o meki taki yu no de wan huru-uma moro”

ESEKIÈL 16:41

SAN WI O LUKU: San wi kan leri fu den sani di den buku Esekièl nanga Openbaring e taki fu den huru-uma?

1, 2. Fa furu sma e denki fu wan uma di no e syen fu libi leki wan huru-uma?

 A SARI fu si wan uma di tron wan huru-uma. Kande wi e aksi wisrefi fu san ede a e libi so now. Na fu di sma ben du ogri nanga en na oso meki a lowe go na strati? A bigin seri en skin fu di a ben pôti srefisrefi? Noso a lowe gi en masra di ben fon en? Den sani disi e miti furu sma na ini na ogri grontapu disi. Dati meki Yesus Krestes ben sori switifasi gi son huru-uma. A ben leri den taki sma di abi berow èn di e kenki den libi, ben kan abi wan moro bun libi.​—Mat. 21:28-32; Luk. 7:36-50.

2 Ma now wi o taki fu wan tra sortu huru-uma. Na uma disi wani libi leki wan huru-uma. A no e si en leki wan syen sani, ma a e meki bigi fu a fasi fa a e libi. A lobi a moni di a e meki èn a makti di a wroko disi e gi en. Kon meki wi taki dati na uma disi abi wan bun masra di lobi en, ma toku a e bosroiti fu seri en skin. A sani disi no ben o moro ogri? A no de fu taki dati wi e tegu gi so wan uma èn gi a fasi fa a e libi. Na so Yehovah e firi tu èn dati meki a e agersi falsi bribi nanga wan huru-uma fu di a sabi taki disi o meki wi frustan moro bun fa a e firi.

3. Sortu tori wi o luku na ini a kapitel disi?

3 Na ini kapitel 16 nanga 23 fu a Bijbel buku Esekièl Yehovah e agersi Israel nanga Yuda nanga wan huru-uma fu di den ben anbegi falsi gado. Ma fosi wi luku den tori disi wi o taki fu wan tra huru-uma. A ben du hurudu langa fosi a ten fu Esekièl, srefi fosi a ten di Israel tron Gado pipel. Èn a e du hurudu ete na ini a ten disi. Openbaring, a lasti buku fu Bijbel, e taki fu a huru-uma disi.

„A mama fu den huru-uma”

4, 5. Suma na „Babilon a Bigiwan” èn fa wi du sabi dati? (Luku a prenki na a bigin fu a kapitel.)

4 Na ini a fisyun di na apostel Yohanes ben kisi fu Yesus a e si wan uma. Bijbel e kari en „a bigi huru-uma” nanga „Babilon a Bigiwan, a mama fu den huru-uma” (Openb. 17:1, 5). Hondrohondro yari langa kerki fesiman nanga Bijbel sabiman no ben sabi suma na a uma disi. Den ben denki taki a ben prenki Babilon, Rome noso a Lomsu Kerki. Ma furu yari kaba Yehovah Kotoigi sabi suma na a „bigi huru-uma” disi. Na huru-uma disi na ala den falsi kerki na grontapu. Fa wi du sabi dati?

5 Gado e krutu na uma disi fu di a e du hurudu nanga „den kownu fu grontapu”, dati na den politiekman. Sobun, na uma disi a no den politiekman. Boiti dati, Openbaring e taki dati „den bisnisman fu grontapu” e sari te Babilon a Bigiwan kisi pori. Dati meki wi sabi taki Babilon a Bigiwan a no den bisnisman. Dan suma na Babilon a Bigiwan? Bijbel e taki dati a e du „afkodrei” èn a e kori sma. A no dati den kerki fu grontapu e du? Bijbel e sori tu taki a huru-uma disi abi makti tapu den politiekman. Boiti dati, a e frufolgu den anbegiman fu Yehovah Gado (Openb. 17:2, 3; 18:11, 23, 24). A no den sani disi falsi kerki e du teleki now?

Ala falsi gwenti, leri nanga kerki komoto na ini na owruten foto Babel di kisi a nen Babilon bakaten (Luku paragraaf 6)

6. Fu san ede Bijbel e taki dati Babilon a Bigiwan na „a mama fu den huru-uma”?

6 Boiti taki Bijbel e kari Babilon a Bigiwan „a bigi huru-uma”, a e kari en „a mama fu den huru-uma” tu. Fu san ede? Falsi kerki prati na ini omeni pikin grupu nanga sekte. Di Gado bruya a tongo fu den sma na ini Babel noso Babilon fu owruten, den sma disi panya go na difrenti pisi fu grontapu. Na so den falsi bribi fu den panya tu. A sani disi meki taki omeni falsi kerki kon de. Dati meki a fiti taki „Babilon a Bigiwan” abi a srefi nen leki a foto Babilon, a presi pe falsi bribi bigin (Gen. 11:1-9). Sobun, wi kan si ala den falsi kerki leki „umapikin” fu wán organisâsi, wán bigi huru-uma. Satan lobi gebroiki den kerki disi fu kisi sma fu du afkodrei, fu anbegi falsi gado èn fu hori densrefi na gwenti di Gado no feni bun. Dati meki Gado e taigi en pipel: „Komoto drape, mi pipel, efu unu no wani abi prati nanga en na den sondu fu en.”​—Leisi Openbaring 18:4, 5.

7. Fu san ede wi musu „komoto” na ini Babilon a Bigiwan?

7 Yu gi yesi na a warskow fu Gado? Hori na prakseri taki sma e go na kerki fu di den „sabi taki den abi Gado fanowdu” (Mat. 5:3). Ma na Yehovah meki wi nanga a firi dati. Sobun, wi o de koloku soso te wi e anbegi Yehovah na a yoisti fasi. A no de fu taki dati den anbegiman fu Yehovah wani tan fara fu falsi anbegi. Ma Satan Didibri wani kori wi. A wani kisi wi fu go anbegi falsi gado. Èn furu leisi a kisi anbegiman fu Gado. Na ini owruten a pipel fu Gado ben go dini falsi gado ibri tron baka. A ben de so ete na ini a ten fu Esekièl. Wi o go luku san miti a pipel èn san a tori fu den e leri wi fu den wet fu Yehovah. Wi o si tu taki Yehovah e krutu sani na wan reti fasi èn taki a abi sari-ati.

’Yu tron wan huru-uma’

8-10. (a) San wi musu du efu wi wani taki Yehovah feni na anbegi fu wi bun? (b) Fa Yehovah e firi te wi e go dini falsi gado? Gi wan eksempre.

8 Na ini a Bijbel buku Esekièl Yehovah e agersi en pipel nanga wan huru-uma fu sori fa a hati en di den go dini falsi gado. Na ini tu kapitel fu a Bijbel buku disi wi kan leisi fa a ben hati Yehovah di a pipel fu en drai baka gi en. Fu san ede a e agersi den nanga huru-uma?

9 Fu frustan a sani disi wi musu prakseri a prenspari sani di wi ben leri na ini kapitel 5 fu a buku disi. Drape wi ben si san wi musu du efu wi wani taki Yehovah feni wi anbegi bun. A wet fu Yehovah ben taki: „Un no musu anbegi nowan tra gado boiti mi. . . .  Mi, Yehovah un Gado, na wan Gado di wani taki sma musu anbegi en wawan” (Eks. 20:3, 5). Bakaten a taki a srefi sani baka: „Un no musu boigi gi nowan tra gado, bika Yehovah en nen na Dyarusu, fu di a wani taki sma musu dini en wawan” (Eks. 34:14). Yehovah ben sori krin fa a ben e denki. Efu wi wani taki Yehovah feni wi anbegi bun, dan wi musu anbegi en wawan.

10 Meki wi luku wan eksempre di o yepi wi fu frustan a sani disi moro bun. Na ini a trowlibi masra nanga wefi e fruwakti taki den patna no o waka gi den. Dati meki a o hati den èn den o dyarusu efu den patna ben o sori lobifiri gi wan tra sma noso efu a ben o abi seks nanga wan tra sma. (Leisi Hebrewsma 13:4.) Na so a de tu nanga anbegi. A e hati Yehovah te en pipel e drai baka gi en fu go dini falsi gado. Na ini kapitel 16 fu a Bijbel buku Esekièl a e sori krin fa a feni a sani disi.

11. San Yehovah e fruteri fu Yerusalem èn fu a fasi fa a tron wan moi foto?

11 Na ini kapitel 16 fu a buku Esekièl Yehovah e taki langa nanga a pipel. Na nowan tra presi na ini a buku Yehovah e taki so langa. A profeititori disi na a moro langa profeititori tu fu den Hebrew Buku. Na ini a kapitel disi Yehovah e poti prakseri na a foto Yerusalem di e prenki Yuda. A e fruteri fa a foto seti èn fa a pipel drai baka gi en. A sani disi na wan sari tori trutru. Yerusalem ben de leki wan doti pikin di no abi papa nanga mama di e luku en. En papa nanga mama ben de den Kanansma di ben e tan na ini a kondre èn di ben dini falsi gado. Iya, langa ten Yerusalem ben de na ondro a makti fu den Yeibus-sma, wan lo fu Kanan. Bakaten David teki a foto abra. Yehovah ben sari a pikin disi, a krin en èn a sorgu en. Baka wan pisi ten a ben de leki wan wefi gi en. Fu taki en leti, Yehovah ben meki wan frubontu nanga den Israelsma di ben tan na ini a foto. Na ini a ten fu Moses a pipel srefi ben taki dati den ben o du ala san Yehovah taki (Eks. 24:7, 8). Baka di Yerusalem tron a mamafoto fu a kondre, Yehovah blesi a foto, a meki den kon gudu èn a foto ben moi. A ben e sorgu en neleki fa wan masra di gudu èn di abi furu makti e bai moimoi sani gi en frow.​—Esek. 16:1-14.

Den uma fu Salomo di ben de fu tra kondre meki taki a doti Yerusalem nanga falsi anbegi (Luku paragraaf 12)

12. Fa sma bigin dini falsi gado na ini Yerusalem?

12 Meki wi luku san e pasa now. Yehovah e taki: „Fu di yu ben moi, meki yu kisi bigifasi. Yu gebroiki a biginen fu yu fu tron wan huru-uma. Yu huru nanga ala sma di waka pasa. Yu gi yusrefi na ala sma di ben wani yu” (Esek. 16:15). Na ini a ten fu Salomo, Yehovah blesi en pipel. A foto Yerusalem ben abi so furu gudu, taki a ben de wan fu den moro gudu foto fu a ten dati (1 Kow. 10:23, 27). Ma te fu kaba den sma bigin dini falsi gado. Salomo ben abi furu wefi di ben de fu tra kondre. Fu di a ben wani plisi den, meki a bigin dini falsi gado na ini Yerusalem (1 Kow. 11:1-8). Sonwan fu den sma di tron kownu baka en ben moro ogri srefi. Den furu a heri kondre nanga falsi anbegi. Fa Yehovah ben firi di a pipel fu en drai baka gi en? A taki: „Den sani disi no musu pasa. Iya, noiti den musu pasa” (Esek. 16:16). Ma a pipel fu en ben go du moro ogri sani srefi!

Son Israelsma ben tyari den pikin leki ofrandi gi falsi gado, soleki Molek

13. Sortu ogri den sma na ini Yerusalem ben e du?

13 Prakseri fa a ben hati Yehovah èn fa a ben tegu gi den ogri sani di en pipel ben e du. A taigi den: „Den manpikin nanga den umapikin fu yu di yu ben gi mi, yu gi leki ofrandi na den gado fu yu fu kiri den. A hurudu fu yu no sari now? Yu srakti den pikin fu mi. Yu gi den pikin fu mi na den gado fu yu, fu di yu trowe den go na ini a faya” (Esek. 16:20, 21). Den ogri sani di den sma na ini Yerusalem ben du e sori krin o ogri Satan de. A lobi en te a e kisi a pipel fu Yehovah fu du tegu sani. Ma Yehovah e si ala sani. Gado o puru ala den takru bakapisi fu den ogri-ati sani di Satan e meki libisma du.​—Leisi Yob 34:24.

14. Suma ben de den tu sisa fu Yerusalem na ini na agersitori fu Yehovah èn suma ben de a moro ogriwan fu den dri sisa disi?

14 Ma Yerusalem no ben syen gi den ogri di a ben du. A ben tan dini falsi gado. Yehovah ben taki srefi dati Yerusalem ben ogri moro tra huru-uma fu di a ben pai sma fu didon nanga en! (Esek. 16:34) Yehovah ben taki dati Yerusalem ben de leki en „mama”, dati na den lo di ben tan na ini a kondre fosi èn di ben e dini falsi gado (Esek. 16:44, 45). A ben taki tu dati Samaria ben de a bigi sisa fu Yerusalem èn taki na den fosi ben go dini falsi gado. Gado ben taki fu wan tra sisa di nen Sodom. A nen disi ben memre den na a foto Sodom di ben kisi pori fu di den sma ben abi bigifasi èn fu di den ben libi wan morsu libi. Yehovah ben wani sori Yerusalem taki a ben kon ogri moro Samaria nanga Sodom (Esek. 16:46-50). A pipel fu Gado no ben arki den warskow fu en èn den ben tan trangayesi en.

15. Fu san ede Yehovah strafu Yerusalem èn sortu howpu a gi den?

15 San Yehovah ben o du? A pramisi Yerusalem: ’Mi o tyari ala den freiri fu yu di yu ben wani plisi kon na wán’ èn „mi o libi yu gi den”. Den kondre pe a pipel fu Yehovah ben go suku yepi ben o pori a foto èn den ben o teki ala den gudu fu den. A taigi den tu: „Den o trowe ston na yu tapu èn den o kiri yu nanga den feti-owru fu den.” Fu san ede Yehovah strafu den? A no du dati fu di a ben wani pori den, ma a ben wani yepi den. A ben taki: „Mi o meki taki yu no de wan huru-uma moro.” Gado ben taki moro fara: „Te mi du den sani disi nanga yu, mi ati no o bron moro èn mi no o dyarusu moro. Mi o tan pî èn mi no o mandi moro.” Soleki fa wi ben si na ini kapitel 9 fu a buku disi, dan Yehovah ben abi na prakseri fu seti a tru anbegi baka gi a pipel fu en di ben komoto na ini katibo. Fu san ede a ben o dati? A ben taki: „Mi o memre a frubontu di mi meki nanga yu di yu ben yongu ete” (Esek. 16:37-42, 60). Aladi a pipel ben drai baka gi Yehovah, a ben tan yepi den.​—Leisi Openbaring 15:4.

16, 17. (a) Fu san ede wi no e taki moro dati Ohola nanga Oholiba e prenki den falsi Kresten kerki? (Luku a faki „Tu sisa di e huru”.) (b) San wi e leri na ini Esekièl kapitel 16 nanga 23?

16 Den sani di Yehovah taki na ini Esekièl kapitel 16 e leri wi furu fu den wet fu en. Den e sori wi taki a e du sani na wan reti fasi èn taki a abi sari-ati. A srefi sani wi e leri na ini Esekièl kapitel 23. Tru Kresten na ini a ten disi no musu frigiti fa Yehovah feni en te en pipel e go dini falsi gado. Noiti wi wani du wan sani di o hati Yehovah neleki fa Yuda nanga Yerusalem ben du dati. Dati meki wi e wai pasi gi afkodrei. Wi e sorgu tu taki wi no kon abi bigi-ai noso taki wi bigin feti baka gudu fu di den sani disi kan tron gado gi wi (Mat. 6:24; Kol. 3:5). Wi de nanga tangi taki Yehovah seti a tru anbegi baka na ini den lasti dei disi èn taki noiti moro a o meki sma pori na anbegi fu en. A meki ’wan frubontu di o tan fu ala ten’ nanga na Israel fu Gado (Esek. 16:60). A frubontu disi o tan fu ala ten fu di noiti a pipel disi o go dini falsi gado. Sobun, meki wi warderi a grani di wi abi fu de na mindri a pipel fu Gado di a krin.

17 Ma san den sani di Yehovah taigi den huru-uma na ini a buku Esekièl e leri wi fu „a bigi huru-uma”, Babilon a Bigiwan? Meki wi go luku.

„Noiti moro sma o feni en”

18, 19. Sortu sani di pasa nanga den huru-uma na ini a buku Esekièl o pasa tu nanga a huru-uma na ini Openbaring?

18 Yehovah no e kenki (Yak. 1:17). A fasi fa Yehovah e si Babilon a Bigiwan noiti no kenki. Dati meki a no e fruwondru wi taki Yehovah o strafu „a bigi huru-uma” na ini a buku Openbaring na a srefi fasi leki fa a strafu den huru-uma na ini a buku Esekièl.

19 Fu eksempre, na ini den profeititori fu Esekièl wi si taki Gado ben strafu a pipel fu en, fu di den ben du hurudu nanga den tra kondre. Ma a no Yehovah srefi strafu den. A gebroiki den kondre nanga suma a pipel ben du hurudu fu du dati. Na so a o de tu taki Yehovah o strafu ala den falsi kerki fu di den du hurudu nanga den „den kownu fu grontapu”. Suma a o gebroiki fu strafu den? Bijbel e taki dati den politiekman „o abi bita-ati gi a huru-uma. Na wan ogri-ati fasi, den o teki ala san a abi èn den o libi en sososkin. Dan den o nyan a meti fu en skin èn den o bron en nanga faya. Noti no o tan abra fu en.” Fu san ede den tiriman fu grontapu o du a sani disi di nowan sma o fruwakti? Na Gado o „meki den du san en ben abi na prakseri”.​—Openb. 17:1-3, 15-17.

20. San e sori taki Babilon o kisi pori fu têgo?

20 Sobun, Yehovah o gebroiki den tiriman fu grontapu fu strafu ala den falsi kerki, sosrefi den falsi Kresten kerki. Yehovah no o gi den pardon èn den no o kisi na okasi fu kenki. Bijbel e taki dati „noiti moro sma o feni” Babilon (Openb. 18:21). Den engel fu Gado o prisiri te Babilon o kisi pori èn den o taki: „Un prèise Yah! A smoko di e komoto fu na uma disi, e opo go na loktu fu têgo, iya, fu ala ten” (Openb. 19:3). Noiti moro yu o abi falsi bribi na grontapu di o pori a tru anbegi. Fu di Babilon o kisi pori fu têgo, meki Bijbel e taki dati a smoko fu en o opo go na loktu fu têgo.

Langa ten Babilon a Bigiwan kori den kondre, ma den srefi kondre disi o kon feti nanga en èn den o pori en (Luku paragraaf 19, 20)

21. San o pasa baka te den falsi kerki kisi pori èn san o pasa baka dati?

21 Na Yehovah o meki den tiriman fu grontapu kon feti nanga Babilon a Bigiwan. Disi na wan fu den bigi sani di a o du fu meki a wani fu en pasa. Te Babilon a Bigiwan kisi pori, dan a bigi banawtu o bigin. Disi o de a moro muilek ten gi libisma na grontapu (Mat. 24:21). Na a kaba fu a bigi banawtu, Armagedon o bigin. Dati na a feti fu Yehovah pe a o pori na ogri grontapu disi (Openb. 16:14, 16). A Bijbel buku Esekièl e sori san o pasa na a ten fu a bigi banawtu. Na ini den kapitel di e kon wi o taki fu den sani disi. Ma sortu sani di wi leri na ini Esekièl kapitel 16 nanga 23 wi no musu frigiti èn sortu sani wi wani fiti na ini wi libi?

Na Gado o meki den tiriman fu grontapu kon feti nanga Babilon a Bigiwan (Luku paragraaf 21)

22, 23. Te wi luku san den buku Esekièl nanga Openbaring e taki fu den huru-uma, dan san dati e leri wi fu a tru anbegi?

22 Satan lobi en te a man kori den anbegiman fu Yehovah. A breiti te a e kisi wi fu drai baka gi a tru anbegi èn fu du den srefi sani di den huru-uma na ini a buku Esekièl ben du. Wi musu hori na prakseri taki Yehovah no wani taki wi dini tra gado (Num. 25:11). Wi musu tan fara fu falsi anbegi èn wi ’no musu fasi nowan sani di no krin’ (Yes. 52:11). Dati meki wi no e bumui tu nanga a politiek fu a grontapu disi di e prati sma (Yoh. 15:19). Te wan sma abi tranga lobi gi a kondre fu den èn den feni taki a kondre fu den bun moro tra kondre, dan dati kan de leki wan falsi bribi tu. Dati meki wi no wani abi a denki dati.

23 Meki wi tan prakseri a grani di wi abi fu dini Yehovah na ini na agersi tempel fu en di a krin. Wi musu du ala muiti fu no abi noti fu du nanga falsi bribi!