Go na content

Go na table of contents

KAPITEL 14

„Disi na a wèt di abi fu du nanga a tempel”

„Disi na a wèt di abi fu du nanga a tempel”

ESEKIÈL 43:12

SAN WI O LUKU: San den sma na ini a ten fu Esekièl ben kan leri fu a fisyun di a ben kisi fu a tempel èn san wi kan leri fu en?

1, 2. (a) San wi leri fu a fisyun fu Esekièl na ini na artikel na fesi? (b) Sortu aksi wi o luku na ini a kapitel disi?

 NA INI a kapitel na fesi wi leri taki Esekièl no ben si a bigi agersi tempel di na apostel Paulus ben taki fu en hondrohondro yari bakaten. Wi leri tu taki a fisyun ben sori Gado pipel o prenspari a de fu hori densrefi na den wet fu Yehovah di e sori fa den musu anbegi en. Soso te den ben hori densrefi na den wet disi den ben o man abi wan bun matifasi nanga Yehovah baka. Fu sori o prenspari a de fu hori wisrefi na den wet fu en, Yehovah taki den wortu disi tu leisi: „Disi na a wèt di abi fu du nanga a tempel.”​—Leisi Esekièl 43:12.

2 Now wi o luku den tu aksi disi. A fosi aksi na: San a fisyun fu a tempel ben leri den Dyu fu a ten fu Esekièl fu den wet fu Yehovah? A piki fu na aksi disi o yepi fu wi piki a di fu tu aksi: San wi di e libi na ini den muilek lasti dei disi e leri fu a fisyun?

San sma ben leri fu a fisyun na ini owruten?

3. Fu san ede a pipel ben firi syen di den si taki a tempel de na tapu wan hei bergi na ini a fisyun fu Esekièl?

3 Fu man piki a fosi aksi, wi o luku wan tu sani fu a fisyun fu a tempel. A hei bergi. A kan taki di a pipel yere a fisyun fu Esekièl, den ben denki a profeititori fu Yesaya di ben sori taki a tru anbegi ben o seti baka (Yes. 2:2). Ma san a ben wani taki dati na oso fu Yehovah ben de na tapu so wan hei bergi? A sani disi ben leri den taki a tru anbegi musu prenspari moro ala tra sani. A no de fu taki dati a tru anbegi hei moro ala tra anbegi fu di a Gado di seti en ’hei moro ala tra gado’ (Ps. 97:9). Ma a pipel no ben du san den ben musu du. Hondrohondro yari den no dini Gado na a yoisti fasi èn den ben du sani di ben doti a tru anbegi. Di den si na ini a fisyun fu Esekièl taki na oso fu Yehovah de na wan hei presi èn taki a kisi a glori di a e frudini, dan dati ben musu fu meki reti-ati sma firi syen.

4, 5. San den hei portu fu a tempel ben leri a pipel?

4 Den hei portu. Na ini a fisyun Esekièl ben luku fa wan engel ben marki den portu. Den portu ben hei sowan 30 meter! (Esek. 40:14) Waktiman-kamra ben de na den portu disi. San a sani disi ben leri sma? Yehovah taigi Esekièl: „Yu musu poti prakseri na a doro pe sma kan waka fu go na ini a tempel.” Fu san ede a ben musu du dati? Fu di a pipel ben tyari sma di ’no ben besnèi èn di ati no ben krin’ kon na ini a santa oso fu Yehovah. San ben de a bakapisi? Yehovah taki: „Den e doti [mi tempel].”​—Esek. 44:5, 7.

5 Den sma di ’no ben besnèi’ no ben gi yesi na a wet di Yehovah ben gi a pipel sensi a ten fu Abraham (Gen. 17:9, 10; Lef. 12:1-3). Ma den sma di ’ati no ben krin’ ben abi wan moro bigi problema. Den ben weigri fu gi yesi na Yehovah. Den sma disi no ben mag go na ini a santa oso fu Yehovah. Yehovah no lobi sma di e hoigri, ma a pipel fu en ben gi pasi taki sma di e hoigri ben de na ini na oso fu en. Den portu nanga den waktiman-kamra ben sori krin taki Yehovah no ben wani moro taki den doti en oso. Iniwan sma di wani go na ini na oso fu Gado musu hori ensrefi na den wet fu en. Soso te den ben o du dati Yehovah ben o feni na anbegi fu den bun.

6, 7. (a) San a pipel ben leri fu a skotu di ben de lontu a bigi pisi gron? (b) San a pipel fu Yehovah ben du nanga na oso fu en? (Luku a futuwortu.)

6 A skotu lontu a bigi pisi gron. Wan tra aparti sani fu a fisyun disi ben de a skotu di ben de lontu a bigi pisi gron lontu a tempel. Esekièl ben taki dati a skotu ben bradi 1555 meter èn a ben langa 1555 meter (Esek. 42:15-20). Ma a pisi pe den gebow fu a tempel nanga den tempel-dyari ben de, ben moro pikin. A ben bradi sowan 259 meter èn a ben langa 259 meter (Esek. 45:2). Sobun, yu ben abi wan bigi pisi gron lontu a tempel èn wan skotu ben de lontu a heri presi. a Fu san ede?

7 Yehovah ben taki: „Den no musu du hurudu moro èn den musu puru den dedeskin fu den kownu fu den èn poti den farawe fu mi. Dan mi o tan na den mindri fu ala ten” (Esek. 43:9). „Den dedeskin fu den kownu” ben de den falsi gado fu den. San Yehovah ben wani leri a pipel nanga a bigi pisi gron lontu a tempel? Fu taki en leti, a ben wani taigi den: „Unu no musu tyari den doti sani disi kon krosibei fu mi. Den musu tan fara fu mi.” Efu den ben o dini Yehovah na wan krin fasi, dan a ben o de na den mindri èn a ben o blesi den.

8, 9. San sma ben kan leri fu a piri-ai di Yehovah ben gi den man di ben teki fesi?

8 Yehovah piri-ai gi den man di ben teki fesi. Na wan lobi-ati fasi Yehovah ben gi den man di ben teki fesi piri-ai. A piri-ai gi den Leifisma di no du a wani fu en di a pipel bigin du afkodrei. Ma a ben prèise den bakapikin fu Sadok. A ben taki fu den: ’Di Israel drai baka gi mi den ben e sorgu gi mi santa presi, fu di na den ben abi a frantwortu fu du dati.’ Yehovah ben krutu ibri sma na wan reti fasi èn a sori sari-ati gi den tu (Esek. 44:10, 12-16). Den edeman fu Israel ben kisi piri-ai tu.​—Esek. 45:9.

9 Yehovah ben sori krin taki den man di ben teki fesi ben musu gi frantwortu na en. Den srefi ben o kisi piri-ai te dati ben de fanowdu. Fu taki en leti, den ben musu de bun eksempre gi a pipel. Dati meki den ben musu gi yesi na den wet fu Yehovah.

10, 11. San e sori taki sonwan fu den Dyu di komoto na ini katibo ben du san den ben leri fu a fisyun fu Esekièl?

10 Den Dyu di ben komoto fu Babilon ben du san den leri fu a fisyun fu Esekièl? Wi no sabi san reti-ati man nanga uma ben denki fu a fisyun. Ma Gado Wortu e fruteri wi san furu fu den Dyu di komoto na ini katibo ben du èn fa den ben si a tru anbegi. Den ben du san den ben leri fu a fisyun fu Esekièl? We, den ben meki muiti fu du san Yehovah wani. Den no ben de leki den Israelsma di ben libi fosi Babilon pori Yerusalem.

11 Reti-ati man leki den profeiti Hagai nanga Sakaria, a priester Esra di ben meki kopi fu Gado Wortu, nanga granman Nehemia ben du tranga muiti fu leri a pipel fa den ben musu anbegi Yehovah, neleki fa a fisyun fu Esekièl ben sori dati (Esra 5:1, 2). Den ben leri a pipel taki a tru anbegi ben musu prenspari moro ala tra sani. Na presi taki den feti baka gudu nanga tra sani den ben musu poti na anbegi na a fosi presi (Hag. 1:3, 4). Den ben musu sorgu taki sma ben lespeki den wet fu Yehovah di ben sori fa den ben musu anbegi en. Fu eksempre, Esra nanga Nehemia sori a pipel krin taki den ben musu seni den frow fu den gowe di ben de fu tra kondre. Den frow disi ben meki den du sani di Yehovah no feni bun (leisi Esra 10:10, 11; Neh. 13:23-27, 30). A pipel ben du afkodrei ete? Na ini den yari fosi den go na ini katibo a pipel ben du afkodrei ibri tron baka. Ma a sori leki baka di den komoto na ini katibo den ben tegu gi a sani disi. Fa a ben de nanga den priester nanga den edeman? Soleki fa a fisyun fu Esekièl ben sori, den man disi ben kisi piri-ai tu fu Yehovah (Neh. 13:22, 28). Furu fu den sori sakafasi èn den teki a piri-ai disi.​—Esra 10:7-9, 12-14; Neh. 9:1-3, 38.

Nehemia e wroko makandra nanga a pipel èn a e leri den fa den musu anbegi Gado na a yoisti fasi (Luku paragraaf 11)

12. Fa Yehovah blesi den Dyu di komoto na ini katibo?

12 Dati meki Yehovah blesi en pipel. A pipel ben abi wan bun matifasi nanga Yehovah, den ben gosontu èn sani ben waka bun na ini a kondre. Langa ten sani no ben de so (Esra 6:19-22; Neh. 8:9-12; 12:27-30, 43). Fu san ede sani ben go bun? Fu di now a pipel ben anbegi Yehovah na a fasi di a feni bun. A fisyun fu Esekièl naki na ati fu furu sma. Sobun, wi kan taki dati a pipel ben leri tu prenspari sani fu a fisyun fu Esekièl. (1) A ben leri den fa den ben musu hori densrefi na den wet fu Yehovah. (2) Den ben kan de seiker taki a tru anbegi ben o seti baka èn taki Yehovah ben o blesi den solanga den ben anbegi en na a yoisti fasi. Ma a fisyun disi o kon tru na ini a ten disi?

San a fisyun fu Esekièl e leri wi na ini a ten disi?

13, 14. (a) Fa wi du sabi taki a fisyun fu Esekièl di e taki fu a tempel e kon tru na ini a ten disi? (b) San na tu sani di wi na ini a ten disi e leri fu a fisyun? (Luku sosrefi faki 13A, „Difrenti tempel, difrenti les”.)

13 Wi na ini a ten disi kan leri wan sani fu a fisyun di Esekièl kisi fu a tempel? Iya! Prakseri taki na ini a fisyun fu Esekièl a santa oso fu Gado ben de na tapu „wan bun hei bergi”. A profeititori fu Yesaya e taki tu dati „a bergi fu na oso fu Yehovah” ben o ’tanapu steifi èn a ben o hei pasa den ede fu den bergi’. Yesaya e taki dati a profeititori fu en ben o kon tru na ini „den lasti dei” (Esek. 40:2; Yes. 2:2-4; luku sosrefi Mika 4:1-4). Den profeititori disi kon tru sensi 1919 di a tru anbegi seti baka. A ben de neleki a tru anbegi ben poti na tapu wan hei bergi. b

14 Sobun, a de krin taki a fisyun fu Esekièl e taki tu fu a tru anbegi na ini a ten disi. Neleki den Dyu na ini a ten fu Esekièl, na so wi e leri tu sani fu a fisyun disi. (1) A e leri wi fa wi kan hori wisrefi na den wet fu Yehovah di e sori fa wi musu anbegi en. (2) A e gi wi a dyaranti taki a tru anbegi ben o seti baka èn taki Yehovah ben o blesi wi.

Fa wi musu anbegi a tru Gado na ini a ten disi?

15. San wi musu hori na prakseri te wi o luku wan tu sani fu a tempel di Esekièl si?

15 Meki wi luku wan tu sani fu a fisyun fu Esekièl. Kon meki wi taki dati yu nanga Esekièl de na ini a fisyun èn unu e waka luku difrenti pisi fu a tempel. Hori na prakseri taki a tempel disi a no a srefi leki a bigi agersi tempel di Paulus ben taki fu en. Wi o luku fa a fisyun fu Esekièl e leri wi fa wi kan anbegi Yehovah. San na wan tu sani di wi kan leri fu en?

16. San wi e leri fu a marki di na engel e marki sani na ini a fisyun fu Esekièl? (Luku a prenki na a bigin fu a kapitel.)

16 Fu san ede na engel e marki someni sani? Esekièl e luku fa wan engel di abi wan kopro skin e marki a tempel finifini. A e marki ala den muur, den portu, den waktiman-kamra, den fesidyari nanga na altari. Kande yu e bruya pikinso te yu e leisi ala den sani di a e marki (Esek. 40:1–42:20; 43:13, 14). Ma prakseri sortu prenspari sani disi e leri wi. Yehovah e sori o prenspari den wet fu en de. Na en meki den wet, a no libisma. Den sma di e taki dati a no abi trobi fa wi e anbegi Gado, e kori densrefi. Boiti dati, Yehovah marki sani finifini na ini a tempel, fu sori taki ala den sani di a pramisi o kon tru soifri neleki fa a taki. A fisyun fu Esekièl e sori taki wi kan de seiker taki a tru anbegi o seti baka na ini den lasti dei.

San yu e leri fu a marki di na engel ben marki sani finifini na ini a tempel? (Luku paragraaf 16)

17. San a skotu lontu a bigi pisi gron e leri wi na ini a ten disi?

17 A skotu lontu a bigi pisi gron. Soleki fa wi ben taki, dan boiti a skotu lontu a tempel-dyari Esekièl si ete wan skotu lontu a bigi pisi gron lontu a tempel. A sani disi ben memre Gado pipel taki den ben musu hori falsi anbegi fara fu a tru anbegi èn taki den no ben musu doti na oso fu Gado. (Leisi Esekièl 43:7-9.) Disi prenspari gi wi tu na ini a ten disi. Baka di Gado pipel ben de na ini katibo fu Babilon a Bigiwan hondrohondro yari, den kon fri. Na ini 1919 Krestes poti a koni srafu di de fu frutrow fu gi en pipel leri. Sensi a ten dati, Gado pipel meki tranga muiti fu no moksi a tru anbegi nanga falsi leri nanga gwenti. Wi e sorgu taki wi e tan fara fu den sani disi. Boiti dati, wi no e du bisnis na ini a Kownukondre zaal. Wi no e moksi na anbegi fu wi nanga den sortu sani disi.​—Mark. 11:15, 16.

18, 19. (a) San wi e leri fu den hei portu na ini a fisyun fu Esekièl? (b) San wi musu du te sma e taigi wi taki den wet fu Yehovah strak tumusi? Gi wan eksempre.

18 Den hei portu. San den hei portu di Esekièl si e leri wi? A sani disi ben leri den Dyu di ben de na ini katibo taki Yehovah abi wet di ben sori den fa den ben musu tyari densrefi. Efu dati ben de so na ini a ten dati, dan a musu de so tu na ini a ten disi. Wi e anbegi Yehovah na ini a bigi agersi tempel. Sobun, now a de moro prenspari taki wan anbegiman fu Yehovah no e du ogri kibrikibri (Rom. 12:9; 1 Petr. 1:14, 15). Na ini den lasti dei, safrisafri Yehovah sori en pipel fa den musu tyari densrefi. c Fu eksempre, sma di no abi berow fu den sondu fu den musu puru fu a gemeente (1 Kor. 5:11-13). Boiti dati, den waktiman-kamra na den portu e memre wi taki efu Gado no feni yu bun, yu no man go na ini na agersi tempel fu anbegi en. Fu eksempre, wan sma di e du ogri kibrikibri kan kon na den konmakandra na ini a Kownukondre zaal, ma solanga a no bigin libi soleki fa Yehovah wani, Yehovah no o feni en bun (Yak. 4:8). Iya, Yehovah e kibri a tru anbegi na ini a ten disi pe furu sma e libi wan morsu libi.

19 Bijbel ben taki dati sma ben o libi wan morsu libi na a ten fu a kaba. A e taki: „Ogri sma nanga bedrigiman o kon ogri moro nanga moro. Den o kori trawan èn trawan o kori den” (2 Tim. 3:13). Moro nanga moro sma e bigin feni taki den wet fu Yehovah strak tumusi, taki den no de gi a ten disi noso taki den no bun srefisrefi. Yu o meki den sma disi kori yu? Fu eksempre, efu wan sma feni taki Bijbel no mag krutu sma di e libi wan homo libi, dan yu o agri nanga en? Noso yu o agri nanga Yehovah Gado di e sori krin na ini en Wortu taki den sma di e libi so e „du morsu sani”? Gado e warskow wi fu no agri nanga den sma di e libi so (Rom. 1:24-27, 32). Te wi e kisi fu du nanga den sortu tori disi, dan a bun taki wi e prakseri den hei portu fu a tempel di Esekièl si na ini a fisyun. Wi musu memre taki Yehovah no e kenki den wet fu en, awinsi den sma fu na ogri grontapu disi e kenki a fasi fa den e si sani. Wi e agri nanga den wet fu wi hemel Papa èn wi e opo taki gi en?

Wi e tyari „wan ofrandi gi Gado nanga wi mofo” te wi e gi piki na den konmakandra èn te wi e preiki

20. Sortu moi sani den sma fu a „bigi ipi” e leri fu a fisyun fu Esekièl?

20 Den tempel-dyari. Di Esekièl si a bigi tempel-dyari, dan kande a ben si kaba fa furu sma ben o man anbegi Yehovah drape. A sani disi ben musu fu meki a prisiri. Na ini a ten disi Kresten e anbegi Yehovah na ini wan moro santa presi. Den sma fu a „bigi ipi” di e dini Yehovah na ini a bigi tempel-dyari fu na agersi tempel, e leri wan tu moi sani fu a fisyun fu Esekièl (Openb. 7:9, 10, 14, 15). Esekièl si taki lontu a bigi tempel-dyari yu ben abi nyanyan-kamra pe den anbegiman ben kan nyan den freide-ofrandi di den ben tyari kon (Esek. 40:17). Na wan agersi fasi a ben de neleki den ben nyan makandra nanga Yehovah Gado. Disi e sori taki den ben abi wan bun matifasi nanga en. Na ini a ten disi wi no e tyari den srefi ofrandi leki den Dyu di ben abi a Wet fu Moses. Ma na presi fu dati wi e tyari „wan ofrandi gi Gado nanga wi mofo” te wi e gi piki na den konmakandra èn te wi e preiki (Hebr. 13:15). Wi e kisi bun leri fu Yehovah tu di de leki nyanyan. Dati meki wi e firi leki den manpikin fu Korak di ben singi gi Yehovah: „Wán dei na ini den tempel-dyari fu yu, betre moro leki wán dusun yari na wan tra presi.”​—Ps. 84:10.

21. San salfu Kresten e leri fu a fisyun?

21 Den priester. Esekièl ben si taki den portu pe den priester nanga den Leifisma ben musu waka fu go na ini a pikin tempel-dyari ben meki na a srefi fasi leki den portu pe a pipel ben musu waka fu go na ini a bigi tempel-dyari. Disi ben de wan bun fasi fu memre den priester taki den srefi ben musu gi yesi na den wet fu Yehovah. Fa a de na ini a ten disi? Na ini a ten disi nowan anbegiman fu Gado e tron priester fu di den famiri na priester. Bijbel e taki fu salfu Kresten: „Unu na ’wan spesrutu grupu sma di Gado teki, iya, wan grupu priester di o tiri leki kownu’” (1 Petr. 2:9). Den priester na ini owruten Israel ben anbegi Gado na ini wan aparti tempel-dyari. Na ini a ten disi salfu Kresten no e dini Yehovah na wan aparti presi. Den e dini en makandra nanga den tra anbegiman fu Yehovah. Ma den salfuwan abi wan spesrutu matifasi nanga Yehovah fu di a teki den leki en manpikin (Gal. 4:4-6). Toku den salfuwan kan leri furu fu a fisyun fu Esekièl. Fu eksempre, den e frustan taki neleki den priester fu owruten, den srefi o kisi piri-ai efu a de fanowdu. Ala Kresten musu hori na prakseri taki wi na „wán ipi di abi wán skapuman”.​—Leisi Yohanes 10:16.

22, 23. (a) San owruman kan leri fu na edeman di Esekièl si na ini a fisyun? (b) San kan pasa na ini a ten di e kon?

22 Na edeman. Na edeman di Esekièl ben si na ini a fisyun ben abi wan prenspari frantwortu. A no ben de fu a lo pe den priester ben e komoto èn te a ben de na a tempel a ben musu saka ensrefi na ondro den priester. Ma a ben de wan fesiman fu a pipel èn a ben yepi den te den ben e tyari ofrandi (Esek. 44:2, 3; 45:16, 17; 46:2). Na edeman disi na wan eksempre gi den brada di abi frantwortu na ini a gemeente. Ala owruman, srefi den kring-opziener musu saka densrefi na ondro a koni srafu (Hebr. 13:17). Owruman e wroko tranga fu yepi Gado pipel fu prèise Yehovah na ini a gemeente èn na ini a preikiwroko (Ef. 4:11, 12). Èn owruman musu prakseri fa Yehovah piri-ai gi den edeman fu Israel di ben pina a pipel (Esek. 45:9). Owruman e frustan taki son leisi den srefi o abi rai nanga piri-ai fanowdu. Te den e kisi rai fu Yehovah, den e teki en fu di den sabi taki a o yepi den fu tron moro bun skapuman nanga fesiman.​—Leisi 1 Petrus 5:1-3.

23 Yehovah o sorgu taki na ini a paradijs wi o abi bun fesiman di lobi wi. A leri di owruman e kisi na ini a ten disi e yepi den fu de bun skapuman. Furu fu den owruman disi o dini leki fesiman na ini a paradijs (Ps. 45:16). Yu no e breiti te yu e prakseri fa den man disi o yepi wi na ini a nyun grontapu? Kande bakaten Yehovah o yepi wi fu frustan a fisyun fu Esekièl nanga tra profeititori di abi fu du nanga a tru anbegi, moro bun. Kande son sani fu den profeititori o kon tru na ini a ten di e kon. Ma nownowde wi no sabi fa dati o pasa. Wi o abi fu wakti fu kon sabi dati.

San den hei portu nanga den tempel-dyari e leri wi fu a fasi fa wi musu anbegi Yehovah? (Luku paragraaf 18-21)

Yehovah e blesi a tru anbegi

24, 25. Fa a fisyun fu Esekièl e sori taki Yehovah blesi en pipel di e anbegi en na a yoisti fasi?

24 Leki lasti wi o luku wan bigi sani di e pasa na ini a fisyun. Yehovah e kon na ini a tempel èn a e pramisi en pipel taki a o tan drape solanga den e anbegi en na a fasi di a feni bun (Esek. 43:4-9). San Yehovah o du gi en pipel èn gi a kondre te a o de na den mindri?

25 Na ini a fisyun tu sani de fu si di e sori taki Yehovah blesi en pipel: (1) Wan liba e lon komoto fu a santapresi fu a tempel. A liba e meki sani kon na libi èn a e meki sani gro na ini a kondre. (2) A kondre prati na wan orga fasi èn a tempel nanga den dyari fu en de na mindrisei fu a Pramisi Kondre. Fa wi musu frustan den sani disi? Leki fa wi si kaba, Yehovah krin na agersi tempel na ini a ten disi èn a feni en bun. Dati meki wi e dini en na wan moro bun fasi (Mal. 3:1-4). Na ini kapitel 19 te go miti 21 fu a buku disi wi o taki moro fara fu den tu sani di e sori taki Yehovah blesi en pipel.

a A pipel ben doti a santa oso fu Yehovah. Ma sani ben o de tra fasi now. Yehovah ben taki: „Den ben meki a doromofo fu den leti na sei a doromofo fu mi oso. Boiti dati, den ben meki a doropostu fu den leti na sei a doropostu fu mi oso. Na soso a skotu fu a tempel ben de na mindri mi nanga den. Den pori mi santa nen nanga den tegu sani di den ben e du” (Esek. 43:8). Na ini Yerusalem wán skotu nomo ben prati a tempel fu Yehovah nanga den oso pe a pipel ben tan. Di a pipel bigin trangayesi den wet fu Yehovah den bigin du afkodrei leti na sei na oso fu Yehovah. Yehovah no ben lobi a sani disi kwetikweti!

b A profeititori di Esekièl kisi fu wan tempel abi fu du tu nanga tra profeititori di e taki dati a tru anbegi ben o seti baka. Den profeititori disi kon tru na ini den lasti dei. Fu eksempre, luku Esekièl 43:1-9 nanga Maleaki 3:1-5; Esekièl 47:1-12 nanga Yoèl 3:18.

c Na agersi tempel seti na ini a yari 29 di Yesus dopu èn di a bigin wroko leki Granpriester. Ma baka di den apostel fu Yesus dede, dan hondrohondro yari langa sma no ben anbegi Gado na a yoisti fasi moro. Ma sensi 1919 a tru anbegi seti baka.