Go na content

Go na table of contents

Jehovah — A troe èn libi Gado

Jehovah — A troe èn libi Gado

Jehovah — A troe èn libi Gado

FARAO foe Egipti ben taki na wan fasi di e tjalensi èn wisiwasi Gado, di a ben aksi: „Soema na Jehovah?” (Exodus 5:2) So leki fa wi ben sori ini na artikel na fesi, a fasi dati fa den ben tjari densrefi, ben tjari plaag nanga dede kon gi den Egiptisma, nanga wan grebi ini watra gi Farao nanga den sroedati foe en.

Ini Egipti foe owroeten, Jehovah Gado ben boeweisi taki a moro hei moro den falsi gado. Ma moro foeroe sani de foe leri foe Jehovah. San na sonwan foe den fasi foe en persoonlijkheid? Èn san a e aksi foe wi?

En nen nanga bigi-nen

Di Moses ben aksi Farao foe Egipti wan sani, a no ben taki: ’Masra e taki so èn so’. Farao nanga den tra Egiptisma ben prakseri taki den foeroe falsi gado foe den ben de masra. Nôno, Moses ben gebroiki a nen foe Gado, Jehovah. Ensrefi ben jere a nen di Gado ben taki en komoto na loktoe èn di a ben de na a boesi di ben bron ini a kondre Midian. A tori di ben skrifi nanga jepi foe santa jeje, e froeteri:

„Gado ben taki moro fara nanga Moses èn a ben taigi en: ’Mi na Jehovah. . . . mi, ija srefi mi, ben jere a geme foe den manpikin foe Israèl, di den Egiptisma e handri nanga den leki srafoe, èn mi e memre mi froebontoe. Foe dati ede taigi den manpikin foe Israèl: „Mi na Jehovah èn foe troe mi sa tjari oenoe komoto na ondro den lai foe den Egiptisma èn mi sa froeloesoe oenoe foe a katibo foe den èn troetroe mi sa aksi den foe den gi oenoe na mi nanga wan anoe di langa go na fesi èn nanga hebi kroetoe. Èn foe troe mi e teki oenoe leki mi pipel èn mi sa boeweisi troetroe foe de oen Gado; èn oenoe sa sabi foe troe taki mi na Jehovah, oen Gado, di e tjari oenoe komoto na ondro den lai foe Egipti. Èn mi sa tjari oenoe seiker go na a kondre Kanan di mi ben opo mi anoe na loktoe ini wan sweri foe gi en na [den fositen tata foe oenoe] Abraham, Isak nanga Jakob; èn foe troe mi sa gi oenoe a kondre leki wan goedoe. Mi na Jehovah.”’” — Exodus 6:1-8.

Dati na joisti san Jehovah ben doe. En ben fri den Israèlsma foe katibo ini Egipti èn ben meki den ben man tan na a kondre Kanan. So leki fa a ben pramisi, Gado ben sorgoe taki ala den sani disi ben sa feni presi. Fa disi e fiti! En nen Jehovah, wani taki „En di meki sani kon de”. Bijbel e sori go na Jehovah nanga nen so leki „Gado”, „Soeverein Masra”, „Mekiman”, „Tata”, „na Almaktiwan” nanga „a Moro Heiwan”. Ma en nen Jehovah e meki sma kon sabi en leki a troe Gado, di safrisafri e meki den gran prakseri foe en kon troe. — Jesaja 42:8.

Efoe wi ben sa leisi bijbel ini en fosi tongo di a ben skrifi na ini, dan wi ben sa feni a nen foe Gado doesoendoesoen tron. Ini a Hebrewtongo a nen e skrifi nanga den fo letter Jod He Waw He (יהוה), di den kari a Tetragrammaton èn di den e leisi foe a leti-anoesei go na a kroektoe-anoesei. Den sma di e taki a Hebrewtongo ben poti den krinsten, ma sma ini a ten disi no sabi seiker fa den ben de. Ala di son sma lobi a fasi fa a nen e skrifi leki Jahweh, ala sma sabi a fasi Jehovah èn a e meki wi kan sabi wi Mekiman.

A gebroiki di sma e gebroiki a nen Jehovah e meki wi si Gado aparti foe a sma di den e kari „mi Masra” na ini Psalm 110:1, pe wan vertaling e taki: „MASRA [Hebrewtongo, יהוה] ben taigi mi Masra, Sidon na mi leti-anoesei, te leki mi meki den feanti foe joe tron joe foetoebangi” (King James Version). Foe di a Njoen Grontapoe vertaling e erken taki a nen foe Gado ben de dja ini a Hebrew tekst, a e skrifi: „Jehovah taigi mi Masra taki: ’Sidon na mi leti-anoe te leki mi poti den feanti foe joe leki wan stoeroe gi joe foetoe.’” Den wortoe dati foe Jehovah Gado e sori na wan profeitis fasi go na Jesus Krestes, a sma di a skrifiman ben kari „mi Masra”.

Jehovah ben meki wan nen gi ensrefi ini den dei foe Farao. Nanga jepi foe Moses, Gado ben taigi a tranga-ati tiriman dati: „Disi leisi mi e seni ala den makti foe mi gi joe ati èn na tapoe den foetoeboi foe joe èn a pipel foe joe, so taki joe kan sabi taki no wan sma de leki mi na heri grontapoe. Bikasi nownow kaba mi ben kan langa mi anoe foe naki joe nanga joe pipel nanga pèstsiki èn so taki joe ben pori komoto na grontapoe. Ma foe disi ede mi meki joe tan na libi, foe sori joe mi krakti èn foe kan meki mi nen bekènti na heri grontapoe”. — Exodus 9:14-16.

Foe a gowe di Israèl ben gowe libi Egipti nanga a trowe di den ben trowe son kownoe foe Kanan, na oema Rakab foe Jerikow, ben taigi toe Hebrew spion: „Mi sabi taki Jehovah seiker sa gi oenoe [Israèlsma] a kondre, taki a frede di sma frede oenoe e fadon na wi tapoe, taki ala den sma di e libi ini a kondre lasi ati foe oenoe ede. Bikasi wi ben jere fa Jehovah ben drei den watra foe a Redi Se na fesi foe oenoe di oenoe ben komoto na ini Egipti èn san oenoe ben doe nanga den toe kownoe foe den Amoritsma di ben de na a tra sei foe Jordan liba, dati na Sihon nanga Og, den sma di oenoe ben gi abra foe kisi pori. Di wi ben kisi foe jere disi, na wi ati foe wi ben bigin smèlter èn no wan jeje ben opo ete ini no wan sma foe oenoe ede, bika Jehovah, oen Gado na Gado na hemel na tapoe èn na a grontapoe na ondro” (Josua 2:9-11). Ija, a bigi-nen foe Jehovah ben panja na ala sei.

Jehovah nanga den eigifasi foe en

A psalm singiman ben taki a winsi disi di ben komoto na en ati: „Taki sma kon sabi taki joe, di nen Jehovah, joe wawan de a Moro Heiwan foe heri grontapoe” (Psalm 83:18). Foe di a soevereiniteit foe Jehovah de universeel, dan den bakaman foe Jesus di ben kisi froefolgoe ben kan begi: „Soeverein Masra, joe na a Sma di ben meki hemel nanga grontapoe nanga ala den sani na ini den” (Tori foe den Apostel 4:24). Èn fa a de wan trowstoe foe sabi taki Jehovah na a „Sma di e jere begi”! — Psalm 65:2.

A moro prenspari eigifasi foe Jehovah na lobi. Foe troe, „Gado na lobi” — ensrefi na a personificatie foe na eigifasi disi (1 Johanes 4:8). Boiti dati, „na en, koni nanga makti de”. Jehovah koni dorodoro èn a abi ala tranga, ma noiti a e meki wan fowtoe gebroiki foe en makti (Job 12:13; 37:23). Wi kan de seiker toe taki ala ten Jehovah sa handri na wan eerlijk fasi nanga wi bika „regtfardikifasi nanga kroetoe na a presi foe en kownoestoeroe, di de fasti” (Psalm 97:2). Efoe wi meki fowtoe, ma abi berow, wi kan kisi trowstoe foe di wi sabi taki Jehovah de „wan Gado di abi sari-ati èn wartifasi, no e atibron esi èn abi lobi boen-atifasi èn waarheid pasa marki” (Exodus 34:6). A no de foe froewondroe taki wi kan abi prisiri foe dini Jehovah! — Psalm 100:1-5.

A hemel Kownoe di no abi en speri

Jehovah Manpikin, Jesus Krestes ben taki: „Gado na wan Jeje” (Johanes 4:24). Foe dati ede sma ai no man si Jehovah. Foe taki en leti, Jehovah ben taigi Moses: „Joe no man si mi fesi, bika no wan sma man si mi èn tokoe tan na libi” (Exodus 33:20). A hemel Kownoe disi abi so foeroe glori taki libisma no ben sa man foe froedrage na ondrofeni foe si en.

Ala di sma ai no man si Jehovah, nofo boeweisi de taki a de na libi leki na Almakti Gado. Ija „en eigifasi di wi no kan si, de krin foe si sensi di a meki grontapoe, bikasi joe kan si den nanga jepi foe den sani di ben meki, srefi en têgo krakti nanga Gadofasi” (Romesma 1:20). Grontapoe — nanga en grasi, bon, froktoe, groentoe nanga bromki — e boeweisi a Gadofasi foe Jehovah. Tra fasi leki den kroektoe gado di no warti noti, Jehovah e gi alen nanga jariten pe froktoe e gro (Tori foe den Apostel 14:16, 17). Loekoe den stari na loktoe te neti. Fa dati na wan toemoesi krakti boeweisi foe Jehovah en Gadofasi èn a man di a man orga sani na wan boen fasi!

Jehovah ben orga en santa, koni jeje mekisani na hemel toe. Leki wan organisâsi di de ini wánfasi, den e doe a wani foe Gado, so leki a psalm singiman e taki: „Blesi Jehovah, o oen engel foe en, oen di tranga ini makti, di e doe en wortoe, foe di oenoe e arki a sten foe en wortoe. Blesi Jehovah, a heri legre foe en, oen dinari foe en, di e doe en wani” (Psalm 103:20, 21). Jehovah ben orga en pipel na grontapoe toe. A nâsi Israèl ben orga boen èn so a ben de toe nanga den fosi bakaman foe Gado Manpikin. So srefi ini a ten disi Jehovah abi wan organisâsi na heri grontapoe foe fajafaja Kotoigi di e meki a boen njoensoe bekènti taki en Kownoekondre de krosibei. — Mateus 24:14.

Jehovah na a troe èn libi Gado

A Gadofasi foe Jehovah ben sori na someni fasi! A ben afrontoe den falsi gado foe Egipti èn ben tjari den Israèlsma na wan boenfasi go ini a Pramisi Kondre. Den sani di a meki e gi boeweisi pasa marki foe Jehovah Gadofasi. Èn troetroe joe no kan teki en gersi nanga den boen-foe-noti kroektoe gado foe falsi relisi.

A profeiti Jeremia ben sori a bigi difrenti na mindri Jehovah, a libi Gado nanga den kroektoe gado di no e libi èn di libisma meki. A difrenti dati den e taki krin foe en ini Jeremia kapitel 10. Boiti dati Jeremia ben skrifi: „Jehovah de ini waarheid Gado. A de a libi Gado èn a Kownoe toe te ten di no abi marki” (Jeremia 10:10). A libi èn troe Gado, Jehovah ben meki ala sani. A ben froeloesoe den Israèlsma di ben pina na ondro a katibo foe Egipti. Noti no de dati a no man doe.

Jehovah, „a Kownoe foe têgo”, sa piki tapoe a begi: „Wi Tata na hemel, joe nen moesoe de santa. Joe kownoekondre moesoe kon. Joe wani moesoe pasa na hemel so leki na grontapoe” (1 Timoteus 1:17; Mateus 6:9, 10). A Mesian Kownoekondre na hemel, di de kaba ini na anoe foe Jesus Krestes, sa doe wan sani heri esi nanga den ogrisma èn sa pori ala den feanti foe Jehovah (Danièl 7:13, 14). A Kownoekondre dati sa tjari toe wan njoen grontapoe foe blesi pasa marki gi libisma di e gi jesi. — 2 Petrus 3:13.

Foeroe de ete foe wi leri foe Jehovah nanga den prakseri foe en. Foe san ede joe no e teki a fasti bosroiti foe leri so wan sabi èn doe wan sani akroederi a sabi dati? Efoe joe e doe disi joe sa abi a grani foe njanboen foe libi ini wan grontapoe paradijs di de ondro Kownoekondre tiri. Joe sa libi te sari, skin-ati èn srefi dede no sa de moro èn a sabi foe Jehovah sa foeroe grontapoe (Jesaja 11:9; Openbaring 21:1-4). Dati kan de joe tamara efoe joe e soekoe, e feni èn e doe wan sani ini akroederi nanga den piki, di abi den gron tapoe bijbel, tapoe na aksi: „Soema na Jehovah”?

[Sma di abi a reti foe a prenki na tapoe bladzijde 7]

Pictorial Archive (Near Eastern History)