Go na content

Go na table of contents

Sani Kan Waka Bun te Wi E Horidoro

Sani Kan Waka Bun te Wi E Horidoro

Sani Kan Waka Bun te Wi E Horidoro

NA INI a ten disi, furu sma no e si a hori di sma e horidoro leki wan warti sani moro. Furu sma e bribi taki fu meki sani waka bun, abi moro furu fu du nanga a de di yu musu de na a yoisti presi èn na a reti ten, moro leki taki yu musu horidoro. Suma kan krutu den sma disi? Den sani soleki radio nanga telefisi e kon nanga wan lo slogan na ini reklame di e gi sma a boskopu na wan kibri fasi taki pikinmoro ala sani di yu wani, yu kan kisi nanga pikinso muiti nomo èn nanga pikinso moro moni. Doronomo den koranti e skrifi bun furu tori fu sma di wantronso a libi fu den ben waka bun èn tori fu koni yongu bisnisman di e meki kefalek furu moni wantewante baka di den klari skoro.

Koranti skrifiman Leonard Pitts e kragi: „Na ini wan libimakandra di e poti tumusi furu prakseri na a si di den kan si sani, a luku tumusi makriki. . . . A gersi wan sani di iniwan sma kan du efu a sabi a tyori nomo, efu a ben abi na okasi, noso efu a ben kisi yepi fu Gado.”

San a Wani Taki te wan Sma E Horidoro?

Fu horidoro wani taki fu ’hori fasti èn tranga na wan marki, posisi, noso wan wroko awansi problema de, noso efu sani no e go bun’. A wani taki dati wan sma e go doro nanga wan fasti bosroiti ala di gens de, èn a e tan hori tranga, èn no e gi abra. Bijbel e sori o prenspari na eigifasi disi de. Fu eksempre, Gado Wortu e frumane wi: „Fu dati ede, tan suku fosi a kownukondre”, „tan naki na tapu doro, èn a doro sa opo gi unu”, „horidoro na ini begi”, èn „hori fasti na a sani di bun srefisrefi”.—Mateus 6:33; Lukas 11:9; Romesma 12:12; 1 Tesalonikasma 5:21.

Wan prenspari sani di abi fu du nanga horidoro, na a handri di wi musu handri nanga den sani di seiker no sa go bun. Odo 24:16 e taki: „A regtfardikiwan kan fadon seibi tron srefi, èn seiker a sa opo tanapu.” Na presi fu ’gi abra’ te wi miti problema noso te sani no e waka bun, dan a sma di e horidoro ’e opo’, ’e go doro’, èn a e pruberi baka.

Ma furu sma no sreka densrefi gi den problema di den sa miti èn gi den sani di no sa waka bun, di den sa miti kande. Fu di noiti den kweki a wani fu horidoro, meki den e gi abra makriki. „Tumusi furu sma e du sani di no bun gi den, te sani no waka bun”, na so a skrifiman Morley Callaghan e taki. „Den e sari densrefi pasa marki, den e gi ala sma a fowtu, èn den abi bita-ati èn . . . den e gi abra.”

Disi na wan sari. „Wi e frigiti”, na so Pitts e taki, „taki wan reide de fu san ede tesi musu miti wi, wan bun sani musu de fu feni na ini a gens di sma e gens wi.” Sortu bun sani na dati? A e taki: „[Wan sma] e leri taki a no sa dede te sani no waka bun, èn taki a no lasi fu ala ten. Wan sma e kon moro koni. A e sreka ensrefi moro.” Bijbel e taki en makriki: „Fu ibri sortu tranga wroko wan winimarki e kon.”—Odo 14:23.

A no de fu taki, dati a no makriki ala ten fu orga yusrefi baka, baka te sani no ben go bun. Sontron tyalensi e miti wi di gersi fu pori ala den muiti di wi du. Na presi taki den marki fu wi e kon moro krosibei, a gersi taki den marki fu wi e go fara moro nanga moro. Wi kan abi a firi taki a sani e moro wi, noso taki wi no man du en, èn wi kan lasi-ati, èn wi kan brokosaka srefi (Odo 24:10). Toku Bijbel e gi wi deki-ati: „No meki wi tapu fu du san bun, bika na a reti ten wi sa koti efu wi no e kon weri.”Galasiasma 6:9.

San Kan Yepi Wi fu Horidoro?

A fosi sani di wi musu du fu horidoro na a pasi di wi teki, na fu poti bun marki di wi kan doro. Na apostel Paulus ben frustan disi bun. A ben taigi den Korentesma: „A fasi fa mi e lon no de wan fasi di no de seiker; a fasi fa mi e fringi den kofu fu mi de so taki mi no e naki loktu.” Paulus ben sabi taki efu a ben wani meki den muiti fu en ben musu abi bun bakapisi, dan a ben sa abi wan krinkrin marki fanowdu, leki fa wan lonman e prakseri nomo taki a musu pasa a winistrepi na ini a streilon. „¿Unu no sabi taki na ala den lonman ini wan streilon e lon, ma taki wán nomo e kisi a prijs? Lon na so wan fasi taki unu man kisi en”, a ben frumane den (1 Korentesma 9:24, 26). Fa wi kan du disi?

„A koniwan e poti prakseri tapu en futumarki”, Odo 14:15 e taki. A de wan koni sani fu ondrosuku wanwan leisi a fasi fa wi e du sani na ini a libi, èn fu aksi wisrefi pe wi e go èn efu wi musu tyari kenki kon. A prenspari taki wi sabi krinkrin san wi wani du èn fu san ede wi wani du en. Wi no sa kisi a firi fu gi abra makriki efu wi e tan prakseri krin san na a trutru marki fu wi. „Den ai fu yu, langalanga na fesi den musu luku go”, na so na odo di sma skrifi nanga Gado santa yeye e gi wi deki-ati, so taki „ala den pasi fu yu [kan] seti steifi.”—Odo 4:25, 26.

Baka te yu sabi kaba san na den marki fu yu, dan a tra sani di yu musu du na fu ondrosuku fa yu sa doro den marki. Yesus ben aksi: „Suma fu unu di wani bow wan toren no e go sidon fosi fu teri den kostu”? (Lukas 14:28) Akruderi a gronprakseri disi, wan sabiman tapu a kontren fu a gosontu na frustan sei, ben taki: „Wan fu den sani di mi si na sma di abi libi di e waka bun, na taki den e frustan krin san a reide taki sani e pasa na ini den libi, abi fu du nanga den bakapisi fu dati. Sma di abi wan libi di e waka bun, e frustan taki efu den wani wan sani, dan den musu du ala san de fanowdu fu kisi en.” Te wi e frustan heri bun san na den sani di de fanowdu fu du fu doro a marki di wi wani, dan dati sa yepi wi fu tan hori en na prakseri. A sa meki en moro makriki gi wi tu fu orga wisrefi baka, efu sani no ben go bun. Den sortu ondrosuku disi ben de fu san ede sani ben waka bun gi Orville nanga Wilbur Wright.

So bun, te sani no e go bun, dan yu musu du san yu man fu si den na wan positief fasi èn si den leki wan ondrofeni di e leri yu wan sani. Ondrosuku a situwâsi, luku pe yu ben meki fowtu, èn dan puru den fowtu noso puru a swakifasi. A e yepi te yu e taki nanga tra sma, fu di „rai e meki den plan kon steifi” (Odo 20:18). A de so, taki nanga ibri muiti di yu e du, yu e kon moro koni èn moro bekwaam, èn te fu kaba dati sa meki dati sani sa waka bun gi yu.

Wan di fu dri prenspari pisi fu horidoro, na taki yu musu du sani na wan fasti fasi. Na apostel Paulus e frumane wi: „Na a fasi fa wi go na fesi, meki wi tan waka na wan orde fasi na ini a srefi gwenti disi” (Filipisma 3:16). Soleki fa wan leriman e taki en, dan „baka wan pisi ten, bescheidenfasi nanga a hori di wan sma e horidoro na wan fasti fasi, sa tyari furu bakapisi kon”. Disi de moi fu si na ini na anansitori di Esofus ben fruteri èn di furu sma sabi, fu sekrepatu nanga konikoni. Sekrepatu ben wini a streilon, ala di a no ben man waka so esi leki konikoni kwetikweti. Fu san ede a ben wini? Bika sekrepatu ben du sani na wan fasti fasi èn fu di a man dwengi ensrefi. A no ben gi abra, ma a ben teki wan snelheid di a ben man lon trutru, èn dan a ben tan du disi te leki a abra a winistrepi. Fu di a sma di orga èn di e du sani na wan fasti fasi e tan go na fesi, meki dati e gi en deki-ati èn na so fasi a no sa komoto makriki na a streilon. Iya, „lon na so wan fasi” taki yu sa doro yu marki.

Teki Marki Di Abi Warti

A no de fu taki, dati efu wi wani horidoro na wan fasi di abi waarde, dan wi musu poti marki di warti. Furu sma e feti na baka sani di no e gi den koloku. Ma Bijbel e sori: „A sma di e luku finifini na ini a volmaakti wet di e meki wi kon fri, èn di e tan na ini . . . sa koloku te a e du en” (Yakobus 1:25). Iya, a de wan kefalek warti marki te wi e studeri fu frustan Gado wet di skrifi na ini Bijbel. Fu san ede? Na a fosi presi, a de bika Gado wet abi en gron tapu volmaakti èn regtfardiki markitiki. Leki a Kriaman, a sabi san moro bun gi den kriaturu fu en. Fu dati ede, efu wi e tan leri den rai fu Gado èn e gebroiki den na ini wi libi, dan a horidoro disi sa tyari koloku kon gi wi fu tru. „Frutrow tapu Yehovah nanga yu heri ati . . . Poti prakseri na en na ini ala yu pasi, èn ensrefi sa meki yu pasi kon reti”, na so Odo 3:5, 6 e pramisi.

Boiti dati, Yesus e taki dati a „wani taki têgo libi” te wi e teki sabi fu Gado èn fu Yesus (Yohanes 17:3). Den profeititori na ini Bijbel e sori taki wi e libi na ini „den lasti dei” fu a sistema disi (2 Timoteus 3:1-5; Mateus 24:3-13). Heri esi Gado Kownukondre, en regtfardiki tirimakti, sa fruklari taki a e tiri den sma di e libi na grontapu (Danièl 2:44; Mateus 6:10). A tiri disi sa tyari wan ten kon leki noiti bifo, wan ten fu vrede, wan ten pe sani sa waka bun, èn pe ala libisma di e gi yesi na Gado sa de gosontu (Psalm 37:10, 11; Openbaring 21:4). „Gado no e teki sma partèi”, Tori fu den Apostel 10:34 e taki. ¡Iya, ibriwan sma e kisi a kari fu ondrofeni den winimarki fu en!

Bijbel na wan owruten buku di lai nanga koni èn di wani taki furu. A e teki ten nanga muiti fu frustan en. Ma nanga a yepi fu Gado — èn efu wi e horidoro fu suku sabi — a sa de wan buku gi wi di wi man frustan krin (Odo 2:4, 5; Yakobus 1:5). A tru, a kan de wan tyalensi fu du san wi leri. Kande wi musu kenki a denki fu wi noso den gwenti fu wi. Mati noso famiri di wani bun gi wi, kan gens wi srefi taki wi e studeri Bijbel. Fu dati ede a de prenspari fu horidoro. Na apostel Paulus e memre wi taki Gado sa gi têgo libi na den sma di e sori taki den e „horidoro na ini wroko di bun” (Romesma 2:7). Yehovah Kotoigi ben o breiti fu yepi yu fu doro a marki disi.

Sabi taki sani sa waka bun gi yu te yu e horidoro fu leri fu Gado èn te yu e leri san na a wani fu en èn te yu e tan du san yu leri.—Psalm 1:1-3.

[Prenki na tapu bladzijde 6]

Sani sa waka bun gi yu te yu e horidoro fu leri fu Gado èn te yu e leri san na a wani fu en

[Sma di abi a reti fu a prenki na tapu bladzijde 4]

Culver Pictures