Go na content

Go na table of contents

Go Fisi Libisma na ini na Egeus Se

Go Fisi Libisma na ini na Egeus Se

Go Fisi Libisma na ini na Egeus Se

NANGA na edekondre Grikikondre na a noordsei èn na a westsei, na èilanti Kreita na a zuidsei, èn Torkukondre na a owstusei, dan a de so taki na Egeus Se e tapu wan bigi pisi fu na owstusei fu a Mindrikondre Se. Leki a bigin fu wan tu bigi owruten kulturu, na Egeus Se furu nanga èilanti èn nanga pikin èilanti. Den grofu lanki fu den èilanti, di abi wan tu pikinpikin weti oso di e brenki na ini a son èn di e didon panyapanya, ben meki wan puwemaman ben agersi den èilanti nanga „ston asi nanga neki wiwiri di e wai na wan werdri fasi”.

¡A no e fruwondru taki den èilanti disi tron wan fu den moro pôpi presi na grontapu di e hari den sma di lobi koiri! Den e kon moro moi na dorosei nanga den kefalek bun eigifasi fu den man nanga uma di e libi èn e wroko drape. Den sma disi di sabi fa fu meki gebroiki fu sani èn di lobi fu ontfanga trawan, ma di abi den eigi denki, e poti wan spesrutu eigifasi na a apartifasi fu a kontren.

Furu fu den sma di e libi na tapu den èilanti e libi fu a fisiwroko na ini na Egeus Se. Ma wan tra prenspari sortu „fisiwroko” e tyari kefalek furu wini kon na ini a kontren dati. „Fisiman fu libisma”, preikiman fu a bun nyunsu fu Gado Kownukondre, e reis a heri èilanti fu na Egeus Se lontu, fu meki Kresten disipel.—Mateus 4:18, 19; Lukas 5:10.

Pikinmoro 19 yarihondro pasa, den Kresten preikiman ben fisiti den èilanti fu na Egeus Se. Na a ten fu a yari 56 G.T., na apostel Paulus ben stop syatu na den èilanti Lèsfos, Kios, Samos, Kos, nanga Rodes, di a ben drai kon baka fu a di fu dri zendingwaka fu en. Paulus, di ben de ala ten wan fayafaya preikiman, ben musu preiki gi wan tu fu den sma di ben libi na tapu den èilanti (Tori fu den Apostel 20:14, 15, 24; 21:1, 2). Baka den tu yari di a ben de na strafu-oso na ini Rome, a ben musu fisiti Kreita èn ben du a Kresten diniwroko drape. Pikinmoro na a kaba fu a fosi yarihondro, na apostel Yohanes ben seni go na ini katibo na a èilanti Patmos „fu di [a] ben e taki fu Gado èn ben e gi kotoigi fu Yesus” (Openbaring 1:9). Fa den disiten preikiman fu a bun nyunsu e du en na tapu den èilanti disi?

Preikiwroko Di Ben Abi Wini

A muilek èn a e teki furu muiti fu preiki na den grupu fu èilanti disi. A e teki furu muiti èn e aksi taki sma musu òfer densrefi. Wan tu fu den èilanti de farawe fu makandra. A vervoer na tapu se noso nanga opolani no orga na wan bun fasi gi son wan fu den, èn trawan no abi vervoer srefisrefi, spesrutu na ini a winterten. A se kan ogri, spesrutu te a meltemia — den tranga winti fu noordsei di de na ini spesrutu pisi ten — e wai. Boiti dati, den dorpu na furu fu den èilanti de farawe èn a muilek srefisrefi fu miti den bika furutron sma no man pasa den fugufugu pasi di no grati. Sma man doro son dorpu nanga pikin boto wawan.

Luku fu eksempre, na èilanti Ikaria. Den 11 preikiman fu a Kownukondre bun nyunsu na ini a pikin gemeente drape, no man wroko ala den dorpu na tapu na èilanti dati èn na tapu den pikin èilanti di de krosibei. Fu dati ede den Kresten brada nanga sisa fu Samos e kon fu yepi preiki gi den sma fu Ikaria, èn so srefi gi den sma na tapu den èilanti Fournoi, Patmos, nanga Lipsos. ¡No so langa pasa, na ini so wan wroko di ben du na ini tu dei, den Kotoigi ben man prati 650 tijdschrift, 99 brochure, nanga 25 buku di e taki fu Bijbel tori! Den ben fruwondru fu miti sma di no ben sabi srefisrefi suma na Yehovah, sma di ben begi den fu tan èn leri den moro fu Bijbel. Wan uma ben taigi wan Kotoigi: „We, now yu e gowe. Ma mi abi furu aksi ete fu Bijbel. Suma e go yepi mi?” A Kresten sisa ben pramisi fu yepi a sma moro fara di sori belangstelling fu di a e gebroiki a telefon, èn a ben bigin wan bijbelstudie na a fasi dati.

Di wan opziener di e reis ben fisiti Ikaria, a ben seti sani fu wroko a heri èilanti na ini wan weekend. A ben man feni a yepi fu pikinmoro 30 Kownukondre preikiman fu Samos. Den brada di ben fisiti Ikaria ben musu pai fu tan tu neti na ini wan hotel èn fu yuru wagi nanga four-wheel-drive wagi. Tu dei alen ben fadon hebi, èn a nyunsu di ben taki na fesi fa a weer ben o de na ini a weekend dati no ben sori bun srefisrefi. Ma den brada no ben meki disi tapu den, fu di den ben memre den wortu fu Preikiman 11:4: „A sma di e luku a winti, no sa sai siri; èn a sma di e luku den wolku, no sa koti nyanyan.” Baka ten a weer ben kon bun pikinso, èn baka di den ben wroko a heri èilanti nanga a prenspari boskopu fu den, dan den brada ben drai go baka na oso nanga prisiri èn satisfaksi.

Den 16 preikiman di e libi na tapu na èilanti Andros ben meki furu muiti fu wroko a heri èilanti. Di tu brada ben doro wan farawe dorpu, dan den ben abi a fasti bosroiti fu preiki gi ala sma di ben libi drape. Den ben taki nanga sma na ini den oso, na strati, èn na ini den gron. Den ben go srefi na a skowtu-oso èn ben libi publikâsi drape. Baka di den ben denki taki den ben miti ala sma fu a dorpu, dan den ben de fu gowe. Di den ben e gowe fu a publiki dyari, dan den ben si taki a Griki Orthodox priester e kon. Fu di den ben kon frustan taki den no ben preiki gi en ete, dan den ben pristeri en wan pikin publikâsi, di a ben teki nanga prisiri. ¡Now den sabi trutru taki den no ben pasa no wan sma nanga a preikiwroko fu den!

Gavdos (noso Cauda) — wan pikin èilanti na ondrosei fu Kreita, pe soso 38 sma e libi — sma e si leki a moro zuidsei penti fu Europa (Tori fu den Apostel 27:16). Wan opziener di e reis nanga en wefi, makandra nanga wan tra trowpaar, ben tan dri dei drape e preiki. Fu no meki furu kostu, dan den ben sribi na ini wan tenti. Den ben miti ala sma di e libi drape nanga a bun nyunsu, èn den brada ben prisiri taki den sma drape no ben abi wan fowtu denki fu den. Den no ben yere noti — bun noso ogri — fu den Kotoigi fu Yehovah. Den sma fu a kontren, so srefi a priester, ben teki 19 buku nanga 13 brochure. Di den Kotoigi ben e drai go baka na Kreita na ini wan pikin boto, dan a se ben bigin trubu èn a ben e tyari den libi na ini kefar. „Wi ben taigi Yehovah tangi taki wi ben doro libilibi na oso, ma wi ben gi en glori tu taki a ben meki wi gi en nen grani na a moro zuidsei penti fu Europa”, den ben taki.

Patmos na a èilanti pe na apostel Yohanes ben skrifi a lasti buku fu Bijbel, Openbaring. No so langa pasa, no wan Kotoigi fu Yehovah ben de na tapu Patmos. Den brada fu Samos ben orga wan preikiwroko finifini na tapu na èilanti dati. Den ben sabi taki den ben kan fruwakti fayafaya gens bika na èilanti na wan presi pe a Griki Orthodox Kerki abi furu makti. Tu sisa di ben fruteri wan uma a bun nyunsu ben kisi a kari fu kon na ini en oso. A masra fu na uma ben aksi doronomo suma ben seni den sisa go na en oso. Di den ben taki dati den ben fisiti ibri oso, dan a ben aksi baka: „¿Yu sabi trutru taki a no wan birtisma seni unu kon dyaso?” A wefi di ben kon sabi Yehovah Kotoigi di a ben de na ini Zaire, ben taigi den sisa baka ten san ben pasa a mamanten dati. A ben taki: „Mi ben e begi Yehovah, soleki fa mi ben du den tra dei, fu a seni wan tu Kotoigi kon na a èilanti. Mi masra ben lafu mi. Di mi ben si yu na a doro, mi ben fruwondru èn mi masra tu. Na fu dati ede a ben tan aksi suma ben seni unu kon na wi oso.” Den ben bigin wan bijbelstudie wantewante nanga na uma. Tin mun langa den ben hori a studie nanga yepi fu telefon, ala di disi ben diri srefisrefi gi a sisa èn gi na uma di ben abi belangstelling. A ben teki dopu èn now a de a wan-enkri Kotoigi na tapu na èilanti dati pe na apostel Yohanes ben de en wawan 1900 yari pasa kaba.

„Fisi” na den Lanpe fu Sipi

Ibri zomer den koirisipi e stop na den furu lanpe fu den èilanti fu na Egeus Se, fu tyari ipi-ipi sma di e kon fu nyan fakansi. So bun, den Kotoigi fu Yehovah abi wan aparti okasi fu miti sma fu furu nâsi nanga tongo. Den gemeente e hori Bijbel publikâsi na ini furu difrenti tongo, èn den preikiman e prati dusundusun tijdschrift gi den sma di e kon koiri. Wan tu koirisipi e fisiti den srefi lanpe ibri wiki, èn dati e gi den brada heri bun okasi fu tyari gobaka èn fu hori srefi bijbelstudie nanga son wan fu den botoman.

Na ini a zomer fu 1996, wan sisa di de wan furuten preikiman na Rodes ben gi kotoigi na wan yonkuman fu Yamaika di ben wroko na wan koirisipi di ben kon ibri freida na a lanpe dati. A freida na baka, a man ben kisi a kari fu fisiti wan distrikt kongres di ben o hori tapu na èilanti. Nanga en Ingrisitongo Bijbel na ini en anu, a pionier sisa ben yepi en fu frustan wan tu fu den Bijbel waarheid di den ben gi na tapu a programma. A ben naki na ati fu a yonkuman di a ben si a lobi nanga a waran di den Kotoigi ben sori na a kongres. A freida na baka, a ben kari tu pionier kon na tapu a sipi. Den pionier ben tyari publikâsi na ini Ingrisitongo nanga Spanyoro. ¡Na ini wan yuru nomo, den velddiensttas fu den ben leigi! A yonkuman fu Yamaika ben studeri Bijbel ibri freida te a kaba fu a zomer. A zomer na baka, a ben kon baka èn a ben de klariklari fu bigin baka nanga en studie. Ma a leisi disi a ben bosroiti fu suku wan tra wroko so taki a ben sa man fu gro na yeye fasi. Dan a ben gowe baka. ¡Den brada na ini Rodes ben breiti srefisrefi di den ben kon yere taki a yonkuman disi ben dopu na ini bigin fu a yari 1998!

Kisi „Fisi” Di Gwenti Komoto Fu Tra Presi

Na Egeus Se kon pôpi bika a abi furu fisi di gwenti komoto fu tra presi, soleki sardin nanga feti-owrufisi, di e abra na watra èn e fasi na ini den tyasnet fu koni fisiman. Na wan srefi sortu fasi, Kownukondre preikiman e feni furu opo ati na mindri den wrokoman di gwenti komoto fu furu tra kondre na ini Owstu-Europa go na Grikikondre.

Rezi ben abi tin yari di a ben leisi a fosi tron fu Yehovah èn fu den prakseri fu en, na ini A Waktitoren nanga Ontwaakt! Dati ben de na ini Albania. Dri yari na baka, a ben froisi nanga en osofamiri go na a èilanti Rodes. Wan dei, Rezi ben begi Yehovah fu yepi en feni Gado en pipel na ini en nyun tanpresi. A dei na baka, en papa ben kon na oso nanga den tijdschrift di a sabi, A Waktitoren nanga Ontwaakt!, èn Rezi ben breiti srefisrefi nanga dati. Rezi ben kon miti a sisa di ben gi en papa den tijdschrift, èn heri esi na baka, a ben bigin studeri a buku Sabi di e tjari joe go na têgo libi. ¡Son leisi a ben aksi fu studeri dri leisi a srefi dei! Baka tu mun a ben tron wan preikiman di no dopu ete, èn na ini maart 1998 a ben dopu di a ben abi 14 yari. A srefi dei dati, a ben bigin nanga a yepi-pionierwroko, èn siksi mun na baka, a ben bigin leki wan gewoon pionier, noso wan furuten bedinari.

Wan brada na tapu na èilanti Kos ben e studeri nanga wan tu sma fu Rosiakondre. Di a ben aksi den efu den abi mati di ben sa wani studeri Bijbel, dan den ben tyari en go na wan trowpaar fu Armeinia — Leonidas nanga en wefi Ophelia — na ini wan dorpu di ben de so wan 30 kilometer moro fara. A sani di den brada ben o miti, ben o fruwondru den. ¡A trowpaar fu Armeinia ben tyari wan tas di ben furu nanga Bijbel buku na ini Armeini nanga Rosiatongo, di a Waktitoren Genootschap tyari kon na doro! Den ben fruklari taki den ben studeri Bijbel nanga Yehovah Kotoigi èn taki den ben gro kon so fara fu tron preikiman di no dopu ete. Fu di politiek problema nanga den ekonomia problema ben de, den ben musu gowe libi a kondre fu den. Wantewante baka di den ben doro na ini Kos, den ben e bigin studeri nanga a mama èn nanga a sisa fu Leonidas di ben drape kaba. Wantronso a Kotoigi ben abi dri nyun bijbelstudie fu hori — wan nanga Ophelia, wan nanga Leonidas, èn wan nanga a mama nanga a sisa fu Leonidas. A ben de fanowdu fu reis na tapu wan motro 30 kilometer go kon dri leisi wan wiki. Leonidas nanga en wefi ben dopu wan tu mun na baka. ¡Dati na wan bigi pai gi den brada drape di ben abi a yeye fu òfer densrefi!

Yehovah E Meki A E Gro

A blesi fu Yehovah de krin fu si tapu den muiti di den moro leki 2000 fayafaya Kownukondre preikiman e du sondro fu kon weri, na tapu den èilanti disi fu na Egeus Se. Now 44 gemeente nanga 25 grupu fu Yehovah Kotoigi de drape. Tin na seibi fu den grupu de na ini doroseikondre tongo, fu di a de a wani fu Yehovah taki „ala sortu sma musu kisi frulusu èn kon kisi wan soifri sabi fu waarheid” (1 Timoteus 2:4). Boiti dati, dan a de so taki 13 spesrutu pionier e du moro muiti fu miti wan lo sma moro na ini den kontren disi di de farawe.

Furu yarihondro langa na Egeus Se ben de a moro prenspari presi pe kulturu ben e go na fesi èn pe bisnis ben e du. Na ini den lasti tenti yari a tron a moro pôpi presi di hondro dusundusun sma di lobi koiri e fisiti. Ma moro prenspari, leki „fisiman fu libisma”, den Kownukondre preikiman ben feni furu opregti sma di de fayafaya fu prèise Yehovah na tapu den èilanti disi. Makandra, den ben handri na wan heri moi fasi na tapu a profeiti kari: „Meki den gi Yehovah glori, èn meki den taki fu a prèise fu ensrefi na den èilanti.”—Yesaya 42:12.

[Karta na tapu bladzijde 22]

(Efu yu wani si pe den sani disi skrifi, luku a tijdschrift)

Egeus Se

GRIKIKONDRE

Lèsfos

Kios

Samos

Ikaria

Fournoi

Patmos

Kos

Rodes

Kreita

TORKUKONDRE

[Prenki na tapu bladzijde 23]

Lèsfosèilanti

[Prenki na tapu bladzijde 24]

Na èilanti Patmos

[Prenki na tapu bladzijde 24]

Na èilanti Kreita