Fu San Ede Wi Musu De Reidelek na ini den Sani Di Wi E Fruwakti?

TE DEN sani di wi e howpu na tapu e kon tru, èn te wi e kisi wan sani di wi ben wani kisi, dan dati e meki wi firi bun. Ma fu taki en leti, furu fu den sani di wi wani nanga den sani di wi e fruwakti, no e kon tru soleki fa wi wani den. A waka di sani no e waka bun na ini wi libi, kan meki wi lasi-ati èn so srefi kan meki taki wi ati e bron nanga wisrefi èn srefi nanga trawan tu. Wan koniman ben abi leti di a ben taki: „Fruwakti di musu skoifi poti na wan tra ten, e meki na ati kon siki.”—Odo 13:12.

San na wan tu sani di kan meki wi lasi-ati? Fa wi kan leri fu de reidelek na ini den sani di wi e fruwakti? Moro fara, fu san ede a sa gi wi winimarki fu leri dati?

Sani Di Wi E Fruwakti èn den Sani Di E Meki Wi Lasi-ati

Fu di sani e waka gawgaw na ini a ten disi, dati meki o moro wi wani go nanga a ten, o moro a gersi taki wi e go na baka. Doronomo den sani kan aksi furu fu wi ten nanga wi krakti, èn te wi no man du san wi ben wani fu du, dan wi kan bigin krutu wisrefi. Wi kan bigin firi srefi taki wi no e du den sani di tra sma e fruwakti fu wi. Cynthia, di abi wan masra nanga pikin èn di sabi o hebi a de fu de wan mama, e taki: „Fu di a wan leisi mi e du dati èn wan tra leisi mi e du wan tra sani te mi e piri-ai gi den pikin, èn fu di mi e firi taki mi no e gi den pikin nofo bun leri, dan dati no e meki mi firi bun kwetikweti.” Stephanie, wan tini, e taki fu a skoroleri fu en: „Mi no abi nofo ten fu du ala san mi wani du, èn dati e meki mi lasi pasensi.”

Te wi e fruwakti tumusi furu fu wisrefi èn te wi no de reidelek nanga dati, dan dati kan meki taki no wan tra sani no bun, èn a fasi disi fa wi e denki, kan meki wi lasi-ati srefisrefi. Ben, wan man di no trow so langa ete, e erken: „Te mi e ondrosuku den sani di mi e du, den sani di mi e prakseri, noso fa mi e firi, dan ala ten mi e si taki mi ben kan du en moro bun. Ala ten mi e suku fu du sani tumusi fini, èn disi e meki taki mi no abi pasensi, sani hebi gi mi èn mi no man du notinoti nanga dati, èn mi e lasi-ati.” Gail, wan Kresten wefi, e taki: „Efu yu e suku fu du sani tumusi fini, dan fowtu no musu meki. Wi wani fu de tumusi bun mama nanga tumusi bun wefi. Nomonomo wi musu du wan tra sani fu de koloku, nanga tra wortu, te wi no man du noti, dan wi e fruferi.”

Wan tra sani di kan meki wan sma lasi-ati, na a go di a gosontu fu en e go na baka èn na owru di a e kon owru. Fu di wi no man go moro na den presi pe wi ben man go fosi èn fu di wi krakti e go baka, dan dati e meki wi firi taki wi no man du furu èn wi e firi wan hebi di wi no man du noti nanga dati. „Mi ben lasi pasensi nanga misrefi fu di mi no ben man du den sani di ben de aladei sani fu du, fosi mi ben kon siki”, na so Elizabeth e erken.

Den sani disi na wan tu eksempre nomo fu sani di kan meki sma lasi-ati. Efu wi no man dwengi den firi disi, dan dati kan meki taki wi e bribi taki trawan no lobi wi moro. So bun, san wi kan du nanga a lasi di wi e lasi-ati èn san wi kan du fu de reidelek na ini den sani di wi e fruwakti?

Sani Di Wi Kan Du fu De Reidelek na ini den Sani Di Wi E Fruwakti

Na a fosi presi, memre taki Yehovah de reidelek èn a e frustan wi. Psalm 103:14 e memre wi: „Bika ensrefi sabi heri bun fa wi meki, fu di a e hori na prakseri taki wi na doti.” Fu di Yehovah sabi san wi man du èn san wi no man du, dati  meki Yehovah e fruwakti fu wi soso san wi man gi. Èn wán sani di A e aksi fu wi na „fu waka bescheiden nanga [wi] Gado”.—Mika 6:8.

Yehovah e gi tranga tu fu go na en na ini begi (Romesma 12:12; 1 Tesalonikasma 5:17). Ma fa dati e yepi wi? Begi e meki a denki fu wi kon moro tranga èn fu no denki don sani. Te wi e begi fayafaya, dan wi e erken taki wi abi yepi fanowdu — nanga dati wi e sori bescheidenfasi nanga sakafasi. Yehovah wani piki den begi fu wi nomonomo, èn dati a e du fu di a e gi wi en santa yeye, a froktu fu a santa yeye soleki lobi, switifasi, bun-ati, nanga a dwengi di wi man dwengi wisrefi (Lukas 11:13; Galasiasma 5:22). Begi e puru so srefi broko-ede èn hebi di wi e firi taki wi no man du noti nanga dati. Nanga yepi fu begi, „yu e kisi trowstu di yu no man kisi na no wan tra presi”, na so Elizabeth e taki. Kevin e agri nanga dati: „Mi e begi gi wan tiri ati nanga wan krin denki te mi abi wan problema. Èn noiti Yehovah e meki mi fadon.” Na apostel Paulus ben sabi o furu waarde begi abi. Fu dati ede meki a ben gi leki rai: „Meki Gado kon sabi den faya begi fu unu . . . ; èn a vrede fu Gado, di e pasa ala prakseri, sa kibri un ati nanga un krakti fu denki nanga yepi fu Krestes Yesus” (Filipisma 4:6, 7). Iya, komunikâsi nanga Yehovah trutru e yepi wi fu de reidelek na ini san wi e fruwakti fu wisrefi èn fu trawan.

Ma ten na ten wi wani kisi krakti baka wantewante. Wan wortu di taki na a yoisti ten na wan bun sani. Te wi e taki wan frutrow tori nanga wan lepi mati di wi e frutrow, dan dati kan yepi wi fu si krin baka san na a sani di e meki wi lasi-ati noso san e gi wi broko-ede (Odo 15:23; 17:17; 27:9). Yonguwan di e feti nanga hebi di den no man du noti nanga dati, e leri taki te den e suku rai fu papa nanga mama, dan dati e yepi den fu kisi densrefi baka. Kandi e erken nanga warderi: „Lobi-ati tiri fu mi papa nanga mama meki mi de moro reidelek èn ben meki taki mi ben de wan moro switi mati gi trawan.” Iya, a frumane na Odo 1:8, 9 e kon tapu a yoisti ten: „Arki, mi manpikin, a trangaleri fu yu papa, èn no gowe libi a wet fu yu mama. Bika den de wan moi kransi gi yu ede èn wan moi keti gi yu neki.”

Den bakapisi fu wan sma di e suku fu du sani tumusi fini, de fu si heri bun na wan koni sani di sma e taki fu dati: „Efu wi wani meki a libi go fa wi wani nomonomo, dan wi e kari hebi kon na ini a libi di wi no sa man du noti nanga dati.” Fu no meki disi pasa, dan wi musu kenki a denki fu wi. Sakafasi nanga bescheidenfasi — a sabi di wi sabi heri bun san wi no man du — sa yepi wi fu tru fu de reidelek na ini den sani di wi e fruwakti. Dati meki a warskow na Romesma 12:3 e fiti „fu no denki fu [wisrefi] moro leki a de fanowdu.” Tapu fu dati, Filipisma 2:3 e gi wi deki-ati fu abi sakafasi fu yeye èn fu si trawan moro hei leki wisrefi.

Elizabeth, di wi ben kari kaba, no ben abi pasensi nanga ensrefi fu di a ben siki. Elizabeth ben abi ten fanowdu fu si sani fa Yehovah e si den èn fu kisi trowstu fu a sabi di a sabi taki Yehovah no e frigiti a diniwroko fu wi. Colin no man go na tra presi moro, fu di a siki fu en meki en kon moro swaki. Fosi, a ben firi taki a diniwroko fu en lasi furu waarde, te a gersi dati nanga san a ben du di a ben abi wan bun gosontu ete. Fu di a ben prakseri dipi fu Bijbel tekst soleki 2 Korentesma 8:12, meki a ben man puru den firi disi. A tekst disi e taki: „Efu a de di wan sma de klariklari fu gi, ben de kaba, dan disi bun spesrutu akruderi den sani di wan sma abi, èn no akruderi den sani di wan sma no abi.” „Ala di mi no abi so furu moro fu gi,” na so Colin e taki, „ toku mi kan gi ete, èn dati na san Yehovah e teki.” Na Hebrewsma 6:10, Bijbel e memre wi: „Gado no de onregtfardiki, so taki a sa frigiti a wroko fu unu èn a lobi di unu ben sori gi a nen fu en.”

Dan fa wi kan kon sabi san na reidelek sani di wi kan fruwakti fu wisrefi? Aksi yusrefi: ’Den sani di mi e fruwakti fu misrefi, na den srefi sani di Gado e fruwakti fu mi?’ Galasiasma 6:4 e taki: „Meki ibri sma buweisi san na en eigi wroko, èn dan a sa abi wan reide fu prisiri fu ensrefi wawan, èn no te a teki ensrefi gersi nanga a tra sma.” Memre taki Yesus ben taki: „Mi tyatyari safu èn mi lai lekti.” Iya, leki Kresten wi musu tyari wan tyatyari, ma a „safu” èn a „lekti”, èn Yesus ben pramisi taki a ben sa gi wi kowru-ati efu wi leri fu tyari a tyatyari dati na wan yoisti fasi.—Mateus 11:28-30.

 Winimarki te Wi E Fruwakti Reidelek Sani fu Wisrefi

Te wi e gi yesi na a Wortu fu Gado èn e fiti dati na ini a libi fu man de reidelek na ini den sani di wi e fruwakti fu wisrefi, dan dati e gi wantewante winimarki nanga winimarki di e tan langa ten. Wán sani na taki a sani disi abi wan bun krakti na tapu a skin srefi. Jennifer, di ben kisi wini fu den frumane fu Yehovah, e erken: „Mi abi moro krakti fu libi èn mi de nanga faya gi a libi.” Dati meki a fiti taki Odo 4:21, 22 e gi wi tranga fu poti prakseri nanga wi ai èn nanga wi ati na den sani di Yehovah e taki, „bika den na libi gi ala den sma di e feni den èn gosontu gi a heri skin fu den”.

Wan tra winimarki na taki wi sa denki bun èn wi sa firi bun. „Te mi e poti mi frustan nanga mi ati tapu a Wortu fu Gado, dan ala ten mi e si taki mi de wan moro koloku sma,” na so Theresa e taki. A tru taki toku wi o lasi-ati ete na ini a libi. Ma toku wi o man tyari dati. „Kon krosibei na Gado, èn en sa kon krosibei na unu”, na so Yakobus 4:8 e gi wi tranga. Yehovah e pramisi wi tu, taki a sa tranga wi te wi e kisi fu du nanga den tyalensi fu a libi èn a sa blesi wi nanga vrede.—Psalm 29:11.

Te wi e fruwakti reidelek sani fu wisrefi, dan dati e meki wi tan bun na yeye fasi. Disi tu na wan blesi. Wi kan poti ala wi prakseri krin na den moro prenspari sani fu a libi (Filipisma 1:10). Den marki di wi e poti dan, na marki di wi kan doro, èn dati baka e gi wi moro bigi prisiri nanga satisfaksi. Moro nanga moro wi sa wani poti wi frutrow tapu Yehovah, fu di wi sabi taki A sa meki sani waka moro bun gi wi. „Saka unsrefi fu dati ede na ondro a makti anu fu Gado, so taki a kan hei unu te a ten doro,” na so Petrus e taki (1 Petrus 5:6). Wan tra moro bigi winimarki de leki fu kisi grani fu Yehovah?

[Prenki na tapu bladzijde 31]

Te wi de reidelek na ini den sani di wi e fruwakti fu wisrefi, dan dati kan yepi wi nanga den hebi di wi no man du noti nanga dati èn so srefi nanga a lasi di wi e lasi-ati