Go na content

Go na table of contents

Yehovah Ben Feni Yosia Bun, fu di A Ben Abi Sakafasi

Yehovah Ben Feni Yosia Bun, fu di A Ben Abi Sakafasi

Yehovah Ben Feni Yosia Bun, fu di A Ben Abi Sakafasi

A MUSU de so, taki a kownu manpikin Yosia fu Yuda di abi feifi yari, e frede. En mama Yedida e sari trutru. Yedida e krei bika Kownu Manase, Yosia en granpapa, dede.—2 Kownu 21:18.

Now Amon, a papa fu Yosia, sa de kownu fu Yuda (2 Kroniki 33:20). Tu yari baka dati (659 b.G.T.), den futuboi fu Amon e kiri Amon. A pipel e kiri den sma di tori a kownu, èn den e meki a yongu Yosia tron kownu (2 Kownu 21:24; 2 Kroniki 33:25). Na ini a pisi ten fu a tiri fu Amon, dan Yosia ben kon gwenti a smeri fu wierook di ben e tapu a loktu fu Yerusalem. A smeri disi ben e tan anga drape bika furu altari ben de na tapu den daki fu den oso. Den sma ben e fadon go na tapu den fesi na fesi den altari disi fu dini falsi gado. Yu ben kan si fa heiden priester ben e waka go waka kon, èn den anbegiman — srefi son wan di ben taki dati den e dini Yehovah — ben e sweri na a gado Malkam.—Sefania 1:1, 5.

Yosia sabi taki Amon ben abi godelowsu fasi fu di a ben e dini falsi gado. A yongu kownu fu Yuda kon frustan heri bun so srefi san Sefania, a profeiti fu Gado, e meki bekènti. Na a ten di Yosia abi 15 yari (652 b.G.T), a e tiri aiti yari kaba. A teki a fasti bosroiti fu poti prakseri na den wortu fu Sefania. Ala di a de wan boi ete, toku Yosia e bigin suku Yehovah.—2 Kroniki 33:21, 22; 34:3.

Yosia E Opo Du wan Sani!

Baka di fo yari pasa, dan Yosia e bigin puru falsi bribi na Yuda èn na Yerusalem (648 b.G.T.). A e pori den kruktu gado, den santa postu nanga den wierook-altari di den sma ben e gebroiki ini a Bâ-al anbegi. A e masi den popki fu den falsi gado kon tron puiri, èn dan a e trowe dati na tapu den grebi fu den sma di ben tyari ofrandi gi den popki disi. A e pori den altari di den ben e gebroiki fu kruktu anbegi èn dan a e broko den na pisipisi.—2 Kownu 23:8-14.

Yeremia, a manpikin fu wan Leifi priester, e kon na Yerusalem ala di Yosia e puru a falsi anbegi fayafaya (647 b.G.T.). Yehovah Gado poti a yongu Yeremia leki en profeiti. Na wan krakti fasi Yeremia e meki a boskopu fu Yehovah gi falsi bribi bekènti! Yosia nanga Yeremia ben de speri. Ala di Yosia puru a falsi anbegi nanga deki-ati èn ala di Yeremia meki den boskopu fu Yehovah bekènti sondro frede, toku esi-esi den sma e fadon go baka na ini falsi anbegi.—Yeremia 1:1-10.

Den Kon Feni wan Tumusi Warti Sani!

So wan feifi yari e pasa. Yosia di de 25 yari now, tiri so wan 18 yari kaba. A e kari Safan, a sekretarsi, Maseya, na edeman fu a foto, nanga a skrifiman Yoa. A kownu e gi Safan a komando: ’Taigi Hilkia, a granpriester, fu teki a moni di den doro-waktiman fu a tempel tyari kon makandra fu a pipel, èn meki Hilkia gi disi na den wrokoman, so taki den kan sreka na oso fu Yehovah kon bun baka.’—2 Kownu 22:3-6; 2 Kroniki 34:8.

Sensi frukufruku mamanten, den bowman fu a tempel e wroko tranga. Sondro tweifri Yosia taigi Yehovah tangi taki den wrokoman e seti den sani baka, di son wan fu den godelowsu afo fu en ben du fu pori na oso fu Gado. Ala di a wroko e go na fesi safrisafri, dan Safan e kon fu tyari nyunsu. Ma san de na ini en anu? San, a e tyari wan lolo kon! A e fruklari taki a Granpriester Hilkia feni „a wetbuku fu Yehovah di Moses ben skrifi” (2 Kroniki 34:12-18). Dati na wan moi sani di den ben feni — sondro tweifri a de a fosi kopi fu a Wet!

Yosia wani yere ibri wortu fu a buku nomonomo. Te Safan e leisi, dan a kownu e pruberi fu si fa en nanga en pipel ben sa kan gebroiki ibri komando. Wan sani di e naki en ati trutru, na fa a buku e poti krakti tapu tru anbegi èn fa a e taki na fesi fu den strafu nanga a katibo di ben o kon efu a pipel ben o moksi densrefi nanga falsi bribi. Now di Yosia e frustan taki den no du ala san Gado taki, dan a e priti en krosi èn a e gi Hilkia, Safan nanga trawan a komando: ’Aksi Yehovah fu den wortu fu a buku disi; bika na atibron di Yehovah abi nanga wi, bigi, fu di den fositen tata fu wi no ben gi yesi na den wortu fu a buku disi.’—2 Kownu 22:11-13; 2 Kroniki 34:19-21.

Den E Fruteri En a Wortu fu Yehovah

Den boskopuman fu Yosia e go na a umaprofeiti Hulda, na ini Yerusalem èn den e drai kon baka nanga wan boskopu. Hulda fruteri den a wortu fu Yehovah. A taki dati den rampu di skrifi na ini a buku di den feni didyonsro, sa kon na tapu a nâsi di fadon komoto na bribi. Ma fu di Yosia ben e saka ensrefi na fesi Yehovah Gado, meki a no abi fu si a rampu disi. A sa go pe den fositen tata fu en de èn a sa go na en grebi na ini vrede.—2 Kownu 22:14-20; 2 Kroniki 34:22-28.

Wi kan taki dati a profeititori fu Hulda ben tru, ala di Yosia ben lasi libi na ini feti? (2 Kownu 23:28-30). Iya, bika a „vrede” di a ben abi na en grebi de heri tra fasi leki a „rampu” di ben o kon tapu Yuda (2 Kownu 22:20; 2 Kroniki 34:28). Yosia dede bifo a rampu fu 609-607 b.G.T., di den Babilonsma ben lontu Yerusalem èn ben pori en. Èn taki ’wan sma e go pe en fositen tata de’, no wan taki dati nomonomo a no o dede wan ogri-ati dede. Wortu di gersi den disi gebroiki gi wan sma di dede na wan ogri-ati fasi èn so srefi gi wan sma di no dede na wan ogri-ati fasi.—Deuteronomium 31:16; 1 Kownu 2:10; 22:34, 40.

A Tru Anbegi E Go na Fesi

Yosia e meki den sma fu Yerusalem kon makandra na a tempel èn a e leisi „ala den wortu fu a buku fu a frubontu” gi den, di den ben feni na ini na oso fu Yehovah. Dan a e sroto wan frubontu „fu waka baka Yehovah nanga a heri ati èn nanga a heri sili, èn fu hori den komando fu en èn den kotoigi di a gi èn den wet fu en, fu di a o du den wortu fu a frubontu disi, di ben skrifi na ini a buku disi”. A heri pipel e horibaka gi a frubontu.—2 Kownu 23:1-3.

Now Kownu Yosia e bigin wan tra wroko fu puru afkodrei. Sondro tweifri a e du disi nanga moro faya. Den priester fu den freimde gado na ini Yuda no man wroko moni moro nanga a bisnis fu den. Den priester fu Leifi di ben moksi densrefi nanga falsi anbegi e lasi a grani fu den fu dini na Yehovah en altari. Den hei presi di ben bow na a ten di Salomo ben tiri, no de bun moro leki presi fu anbegi. A e puru a falsi anbegi so srefi na a heri kontren di fosi ben de a tin-lo kownukondre fu Israèl, di den Asiria sma ben trowe bifo (740 b.G.T.).

Yosia e bron den bonyo fu den priester fu Bâ-al na tapu na altari di Kownu Yerobeam I ben bow na Bethel. Disi na wan kontru fu den wortu di wan „man fu a tru Gado” di nen no kari, ben taki so wan 300 yari na fesi. Den e puru den hei presi drape èn so srefi na ini tra foto. Den e kiri den priester di ben dini kruktu gado na tapu a srefi altari pe den ben e du a priesterwroko fu den.—1 Kownu 13:1-4; 2 Kownu 23:4-20.

Den E Hori wan Bigi Paskafesa

Gado e horibaka gi den sani disi di Yosia e du fu meki a tru anbegi go na fesi. So langa a e libi dan a kownu o taigi Gado tangi taki den sma e „tan waka baka Yehovah, a Gado fu den fositen tata fu den” (2 Kroniki 34:33). Èn fa Yosia kan frigiti wan tumusi moi sani di ben pasa na ini a di fu 18 yari fu a tiri fu en?

A kownu e komanderi a pipel: „Hori wan Paskafesa gi Yehovah unu Gado, soleki fa a skrifi na ini a buku fu a frubontu [di feni didyonsro]” (2 Kownu 23:21). Yosia e prisiri fu si fa den sma e gi yesi na wan bun fasi. Ensrefi e gi 30.000 meti fu tyari leki ofrandi nanga 3000 mankaw fu hori a Paskafesa disi. Dati na wan bigi Paskafesa! Te wi e luku den sani di den ben tyari leki ofrandi, fa den ben seti sani heri bun, èn so srefi omeni anbegiman ben kon, dan a Paskafesa disi bigi moro leki iniwan tra Paskafesa di ben hori sensi den dei fu a profeiti Samuèl.—2 Kownu 23:22, 23; 2 Kroniki 35:1-19.

Bigi Sari di A Dede

Na ini a lasti pisi fu den 31 yari di Yosia e tiri (659-629 b.G.T.), a e tiri leki wan bun kownu. Na a kaba pisi fu en tiri, a e kon sabi taki Farao Neko e meki plan fu hari pasa Yuda fu go tapu den legre fu Babilon. Na so wan fasi a wani yepi a kownu fu Asiria na Karkemis, di de na a Eufraatliba. Fu wan reide di wi no sabi, dan Yosia e go fu feti nanga Egipti. Neko e seni boskopuman go fu piki en: „Tapu nanga a sani dati fu yu eigi bun ede, fu di Gado de nanga mi, èn no meki a tyari pori kon na yu tapu.” Ma Yosia e weri tra krosi fu sma no sabi taki na en èn a e pruberi fu meki den Egiptisma drai go baka na Megido.—2 Kroniki 35:20-22.

Ke, dati na wan ogri di miti a kownu fu Yuda! Den peiri di den feanti sutu e kisi Yosia, èn a e taigi den futuboi fu en: „Puru mi fu dyaso bika mi kisi kefalek hebi mankeri.” Den e puru Yosia fu en fetiwagi, poti en na ini wan trawan, dan den e rei go na Yerusalem. Drape noso te den de na pasi fu go na a foto, Yosia e hari en lasti bro. „Na so fasi a dede èn den ben beri en na ini a grebi fu den fositata fu en”, na so Gado Wortu e taki, „èn heri Yuda nanga Yerusalem ben e sari fu Yosia ede.” Yeremia ben singi fu en, èn baka ten na spesrutu okasi, den ben e singi fu a kownu na ini kragisingi.—2 Kroniki 35:23-25.

Iya, Kownu Yosia ben meki wan fowtu di a ben sari fu dati baka ten, di a ben go bumui nanga a feti fu Egipti (Psalm 130:3). Ma toku, Gado ben feni en bun fu di a ben abi sakafasi èn fu di a no ben e meki spotu nanga a soifri anbegi. A libi fu Yosia e sori na wan tumusi moi fasi taki Yehovah e feni den futuboi fu en bun, di gi densrefi fu dini en nanga wan ati di abi sakafasi!—Odo 3:34; Yakobus 4:6.

[Prenki na tapu bladzijde 29]

A yongu Kownu Yosia ben e suku Yehovah trutru

[Prenki na tapu bladzijde 31]

Yosia ben pori den hei presi èn a ben gi sma deki-ati fu horibaka gi a tru anbegi