Go na content

Go na table of contents

Bijbel—Sma Ben Lobi En èn Trawan Ben Gens En

Bijbel—Sma Ben Lobi En èn Trawan Ben Gens En

Bijbel​—Sma Ben Lobi En èn Trawan Ben Gens En

„Mi ben sa wani, taki ala den santa buku ben vertaal na ini ala tongo”, na so Desiderius Erasmus, wan prenspari sabiman fu Bakrakondre fu a di fu 16 yarihondro, ben skrifi.

A SANI di Erasmus ben howpu krinkrin na taki ibri sma ben kan leisi èn frustan den Buku fu Bijbel. Ma den gensman fu Bijbel, no ben wani yere so wan tori kwetikweti. Fu taki en leti, na ini a di fu 16 yarihondro, dan Europa ben de wan kefalek muilek presi gi ibri sma di ben sa wani sabi pikinso nomo srefi fu den sani di skrifi na ini Bijbel. Na ini Ingrisikondre, den ben teki wan wet na ini a parlement di ben gi a komando taki „iniwan sma di ben leisi den Buku fu Bijbel na ini Ingrisitongo, ben musu lasi gron, gudu, nanga libi . . . èn dati ben o pasa nanga a sma efu a no ben o wani gi yesi noso ben o go doro nanga dati, baka di a ben kisi pardon kaba; na a fosi presi, den ben sa anga a sma disi bika a ben bedrigi a kownu, èn baka dati den ben musu bron a sma disi fu di a ben bribi sani di de teige Gado.”

Na ini den tra kondre fu Europa, na wan ogri-ati fasi a Katolik Krutubangi ben suku fu kisi den sekte disi di ben „bribi sani teige Gado”. Wan fu den sekte disi ben de den Waldenzen fu Fransikondre. A Katolik Krutubangi ben frufolgu a sekte disi moro leki tra sekte, bika den Waldenzen ben abi a gwenti fu preiki „fu den evangelie nanga den brifi èn nanga tra santa Bijbel buku”. Èn disi a Katolik Krutubangi ben du „fu di sma di no sabi nofo no ben abi primisi fu preiki fu den santa buku fu Bijbel noso den no ben abi primisi fu tyari sani kon na krin fu den santa buku disi”. Bun furu mansma nanga umasma ben pina fu hebi skin-ati nanga dede, fu di den ben lobi Bijbel. Den ben kan kisi den moro ogri strafu di ben de, nomo fu di den ben kari a Begi fu Masra noso den Tin Komando, èn ben leri dati na den pikin fu den.

A lobi di sma ben abi gi a Wortu fu Gado na a fasi disi, ben tan na ini na ati fu furu fu den sma di ben teki boto fu Ingrisikondre go na Amerkankondre fu teki a kondre dati abra gi Ingrisikondre. Na ini Amerkankondre fu a ten dati, dan „fu leisi èn fu bribi ben de tu sani di ben abi furu fu du nanga makandra, èn dati sori krin taki wan kulturu ben kon de drape di ben seti tapu a sabi di sma ben sabi san de na ini Bijbel”, na so a buku A History of Private Life​—Passions of the Renaissance, e taki. Fu taki en leti, dan wan lezing di wan kerki fesiman ben hori ben tyari kon na doro na Boston na ini 1767, èn a ben rikomanderi sma: „Leisi den santa buku fu Bijbel fayafaya. Ibri mamanten nanga ibri mofoneti yu musu leisi wan kapitel fu yu Bijbel.”

Soleki fa wan ondrosuku fu a Barna Research Group na ini Ventura, California e sori, dan moro leki 90 procent fu den Amerkan abi so wan dri Bijbel gi densrefi. Ma wan ondrosuku di ben du no so langa pasa, e sori taki ala di sma abi furu lespeki gi Bijbel drape, toku „fu teki ten fu leisi en, fu studeri en èn fu gebroiki en na ini a libi . . . na wan sani di sma no e du moro nownow”. Bun furu sma sabi soso wan tu sani nomo fu den sani di de na ini Bijbel. Wan sma di e skrifi gi wan koranti ben skrifi: „A no furu sma e denki taki Bijbel kan yepi wi ete nanga den problema èn nanga den broko-ede di wi abi noyaso.”

Den Fasi Fa Sma E Denki na ini a Ten Disi

Wán fasi fa furu sma e denki, na taki wi kan meki sani waka bun gi wisrefi, soso te wi e denki bun fu sani èn te wi e wroko makandra leki libisma. Sma e si Bijbel nomo leki wan fu den furu buku di e taki fu bribi nanga ondrofenitori fu libisma, èn sma no e si Bijbel leki wan buku fu tru tori nanga waarheid.

So bun, fa furu sma e du nanga den problema fu a libi di e trobi den èn di e kon moro muilek? Den no sabi san fu du fu di den no abi soifri sabi na yeye fasi, èn den no abi bun markitiki nanga bun gwenti nanga gronprakseri fu tiri a libi fu den. Den kon tron leki kruyara sondro pari, „disi ibri winti foe leri tjari lontoe, nanga da kori-fasi foe libisoema, nanga dem koni korifasi”.—Efeisesma 4:14, Da Bijbel.

Fu dati ede wi musu aksi wisrefi: Bijbel na soso wan tra kerki buku? Noso Bijbel na Gado Wortu trutru, di abi prenspari tori na ini di wi kan gebroiki na ini a libi? (2 Timoteus 3:16, 17). Bijbel warti fu wi poti prakseri na en? Na artikel di e kon now sa piki den aksi disi.

[Prenki na tapu bladzijde 3]

Desiderius Erasmus

[Sma di abi a reti fu a prenki]

Fu a buku Deutsche Kulturgeschichte

[Prenki na tapu bladzijde 4]

Den ben puru den Waldenzen na mindri tra sekte fu frufolgu den, bika den Waldenzen ben preiki fu den Buku fu Bijbel

[Sma di abi a reti fu a prenki]

Stichting Atlas van Stolk, Rotterdam