Wi Man Basi den Swakifasi Di Wi Abi Leki Libisma
Wi Man Basi den Swakifasi Di Wi Abi Leki Libisma
„Te wan sma e prakseri den lostu fu a skin nomo, dan a sa dede.”—ROMESMA 8:6.
1. Fa son sma e si a libisma skin, èn na sortu aksi wi musu poti prakseri?
„MI SA prèise yu fu di yu ben meki mi na wan fruwondru fasi di e gi lespeki frede” (Psalm 139:14). Na so a psalm skrifiman David ben singi di a ben prakseri dipi fu wan fu den sani di Yehovah meki, namku a libisma skin. Na presi taki kerki leriman e taki nanga warderi fu a libisma skin, den e si a skin leki a kibripresi fu sondu, èn leki wan wrokosani fu sondu nomo. Sma e kari a skin ’a rutu fu ogridu, den bui fu kruktudu, a dungru koi, wan libi dedeskin’. A tru taki na apostel Paulus ben taki: „Na ini mi skin, no wan sani no de di bun” (Romesma 7:18). Ma disi wani taki dati wi sa abi wan sondu skin fu ala ten sondro taki wi sa kon fri fu dati?
2. (a) San den wortu „prakseri den lostu fu a skin nomo” wani taki? (b) Fa a „skin” nanga a „yeye” e tuka nanga makandra na a inisei fu libisma di wani plisi Gado?
2 Son leisi, den Buku fu Bijbel e gebroiki a wortu „skin” fu sori taki libisma no de volmaakti, taki den na sondu bakapikin fu Adam di no ben gi yesi na Gado (Efeisesma 2:3; Psalm 51:5; Romesma 5:12). A sondu di wi kisi fu en, meki taki wi abi ’swakifasi na skin sei’ (Romesma 6:19). Èn Paulus ben warskow: „Te wan sma e prakseri den lostu fu a skin nomo, dan a sa dede” (Romesma 8:6). Den wortu „prakseri den lostu fu a skin nomo” wani taki dati den lostu fu a sondu skin e basi wan sma en libi (1 Yohanes 2:16). Fu dati ede, efu wi e du muiti fu plisi Gado, dan wi musu feti doronomo nanga wi sondu fasi, bika ala di wi e pruberi fu tan krin na yeye fasi, wi sondu fasi nomonomo e pusu wi fu du den „wroko fu a skin” (Galasiasma 5:17-23; 1 Petrus 2:11). Baka di Paulus ben fruteri fa den sani disi di ben tuka nanga makandra na a inisei fu en, ben trobi en, a ben bari taki: „Ke, mofina sma di mi de! Suma sa frulusu mi fu a skin di e ondrofeni a dede disi?” (Romesma 7:24). Paulus no ben man du noti fu feti nanga a tesi disi? Bijbel e taki dati a no ben de so kwetikweti!
Tesi Nanga Sondu De Trutru
3. Fa furu sma e si sondu nanga tesi, ma fa Bijbel e warskow wi gi sowan fasi fu denki èn handri?
3 Furu sma na ini a ten disi no e bribi taki sondu de. Son sma e si sondu leki wan sani di no seryusu. Den e gebroiki a wortu „sondu” leki wan fositen fasi fu taki fu pikinpikin fowtu di sma e meki. Den no e frustan taki „wi alamala musu tyari kon na krin bifo a krutusturu fu Krestes, so taki ibriwan sma kan kisi san a e frudini fu den sani di a ben du na ini en skin, akruderi den sani di a du, efu a bun noso ogri” (2 Korentesma 5:10). Tra sma kande e du sani di e sori taki den no e si tesi leki wan seryusu sani. Son sma e libi na ini wan libimakandra pe sma e poti prakseri nomo na a kisi di den musu kisi sani wantewante fu satisferi den lostu fu den, efu dati na nyanyan, seks, prisiri, noso a wroko di den e du. Den wani ala sani, ma a no dati wawan; den wani den wantron! (Lukas 15:12) Den e prakseri a prisiri nomo di den kan kisi wantron, ma den no e luku go na a prisiri fu „a trutru libi” di de fu kon (1 Timoteus 6:19). Ma Bijbel e leri wi taki te wi wani du wan sani, dan wi musu denki bun fu a tori fosi, so taki wi kan teki bun bosroiti. Na so fasi, wi e wai pasi gi iniwan sani di ben sa pori wi na yeye fasi noso na tra fasi. Wan odo di ben skrifi ondro a krakti fu santa yeye, e taki: „A koni sma di si taki ogri kon miti en, lon go kibri ensrefi; den sma di no abi ondrofeni, waka go doro, èn den kisi strafu.”—Odo 27:12.
4. Sortu frumane Paulus ben gi na 1 Korentesma 10:12, 13?
4 Paulus ben skrifi go na den Kresten di ben e libi na Korente. Sma ben sabi a foto disi leki wan presi pe sma no ben libi wan krin libi. A fiti taki Paulus ben warskow gi tesi nanga a krakti fu sondu. A ben taki: „Meki a sma di e denki taki a e tanapu, luku bun taki a no e fadon. No wan tesi ben kon na unu tapu boiti di ala sma e miti. Ma Gado de getrow, èn a no sa gi pasi dati unu kisi tesi pasa a sani di unu kan tyari, ma nanga a tesi a sa opo a pasi tu fu komoto so taki unu man frudrage en” (1 Korentesma 10:12, 13). Wi alamala, efu wi yongu noso owru, efu wi na man noso uma, wi e kisi furu tesi na skoro, na wroko, noso na tra presi. Fu dati ede, meki wi ondrosuku den wortu fu Paulus fu si san den wani taki gi wi.
No Frutrow Tumusi Tapu Yusrefi
5. Fu san ede a kefalek fu frutrow tumusi tapu wisrefi?
5 Paulus e taki: „Meki a sma di e denki taki a e tanapu, luku bun taki a no e fadon”. A kefalek fu frutrow tumusi tapu wisrefi. Sowan denki e sori taki wi no e frustan san na sondu, taki wi no sabi sortu krakti sondu kan abi na wi tapu. Efu Moses, David, Salomo, nanga na apostel Petrus ben sondu, dan a no de so taki wisrefi kan sondu tu? (Numeri 20:2-13; 2 Samuèl 11:1-27; 1 Kownu 11:1-6; Mateus 26:69-75) „A koniwan e frede, a e drai baka gi takru pasi, ma a sma sondro frustan, en ati e bron, a e frutrow tumusi tapu ensrefi”, na so Odo 14:16 e taki. Boiti dati, Yesus ben taki: „A yeye wani, ma a skin swaki” (Mateus 26:41). Fu di ala sondu libisma kan kisi takru lostu, meki wi musu si a warskow fu Paulus leki wan seryusu sani, wi musu kakafutu gi tesi, bika efu wi no e du dati, dan wi ben kan fadon.—Yeremia 17:9.
6. O ten èn fa wi musu sreka wisrefi gi tesi?
6 Na wan koni sani fu sreka yusrefi na fesi gi problema di ben kan opo kon wantronso. Kownu Asa ben frustan taki wan ten fu vrede ben de a yoisti ten fu bow tranga skotu gi den foto fu en (2 Kroniki 14:2, 6, 7). A ben sabi taki a ben o de tumusi lati efu a ben sreka sani na a momenti te sma ben sa opo kon fu feti nanga en. Na so a de tu te wi musu bosroiti san wi o du te tesi e miti wi. Wi kan teki bosroiti moro bun na wan ten te wi no abi broko-ede, te no wan sani e bruya wi (Psalm 63:6). Danièl nanga den mati fu en di ben abi frede gi Gado, ben teki a bosroiti fu hori densrefi na a wet fu Yehovah na wan getrow fasi. Den ben du dati bifo sma ben dwengi den fu nyan den switisani fu a kownu. Fu dati ede, den no ben draidrai fu hori densrefi na a bosroiti fu den fu no teki a nyanyan di no ben krin (Danièl 1:8). Bifo tesi e kon, meki wi tranga wi bosroiti fu tan tyari wisrefi na wan krin fasi. Dati sa meki wi abi a krakti fu man kakafutu gi sondu.
7. Fu san ede a de wan trowstu gi wi te wi sabi taki tra sma kakafutu bun gi tesi?
7 Den wortu fu Paulus trutru e trowstu wi, fu di a e taki: „No wan tesi ben kon na unu tapu boiti di ala sma e miti”! (1 Korentesma 10:13) Na apostel Petrus ben taki: „Kakafutu gi [Didibri], hori fasti na a bribi, fu di unu sabi taki den srefi sani disi e miti a heri libimakandra fu un brada na grontapu, leki wan fasi fu kisi pina” (1 Petrus 5:9). Iya, tra sma ben abi fu du nanga den srefi sortu tesi èn den kakafutu bun gi den. Den du dati nanga a yepi fu Gado èn wi kan du dati tu. Ma fu di wi e libi na ini wan grontapu di pori, meki wi alamala kan fruwakti taki wan ten wi sa kisi tesi. Fa wi kan de seiker dan taki wi man kakafutu bun gi libisma swakifasi nanga tesi fu du sondu?
Wi Man Kakafutu gi Tesi!
8. San na wan prenspari fasi fa wi kan wai pasi gi tesi?
8 Wan prenspari fasi fu no de „srafu fu sondu” moro, na fu wai pasi gi tesi efu a kan (Romesma 6:6). Odo 4:14, 15 e gi wi deki-ati: „No go na tapu a pasi fu den godelowsuwan, èn no waka langalanga go na tapu a pasi fu den ogriwan. Koti pasi gi en, no pasa krosibei fu en; drai komoto fu en, èn waka pasa.” Nofotron wi sabi na fesi efu wan spesrutu situwâsi ben sa kan meki wi sondu. Fu dati ede, a de krin taki wi leki Kresten musu „waka pasa” fu di wi e tan fara fu iniwan sma, iniwan sani, noso presi, di ben kan meki wi kisi takru lostu fu du sani di no krin.
9. Fa den Buku fu Bijbel e poti krakti na tapu a lowe di wi musu lowe gi situwâsi di de wan tesi gi wi?
9 Wan tra prenspari sani di wi kan du fu kakafutu gi tesi, na fu lowe gi wan situwâsi di de wan tesi gi wi. Paulus ben gi a rai: „Lowe gi hurudu” (1 Korentesma 6:18). Èn a ben skrifi: „Lowe gi na anbegi fu kruktu gado” (1 Korentesma 10:14). Na apostel ben warskow Timoteus so srefi fu lowe gi na angri di sma e angri pasa marki fu kon gudu èn a ben warskow en tu fu lowe „gi den lostu di yongu sma abi.”—2 Timoteus 2:22; 1 Timoteus 6:9-11.
10. Sortu tu eksempre di e difrenti krinkrin fu makandra, e sori taki a prenspari fu lowe gi tesi?
10 Luku a tori fu David, a Kownu fu Israèl. Di a ben de na tapu a daki fu en paleisi, e luku den sani lontu en, dan a ben si wan moi uma e wasi ensrefi. A bigin kisi takru lostu na ini en ati. A ben musu opo gowe libi a daki, a ben musu lowe gi a tesi. Na presi fu dati, a ben aksi sma suma na a uma disi di nen Batseiba. Den sani di pasa baka dati ben takru srefisrefi (2 Samuèl 11:1–12:23). Na a tra sei, san Yosef ben du di a wefi fu en masra di no ben tyari ensrefi akruderi bun gronprakseri, ben begi en fu didon nanga en? A tori e fruteri wi: „Ala di a ben taki ibri dei na Yosef yesi, toku a no ben arki en fu go didon na en, fu de nanga en.” Awinsi Yosef no ben abi den komando fu a Wet fu Moses di Gado no ben gi ete, toku Yosef ben pikin en, taki: „Fa mi ben kan du a bigi ogri disi èn trutru sondu na Gado?” Wan dei, na uma grabu en hori, èn ben taki: „Kon didon nanga mi!” Yosef ben tan drape fu pruberi fu rideneri nanga en? Nôno. A „ben lon gowe èn a ben go na dorosei”. Yosef no ben gi okasi srefisrefi, meki a tesi fu du seks hurudu kisi en. A lon gowe!—Genesis 39:7-16.
11. San wi ben kan du efu wan sani e tesi wi furutron?
11 Son leisi, sma e denki taki na frede wi frede meki wi e lon gowe, ma nofotron na wan koni sani te wi e puru wisrefi trutru na wan situwâsi. Kande wan sani na wi wrokope e tesi wi furutron. Ala di wi no ben man go suku tra wroko, toku tra fasi kan de fu puru wisrefi na situwâsi di e tesi wi. Wi musu lowe gi iniwan sani di wi sabi taki na takru sani, èn wi musu abi a fasti bosroiti fu du san bun nomo (Amos 5:15). Na wan tra presi, fu lowe gi tesi wani taki dati wi musu tan fara fu a porno di de fu si tapu Internet, èn fu presi pe sma e meki prisiri na wan fasi di no bun kwetikweti. A ben kan de so tu taki wi musu trowe wan tijdschrift noso taki wi musu suku tra sortu mati — mati di lobi Gado èn di ben kan yepi wi (Odo 13:20). Awinsi sortu sani e tesi wi fu meki wi sondu, wi e handri nanga koni te sondro draidrai wi e drai wi baka gi a tesi.—Romesma 12:9.
Fa Begi Kan Yepi Wi
12. San wi e aksi Gado te wi e begi: „No tyari wi go na ini tesi”?
12 Paulus e gi wi a dyaranti disi di e gi deki-ati: „Gado de getrow, èn a no sa gi pasi dati unu kisi tesi pasa a sani di unu kan tyari, ma nanga a tesi a sa opo a pasi tu fu komoto so taki unu man frudrage en” (1 Korentesma 10:13). Wán fasi fa Yehovah e yepi wi, na fu di a e piki den begi fu wi te wi e aksi fu a yepi wi kakafutu gi tesi. Yesus Krestes ben leri wi fu begi: „No tyari wi go na ini tesi, ma frulusu wi fu a godelowsuwan” (Mateus 6:13). Te wi e begi na so wan opregti fasi, dan Yehovah no sa gi pasi meki wi kisi tesi sondro fu yepi wi; a sa frulusu wi fu Satan èn den triki fu en (Efeisesma 6:11, futuwortu). Wi musu aksi Gado fu yepi wi si krin sortu sani kan tesi wi, èn wi musu aksi en fu gi wi a krakti fu kakafutu gi den. Efu wi e begi en tranga fu a no gi pasi meki wi brokokindi gi tesi, dan a sa yepi wi so taki Satan, „a godelowsuwan”, no e kisi wi.
13. San wi musu du te wan sani e tesi wi wan langa pisi ten?
13 Wi musu begi fayafaya, spesrutu te wan sani e tesi wi wan langa pisi ten. Son tesi kan meki taki wi musu feti tranga nanga wisrefi. Wi musu feti nanga den prakseri èn den firi fu wi di e meki wi si o swaki wi de trutru (Psalm 51:5). Fu eksempre, san wi kan du te wi brokosaka fu di wi e memre wan lagi sani di wi ben du fosi? Fa a de te wi e kisi na angri fu du a srefi sani baka? Na presi fu dwengi yusrefi nomo fu no prakseri den sani disi moro, yu musu taki nanga Yehovah na ini begi — yu musu du dati furutron efu a de fanowdu (Psalm 55:22). Nanga a krakti fu en Wortu èn nanga en santa yeye, Yehovah kan yepi wi fu krin wi frustan fu takru prakseri.—Psalm 19:8, 9.
14. Fu san ede begi prenspari fu kakafutu gi libisma swakifasi?
14 Di Yesus ben si taki den apostel fu en ben sribisribi na ini a dyari fu Getsemane, dan a ben gi den deki-ati, taki: „Tan na ai èn begi doronomo, fu unu no kan kon na ini tesi. A no de fu taki, dati a yeye wani, ma a skin swaki” (Mateus 26:41). Wán fasi fu no gi abra na tesi na fu de na ai gi den difrenti fasi fa wi kan kisi tesi èn wi musu frustan tu taki a kan kon na wan fasi di no de so krin fu si. A prenspari srefisrefi tu fu no draidrai fu begi te tesi miti wi, bika na so fasi wi sa de srekasreka na yeye fasi fu kakafutu gi dati. Fu di wi e kisi tesi te wi swaki, meki wi no man kakafutu gi a sani wi wawan. Begi na wan prenspari sani, bika Gado en krakti kan meki wi kon moro tranga fu man kakafutu gi Satan (Filipisma 4:6, 7). Kande a de fanowdu tu taki „den owruman fu a gemeente” e yepi wi na yeye fasi èn e begi gi wi.—Yakobus 5:13-18.
Kakafutu Fayafaya gi Tesi
15. San wi musu du te wi wani kakafutu gi tesi?
15 Boiti taki wi musu wai pasi gi wan tesi efu a kan, wi musu kakafutu fayafaya gi en te leki wi no abi a problema moro, noso te a situwâsi e kenki. Di Satan ben tesi Yesus, dan Yesus ben kakafutu te leki Didibri gowe libi en (Mateus 4:1-11). Na apostel Yakobus ben skrifi: „Kakafutu gi Didibri èn a sa lon gowe libi unu” (Yakobus 4:7). Efu wi wani kakafutu, dan wi musu tranga wi denki nanga Gado Wortu, èn wi musu abi a fasti bosroiti fu hori wisrefi na den markitiki fu Gado. Na wan bun sani efu wi e hori prenspari bijbeltekst na ede èn e denki dipi fu den tekst disi di e taki fu a swakifasi di wi abi. A ben o de wan koni sani fu suku wan lepi Kresten, kande wan owruman, di wi kan fruteri san e trobi wi èn di wi kan aksi fu yepi wi te wi e kisi a firi fu du san takru.—Odo 22:17.
16. Fa wi kan tan tyari wisrefi na wan fasi di fiti?
16 Den Buku fu Bijbel e gi wi deki-ati fu weri a nyun fasi fa wan sma musu de (Efeisesma 4:24). Disi wani taki dati wi e gi Yehovah pasi fu meki wi kon de soleki fa a wani. Di Paulus ben skrifi go na Timoteus di ben wroko makandra nanga en, a ben taki: „Feti baka regtfardikifasi, a gi di yu e gi yusrefi ini a dini fu Gado, feti baka bribi, lobi, horidoro, safri-atifasi. Feti a tumusi bun feti fu a bribi, grabu a têgo libi bun steifi, di unu ben kisi kari fu en” (1 Timoteus 6:11, 12). Wi kan „feti baka regtfardikifasi” te wi e studeri a Wortu fu Gado fayafaya fu kon sabi finifini a fasi fa Gado de, èn baka dati e tyari wisrefi soleki fa a e aksi fu wi. A prenspari srefisrefi tu fu abi furu fu du ini a tori fu Kresten diniwroko, soleki fu preiki a bun nyunsu èn fu go na den konmakandra. Te wi e tron mati fu Gado èn e gebroiki den sani bun di a seti na yeye fasi, dan dati sa yepi wi fu gro na yeye fasi èn fu tan tyari wisrefi na wan fasi di fiti.—Yakobus 4:8.
17. Fa wi sabi taki Gado no sa drai en baka gi wi te wi e kisi tesi?
17 Paulus e gi wi a dyaranti taki te wan tesi e miti wi, dan noiti a sa tranga tumusi taki a e pasa a krakti di Gado e gi wi fu man kakafutu gi en. Yehovah sa ’opo a pasi fu komoto so taki wi man frudrage en’ (1 Korentesma 10:13). Iya, efu wi e tan frutrow tapu Gado, dan a no e gi pasi meki wan tesi kon so hebi taki wi no abi krakti nofo na yeye fasi fu tan hori wi soifri retifasi. Gado wani taki sani musu waka bun gi wi te wi e kakafutu fayafaya gi tesi, so taki wi no e du sani di a no feni bun. Boiti dati, wi kan bribi na ini en pramisi: „Mi no sa gowe libi yu kwetikweti, èn noiti mi no sa drai mi baka gi yu.”—Hebrewsma 13:5.
18. Fu san ede wi kan de seiker taki wi man basi den swakifasi di wi abi leki libisma?
18 Paulus no ben tweifri san o de a bakapisi te fu kaba fu a feti di a ben feti nanga libisma swakifasi. A no ben si ensrefi leki wan sma di no ben man du noti na den lostu fu en skin. Kontrari fu dati, a ben taki: „Fu dati ede, a fasi fa mi e lon no de wan fasi di no de seiker; a fasi fa mi e fringi den kofu fu mi de so taki mi no e naki loktu; ma mi e fon mi skin èn e tyari en leki wan srafu, so taki, baka te mi preiki gi trawan, den no poti mi na wan sei na a wan noso tra fasi” (1 Korentesma 9:26, 27). Wi so srefi kan wini a feti di wi e feti nanga a sondu skin. Nanga yepi fu den Buku fu Bijbel, den publikâsi di e gi leri fu Bijbel, den Kresten konmakandra, èn nanga yepi fu tra lepi Kresten, wi lobi-ati hemel Tata e gi wi frumane doronomo di e yepi wi fu libi wan krin libi. Nanga a yepi di Gado e gi, wi man basi den swakifasi di wi abi leki libisma!
Yu E Memre Disi Ete?
• San a wani taki fu „prakseri den lostu fu a skin nomo”?
• Fa wi kan sreka wisrefi na fesi gi tesi?
• San wi kan du fu kakafutu gi tesi?
• San begi abi fu du nanga a muiti di wi e meki fu kakafutu gi tesi?
• Fu san ede wi sabi taki wi trutru man basi den swakifasi di wi abi leki libisma?
[Aksi fu a tori disi]
[Prenki na tapu bladzijde 10]
Bijbel no e leri taki wi no man du noti na den lostu fu a skin
[Prenki na tapu bladzijde 12]
Wan prenspari fasi fu wai pasi gi sondu, na fu lowe gi tesi