Go na content

Go na table of contents

Gado No Sa Gi Pasi Moro na Pina

Gado No Sa Gi Pasi Moro na Pina

Gado No Sa Gi Pasi Moro na Pina

ALA presi pe yu e luku, sma e nyan pina. Son sma e suku a pina srefi. Den e kisi siki nanga yepi fu seks, noso den e ondrofeni den takru bakapisi te den e gebroiki drugs nanga sopi na wan fasi di no bun, noso den e ondrofeni a takru bakapisi fu di den e smoko. A kan de so tu taki den e kon siki fu di den no e nyan bun. Ma furu pina na a bakapisi fu sani di sma no man basi: orloku, a feti di sma fu difrenti ras e feti nanga makandra, ogridu, pôtifasi, angriten, siki. Wan tra sani di libisma trutru no man basi na a pina di libisma e pina fu di wi e kon owru èn fu di wi e dede.

Bijbel e gi wi a dyaranti taki „Gado na lobi” (1 Yohanes 4:8). Dan fu san ede, wan lobi-ati Gado gi pasi taki libisma e tan pina so furu hondrohondro yari langa kaba? O ten a sa tyari wan kenki kon na ini a situwâsi disi? Fu man piki den sortu aksi disi, dan wi musu ondrosuku san Gado abi na prakseri gi libisma. Disi sa yepi wi fu frustan fu san ede Gado gi pasi taki sma e pina èn san a sa du ini a tori disi.

A Presenti fu Friwani

Di Gado meki a fosi libisma, dan a no meki wan skin fu wan libisma nomo di abi wan edetonton. Moro fara, Gado no meki Adam nanga Efa fu de robot di no abi frustan. A poti wan friwani na ini den di den ben kan gebroiki. Èn dati ben de wan tumusi moi presenti, bika „Gado ben si ala san a ben meki èn luku! a ben de heri bun” (Genesis 1:31). Iya, „volmaakti en wroko de” (Deuteronomium 32:4). Wi alamala e warderi a friwani disi di wi kisi leki presenti, bika wi no wani taki wan trawan e taigi wi nomo fa wi musu denki èn fa wi musu handri sondro taki wisrefi kan bosroiti wan sani oiti.

Ma a de so taki libisma ben kan gebroiki a tumusi moi presenti fu friwani na iniwan fasi fa den ben wani? A Wortu fu Gado e sori sortu rai den fosi Kresten ben kisi: „De leki fri sma, èn toku hori a fri fu unu, no leki wan dyakti fu tapu ogri, ma leki srafu fu Gado” (1 Petrus 2:16). Fu a bun fu ala sma, a friwani fu wi musu abi wet di e skotu en. Fu dati ede, libisma ben musu gebroiki a friwani fu den akruderi wet. Efu dati no ben pasa, dan sma ben o libi na wan bruya fasi na grontapu.

A Wet fu Suma?

A wet fu suma ben musu taki omeni fri libisma ben kan abi? A piki tapu na aksi disi abi fu du nanga a prenspari reide fu san ede Gado gi pasi na pina. Fu di Gado meki libisma, dan a sabi moro bun na sortu wet den musu hori densrefi fu a bun fu den èn fu a bun fu trawan. Bijbel e taki en so: „Mi, Yehovah, na yu Gado, a Sma di e leri yu fu gi yusrefi wini, a Sma di e meki yu waka na tapu a pasi di yu musu waka.”—Yesaya 48:17.

Trutru, wan prenspari penti na disi: Gado no ben meki libisma fu libi sondro en. A meki den na so wan fasi taki den kan kisi bun bakapisi èn taki den kan de koloku te den e gi yesi na den regtfardiki wet fu en. Gado en profeiti Yeremia ben taki: „Mi sabi heri bun, o Yehovah, taki a no de na a sma fu grontapu fu a bepaal en pasi. A no de na wan man di e waka srefi fu bepaal pe fu poti en futu na pasi.”—Yeremia 10:23.

Gado ben poti wet gi libisma di ben musu kibri den fu no kisi mankeri, èn libisma ben musu hori densrefi na den wet disi, soleki a wet fu a zwaartekracht (a krakti di e meki taki sani di fadon e tan na gron, so taki sani no abi fu frei na loktu). A poti so srefi wet gi libisma di e sori den fa den musu tyari densrefi, èn te libisma e hori densrefi na den wet disi dan dati abi leki bakapisi wan libimakandra pe ala sani e waka bun. Fu dati ede, nanga wan bun reide, a Wortu fu Gado e gi sma deki-ati fu du a sani disi: „Frutrow tapu Yehovah nanga yu heri ati èn no frutrow tapu yu eigi frustan.”—Odo 3:5.

So bun, a libisma famiri noiti kan abi bun bakapisi te den e libi sondro a tiri fu Gado. Efu libisma ben o pruberi fu de aparti fu Gado, dan den ben o seti sani na ini a libimakandra, na ekonomia sei, na politiek sei nanga kerki sei, di no ben o kruderi nanga makandra, èn ’libisma ben o tiri tra libisma nanga ogri bakapisi gi en’.—Preikiman 8:9.

Fa A Du Kon Taki Sani Waka So?

Gado ben gi Adam nanga Efa, a fosi papa nanga mama fu wi, wan heri bun bigin. A skin nanga a frustan fu den ben de volmaakti èn den ben libi na ini wan paradijs dyari. Efu den ben saka densrefi na ondro a tiri fu Gado, dan den ben o tan volmaakti èn koloku. Baka wan pisi ten, den ben o de papa nanga mama fu wan heri libisma famiri di ben o de volmaakti èn koloku, wan libisma famiri di ben o libi na tapu wan paradijs grontapu. Dati Gado ben abi na prakseri gi libisma.—Genesis 1:27-29; 2:15.

Ma wi fosi papa nanga mama no gebroiki a friwani di den ben abi bun. Den ben abi a fowtu denki taki den no ben abi Gado fanowdu fu meki sani waka bun gi den. Fu den eigi friwani, den pasa den marki fu den wet di Gado ben poti gi den (Genesis, kapitel 3). Fu di den no ben wani teki a tiri fu Gado, dan a no ben abi fu horibaka gi den fu meki den tan volmaakti. ’Den fu den sei, handri na wan pori fasi, den no tan en pikin, a mankeri didon na densrefi.’—Deuteronomium 32:5.

Di Adam nanga Efa trangayesi Gado, den bigin go na baka wantron na skin sei èn so srefi na frustan sei. Yehovah na a sma di e gi libi (Psalm 36:9). So bun, fu di a fosi libisma paar hari densrefi puru fu Yehovah, dan den tron onvolmaakti èn den dede te fu kaba (Genesis 3:19). Soleki fa a de nanga den wet di e seti sortu eigifasi wi e teki abra fu a papa nanga mama fu wi, dan den bakapikin fu Adam nanga Efa ben o kisi soso san a papa nanga mama fu den ben abi. Èn san ben de dati? Dati ben de onvolmaaktifasi nanga dede. Fu dati ede na apostel Paulus ben skrifi: „Soleki fa nanga wán man [Adam], sondu ben kon na grontapu èn nanga sondu dede kon, èn na so dede panya go na ala libisma, fu di den alamala ben sondu.”—Romesma 5:12.

A Moro Prenspari Aksi —Suma Abi a Reti fu Tiri?

Di Adam nanga Efa opo densrefi teige Gado, dan den tyalensi a reti di a abi fu tiri. Yehovah ben kan kiri den, fu bigin baka nanga wan tra trowpaar, ma dati no ben o tyari kon na krin sortu tiri na a moro bun tiri gi libisma. Efu libisma ben o kisi ten fu seti den libimakandra fu den akruderi den eigi idea, dan dati seiker ben o buweisi taki sani noiti ben o waka bun gi libisma te den ben o tiri densrefi sondro Gado.

San wi e leri fu den dusundusun yari fu libisma historia? Na ini ala den hondrohondro yari dati, libisma pruberi furu sortu sistema na ini den libimakandra, na ekonomia sei, na politiek sei, èn na kerki sei. Ma godelowsufasi nanga pina tan. Fu taki en leti, ’godelowsu sma kon moro ogri’, spesrutu na ini a ten disi.—2 Timoteus 3:13.

Na ini a di fu 20 yarihondro sma doro wan heimarki tapu a kontren fu sabidensi nanga a meki fu nyun sani di sma kan gebroiki. Ma na ini a yari dati a moro bigi pina leki noiti bifo, pasa na ini a historia fu libisma. Èn awansi fa sma e go na fesi tapu a kontren fu datra tori, a wet fu Gado tru ete: Te libisma no e kisi tiri fu Gado, a sma di e gi libi, dan den e kon siki, den e kon owru, èn den e dede. Den buweisi disi sori krinkrin taki libisma no man ’bepaal pe fu poti den eigi futu na pasi’!

Buweisi E Sori Taki Na Gado Abi a Reti fu Tiri Libisma

A bigi fowtu di sma meki fu pruberi fu libi sondro Gado, now èn fu ala ten sori taki te libisma e tiri sondro en, dan noiti den sa abi bun bakapisi. Soso a tiri fu Gado kan tyari koloku, wánfasi, gosontu, nanga libi kon. Boiti dati, a Wortu fu Yehovah Gado di no e misi, a Santa Bijbel, e sori taki wi e libi na ini „den lasti dei” fu libisma tiri sondro Gado (2 Timoteus 3:1-5). Heri esi Yehovah no sa gi pasi moro taki disi e pasa èn a no sa gi pasi so srefi taki godelowsufasi nanga pina e tan.

Heri esi Gado sa kon na mindri den afersi fu libisma. Den Buku fu Bijbel e taigi wi: „Na ini den dei fu den kownu dati, [dati na libisma tirimakti di de now] a Gado fu hemel sa opo wan kownukondre [na ini hemel] di noiti sa kisi pori. Èn a kownukondre srefi no sa gi na no wan tra pipel [noiti moro libisma sa tiri grontapu]. A sa broko ala den kownukondre disi [den tirimakti di de now] na pisipisi, èn ensrefi sa tan te ten di no skotu.”—Danièl 2:44.

A thema fu Bijbel na taki a hemel Kownukondre sa regtfardiki a reti di Yehovah Gado abi fu tiri libisma. Disi ben de a moro prenspari sani di Yesus ben leri sma. A ben taki: „A bun nyunsu disi fu a kownukondre sa preiki na heri grontapu pe sma e libi, leki wan kotoigi gi ala nâsi, èn dan a kaba sa kon.”—Mateus 24:14.

Te a tirimakti fu Gado e teki a presi fu a di fu libisma, dan suma sa tan na libi èn suma sa dede? Odo 2:21, 22 e gi wi a dyaranti: „Den opregti sma [den sma di e libi akruderi a tiri fu Gado] na den wan di sa libi na grontapu, èn den wan sondro fowtu na den wan di sa tan abra na en tapu. Fu taki fu den ogri sma [den sma di no e libi akruderi a tiri fu Gado], den sa koti den puru fu grontapu srefi.” A psalm skrifiman di ben de na ondro a krakti fu Gado, ben singi: „Ete wan syatu pisi ten moro èn a godelowsuwan no sa de moro . . . Ma den safri-atisma srefi sa abi grontapu leki a gudu fu den, èn den sa feni trutru switi prisiri na ini vrede pasa marki. Na den regtfardikisma srefi sa abi grontapu leki a gudu fu den, èn den sa libi na tapu fu têgo.”—Psalm 37:10, 11, 29.

Wan Tumusi Moi Nyun Grontapu

Na ondro a tirimakti fu a Kownukondre fu Gado, sma di e tan na libi na a kaba fu a disiten seti fu sani, sa go na ini wan grontapu di krin fu godelowsufasi nanga pina. Libisma sa kisi rai fu Gado, èn na a yoisti ten „grontapu sa kon furu trutru nanga a sabi fu Yehovah, soleki fa watra e tapu se” (Yesaya 11:9). A bun leri disi e gi sma deki-ati, èn sa abi leki bakapisi wan libimakandra pe ala sani e waka bun èn pe trutru vrede de. So bun, orloku, kiri, ogri di sma e du nanga tranga, a dwengi di sma e dwengi trawan fu abi seks nanga tranga, fufuru, noso iniwan tra ogridu no sa de moro.

Libisma di e libi na ini a nyun grontapu fu Gado èn di e gi yesi na en, sa kisi tumusi moi winimarki na skin sei. Gado sa puru ala den takru bakapisi fu na opo di sma ben opo densrefi teige en tirimakti. Onvolmaaktifasi, siki, owru yari, nanga dede sa de sani fu a ten di pasa. Bijbel e gi wi a dyaranti: „No wan sma di e libi drape sa taki: ’Mi siki.’” Den Buku fu Bijbel e pramisi moro fara: „Na a ten dati den ai fu den breniwan sa kon opo, èn srefi den yesi fu den dofuwan sa kon opo. Na a ten dati a malengriwan sa kren neleki wan dia, èn a tongo fu a babaw-wan sa bari fu prisiri ede” (Yesaya 33:24; 35:5, 6). A sa de trutru wan bigi prisiri fu de gosontu dorodoro — fu têgo!

Na ondro a lobi tiri fu Gado, den sma di sa libi na ini a nyun grontapu dati, sa gebroiki a krakti nanga a koni fu den fu bow wan paradijs di sa teki heri grontapu. Noiti moro pôtifasi sa de, angri, so srefi sma no sa de sondro tanpresi, bika a profeititori fu Yesaya e taki: „Èn den sa bow oso trutru èn libi na ini èn den sa prani droifidyari trutru èn nyan fu den froktu fu den. Den no sa bow èn wan tra sma go libi na ini; den no sa prani èn wan tra sma go nyan fu en” (Yesaya 65:21, 22). Fu tru, „den sa sidon trutru, ibriwan na ondro en droifibon èn na ondro en figabon, èn no wan sma sa de di e meki den beifi”.—Mika 4:4.

Grontapu sa kenki fu di Gado èn so srefi libisma di e gi yesi, sa sorgu en na wan lobi-ati fasi. Spesrutu bijbeltekst e gi wi a dyaranti disi: „A gran sabana nanga a presi sondro watra sa breiti pasa marki, èn a woestijn opo presi sa de nanga prisiri èn a sa gi bromki leki a safraan. . . . Na ini a gran sabana watra sa kuku kon na tapu, èn bigi kriki na ini a woestijn opo presi” (Yesaya 35:1, 6). „Siri-nyanyan sa de bogobogo na grontapu; na tapu na ede fu den bergi sani sa de pasa marki.”—Psalm 72:16.

San wi kan taki fu den milyunmilyun sma di dede? Den sma di de na ini a prakseri fu Gado sa kisi libi baka, bika „wan opobaka o de fu den regtfardikiwan nanga den onregtfardikiwan” (Tori fu den Apostel 24:15). Iya, den dedewan sa kisi libi baka. Den sa leri sabi den tumusi moi tru tori fu a tiri fu Gado èn den sa kisi na okasi fu libi fu têgo na ini wan Paradijs.—Yohanes 5:28, 29.

Nanga yepi fu den sani disi, Yehovah Gado trutru sa tyari wan kenki kon na ini a takru situwâsi fu pina, siki, nanga dede di poti a libisma famiri dusundusun yari langa na ini katibo. Siki no sa de moro! Malengri sma no sa de moro! Dede no sa de moro! Gado „sa figi puru ala watra na den ai, en dede no sa de moro, no wan sari, no wan babari, no wan pen no sa de moro. Den fositen sani [sa] pasa kaba.”—Openbaring 21:3, 4.

Na so Gado sa tyari wan kaba kon na pina. A sa pori a kruka grontapu disi èn a sa tyari wan heri nyun seti fu sani kon pe „regtfardikifasi sa de” (2 Petrus 3:13). Disi na trutru bun nyunsu! Wi abi a nyun grontapu dati tranga fanowdu. Èn a no sa teki langa bifo a doro. Den Bijbel profeititori di kon tru, e sori wi taki a nyun grontapu de krosibei, èn heri esi Gado no sa gi pasi moro na pina.—Mateus 24:3-14.

[Faki na tapu bladzijde 8]

A Takru Bakapisi fu Libisma Tiri

Helmut Schmidt, a man di ben de bondskanselier (presidenti) fu Doisrikondre fu fosi, ben taki fu libisma tiri: „Wi leki libisma.  . . noiti tiri grontapu dorodoro, èn furutron wi tiri en na wan tumusi takru fasi. . . . Noiti wi tiri grontapu na wan fasi di tyari vrede kon na ala sei.” Human Development Report 1999 (wan raportu di e sori fa sani e waka nanga libisma na heri grontapu) e taki: „Ala kondre e taki fa a libimakandra fu den e pori, fu di dyugudyugu de, fu di moro ogri e du, so srefi fu di moro ogri e du nanga tranga na oso. . . . Moro nanga moro kefar de di sa tyari takru bakapisi kon gi heri grontapu, èn a bakapisi de taki den kondre srefi no man lusu den problema disi moro. Èn fu di den problema disi kon furu tumusi, meki tra kondre srefi no man yepi den du wan sani.”

[Prenki na tapu bladzijde 8]

„Den trutru sa feni switi prisiri na ini vrede pasa marki.”—Psalm 37:11

[Sma di abi a reti fu den prenki na tapu bladzijde 5]

A di fu dri komopo fu tapusei, mama nanga pikin: FAO fowtow/B. Imevbore; na ondrosei, wan bom di sutu: U.S. National Archives fowtow