Go na content

Go na table of contents

Fu San Ede Yu E Bribi wan Sani?

Fu San Ede Yu E Bribi wan Sani?

Fu San Ede Yu E Bribi wan Sani?

Te wi e bribi wan sani, dan dati wani taki dati wi e si a sani dati leki waarheid noso leki wan tru tori. A United Nations Universal Declaration of Human Rights fu den Verenigde Naties (wan dokumenti di e tyari den reti fu libisma kon na krin) e taki dati ibriwan sma abi „a reti fu abi en eigi denki, en eigi konsensi, nanga en eigi bribi”. A reti disi wani taki so srefi taki wan sma abi a fri fu „teki wan tra bribi”, efu a wani du dati.

MA FU san ede wan sma ben sa wani fu kenki a bribi noso kerki fu en dan? „Mi abi mi eigi bribi, èn mi de tevrede nanga dati”, na so sma e taki furutron. Furu sma kande e feni srefi taki fowtu bribi no e du no wan sma ogri. Fu gi wan eksempre, wan sma di e bribi taki grontapu plata, no sa du ensrefi, noso tra sma ogri. „Wi musu erken nomo taki den denki fu wi e difrenti fu makandra”, na so wan tu sma e taki. Ma a bun fu du dati ala ten? Wan datra ben sa taki nomo dati a no e agri efu wan fu den tra datra ben sa tan bribi taki a no fowtu fu ondrosuku siki sma na ini wan ati-oso baka di a fasi sma di dede kaba? Kwetikweti!

Tapu a kontren fu kerki afersi, fowtu bribi du furu ogri na ini a ten di pasa. Prakseri sortu takru sani pasa na a ten fu den sokari Heilige Kruistochten fu den Mindri Yarihondro, fu di kerki tiriman „ben gi fayafaya memre fu a Krestenhèit deki-ati fu du ogri nanga tranga, sondro taki den ben sori sari-ati”. Noso prakseri den disiten „Kresten” fetiman na ini wan borgu orloku fu no so langa pasa, di ben plak fowtow fu a Nyunwenke Maria na tapu a gonmofo fu den, „neleki den fetiman fu den mindri yarihondro di ben skrifi nen fu santawan na tapu na anu fu den feti-owru fu den”. Ala den fayafaya bakaman disi ben e bribi taki den ben abi leti fu du san den ben e du. Ma a krin fu si taki wan sani no ben bun srefisrefi nanga a feti disi èn nanga tra srefi sortu kerki problema.

Fu san ede so furu bruya nanga feti de? Bijbel e piki taki Satan Didibri e „kori ala sma na heri grontapu” (Openbaring 12:9; 2 Korentesma 4:4; 11:3). Na apostel Paulus ben warskow fa a ben o de wan sari taki furu kerkisma ben o „go lasi” fu di Satan ben o kori den, fu di a ben o „kom nanga da wroko fu [en] nanga ala krakti nanga marki nanga bedriegi wondruwroko”. Den sortu sma dati, Paulus ben taki, no ben o „teki da lobi fu da waarheid so dati dem ben kan kisi verloesoe” èn fu dati ede ’dem sa kisi kori, so dati dem sa bribi wan lei’ (2 Tesalonikasma 2:9-12, Da Bijbel na ini Sranantongo). Fa yu kan sorgu taki yu no e bribi wan lei makriki? Fu taki en leti, fu san ede yu e bribi wan sani?

Yu Kweki Nanga a Bribi Dati?

Kande yu kweki nanga a bribi fu yu osofamiri. A sani dati kan de wan bun sani. Gado wani taki papa nanga mama e gi den pikin fu den leri (Deuteronomium 6:4-9; 11:18-21). Fu gi wan eksempre, a yonkuman Timoteus ben kisi furu winimarki fu di a ben arki en mama nanga en granmama (2 Timoteus 1:5; 3:14, 15). Den Buku fu Bijbel e gi wi deki-ati fu abi lespeki gi a bribi fu wi papa nanga mama (Odo 1:8; Efeisesma 6:1). Ma a de so taki yu Mekiman wani taki yu e bribi wan sani soso fu di yu mama nanga papa e bribi en? Fu taki en leti, te wi e tan hori wisrefi na den sani di den tata fu wi ben e bribi èn ben du, dan dati kan tyari ogri bakapisi kon gi wi.—Psalm 78:8; Amos 2:4.

Wan Samaria uma di ben miti Yesus Krestes ben abi a Samaria bribi, fu di a ben kweki nanga a bribi dati (Yohanes 4:20). Yesus ben lespeki a fri di na uma disi ben abi fu teki a bribi di a ben wani, ma a ben taigi en so srefi: ’Yu e anbegi san yu no sabi.’ Fu taki en leti, furu fu den sani di a ben e bribi, ben de sani di no ben tru, èn Yesus taigi en taki a ben sa musu kenki a bribi fu en, efu a ben wani anbegi Gado na wan yoisti fasi, dati wani taki „nanga yeye èn nanga waarheid”. Baka wan pisi ten na uma èn so srefi tra sma leki en ben „gi yesi na a bribi” di kon na krin na ini Yesus Krestes, na presi taki den ben tan hori wan bribi di sondro tweifri den ben lobi.—Yohanes 4:21-24, 39-41; Tori fu den Apostel 6:7.

Yu Kisi Leri fu Bribi San Sabiman E Bribi?

Furu leriman nanga sabiman e frudini bigi lespeki. Toku, historia lai nanga eksempre fu lespeki leriman di leri sma sani di no tru srefisrefi. Fu gi wan eksempre, na ini a tori fu tu buku di a Griki filosofiaman Aristoteles skrifi, a historia skrifiman Bertrand Russell ben taki dati „pikinmoro no wan enkri sani di skrifi na ini den buku disi tru te yu agersi den nanga a sabidensi fu disiten”. Srefi sabiman na ini a ten disi furutron e taki sani di no tru srefisrefi. Na ini 1895, Lord Kelvin, a sabiman fu Ingrisikondre taki nanga ala overtoigi: „Sma noiti sa man frei opolani di hebi moro leki san winti man tyari.” Fu dati ede, wan koni sma no e bribi wantronso taki wan sani de tru, soso fu di wan lespeki leriman e taki so.—Psalm 146:3.

Wi musu luku bun tu nanga sortu kerki leri wi e kisi. Na apostel Paulus ben kisi bun leri fu den kerki leriman fu en èn a ben de „fayafaya na ini den gwenti fu den tata fu [en]”. Ma fu taki en leti, a faya di a ben abi gi a bribi fu den fosi tata fu en, ben tyari en kon na ini problema. A sani disi meki taki Paulus ’frufolgu a gemeente fu Gado èn a pori en’ (Galasiasma 1:13, 14; Yohanes 16:2, 3). Moro takru srefi, wan langa pisi ten kaba, Paulus ben tan „skopu teige den srapu penti”, fu di a ben weigri fu teki den sani di ben o meki a bribi na ini Yesus Krestes. Yesus srefi ben musu kon ini a tori na wan tumusi aparti fasi, fu sorgu taki Paulus kenki a bribi fu en.—Tori fu den Apostel 9:1-6; 26:14.

Nyunsu Nanga Koranti Abi Krakti Tapu San Yu E Bribi?

Kande nyunsu nanga koranti abi furu krakti tapu den sani di yu e bribi. Furu sma e breiti taki nyunsu nanga koranti abi a fri fu taki fu iniwan sani, èn dati e gi den sma disi okasi fu kon sabi sani di den kan gebroiki bun. Ma furutron son sma di abi bigi makti, kan abi krakti tapu nyunsu nanga koranti, èn dati e pasa tu. Den sani di wi e yere èn e leisi, furutron na sani di no e luku ala sei fu wan tori èn sondro fu wi sabi, den sani disi kan abi krakti tapu a denki fu wi.

Boiti taki nyunsu nanga koranti e pruberi fu hari moro nanga moro sma, a gwenti kon de so srefi taki den e meki sma kon sabi span sani nanga sani di sma no gwenti. Den sani di wan tu yari bifo nomo sma no ben o man taki noso skrifi so taki tra sma kan kon sabi den, now kon tron sani di sma gwenti fu yere èn fu leisi. Ala di den sani disi e pasa safrisafri, toku den e wisiwasi èn e broko den markitiki di e sori wi fa wi musu tyari wisrefi. A denki fu sma e kon bruya safrisafri. Den e bigin bribi taki „bun na ogri èn ogri na bun”.—Yesaya 5:20; 1 Korentesma 6:9, 10.

Fa fu Feni wan Bun Reide fu Bribi wan Sani

Te wi e bow na tapu den idea nanga den filosofia fu libisma, dan a de a srefi leki te wi e bow na tapu santi, fu di a sani di wi e bow no sa tan tanapu (Mateus 7:26; 1 Korentesma 1:19, 20). Ma tapu san yu kan gron a bribi fu yu dan, sondro taki yu abi fu tweifri? Fu di Gado gi yu frustan fu ondrosuku grontapu na yu lontu èn fu poti aksi di abi fu du nanga yeye afersi, dan a no sa de so taki a sa sorgu taki yu kan kisi den yoisti piki tapu den aksi fu yu? (1 Yohanes 5:20). Iya, seiker a ben o du dati! Ma fa yu kan kon sabi san na a yoisti fasi fu anbegi Gado? Nanga ala overtoigi wi e taki dati a Wortu fu Gado, Bijbel, na a wan-enkri buku di e sori wi fa fu anbegi en na a yoisti fasi.—Yohanes 17:17; 2 Timoteus 3:16, 17.

„Ma wakti”, wan sma sa taki kande, „a no de so taki den srefi sma di e gebroiki Bijbel tyari a moro bigi trobi nanga bruya kon na ini grontapu afersi?” We, a tru taki kerki tiriman di e taki dati den e hori densrefi na Bijbel, meki taki sma kon bribi furu sani di e bruya den èn di no e kruderi nanga makandra. Fu taki en leti, a sani disi kon fu di den sani di den e bribi no de soleki fa Bijbel e sori. Na apostel Petrus e kari den sma disi „falsi profeiti” nanga „falsi leriman” di ben o tyari „sekte kon di e pori sma”. Petrus e taki dati fu den sani ede di den e du „sma no sa taki bun fu a pasi fu waarheid” (2 Petrus 2:1, 2). Toku Petrus e skrifi, „a profeiti wortu meki kon moro fasti gi wi; èn a ben o bun te unu e poti prakseri na en neleki fa unu e du dati nanga wan lampu di e skèin na ini wan dungru presi”.—2 Petrus 1:19; Psalm 119:105.

Bijbel e gi wi deki-ati fu luku efu a bribi fu wi e kruderi nanga san a e leri (1 Yohanes 4:1). Milyunmilyun leisiman fu a tijdschrift disi kan kotoigi taki den libi kisi wan moro bun marki èn moro seikerfasi fu di den ben du dati. Fu dati ede, yu musu de leki den bun-ati Bereasma. ’Ondrosuku den Buku fu Bijbel finifini ala dei’ bifo yu e bosroiti san yu o bribi (Tori fu den Apostel 17:11). Yehovah Kotoigi sa breiti fu yepi yu fu du disi. A no de fu taki, dati yu srefi musu bosroiti sortu bribi yu e teki. Ma yu e handri nanga koni te yu e kon sabi seiker efu a bribi fu yu no gron tapu libisma koni nanga winsi, ma, na presi fu dati, tapu a Wortu fu waarheid di Gado tyari kon na krin.—1 Tesalonikasma 2:13; 5:21.

[Prenki na tapu bladzijde 6]

Yu kan bribi Bijbel sondro fu tweifri