Go na content

Go na table of contents

Yehovah Kotoigi E Skèin Leki Tyariman fu Leti na ini a Foto fu Leti

Yehovah Kotoigi E Skèin Leki Tyariman fu Leti na ini a Foto fu Leti

Yehovah Kotoigi E Skèin Leki Tyariman fu Leti na ini a Foto fu Leti

Fluctuat nec mergitur, noso „Skwala e naki en ma a no e sungu”. Disi na den wortu di sma e gebroiki fu taki fu a foto Parijs.

NA INI den 2000 yari di pasa, Parijs kakafutu neleki wan sipi di no wani sungu, ala di furu tra kondre kon feti nanga en, èn ala di feti ben broko na ini a foto disi srefi. Now Parijs na wán fu den moro moi foto na grontapu. Furu sma lobi a foto disi fu di den gebow drape meki kefalek moi, drape bon e gro na sei den strati, èn a foto abi museum di abi barinen na heri grontapu. Son sma e si Parijs leki a presi pe furu puwema skrifiman, sma di e meki skedrei, nanga filosofiaman lobi fu go. Trawan lobi den difrenti switi sortu nyanyan èn den difrenti modo di den sma fu a foto disi e meki.

Fosi, Parijs ben de wan foto pe furu sma ben abi a Lomsu bribi. Tu hondro yari pasa, sma gi Parijs a nen fu Foto fu Leti, fu di furu sabiman fu a foto disi ben de memre fu wan grupu di sma ben sabi leki a Verlichting (Frulekti). Na ini a ten disi, awansi den sma fu Parijs sabi dati efu no sabi dati, filosofia fu a pisi ten fu Verlichting abi moro krakti na den tapu leki kerki abi dati.

Ma koni fu libisma no tyari a frulekti kon di den sma fu Parijs ben fruwakti fu kisi. Furu sma na ini a ten disi e suku frulekti na wan tra fasi. Sowan 90 yari kaba, Yehovah Kotoigi e „skèin leki tyariman fu leti” na ini Parijs (Filipisma 2:15). Neleki koni botoman di e fiti densrefi doronomo na a watra di e kenki, na so den Kotoigi doronomo e fiti densrefi na den sani di e pasa, so taki den kan teki „den warti sani fu ala den nâsi” kon na ini a boto fu den.—Hagai 2:7.

Wan Muilek Foto gi a Preikiwroko

Na ini 1850, wan nomru fu 600.000 sma ben e tan na ini Parijs. Na ini a ten disi, den sma di e libi na ini a foto srefi èn na ini den birti na en lontu, ala nanga ala doro moro leki neigi milyun. A bigi nomru fu sma di e libi na ini Parijs now, meki taki a foto disi kon tron a wan-enkri foto na ini Fransikondre pe so furu difrenti sortu pipel e tan. Parijs na a foto pe sma fu ala kondre e go fu teki hei skoroleri. A foto disi abi wan fu den moro owru universiteit na grontapu, èn sowan 250.000 studenti e tan na ini a foto disi. Sonwan fu den birti fu Parijs e sori a takru sei fu a foto disi. Na ini den birti disi sma e libi na ini gebow di abi furu sodro èn furu ogridu e pasa na ini den birti disi. So srefi furu fu den sma dyaso de sondro wroko. A no de fu taki dati Yehovah Kotoigi musu gebroiki koni èn den musu fiti densrefi na den situwâsi disi fu man preiki a bun nyunsu na ala sortu sma, na wan fasi di e naki na ati fu den.—1 Timoteus 4:10.

Ibri yari, moro leki 20 milyun sma fu tra kondre e go nyan fakansi na Parijs. Den kan kren na Eiffeltoren nanga prisiri, den kan teki wan waka na sei a Seineliba. Den kan go so srefi na ini den bar nanga pikin restaurant di de na sei strati, ala di den e luku a presi pe den de nanga ala den prakseri. Ma ala dei den sma fu Parijs e hasti densrefi fu du sani. „Sma e lonlon ala ten”, na so Christian, wan dinari na ini a furuten diniwroko, e fruklari. „Te den e drai go baka na oso baka wroko, dan den weri srefisrefi.” A no makriki fu taki nanga den sortu sma disi.

Ma wan fu den moro bigi problema di e miti Yehovah Kotoigi na ini Parijs, na fu miti sma na den oso. Wan tu fu den gebow abi intercom (wan sortu sistema di de na a skin fu wan gebow fu man taki nanga sma di de na ini den oso). Ma fu di sma e du moro nanga moro ogridu, dan furu oso abi wan elektronisch sistema di no e gi sma okasi fu go na ini na oso te den no sabi a sikrit nomru fu a sistema disi. A sani disi e meki taki den Kotoigi no man miti den sma di e tan na ini den oso disi. Sondro tweifri a sani disi e fruklari fu san ede a de so taki na ini wan tu presi, wán Kotoigi nomo de na mindri 1400 sma. Fu dati ede, Kotoigi e preiki furutron nanga yepi fu telefon èn e du okasi preiki so srefi. Yehovah Kotoigi man ’meki a leti fu den skèin’ na tra fasi so srefi?—Mateus 5:16.

Furu okasi nanga presi de fu gi kotoigi. Martine ben si wan uma e tanapu na wan bushalte. A ben gersi leki wan sani ben e moro na uma disi. No so langa pasa, na uma disi ben lasi en wan-enkri umapikin na ini dede. Martine gi en wan brochure di ben e taki fu a trowstu di Bijbel e gi sma nanga yepi fu na opobaka howpu. Baka dati a no ben si noso yere wan sani fu na uma disi wan tu mun langa. Di Martine si na uma disi baka, dan a ben man bigin wan bijbelstudie nanga en. Ala di na uma en masra ben gens en, toku a tron wan Kotoigi.

Okasi Preiki Di Abi Bun Bakapisi

A sistema fu lantibus na ini Parijs, na wan fu den moro bun wan na heri grontapu. A bigi ondrogron loko di furu sma sabi, e tyari 5.000.000 sma ibri dei. Soleki fa sma e taki, dan a prenspari ondrogron station fu Parijs, Châtelet-Les-Halles, na a moro bigi wan èn a moro druk wan na heri grontapu. Bun furu okasi de dyaso fu miti sma. Ala dei Aleksandra e teki na ondrogron loko fu go na wroko. Wan dei a taki nanga wan yonkuman di ben abi a takru siki leukemie (wan sortu kanker) èn ben o dede fu dati. Aleksandra gi en a traktaat di e handri fu a Paradijs howpu. Ibri dei den ben e hori wan Bijbel takimakandra na a srefi presi èn na a srefi ten, èn den du dati siksi wiki langa. Ne wan dei, a no si a man moro. Wan syatu pisi ten baka dati, en wefi bel Aleksandra fu taigi en taki a musu kon na ati-oso, fu di a masra fu en ben de fu dede. A ben de wan sari taki Aleksandra ben doro drape tumusi lati. Baka di a man dede, dan a wefi fu en froisi go tan na a foto Bordeaux di de na a zuid-westsei fu Fransikondre, èn den Kresten Kotoigi fu drape go luku na uma disi. A ben de trutru wan moi nyunsu gi Aleksandra fu yere wan yari baka dati taki a weduwe disi ben tron wan dopu Kresten Kotoigi fu Yehovah, èn a ben abi a howpu fu si en masra na ini na opobaka! —Yohanes 5:28, 29.

Wan owru Kresten uma ben taki nanga Renate na ini wan loko di e rei fu Parijs go na a foto Limoges, di de na a mindrisei fu Fransikondre. Na ini Polen, a kondre pe a gebore, Renate ben studeri kerkileri, Hebrewtongo, nanga Grikitongo feifi yari langa, ma a ben lasi bribi na ini Gado. Dri mun bifo a ben taki nanga na owru Kresten disi, a ben begi Gado. Ala di Renate no ben poti furu prakseri na den sani di na owru sisa ben abi fu taki, èn ala di a no ben denki taki a ben o si en baka, toku a gi a sisa disi en telefon-nomru. Ma a sisa no ben kaba nanga en, èn a sorgu taki wan sma go luku Renate wan syatu pisi ten baka dati. Di wan Kotoigi trowpaar kon luku Renate, dan Renate prakseri, ’San den sma disi o leri mi’? Ala di a ben kisi kerkileri, toku Renate teki a Bijbel waarheid nanga sakafasi. „Mi frustan wantewante taki disi ben de a waarheid”, na so a e taki. Now a e prisiri fu di a man prati a Bijbel boskopu nanga trawan.

Michèle ben e leri rei oto. Tra studenti di ben de na a srefi reiskoro pe a ben e go, bigin taki fu na abi di sma abi seks fosi den trow. Michèle taigi den taki a no ben e feni a sani dati bun. Wán wiki baka dati, Sylvie, na uma di ben e leri en fu rei oto, aksi en: „Yu na wan Kotoigi fu Yehovah?” A fasi fa Michèle ben e rideneri akruderi Bijbel, ben naki na ati fu Sylvie. Den bigin wan bijbelstudie, èn wán yari baka dati, Sylvie teki dopu.

Den someni park nanga dyari pe sma kan koiri na ini Parijs, na moi presi fu abi takimakandra nanga sma. Di Josette ben wani rostu pikinso, dan a go na wan park. Drape Aline, wan owru uma, ben e teki wan waka. Josette fruteri na uma disi fu den tumusi moi pramisi di de fu feni na ini Bijbel. Den seti sani fu bigin wan bijbelstudie, èn heri esi Aline go na fesi so taki a ben kan teki dopu. Now, na a libimarki fu 74 yari, Aline abi tumusi bun bakapisi leki wan gewoon pionier, èn a breiti taki a e prati Kresten waarheid nanga trawan.

Wan Leti gi Ala den Nâsi

Kotoigi na ini Parijs no abi fu go na farawe kondre fu miti nanga furu difrenti sortu kulturu. Pikinmoro 20 procent fu den sma di e libi na ini Parijs na sma fu tra kondre. Parijs abi Kresten gemeente nanga grupu na ini sowan 25 difrenti tongo.

Kotoigi di sabi fa fu preiki a nyunsu na wan koni fasi, furutron abi bun bakapisi na ini na aparti preikiwroko disi. Wan Kotoigi di ben gebore na den Filipijnen, ben seti en eigi aparti gebied. A ben man bigin furu bijbelstudie nanga sma di ben de fu den Filipijnen fosi, fu di a ben e bigin wan takimakandra nanga den te a ben de na ini a srefi wenkri nanga den.

Efu wi e teki fesi fu preiki gi sma, dan wi sa kisi winimarki. Na ini december 1996, Kotoigi na ini wan gemeente fu sma di e taki wan freimde tongo, ben yere taki wan circus di ben pôpi na heri grontapu, ben o kon na ini a foto. A sani disi meki taki den Kotoigi teki a bosroiti fu pruberi fu taki nanga den sma fu a circus. Wan neti baka a show, den ben man taki nanga den circus sma di ben e drai go baka na a hotel pe den ben e tan. Fu di den Kotoigi ben teki na okasi disi, a bakapisi ben de taki den prati 28 Bijbel, 59 Kresten buku, 131 brochure, nanga 290 tijdschrift. Na a kaba fu den dri wiki di a circus ben de drape, dan wan fu den sma fu a circus aksi den Kotoigi: „Fa mi kan tron wan Kotoigi fu Yehovah?” Wan trawan ben taki: „Mi sa preiki na ini mi kondre!”

Gudu Di Kibri De fu Feni

Ala presi pe sma di e kon na Parijs e luku, den e si moi gebow di de fu den yarihondro di pasa kaba. Ma moro warti sani de fu feni ete. Aniza ben kon na Fransikondre makandra nanga en omu di de wan diplomaat. Aniza ben gwenti leisi Bijbel doronomo na oso. Wan dei di a ben e hasti ensrefi fu gowe fu oso, dan wan pionier gi en a traktaat Foe san ede joe kan bribi ini bijbel. Den meki mofo taki den ben o miti makandra a wiki baka dati, èn den bigin wan bijbelstudie. Aniza ben kisi furu gens fu en famiri. A go na fesi nanga a studie fu en, èn te fu kaba, a teki dopu. Fa a e si a grani di a abi fu prati a waarheid nanga trawan? „Ini a bigin a preikiwroko ben muilek fu di mi na wan fruleigi sma. Ma te mi e leisi Bijbel, dan mi e kisi deki-ati. Mi no e firi bun efu mi no e preiki.” Furu Kotoigi na ini Parijs di abi „furu fu du na ini a wroko fu a Masra”e firi a srefi fasi.—1 Korentesma 15:58.

Bijbel waarheid e skèin go so srefi na ini den birti pe furu sma e libi krosibei fu makandra. Den birti disi de na a lanki fu Parijs èn drape tra „diriston” de fu feni so srefi. Bruce ben go na wan mati fu en fu leni wan tu cassette. A mati disi ben tron wan Kotoigi fu Yehovah no so langa pasa. Di Bruce go miti a mati fu en na a ten di a ben e taki fu Bijbel nanga wan tu sma di a ben sabi tu, dan Bruce arki a takimakandra. A teki wan bijbelstudie fu di en mati ben aksi en fu du so, ma a ben abi wan tu problema. „Furu sma fu a birti ben sabi mi. Ala ten a bigi brada fu mi ben e feti nanga sma, èn mi ben gwenti fu orga opruru dansi fesa. Fa tra sma ben o feni en te mi ben tron wan Kotoigi?” Ala di sma ben aksi en doronomo fu orga fesa, toku Bruce tapu nanga a sani dati. Wán mun baka dati a bigin du preikiwroko: „Ala sma na ini a birti ben wani sabi fu san ede mi ben tron wan Kotoigi.” No langa baka dati, Bruce teki dopu. Baka wan pisi ten, a kisi a grani fu go na a Dinari Skoro.

Son leisi sma musu du furu muiti fu feni gudu. Ma a de trutru wan prisiri te a muiti di den du abi bun bakapisi! Jacky, Bruno, nanga Damien ben de bakriman na ini Parijs. „Sma no ben man miti wi, fu di wi ben de na wroko ala ten èn noiti wi ben de na oso”, na so Jacky e taki. Patrick, wan gewoon pionier ben si taki wan tu pikin kamra ben de na a tapusei sodro fu a gebow pe den ben e tan. A prakseri taki sma ben musu fu tan drape, awansi na ini wán fu den kamra nomo. Fu di a tan du muiti fu miti den sma di ben e tan drape, dan dati meki taki a ben abi bun bakapisi. Te fu kaba, a miti Jacky wan bakadina. Jacky ben e tan drape fu wan syatu pisi ten. San ben de a bakapisi? Den dri mati tron Kotoigi èn den ben man feni tra wroko di ben gi den okasi fu abi wan moro bigi prati na ini a theokrasia wroko.

Den Kotoigi E Tapu a Dyugudyugu

No so langa pasa na Fransikondre, wan tu radiostation nanga telefisistation ben taki dati Yehovah Kotoigi na wan ogri-ati sekte. Na ini 1996, den Kotoigi ben de klariklari fu prati moro leki neigi milyun eksemplaar fu a spesrutu traktaat di nen Jehovah’s Witnesses—What You Need to Know (Yehovah KotoigiSan Yu Musu Sabi). A sani disi ben abi furu winimarki.

Den Kotoigi du spesrutu muiti fu miti ala sma. Furu heihei-man ben taki fa den ben e warderi san den Kotoigi ben du. Wan afkati fu a foto ben skrifi: „Yehovah Kotoigi du wan bun sani fu prati a traktaat disi na sma. A e meki sma kon frustan sani soleki fa den de trutru.” Wan datra ben taki: „Mi wakti wan langa ten kaba fu kon sabi den sani disi!” Wan man di ben e tan na ini a birti fu Parijs ben skrifi: „Mi no sabi fa a du kon taki mi leisi Jehovah’s Witnesses—What You Need to Know, ma mi leisi en. Mi wani sabi moro èn mi wani a fri oso-bijbelstudie di unu e gi sma.” Wan tra sma ben skrifi: „Mi e taigi yu tangi fu di yu taki den sani soleki fa den de trutru.” Wan uma di abi a Lomsu bribi ben taigi den Kotoigi: „Ai! Now fosi unu gi piki tapu den lei disi!”

Wan sani di gi furu yongu Kotoigi na ini Parijs prisiri, ben de a bigi preikiwroko di ben orga gi a Katholieke Wereldjongerendag (Wan spesrutu dei gi den yongusma fu a Lomsu Kerki) na ini 1997. Ala di a temperatuur ben de pasa 35°C, toku moro leki 2500 Kotoigi teki prati na a preikiwroko disi. Na ini wan tu dei nomo, den prati 18.000 eksemplaar fu a brochure Een boek voor alle mensen (Wan Buku gi Ala Sma) na yongusma di ben de fu ala presi na grontapu. Boiti taki den Kotoigi ben gi glori na Yehovah en nen èn taki den ben sai siri fu waarheid, dan a preikiwroko disi gi den yongu Kotoigi deki-ati so srefi. Wan yongu sisa no ben tan tumusi langa na fakansi leki fa a ben seti dati so taki a ben kan abi wan prati na a spesrutu wroko disi. A sisa disi ben skrifi: „Yehovah abi wan koloku pipel na grontapu, èn den e gebroiki a krakti fu den fu prèise en nen. Mi gebroiki den tu dei disi bun èn den tyari winimarki kon gi mi. Den tu dei disi trutru warti moro leki ala den fakansi di mi sa man teki na ini mi heri libi! (Psalm 84:10)”

Tapu 28 februari 1928, sma memre den 65 yari di ben pasa kaba baka di Hitler ben meki wan wet di ben de fu puru ala den Yehovah Kotoigi na ini Doisrikondre. Kotoigi na ini Fransikondre gebroiki a datum dati fu sori sma a video Jehovah’s Getuigen – Standvastig onder nazi-terreur (Yehovah Kotoigi E Kakafutu gi a Nazi Tirimakti) na ini zaal di den ben yuru. A video disi e taki finifini fa Yehovah en pipel pina fu di den ben kisi frufolgu. Moro leki seibi milyun karta ben prati fu kari sma kon fu luku a video disi. Historia skrifiman nanga sma di ben de na ini den strafuman kampu fosi, fruteri sani fu a ten dati èn den sani di den fruteri naki den sma ati. Na ini Parijs pikinmoro 5000 sma ben go fu luku a video. Wan bigi nomru fu sma di no de Kotoigi ben go tu.

Furu sma na ini Parijs trutru e warderi a leti na yeye fasi èn den breiti taki den Kownukondre preikiman di de leki tyariman fu leti, e skèin a faya fu den krinkrin. A de neleki fa Yesus ben taki: „A kotiwroko bigi, ma furu wrokoman no de” (Mateus 9:37). Yehovah Kotoigi abi a fasti bosroiti fu kakafutu gi den tyalensi fu a preikiwroko na ini Parijs. Na dati meki taki a foto disi tron wan Foto fu Leti na wan aparti fasi, fu di na so fasi Yehovah e kisi prèise.

[Prenki na tapu bladzijde 9]

Burgelijke Stand

[Prenki na tapu bladzijde 9]

Opera Garnier

[Prenki na tapu bladzijde 9]

Louvre Museum

[Prenki na tapu bladzijde 10]

Kotoigi e prati a Bijbel boskopu nanga sma di no abi ten awinsi pe den de fu feni