Go na content

Go na table of contents

Wan Gronprakseri Di Sma na Heri Grontapu Sabi

Wan Gronprakseri Di Sma na Heri Grontapu Sabi

Wan Gronprakseri Di Sma na Heri Grontapu Sabi

„Fu dati ede, ala sani di unu wani taki sma musu du gi unu, unu musu du gi den tu.”—Mateus 7:12.

PIKINMORO tu dusun yari pasa, Yesus Krestes ben taki den wortu disi ini a pôpi Bergitaki fu en. Na ini den hondrohondro yari di pasa sensi a ten dati, sma taki èn skrifi furu sani di abi fu du nanga a fruklari disi. Fu gi wan eksempre, sma kari a fruklari disi „a moro prenspari sani di den Buku fu Bijbel e leri wi”. Den kari en so srefi „wan syatu fasi fu taki fu ala den sani di wan Kresten musu du gi wan trawan”, èn „wan tumusi prenspari gronprakseri di abi fu du nanga a fasi fa libisma musu tyari densrefi”. A fruklari disi kon pôpi sote taki sma furutron e taki fu en leki a gronprakseri di warti moro leki gowtu.

Ma a no de so taki sokari Kresten wawan e bribi na ini a gronprakseri disi. A Dyu bribi, a Buda bribi, nanga a Griki filosofia, den alamala e fruklari a gronprakseri disi na furu difrenti fasi. Furu sma, spesrutu den sma na a Fara Owstusei, sabi den wortu fu Confusius, wan man di sma na ini den Owstusei Kondre e si leki a moro bigi koniman nanga leriman. A prakseri disi de fu feni dri leisi na ini The Analects (den buku fu Confusius), a di fu dri fu den Fo Buku di Confusius skrifi. Confusius e gebroiki a gronprakseri tu leisi na ini piki di a e gi tapu aksi fu den studenti fu en. A ben taki: „San yu no lobi, yu no musu trusu na yu mati en saka.” Na wan tra okasi wan studenti fu en di nen Zigong, gebroiki a gronprakseri disi fu meki bigi. A ben taki: „San mi no wani taki trawan e du nanga mi, mi no wani du nanga den tu.” Ne a leriman piki a studenti disi na wan seryusu fasi: „Iya, ma yu no doro so fara ete.”

Te wi e leisi den wortu disi, dan wi kan si taki den wortu fu Confusius de heri tra fasi leki den wan di Yesus ben taki bakaten. Den wortu fu Confusius no e gi sma deki-ati fu du bun sani gi trawan. A trutru difrenti de taki den wortu di Yesus ben taki na Mateus 7:12, e sori taki a de fanowdu taki sma e meki muiti fu du bun gi trawan. Kon meki wi taki dati sma ben o handri akruderi den moi sani di Yesus taki. Te dati ben de so, dan sma ben o broko den ede nanga trawan, den ben o du muiti fu yepi trawan, èn den ben o hori densrefi na a gronprakseri disi ala dei. Yu no denki taki dati ben o meki a grontapu fu tide wan moro bun tanpresi? Sondro tweifri.

Sma kan gebroiki a gronprakseri disi soleki fa Yesus gebroiki en noso soleki fa Confusius gebroiki en. Den kan gebroiki en na iniwan tra fasi so srefi. Ma awansi fa sma e gebroiki a gronprakseri disi, a prenspari sani de taki sma fu difrenti ten, difrenti presi èn so srefi difrenti kulturu, poti furu frutrow na ini a gronprakseri disi. A sani disi e sori nomo taki sma na heri grontapu sabi den wortu disi di Yesus ben taki na ini a Bergitaki. Den wortu disi abi krakti tapu a libi fu sma na ala presi, awansi den na yongusma noso owrusma.

Aksi yusrefi disi: ’Mi ben sa wani taki sma e lespeki mi èn de eerlijk nanga mi? Mi ben sa wani libi na ini wan grontapu pe sma fu difrenti ras no e desko makandra, pe ogridu, noso orloku no de? Mi ben sa wani de na ini wan osofamiri pe ala sma e broko den ede nanga trawan èn pe ala sma wani taki sani e waka bun nanga trawan?’ Fu taki en leti, suma no ben o wani den sani disi? A sari tori de taki wan tu sma nomo e ondrofeni den situwâsi disi. Furu sma no ben o denki srefi fu howpu tapu den sani disi.

Sma E Poti a Warti Gronprakseri na wan Sei

Na ini ala den yari di pasa, sma du furu ogridu teige trawan èn den reti fu den sma disi ben poti na wan sei krinkrin. Wan fu den ogridu disi na a seri di sma ben seri srafu di ben komoto fu Afrika. Tra ogridu na a kiri di sma ben kiri trawan na ini den dede kampu fu den Nazi-srudati fu Doisrikondre, èn a dwengi di sma dwengi pikin-nengre fu wroko. Trawan kiri ipi-ipi sma na wan ogri-ati fasi na furu difrenti presi. Furu takru ogridu de ete di libisma ondrofeni.

Na ini a ten disi, wi e libi na ini wan grontapu pe sma e gebroiki ala sortu kefalek nyun teknik nanga sistema, èn furu sma e prakseri densrefi nomo. Furu sma no e broko den ede nanga trawan te den e suku bun gi densrefi wawan (2 Timoteus 3:1-5). Fu san ede so furu sma na ini a ten disi e prakseri densrefi nomo, e handri na wan ogri-ati fasi nanga trawan, noso e suku bun gi densrefi nomo? A no e kon fu di sma e poti a gronprakseri di warti moro leki gowtu na wan sei? Den e si en leki wan owruten gronprakseri di no e tyari wini kon gi den ala di sma na ala sei fu grontapu sabi a gronprakseri disi ete. A sari fu taki dati srefi den sma di e taki dati den e bribi na ini Gado, e poti a gronprakseri disi na wan sei. Èn te wi e luku fa a libi na grontapu de now, dan moro nanga moro a e pasa taki sma e prakseri densrefi nomo.

Fu dati ede, wi musu poti prakseri na den tumusi prenspari aksi disi: San a wani taki fu libi akruderi den wortu di skrifi na Mateus 7:12? Sma de di e libi akruderi den wortu disi? Èn wan ten sa de pe a heri libisma famiri sa libi akruderi a prenspari gronprakseri disi? Fu kan kisi bun piki tapu den aksi disi, grantangi leisi na artikel di e kon now.

[Prenki na tapu bladzijde 3]

Confusius nanga tra sma ben leri trawan fu frustan Mateus 7:12 na wan tra fasi leki fa Yesus ben du dati