Den wet fu Gado e tyari wini kon gi wi

„O, fa mi lobi yu wet!”​—PSALM 119:97.

1. Fa furu sma e denki fu a gi di wi musu gi yesi na den wet fu Gado?

NA INI a ten disi, sma no lobi fu gi yesi na den wet fu Gado. Furu sma feni taki a no de fanowdu fu gi yesi na wan moro hei sma di den no man si. Wi e libi na ini wan ten pe sma e bosroiti gi densrefi san na a moro bun fasi fu tyari densrefi. Boiti dati, den no sabi soifri san bun èn san ogri (Odo 17:15; Yesaya 5:20). Wan ondrosuku sori taki „furu Amerkansma wani bosroiti gi densrefi san reti, san bun, èn san de prenspari”. A sani disi e sori san na a denki fu sma na ini furu kondre pe kerki no abi krakti tapu a libimakandra. Den sma disi „no wani wan Gado di e strafu sma. Den no wani hebi wet. Nowan sma no musu taigi den fa den musu tyari densrefi, noso san den musu du.” Wan sabiman di e ondrosuku a fasi fa sma e libi nanga makandra, ben taki dati na ini a ten disi „libisma musu sabi gi densrefi san na wan bun libi èn san na a yoisti fasi fu libi”. A sabiman ben taki moro fara: „Den wet fu wan gado no musu tapu sma fu du san den wani.”

2. Fa Genesis 26:5 e sori wi taki Gado sa blesi wi èn sa feni wi bun te wi e gi yesi na den wet fu en?

² Fu di furu sma e tweifri efu den wet fu Yehovah bun, meki wi musu tranga na overtoigi di wi abi taki den markitiki fu en trutru e tyari wini kon gi wi. A bun fu poti prakseri na a pisi tori na ini Bijbel, di e taki fu wet fu a fosi leisi. Na ini Genesis 26:5, wi e leisi san Gado ben taki: „Abraham . . . tan go doro fu du a plekti fu en, fu di a ben hori den komando, den reglementi, nanga den wet fu mi.” Yehovah ben taki den wortu disi hondrohondro yari bifo a ben gi den bakapikin fu Abraham a Wet fu Moses. Sortu pai Abraham ben kisi fu di a ben gi yesi na Gado èn na den wet fu En? Yehovah Gado ben pramisi en: „Nanga yepi fu yu siri ala nâsi fu grontapu fu tru sa blesi densrefi” (Genesis 22:18). Sobun, te wi e gi yesi na den wet fu Gado, dan a e blesi wi, èn a e feni wi bun.

3. (a) San wan psalm skrifiman ben taki fu a wet fu Yehovah? (b) Na sortu aksi wi musu poti prakseri?

³ Wan fu den psalm skrifiman ben taki wan sani di sma moro furu no e taki fu wet. A psalm skrifiman disi ben kan de wan kownu manpikin fu Yuda di ben o tron kownu te fu kaba. A ben bari kari gi Gado: „O, fa mi lobi yu wet!” (Psalm 119:97) A no ben taki a sani disi soso fu meki opo-opo. Nanga den wortu dati a ben sori taki a ben lobi a wani fu Gado, soleki fa dati skrifi na ini den wet fu en. Yesus Krestes, a volmaakti Manpikin fu Gado, ben firi a srefi fasi. Soleki fa wan profeititori ben taki na fesi, dan Yesus ben o taki bakaten: „Mi prisiri fu du yu wani, o mi Gado, èn yu wet de na ini den inisei pisi fu mi” (Psalm 40:8; Hebrewsma 10:9). Fa a de nanga wi? Wi e prisiri fu du a wani fu Gado? Wi abi na overtoigi taki den wet fu Yehovah bun èn taki den kan tyari wini kon gi wi? Wi e gi yesi na den wet fu Gado na ini na anbegi fu wi, na ini wi aladei libi, te wi e teki bosroiti, èn te wi e handri nanga trawan? Fu man lobi den wet fu Gado, wi  musu frustan bun fu san ede Gado abi a reti fu meki wet èn fu meki wi gi yesi na den.

Yehovah abi a reti fu meki wet gi wi

4. Fu san ede Yehovah na a moro hei sma di abi a reti fu meki wet gi wi?

⁴ Fu di Yehovah na a Mekiman, meki En na a moro hei sma na hemel nanga grontapu di abi a reti fu meki wet gi wi (Openbaring 4:1). A profeiti Yesaya ben taki: „Yehovah na a Sma di e gi wi Wet” (Yesaya 33:22). A meki wet di e tiri ala den sani di a meki, efu na sani di abi libi, noso sani di no abi libi (Yob 38:4-38; 39:1-12; Psalm 104:5-19). Gado meki libisma, èn fu dati ede den musu hori densrefi na den wet fu en. Aladi libisma man teki den eigi bosroiti èn aladi den man denki gi densrefi, toku den kan de koloku soso te den e hori densrefi na den wet fu Gado di e sori wi fa wi musu tyari wisrefi èn fa wi musu anbegi en.—Romesma 12:1; 1 Korentesma 2:14-16.

5. Fa a gronprakseri na Galasiasma 6:7 sori fu de wan tru tori, te a abi fu du nanga den wet fu Gado?

⁵ Soleki fa wi sabi, dan nowan sma no man kenki den wet fu Yehovah (Yeremia 33:20, 21). Te wan sma no e hori ensrefi na sonwan fu den wet, dan a sma dati trutru sa ondrofeni a bakapisi fu dati. Wan fu den wet disi na a wet fu zwaartekracht (a krakti di e meki taki sani di e fadon kon na gron no e tan frei na loktu). Sosrefi, wi no kan kenki den wet fu Gado di e sori wi fa wi musu tyari wisrefi, èn wi no kan pasa den wet disi sondro fu kisi strafu. Wi musu hori wisrefi na den wet disi, neleki fa wi musu hori wisrefi na den wet fu a naturu, awansi wi no e ondrofeni den bakapisi wantewante. „Gado no e meki sma spotu nanga en. Bika san wan sma e sai, na dati a sa koti tu.”—Galasiasma 6:7; 1 Timoteyus 5:24.

Den difrenti sortu wet di Yehovah meki

6. Sortu difrenti wet Gado meki?

⁶ Wan kefalek moi eksempre fu wet di Gado gi libisma ben de a Wet fu Moses (Romesma 7:12). Baka wan pisi ten, Yehovah Gado poti „a wet fu Krestes” na ini a presi fu a Wet fu Moses * (Galasiasma 6:2; 1 Korentesma 9:21). Fu di wi na Kresten ondro „a volmaakti wet di e meki wi kon fri”, meki wi e frustan taki Gado no e sori wi nomo san wi musu bribi èn fa wi musu anbegi en. Den wet fu en abi fu du nanga ala sortu afersi fu a libi, soleki famiri afersi, bisnis afersi, a fasi fa wi musu tyari wisrefi nanga umasma noso mansma, a fasi fa wi musu handri nanga tra Kresten, èn a prati di wi musu abi na ini tru anbegi.—Yakobus 1:25, 27.

7. Gi wan tu eksempre fu prenspari wet di Gado meki.

⁷ Fu eksempre, Bijbel e taki: „No wan huruman, no wan anbegiman fu kruktu gado, no wan sutaman, no wan man di den e hori fu du sani di a no meki fu dati, no wan man di e didon nanga man, no wan fufuruman, no wan sma di abi bigi-ai, no wan drunguman, no wan skempiman, no wan bedrigiman sa kisi a kownukondre fu Gado” (1 Korentesma 6:9, 10). Iya, te wan sma e du sutadu nanga hurudu dan a no de so nomo taki a sma dati e „hori nanga wan trawan”. A no de so taki wan homo-sekslibi na wan „tra fasi fu libi” nomo. Den sma di e du den sani disi e pasa a wet fu Yehovah. Na so a de tu nanga den sma di e fufuru, di e lei, èn di e pori sma nen (Psalm 101:5; Kolosesma 3:9; 1 Petrus 4:15). Yakobus ben krutu sma di e dyaf, èn Paulus ben gi wi a rai fu no taki lawlaw sani èn fu no fruteri doti lafutori (Efeisesma 5:4; Yakobus 4:16). Kresten e si ala den wet disi leki wan pisi fu a volmaakti wet fu Gado.—Psalm 19:7.

8. (a) San den wet fu Yehovah e du gi wi? (b) San a Hebrew wortu gi „wet” wani taki trutru?

⁸ Te wi e luku den prenspari wet disi na ini a Wortu fu Yehovah, dan wi e si taki den no e sori wi nomo san wi musu du èn san wi no musu du. Den wet fu Yehovah e yepi wi fu libi wan bun libi, èn te wi e hori wisrefi na den wet disi na ini ala afersi fu wi libi, dan den e tyari wini kon gi wi. Den wet fu Gado e bow wi, den e leri wi san bun èn san ogri, èn den e gi wi bun leri (Psalm 119:72). A wortu di a psalm skrifiman e gebroiki gi „wet”, komoto fu a Hebrew wortu toh·rahʹ. Wan Bijbel sabiman e taki: „A wortu disi e komoto fu wan tra wortu di wani taki ’sori, tiri,  marki tapu wan sani, èn sutu go na fesi’. Fu dati ede, . .  a Hebrew wortu gi wet wani taki trutru: ’markitiki di e sori sma fa fu tyari densrefi’.” A psalm skrifiman ben si den wet leki wan presenti fu Gado. Wi no musu si den leki wan presenti tu? Wi no musu meki den tiri wi libi?

9, 10. (a) Fu san ede wi abi tiri fanowdu di wi kan frutrow? (b) San na a wan-enkri fasi fa wi kan abi wan bun libi di e gi wi prisiri?

⁹ Ala libisani abi tiri fanowdu di den kan frutrow. Na so a de nanga Yesus nanga den tra engel, di hei moro libisma (Psalm 8:5; Yohanes 5:30; 6:38; Hebrewsma 2:7; Openbaring 22:8, 9). Efu den volmaakti libisani disi kan kisi wini fu a tiri fu Gado, dan onvolmaakti libisma kan kisi moro bigi wini srefisrefi! Den sani di libisma ondrofeni na ini den yari di pasa èn den sani di wisrefi ondrofeni, e sori krin taki Yeremia ben abi leti di a taki: „Mi sabi heri bun, o Yehovah, taki a no de na a sma fu grontapu fu a bepaal en pasi. A no de na wan man di e waka srefi fu bepaal pe fu poti en futu na pasi.”—Yeremia 10:23.

¹⁰ Efu wi e angri fu abi wan bun libi di e gi wi prisiri, dan wi musu teki a tiri fu Gado. Kownu Salomo ben sabi heri bun san ben kan de den takru bakapisi te sma e bosroiti fu libi sondro a tiri fu Gado: „Wan pasi de di de reti ini na ai fu wan man, ma den pasi fu dede de baka ten a kaba fu en.”—Odo 14:12.

Fu san ede wi musu lobi den wet fu Yehovah?

11. Fu san ede wi musu suku fu frustan den wet fu Gado?

¹¹ Wi trutru musu suku fu frustan den wet fu Yehovah. A psalm skrifiman ben sori taki a ben e suku fu frustan den wet disi, di a taki: „Opo mi ai, so taki mi kan luku den kefalek moi sani na ini yu wet” (Psalm 119:18). O moro wi e kon sabi Gado nanga den pasi fu en, o moro wi e frustan san den wortu fu Yesaya wani taki: „Mi, Yehovah, na yu Gado, a Sma di e leri yu fu gi yusrefi wini, a Sma di e meki yu waka na tapu a pasi di yu musu waka. O efu yu trutru ben sa poti prakseri nomo na den komando fu mi!” (Yesaya 48:17, 18) Iya, Yehovah trutru wani a pipel fu en fu poti prakseri na den komando fu en, so taki den kan wai pasi gi sani di kan du den ogri, èn so taki den kan nyan bun fu a libi. Meki wi luku fu san ede a de so prenspari fu lobi den wet fu Gado.

12. Fu di Yehovah sabi wi, meki en na a moro bun sma fu meki wet gi wi. Fruklari fu san ede dati de so.

¹² Gado e meki wet gi wi fu di A sabi wi dorodoro. Fu di Yehovah na wi Mekiman, meki a de a wan-enkri sma di sabi libisma dorodoro (Psalm 139:1, 2; Tori fu den Apostel 17:24-28). Bun mati, famiriman, srefi papa nanga mama no sabi wi so bun leki fa Yehovah sabi wi. Iya, Gado sabi wi moro leki wi sabi wisrefi! A Mekiman fu  wi na a wan-enkri sma di sabi trutru san wi abi fanowdu na yeye fasi èn na skin sei. En wawan sabi trutru fa wi e firi èn san wi e denki. Te a e handri nanga wi, dan a e hori na prakseri fa wi meki, san wi wani, èn san na den marki di wi e suku fu doro na ini a libi. Yehovah sabi taki wi abi fowtu, ma a sabi sosrefi taki wi man du bun. A psalm skrifiman e taki: „Ensrefi sabi heri bun fa wi meki, fu di a e hori na prakseri taki wi na doti” (Psalm 103:14). Sobun, te wi e gi yesi na den wet fu Gado, èn te wi e teki a tiri fu en, dan wi kan abi a dyaranti taki sani sa waka bun nanga wi na yeye fasi.—Odo 3:19-26.

13. Fu san ede wi kan abi a frutrow taki Yehovah abi a bun fu wi na prakseri?

¹³ Gado e meki wet gi wi fu di A lobi wi. Gado e broko en ede trutru nanga wi, fu di A wani taki sani musu tan waka bun nanga wi. Aladi a ben tranga gi en, toku A gi en Manpikin leki „wan lusu-paiman ini a presi fu furu sma” (Mateyus 20:28). Yehovah pramisi wi taki ’a no sa gi pasi dati wi e kisi tesi pasa a sani di wi man tyari’ (1 Korentesma 10:13). Bijbel e gi wi a dyaranti taki a e ’sorgu gi wi’ (1 Petrus 5:7). Nowan sma no lobi libisma soleki fa Yehovah lobi den, fu di En wawan e gi libisma markitiki di kan tyari wini kon gi den. Yehovah sabi san bun gi wi, èn A sabi san sa meki wi koloku nanga san sa meki wi sari. Aladi wi na sondu sma di abi fowtu, toku a e sori lobi gi wi te wi e suku fu du san reti. A fasi fa a e du dati sa meki taki wi sa kisi libi nanga blesi.—Esekièl 33:11.

14. Fa den wet fu Gado e difrenti fu libisma denki?

¹⁴ Den wet fu Gado no e kenki kwetikweti. Na ini a bruya ten di wi e libi na ini, Yehovah de leki wan stonbergi di no e degedege, èn a e tan fu têgo (Psalm 90:2). A ben taki fu ensrefi: „Mi na Yehovah; mi no kenki” (Maleaki 3:6). Wi kan frutrow dorodoro tapu den markitiki fu Gado di skrifi na ini Bijbel. Den no de leki den denki fu sma di e kenki doronomo (Yakobus 1:17). Teki fu eksempre, a fasi fa sma musu kweki pikin. Furu yari langa, sabiman ben taki dati pikin musu kisi primisi fu du ala san den wani. Ma bakaten wan tu fu den sabiman disi kenki a denki disi di den ben abi èn den erken taki den no ben gi sma bun rai. Den markitiki nanga den rai fu libisma e kenki doronomo, neleki fa winti e wai sani go-kon. Ma a Wortu fu Yehovah no e kenki kwetikweti. Hondrohondro yari langa, Bijbel gi sma rai fa den musu kweki pikin na wan lobi-ati fasi. Na apostel Paulus ben skrifi: „Papa, no tanteri den pikin fu unu, ma tan kweki den na ini a trangaleri èn a seryusu frumane fu Yehovah” (Efeisesma 6:4). A trutru de wan trowstu gi wi fu sabi taki wi kan frutrow tapu den markitiki fu Yehovah; den no sa kenki kwetikweti!

Blesi gi den wan di e gi yesi na den wet fu Gado

15, 16. (a) San sa de a bakapisi te wi e tyari wisrefi akruderi den markitiki fu Yehovah? (b) Fa den wet fu Gado kan yepi sma na ini den trowlibi?

¹⁵ Gado ben gebroiki Yesaya fu taki: „Mi wortu di e komoto na mi mofo . . . sa abi bun bakapisi” (Yesaya 55:11). Wi kan abi a srefi dyaranti taki te wi e du ala muiti fu tyari wisrefi akruderi den markitiki na ini a Wortu fu en, dan wi sa abi bun bakapisi na ini wi libi, wi sa du bun, èn wi sa tron koloku sma.

¹⁶ Luku fa den wet fu Gado e sori wi fa wi kan abi wan bun trowlibi. „Meki a trowlibi de krin na mindri ala sma èn a trowbedi sondro flaka, bika Gado sa krutu huruman nanga sutaman” (Hebrewsma 13:4). Trowpatna musu abi lespeki nanga lobi gi makandra: „Meki sosrefi ibriwan fu unu aparti lobi en wefi soleki fa a lobi ensrefi; na a tra sei, a wefi musu abi bigi lespeki gi en masra” (Efeisesma 5:33). Na ini 1 Korentesma 13:4-8 wi kan si sortu lobi den musu abi gi makandra: „Lobi abi langa pasensi èn a abi switifasi.  Lobi no e dyarusu, a no e dyaf, a no abi bigifasi, no e tyari ensrefi na wan fasi di no e fiti, no e suku en eigi belang, no e kisi atibron. A no e memre na ogri fu trawan. A no e prisiri fu onregtfardikifasi, ma a e prisiri nanga waarheid. A e frudrage ala sani, e bribi ala sani, e howpu ala sani, e teki ala sani. Lobi no e misi noiti.” A trowlibi sa waka bun te trowpatna abi a lobi disi gi makandra.

17. Sortu winimarki wi e kisi te wi e hori wisrefi na den markitiki fu Yehovah di abi fu du nanga a gebroiki fu sopi?

¹⁷ Wan tra sani di e sori taki den markitiki fu Yehovah e tyari wini kon gi wi, na a krutu di a e krutu drungufasi. A no feni en bun srefisrefi taki wan sma ’e gi ensrefi abra na a dringi fu furu win’ (1 Timoteyus 3:3, 8; Romesma 13:13). Furu sma di no wani hori densrefi na den markitiki fu Gado e kon siki fu di den e dringi tumusi furu sopi. Son sma no gi yesi na a rai fu Bijbel di e sori taki a no bun fu dringi tumusi. Leki bakapisi fu dati, den kon abi a gwenti fu dringi tranga sopi fu „lekti den ede” pikinso. Te wan sma e dringi tumusi, dan dati e tyari furu problema kon. A sma dati no e kisi lespeki moro fu trawan, a e kisi problema nanga den famiriman fu en, noso a e tyari prati kon na ini a famiri. Boiti dati, a e gebroiki ala en moni fu bai sopi, èn a kan lasi en wroko (Odo 23:19-21, 29-35). Den markitiki fu Yehovah trutru e kibri wi fu ala den problema disi!

18. Wi kan gebroiki den wet fu Gado bun na ini moni afersi? Tyari disi kon na krin.

¹⁸ Wi kan gebroiki den markitiki fu Gado bun tu na ini moni afersi. Bijbel e gi Kresten a rai taki den no bedrigi trawan èn den musu wroko tranga (Lukas 16:10; Efeisesma 4:28;  Kolosesma 3:23). Fu di Kresten e gi yesi na a rai disi, meki furu fu den kisi wroko di e pai moro bun, noso den no lasi den wroko aladi dati pasa nanga trawan. Wan sma sa kisi wini na moni sei tu, te a e wai pasi gi takru gwenti di Bijbel e krutu, soleki dòbel, smoko, nanga a gebroiki di sma e gebroiki drugs. A no de fu taki dati yu kan kari ete wan tu eksempre di e sori taki wi kan gebroiki den markitiki fu Gado bun na ini moni afersi.

19, 20. Fu san ede wi e handri nanga koni te wi teki den wet fu Gado èn te wi e hori wisrefi na den?

¹⁹ Fu di libisma abi fowtu, meki den kan frigiti den wet nanga den markitiki fu Gado makriki. Prakseri den Israelsma na a Sinaibergi. Gado ben taigi den: „Efu unu sa gi yesi soifri na mi sten èn trutru sa hori mi frubontu, dan seiker unu sa tron mi spesrutu gudu na mindri fu ala tra pipel.” Den piki en: „Ala sani di Yehovah taki, wi wani fu du.” Ma den no ben tyari densrefi kwetikweti soleki fa den ben pramisi Yehovah! (Exodus 19:5, 8; Psalm 106:12-43) Meki wi no de leki den sma dati, ma meki wi teki den markitiki fu Gado èn meki wi tan hori wisrefi na den.

²⁰ Wi sa handri nanga koni èn wi sa de koloku sma sosrefi, te wi e hori wisrefi soifri na den kefalek bun wet fu Yehovah di e yepi wi fu tyari wi libi na a yoisti fasi (Psalm 19:7-11). Fu man hori wisrefi soifri na den wet dati, dan wi musu frustan den gronprakseri fu Gado tu, èn wi musu lobi den sosrefi. Wi sa taki fu a tori disi na ini na artikel di e kon.

[Futuwortu]

Yu e memre disi ete?

• Fu san ede wi kan abi a frutrow taki den wet fu Gado e tyari wini kon gi wi?

• Fu san ede wi musu lobi den wet fu Yehovah?

• Na sortu fasi wi e kisi wini fu den wet fu Gado?

[Aksi fu a tori disi]

[Prenki na tapu bladzijde 13]

Abraham ben kisi furu blesi fu di a ben gi yesi na den wet fu Yehovah

[Prenki na tapu bladzijde 15]

Den problema na ini a tranga libi fu tide e meki taki furu sma e frigiti den wet fu Gado

[Prenki na tapu bladzijde 17]

Den wet fu Gado no e kenki noiti; den de leki wan leti na tapu wan stonbergi di e sori boto pe den musu go