Go na content

Go na table of contents

Tu domri di ben lespeki den buku fu Russell

Tu domri di ben lespeki den buku fu Russell

Tu domri di ben lespeki den buku fu Russell

CHARLES TAZE RUSSELL, ben de wan fu den tru Kresten anbegiman fu Yehovah di ben du tumusi bun wroko. A yari 1891 ben de a fosi leisi di a brada disi ben go na Europa. Soleki fa son sma e taki, dan Russell miti Professor Daniele Rivoire na ini a foto Pinerolo, na Italiakondre. A professor disi ben de wan domri fosi fu a Waldensen kerkigrupu. * Aladi Rivoire ben tan abi krosibei demakandra nanga den Waldensen baka di a ben tapu nanga a diniwroko fu en, toku a ben wani sabi moro fu tra bribi. A ben e leisi furu publikâsi sosrefi di C.T. Russell ben skrifi.

Russell ben skrifi a buku Het Goddelijke Plan der Eeuwen. Na ini 1903, Rivoire vertaal a buku disi na ini Italiatongo èn ensrefi pai a moni di ben de fanowdu fu ben man druk a buku disi. Disi ben de wan heri pisi ten bifo a Waktitoren Genootschap srefi tyari a buku disi kon na doro na ini Italiatongo. Rivoire ben skrifi den wortu disi na fesisei fu a buku: „Wi e begi Masra fu kibri den buku disi di kon na doro na ini Italiatongo a fositron. Meki a blesi a buku disi so taki, aladi a abi fowtu, a kan yepi fu gi glori na a tumusi santa nen fu En. A buku kan yepi sosrefi fu meki taki den pikin fu Masra di e taki Italiatongo, e dini Gado nanga moro faya. Meki ala sma di e leisi a buku disi de nanga tangi na ati taki den e kisi bun furu gudu, bun furu koni, nanga bun furu sabi fu a prakseri nanga a lobi fu Gado. Meki den de nanga tangi na ati gi Gado srefi, bika a bun-ati fu en meki taki a buku disi ben kan tyari kon na doro.”

Rivoire ben bigin tu fu vertaal a Zion’s Watchtower and Herald of Christ’s Presence na ini Italiatongo. Bakaten a tijdschrift disi ben o kisi a nen The Watchtower (A Waktitoren) èn na ini 1903 a tijdschrift disi bigin kon na doro wán leisi ibri fo mun. Professor Rivoire noiti no tron wan Bijbel Ondrosukuman, soleki fa sma ben e kari Yehovah Kotoigi na a ten dati. Toku a ben wani sabi moro fu a fasi fa a boskopu fu Bijbel e prati, soleki fa Bijbel Ondrosukuman ben tyari dati kon na krin na ini den publikâsi fu den.

„A gersi leki now fosi mi ai ben opo”

Wan tra Waldensen domri di ben e lespeki den publikâsi fu Russell, ben de Giuseppe Banchetti. Giuseppe en papa ben drai baka gi a Lomsu bribi èn a ben tron wan memre fu den Waldensen. Fu dati ede, Giuseppe ben kweki akruderi den leri fu den Waldensen. Na ini 1894, Giuseppe tron wan domri èn a du diniwroko na ini den libimakandra fu den Waldensen di ben de na ini den kontren Apulia nanga Abruzzi èn sosrefi na tapu den èilanti fu Elba nanga Sisilia.

Di Russell en eigi Italiatongo vertaling fu a Goddelijke Plan der Eeuwen kon na doro na ini 1905, dan Banchetti di ben lobi a buku disi, skrifi san a ben feni fu en. Den sani di a ben skrifi ben de fu leisi na ini a koranti La Rivista Cristiana. Disi na san Banchetti ben skrifi: „Wi e si a buku fu Russell leki a moro bun yepisani di ibri Kresten sa man feni, fu kisi wini te den e studeri den Santa Buku fu Bijbel. . . Di mi leisi en, a gersi leki now fosi mi ai ben opo, èn taki a pasi fu go na Gado ben kon de moro makriki. Srefi den sani di no ben sori fu kruderi nanga makandra, ben de tra fasi now. Den kerkileri di ben de muilek fu frustan fosi, ben de makriki fu frustan now èn mi no ben abi muiti fu bribi den. Now mi man frustan den sani krin di mi no ben man frustan fosi. A tumusi moi prakseri di Gado abi fu frulusu grontapu nanga yepi fu Krestes, ben de so makriki fu frustan now, taki a gi mi fu bari neleki na Apostel: „O, a dipi fu a gudu nanga koni nanga a sabi fu Gado!”—Romesma 11:33.

Soleki fa Remigio Cuminetti ben taki na ini 1925, Banchetti „trutru ben lobi” a wroko fu den Bijbel Ondrosukuman èn a ben „agri trutru” nanga a fasi fa den ben fruklari den leri disi. Banchetti ben suku sosrefi fu meki trawan kon sabi den leri disi, èn a ben du dati na en eigi fasi.

Den sani di Banchetti skrifi e sori krin taki, neleki Yehovah Kotoigi, a ben bribi taki wan opobaka ben o de na grontapu, soleki fa den Buku fu Bijbel e leri dati. A ben agri sosrefi nanga den Bijbel Ondrosukuman di a fruklari taki Gado ben taki na fesi na ini sortu yari Yesus ben o dede. Gado tyari dati kon na krin na ini a profeititori fu Danièl, di e taki fu den 70 wiki (Danièl 9:24-27). Moro leki wán leisi Banchetti ben tyari wan sani kon na fesi di no ben kruderi srefisrefi nanga a leri fu en kerki. A ben tyari kon na fesi taki a Memrefesa fu a dede fu Krestes ben musu hori wán leisi nomo wan yari, èn „ibri yari tapu a srefi dei di a e fadon”. A no ben agri nanga na evolutie leri fu Darwin, èn a ben agri taki tru Kresten no musu teki prati na grontapu feti.—Yesaya 2:4.

Wan leisi, Banchetti ben e taki nanga wan man fu den buku di Russell skrifi. A man disi ben nen J. Campbell Wall. Fu di a man no ben e agri nanga san ben skrifi na ini den buku disi, dan Banchetti taigi en: „Mi de seiker taki efu yu leisi den siksi pisi fu a buku fu Russell, dan yu ben o kisi bigi prisiri, èn yu ben o taigi mi tangi nanga yu heri ati. Mi no e meki bigi taki mi sabi Bijbel leri; ma mi leisi den buku dati erfu yari bifo èn mi e taki Gado tangi ibri dei fu di a meki mi kon feni so wan leti nanga so wan trowstu nanga yepi fu wan buku di e kruderi dorodoro nanga den Santa Buku fu Bijbel.”

„Arki, arki, arki”

A de prenspari taki den tu Waldensen domri disi, namku Daniele Rivoire nanga Giuseppe Banchetti, ben sori taki den ben abi warderi gi a fasi fa Russell ben fruklari a Bijbel. Banchetti ben skrifi: „Mi feni taki nowan fu wi leki Evangelie preikiman, sabi ala sani. Srefi den domri nanga den kerki professor no sabi ala sani. Nôno, wi abi bun furu sani fu leri ete. . . . [Wi musu] . . . poti yesi arki, wi no musu prakseri taki wi sabi ala sani, èn wi no musu weigri fu teki den leri di trawan e taigi wi fu ondrosuku. Na presi fu dati, arki, arki, arki.”

Ibri yari, dusundusun sma e arki a Kownukondre boskopu te Yehovah Kotoigi e tyari dati kon na den oso fu den. Na ala presi sma di wan sabi moro, e angri fu kon sabi tru tori fu Bijbel, èn den sma disi e gi yesi na a kari fu Krestes: „Kon waka na mi baka.”—Markus 10:17-21; Openbaring 22:17.

[Futuwortu]

^ paragraaf 2 A nen fu a grupu disi ben komoto fu Pierre Vaudès, noso fu Peter Waldo, wan seriman fu a di fu 12 yarihondro di ben de fu a foto Lyons, na Fransikondre. A Lomsu Kerki ben puru Waldo leki memre, fu di a ben e krutu den leri fu a kerki. Den leri disi ben e taki dati dedesma e kisi skin-ati na ini wan faya hel, taki sma musu anbegi Maria, taki pawsu e gi sma pardon gi sondu di den du, èn taki beibi musu teki dopu. Fu man sabi moro fu den Waldensen, luku na artikel „Den Waldensen—Gensman fu a Lomsu Kerki tron Protestantsma” na ini A Waktitoren fu 15 maart 2002.

[Prenki na tapu bladzijde 28]

Professor Daniele Rivoire

[Prenki na tapu bladzijde 29]

Giuseppe Banchetti

[Sma di abi a reti fu a prenki]

Banchetti: La Luce, April 14, 1926