Leri den Bijbel markitiki èn yepi trawan fu kon sabi den

„Ma yu di e leri trawan, yusrefi e leri fosi?”​—ROMESMA 2:21.

1, 2. Sortu sani e gi yu deki-ati fu studeri Bijbel èn fu san ede a de prenspari fu du dati?

WAN lo sani de di kan gi yu deki-ati fu studeri Gado Wortu. Kande yu wani kon sabi moro fu spesrutu sma, fu sani di pasa, fu presi, èn fu tra sani sosrefi. Yu wani kon sabi den tru tori di Gado Wortu e leri, na presi fu den falsi kerkileri soleki a Dri-wánfasi noso helfaya (Yohanes 8:32). Boiti dati, a de fanowdu taki yu e kon sabi Yehovah moro bun, so taki yu sa man de moro leki en èn sa man tyari yusrefi na wan reti fasi.—1 Kownu 15:4, 5.

² Wan tra prenspari reide fu san ede yu musu studeri a Wortu fu Gado, na fu sreka yusrefi fu leri trawan, soleki den lobiwan fu yu, sma di yu sabi bun, èn srefi sma di yu no sabi so bun. Ala tru Kresten musu du dati. Yesus ben taigi den disipel fu en: „Go fu dati ede, èn meki disipel fu sma fu ala nâsi,  . . . leri den fu du ala den sani di mi komanderi unu.”—Mateyus 28:19, 20.

3, 4. Fu san ede a de wan bun sani taki yu e leri trawan soleki fa Yesus ben komanderi?

³ Te yu e studeri Bijbel nanga a marki fu leri trawan, dan dati na wan bun sani trutru èn a kan tan gi yu prisiri. Fu sensi owruten a de so taki leriwroko na wan lespeki wroko. Na Encarta Encyclopedia e fruteri: „Furu Dyu ben e si leriman leki sma di ben e sori trawan fa fu kisi frulusu, èn den ben e leri pikin-nengre fu lespeki den leriman fu den moro leki den eigi papa nanga mama.” A de wan bun sani trutru taki Kresten srefi e studeri Bijbel èn taki den e leri trawan den sani di densrefi leri.

⁴ „A de so taki leriwroko na a wroko di moro furu sma e du. Sowan 48 milyun mansma nanga umasma na heri  grontapu na leriman” (The World Book Encyclopedia). Wan sma di e gi leri na skoro, abi a frantwortu fu leri yongu sma sani, èn a leri fu en kan abi krakti na den tapu furu yari langa. Ma te yu e gi yesi na a komando di Yesus gi Kresten fu leri trawan, dan a leri dati sa abi wan moro bigi krakti srefi tapu den sma dati; a sa gi den na okasi fu kisi têgo libi. Na apostel Paulus ben poti krakti tapu a tori disi di a gi Timoteyus a rai: „Poti prakseri doronomo na yusrefi èn na den sani di yu e leri sma. Hori den sani disi, bika efu yu e du disi, dan yu sa frulusu yusrefi nanga den wan di e arki yu” (1 Timoteyus 4:16). Iya, a leri di yu e gi kan meki sma kisi frulusu.

5. Fu san ede a leriwroko di wan Kresten e du na a moro bunwan di de?

⁵ A sma di wani taki wisrefi musu leri fosi fu man leri trawan den sani dati bakaten, na a moro Heiwan fu hemel nanga grontapu. A sani dati wawan e meki a leri disi di wi e gi trawan, wan leri di hei moro leki iniwan leri fu grontapu, awansi dati na skoroleri, leri na wrokope, noso leri di abi fu du nanga den fasi fa datra e dresi sma. A leriwroko di wan Kresten e du, wani taki dati a studenti srefi musu leri fa fu tyari ensrefi leki Gado en Manpikin, Krestes Yesus, èn a musu leri trawan fu du dati tu.—Yohanes 15:10.

Fu san ede yusrefi musu leri fosi?

6, 7. (a) Fu san ede wisrefi musu leri fosi? (b) Fu san ede son Dyu na ini a fosi yarihondro no ben bun kwetikweti fu leri trawan?

⁶ Fu san ede a de so taki wisrefi musu leri fosi? We, wi no kan gi trawan bun leri te wisrefi no leri fosi. Paulus ben poti krakti tapu a tori disi na ini wan bijbeltekst di e poti wi na prakseri. A bijbeltekst disi ben abi krakti tapu den Dyu fu fosi, ma a abi wan seryusu boskopu tu gi Kresten na ini a ten disi. Paulus ben aksi: „Ma yu di e leri trawan, yusrefi e leri fosi? Yu di e preiki: ’Unu no musu fufuru’, yusrefi e fufuru? Yu, di e taigi sma: ’No du sutadu’, yusrefi e du sutadu? Yu di no wani si kruktu gado na ai, yusrefi e teki sani puru na ini den tempel? Yu, di e prisiri nanga wet, yu e gi Gado syen fu di yu e sondu teige a Wet?”—Romesma 2:21-23.

⁷ Nanga den aksi dati, Paulus ben kari tu ogri di den Tin Komando ben krutu krinkrin: No fufuru, èn no du sutadu (Exodus 20:14, 15). Son Dyu na ini a ten fu Paulus ben breiti taki den ben abi a Wet fu Gado. Den ’ben kisi leri fu a Wet, èn den ben sabi taki den ben de leriman fu den breniwan èn taki den ben de wan leti gi den wan di ben de na dungru, leriman fu nyofi pikin’ (Romesma 2:17-20). Ma trawan fu den ben abi hoigrifasi, fu di den ben e fufuru èn den ben e du sutadu na wan kibri fasi. A sani dati ben o tyari syen kon tapu a Wet èn sosrefi tapu a Skrifiman fu en na ini hemel. Soleki fa yu kan si, dan den no ben  bun kwetikweti fu leri trawan; fu taki en leti, densrefi no ben e leri noti.

8. Na sortu fasi son Dyu na ini a ten fu Paulus ben e ’teki sani puru na ini tempel’ kande?

⁸ Paulus ben taki dati sma ben e teki sani puru na ini tempel. A de so taki son Dyu ben e du dati trutru? San Paulus ben wani taki nanga dati? Fu taki en leti, fu di a bijbeltekst no e fruteri furu, meki wi no kan taki soifri na sortu fasi son Dyu ben e ’teki sani puru na ini tempel’. Wan pisi ten na fesi, a skrifiman fu a foto Efeise ben taki dati den kompe fu Paulus no ben de ’sma di ben e teki sani puru na ini tempel’, èn dati e sori taki a ben musu fu de so taki wan tu sma ben e bribi taki son Dyu ben e du den sani dati (Tori fu den Apostel 19:29-37). A de so taki den Dyu ben e meki moni nanga den warti sani di fetiman fu tra kondre noso fayafaya bribiman ben teki puru na ini heiden tempel? Noso a de so taki densrefi ben e gebroiki den sani disi? Soleki fa a Wet fu Gado ben sori, dan den Dyu no ben musu gebroiki a gowtu nanga a solfru fu den kruktu gado, ma den ben musu bron den (Deuteronomium 7:25). * Sobun, a kan de so taki Paulus ben e taki fu den Dyu di no ben lespeki a wet fu Gado, èn di ben e gebroiki èn ben e meki moni nanga den sani di sma ben teki puru na ini heiden tempel.

9. Sortu ogri di sma ben e du na ini a tempel fu Yerusalem, ben kan de pikinmoro a srefi leki te den ben e teki sani puru na ini a tempel?

⁹ Ma Josephus ben fruteri tu fu wan syen tori di ben pasa na ini Rome. Fo Dyu ben de ini a tori disi, èn a fesiman ben de wan leriman fu a Wet. Den fo man disi ben taigi wan uma fu Rome di ben teki a Dyu bribi, fu gi den a gowtu nanga tra gudu di a ben abi, so taki den ben kan gi dati leki wan presenti gi a tempel na Yerusalem. Di den kisi den sani disi fu na uma, dan den gebroiki den gudu gi densrefi. Fu taki en leti, dan den Dyu disi ben teki sani puru na ini a tempel. * Wi ben kan taki sosrefi taki trawan ben e teki sani puru na ini a tempel fu Gado, fu di den ben e tyari siki meti leki srakti-ofrandi. Boiti dati, den ben e seri sani tapu a tempel dyari fu meki moni gi densrefi, èn na so fasi den ben e meki a tempel tron „wan presi pe fufuruman e tan”.—Mateyus 21:12, 13; Maleaki 1:12-14; 3:8, 9.

Leri trawan den markitiki fu Bijbel

10. San Paulus trutru ben wani taigi wi nanga den wortu di skrifi na Romesma 2:21-23?

¹⁰ Awansi na sortu fasi sma ben e fufuru, ben e du sutadu, èn ben e teki sani puru na ini tempel na ini a fosi yarihondro, soleki fa Paulus ben e sori dati, meki wi no misi san Paulus trutru ben wani taigi wi nanga den wortu fu en. A ben aksi: „Ma yu di e leri trawan, yusrefi e leri fosi?” A bun fu sabi taki den tori di Paulus ben tyari kon na fesi ben abi fu du nanga a yoisti fasi fa sma musu tyari densrefi. Na apostel no ben taki fu den tori dati fu poti prakseri na spesrutu Bijbel leri, noso na sani di ben pasa fosi. Di Paulus ben taki dati wisrefi musu leri fosi èn taki wi musu leri trawan sosrefi, dan a ben taki fu a yoisti fasi fa Kresten musu tyari densrefi.

11. Fu san ede yu musu poti prakseri na den markitiki fu Gado te yu e studeri Bijbel?

¹¹ Fu man du san Romesma 2:21-23 e leri wi, dan wi musu kon sabi san Gado Wortu e taki fu a fasi fa wan Kresten musu tyari ensrefi, wi musu du san wi leri, èn baka dati wi musu leri trawan fu du dati tu. Fu dati ede, te yu e studeri Bijbel, dan yu musu poti prakseri na den markitiki fu Yehovah, bika den markitiki dati sa yepi wi fu kon sabi san na a yoisti fasi fa wan tru Kresten musu tyari ensrefi. Denki dipi fu den rai nanga den ondrofenitori na ini Bijbel. Teki a deki-ati fu du san yu e leri. Èn fu man du dati, dan yu abi deki-ati fanowdu trutru èn yu musu abi a fasti bosroiti tu fu hori yusrefi na den markitiki fu Gado. Sondu libisma lobi fu suku ala sortu reide fu no hori densrefi na Bijbel markitiki. Son leisi den e taki dati a bun srefi fu no hori densrefi na den markitiki dati. Kande den Dyu di Paulus ben taki fu den, ben sabi heri bun fa fu kori trawan na so wan triki fasi. Ma soleki fa den wortu fu Paulus e sori, dan a no musu de so taki wi e si den markitiki fu  Bijbel leki soso sani, noso taki wi e hori wisrefi na den te wi e firi fu du dati.

12. San a fasi fa wi e tyari wisrefi kan abi leki bakapisi, èn fu san ede a bun fu hori disi na prakseri?

¹² Na apostel ben sori fu san ede a de so prenspari fu kon sabi den markitiki fu Bijbel èn fu hori wisrefi na den. A takru fasi fa den Dyu ben e tyari densrefi, ben e gi Yehovah syen: „Yu, di e prisiri nanga wet, yu e gi Gado syen fu di yu e sondu teige a Wet. Bika ’fu unu ede den nâsi e fluku a nen fu Gado’” (Romesma 2:23, 24). Efu wi na ini a ten disi no e tyari wisrefi soleki fa a fiti wan Kresten, dan wi sosrefi e gi syen na a Sma di e leri wi fa wi musu tyari wisrefi na a fasi dati. Na a tra sei, efu wi hori wisrefi soifri na den markitiki fu Gado, dan dati e gi en grani (Yesaya 52:5; Esekièl 36:20). Te yu sabi dati, dan yu sa man abi wan moro fasti bosroiti fu hori yusrefi na den markitiki fu Gado te yu e kisi tesi, noso te yu de na ini situwâsi di e dwengi yu fu poti den markitiki dati na wan sei. Den wortu fu Paulus e leri wi wan tra sani tu. Boiti taki yusrefi sabi taki yu kan gi Gado grani nanga a fasi fa yu e tyari yusrefi, dan te yu e leri trawan, yu musu yepi den tu fu kon frustan taki den kan gi Yehovah grani tu te den e hori densrefi na den markitiki di den e kon leri sabi. A no de so nomo taki wi sa de koloku sma èn taki wi sa tan gosontu te wi e hori wisrefi na den Bijbel markitiki. Wi sa gi grani sosrefi na a Sma di poti den markitiki èn di wani taki wi e hori wisrefi na den.—Psalm 74:10; Yakobus 3:17.

13. (a) Fa Bijbel e leri wi fa wi musu tyari wisrefi na wan fasi di e fiti? (b) San na a moro prenspari sani di wi e leri fu 1 Tesalonikasma 4:3-7?

¹³ A fasi fa wi e tyari wisrefi abi krakti tapu tra libisma sosrefi. Yu kan si dati te yu e luku wan tu eksempre na ini Gado Wortu di e sori o prenspari a de fu hori wisrefi na den markitiki fu Gado, èn san na a bakapisi te wi e poti den na wan sei (Genesis 39:1-9, 21; Yosua 7:1-25). Yu kan feni rai sosrefi di e sori krin fa wi musu tyari wisrefi na wan fasi di fiti, èn dati na rai soleki: „Disi na san Gado wani: taki unu musu kon santa, taki unu tan farawe fu hurudu; taki ibriwan fu unu musu sabi fa fu kisi en eigi prapi na ini santafasi èn na ini grani, èn no gridi fu satisferi seks lostu, neleki den nâsi di no sabi Gado; taki nowan sma e go so fara taki a e du en brada ogri èn taki a e teki san en brada abi reti na tapu te a abi fu du nanga den sani disi, . . . bika Gado no ben kari wi fu du sani di no krin, ma fu kon santa.”—1 Tesalonikasma 4:3-7.

14. San yu ben kan aksi yusrefi te yu e leisi a rai di skrifi na 1 Tesalonikasma 4:3-7?

¹⁴ A bijbeltekst disi e sori krin taki a no bun te wan Kresten e du hurudu. Toku yu kan luku a bijbeltekst disi moro fini. Son bijbeltekst e taki fu sani di yu musu ondrosuku moro fara èn di yu musu denki dipi fu den, so taki yu kan frustan den moro krin. Fu eksempre, yu ben kan aksi yusrefi san Paulus ben wani taigi wi, di a taki dati wan sma di e du hurudu kan „go so fara taki a e du en brada ogri èn taki a e teki san en brada abi reti na tapu te a abi fu du nanga den sani disi”. Sortu reti na dati? Èn te yu kon frustan a sani disi moro krin, dan fa dati sa gi yu moro deki-ati fu tan tyari yusrefi akruderi Bijbel markitiki? Fa den sani di yu ondrosuku ben kan sreka yu fu leri trawan moro bun èn fu yepi den fu gi Gado grani?

Yu musu studeri fu man leri trawan

15. Sortu sani yu ben kan gebroiki so taki yusrefi kan leri nanga yepi fu den sani di yu e studeri?

¹⁵ Yehovah Kotoigi abi wan tu sani di den e gebroiki fu feni piki tapu aksi di den abi, noso fu ondrosuku prenspari tori di e opo kon te densrefi e studeri noso te den e leri trawan. Wan fu den sani dati di de fu kisi na ini furu tongo, na a Index van Wachttoren-publikaties. Efu yu abi a buku dati, dan yu kan gebroiki en fu kon sabi sortuwan fu den Bijbel publikâsi fu Yehovah Kotoigi e taki fu den tori di yu wani sabi. Yu kan suku spesrutu tori, noso yu kan suku wan bijbeltekst di abi fu du nanga wan spesrutu tori. Wan tra sani di Yehovah Kotoigi abi na ini den tongo di furu sma e taki, na a Watchtower Library. A CD-ROM disi abi bun furu publikâsi na tapu, di yu kan si tapu computer. A sani disi e yepi wan sma fu ondrosuku spesrutu Bijbel tori noso spesrutu bijbeltekst. Efu yu abi den yepisani disi, efu na wan fu den nomo noso ala tu, dan gebroiki den doronomo te yu e studeri Gado Wortu, so taki yu sa man leri trawan.

16, 17. (a) Pe yu kan feni tori di e taki fu den reti di kari na ini 1 Tesalonikasma 4:6? (b) Na sortu fasi wan huruman kan meki trawan lasi sani di den abi reti na tapu?

 ¹⁶ Meki wi luku 1 Tesalonikasma 4:3-7, na eksempre di ben kari na fesi. Wan aksi ben opo kon di ben abi fu du nanga reti. Den reti fu suma? Èn fa wan sma ben kan teki sani di wan trawan abi reti na tapu? Fa a ben kan meki den lasi den reti dati? Te yu e gebroiki den sani di wi kari, dan kande yu sa feni wan tu tori di e yepi fu frustan den bijbeltekst disi moro bun, kande yu sa feni tori srefi di e taki fu den reti di Paulus ben taki fu den. Yu kan leisi den tori disi na ini Inzicht in de Schrift, Deel 1, bladzijde 1064-1066; Ware vrede en zekerheid — Hoe kunt u die vinden?, bladzijde 145; De Wachttoren, 15 november 1989, bladzijde 31.

¹⁷ Te yu e ondrosuku den wortu fu Paulus moro fara nanga yepi fu den publikâsi dati, dan yu sa kon si taki Paulus ben abi leti trutru. Wan sma di e du hurudu e sondu teige Gado èn a kan kisi ala sortu siki (1 Korentesma 6:18, 19; Hebrewsma 13:4). Wan man di e du hurudu nanga wan uma e meki na uma dati lasi difrenti sani di a abi reti na tapu. A e meki na uma lasi en bun nen èn sosrefi a krin konsensi fu en. Efu na uma no trow, dan a man e meki na uma lasi a reti di a abi fu trow leki nyunwenke. Boiti dati, a e meki a man di ben o trow nanga na uma, lasi a reti di a abi fu trow wan nyunwenke. Efu na uma trow, dan a man trutru e hati den firi fu a papa nanga mama fu na uma èn sosrefi den di fu a masra fu en. A huruman e pori a bun nen di en eigi famiri abi reti na tapu. Efu a de wan memre fu wan Kresten gemeente, dan a e tyari syen kon tapu a gemeente èn e gi en wan pori nen.—1 Korentesma 5:1.

18. Fa yu e kisi wini te yu e studeri Bijbel fu kon sabi fa wan Kresten musu tyari ensrefi?

¹⁸ A no de so taki den tori di e taki fu den reti fu sma, e yepi yu fu frustan moro bun san a bijbeltekst dati wani taki? Te yu e studeri na so wan fasi, dan dati trutru sa tyari wini kon gi yu. O moro yu e du dati, o moro yusrefi e leri. Yu e kisi wan moro tranga bribi na ini a boskopu fu Gado, èn a boskopu dati sa abi moro bigi krakti na yu tapu. Yu e kisi wan moro fasti bosroiti fu hori yusrefi na Bijbel markitiki awinsi sortu tesi yu e kisi. Boiti dati, yu sa tron wan moro bun leriman trutru! Fu eksempre, te yu e leri tra sma Bijbel waarheid, dan yu kan fruteri den moro fini san 1 Tesalonikasma 4:3-7 wani taki. Na so fasi yu e meki den frustan moro krin san a wani taki fu tyari densrefi akruderi Bijbel markitiki èn fu san ede a de prenspari fu du dati. Sobun, te yu e studeri, dan dati kan yepi yu èn furu tra sma sosrefi fu gi Gado grani. Wi taki fu wán eksempre nomo na ini a brifi di Paulus ben skrifi gi den Tesalonikasma. Furu tra tori de ete di abi fu du nanga a fasi fa wan Kresten musu tyari ensrefi, èn Bijbel abi furu tra eksempre nanga rai sosrefi di yu kan ondrosuku, di yu kan gebroiki na ini yu libi, èn di yu kan leri trawan.

19. Fu san ede a de prenspari taki yu e tyari yusrefi akruderi Bijbel markitiki?

¹⁹ A trutru de wan koni sani fu tan tyari wisrefi akruderi Bijbel markitiki. Yakobus 3:17 e taki dati „a koni fu tapusei”, fu Yehovah Gado srefi, ’na a fosi presi de krin’. Dati e sori krin taki wi musu hori wisrefi na den markitiki fu Gado. Fu taki en leti, Yehovah wani taki den wan di e teki presi gi en fu gi trawan leri fu Bijbel, densrefi musu de wan bun eksempre gi trawan fu di den e libi wan „krin libi” (1 Timoteyus 4:12). A fasi fa den fosi disipel Paulus nanga Timoteyus ben e libi e sori taki den ben e libi wan krin libi; den ben tan fara fu hurudu, èn Paulus ben skrifi srefi: „Unu no musu taki srefi fu hurudu noso fu iniwan morsu  tori noso fu tori di e sori taki unu abi bigi-ai, neleki fa a musu de nanga santa sma; unu no musu tyari unsrefi tu na wan syen fasi èn unu no musu taki lawlaw sani noso fruteri morsu lafutori.”—Efeisesma 5:3, 4.

20, 21. Fu san ede yu e agri nanga den wortu di na apostel Yohanes ben skrifi na 1 Yohanes 5:3?

²⁰ Aladi den markitiki na ini Gado Wortu e sori wi soifri fa wi musu tyari wisrefi, toku den no de wan hebi. Yohanes, a lastiwan fu den apostel di ben de na libi ete, ben agri nanga disi. Den sani di a ben leri na ini den someni tenti yari di a ben de na libi, ben overtoigi en taki sma no ben e kisi takru bakapisi te den ben e hori densrefi na Bijbel markitiki. Yoisti a ben de so, taki te den ben e hori densrefi na Bijbel markitiki, dan den ben abi wan bun libi èn den ben kisi furu wini. Yohanes ben poti krakti tapu a tori disi, èn a skrifi: „Disi de da lobi foe Gado, dati wi hori dem komanderi foe Hem; en dem komanderi foe Hem no de hebi gi wi.”—1 Yohanes 5:3, Da Bijbel na ini Sranantongo.

²¹ Ma luku taki Yohanes no ben taki dati wi musu hori wisrefi na den markitiki fu Gado, soso fu di den e kibri wi gi problema, noso gi den takru bakapisi di ben o kon efu wi no ben o du dati. Yohanes ben fruteri wi krin san na a yoisti fasi fa wi musu si den markitiki fu Gado, fu di a ben poti krakti na tapu taki te wi e hori wisrefi na Bijbel markitiki, dan nanga dati wi e sori taki wi lobi Yehovah Gado, èn dati a trutru de wan moi okasi di wi abi fu sori taki wi lobi en. Fu tru, efu wi wani kweki lobi gi Gado èn efu wi wani leri trawan fu du dati tu, dan wi musu agri nanga den hei markitiki fu en, èn wi musu hori wisrefi tu na den. Iya, disi wani taki dati wi musu leri sabi den markitiki fu Bijbel, èn taki wi musu yepi trawan fu kon sabi den tu.

[Futuwortu]

Yu e memre disi ete?

• Fu san ede wisrefi musu leri fosi, bifo wi e leri trawan?

• San a fasi fa wi e tyari wisrefi kan abi leki bakapisi?

• Fu suma wan huruman ben kan teki sani di den sma dati abi reti na tapu?

• Sortu fasti bosroiti yu sa teki ini a tori fu Bijbel markitiki?

[Aksi fu a tori disi]

[Prenki na tapu bladzijde 22]

„Dem komanderi foe Hem no de hebi gi wi”