Go na content

Go na table of contents

Anbegi Gado „nanga yeye”

Anbegi Gado „nanga yeye”

Anbegi Gado „nanga yeye”

„Dan soema oen sa taki dati Gado de gersi? Efoe sortoe sani oen sa taki gersi Hem?​—YESAYA 40:18, „DA BIJBEL NA INI SRANANTONGO”

KANDE yu e bribi trutru taki a bun fu gebroiki prenki te yu e anbegi Gado. Yu kan denki taki a sani disi e meki yu kisi wan moro tranga banti nanga a Sma di e arki begi, a Sma di nowan sma man si èn di kande gersi fu de tumusi fara fu libisma.

Ma a de so taki wisrefi kan bosroiti na sortu fasi wi wani anbegi Gado? A no Gado srefi musu taigi wi sortu fasi fu anbegi a feni bun èn sortu fasi a no feni bun? Yesus ben gebroiki den wortu disi fu tyari kon na krin fa Gado e denki fu a tori disi: „Mi de da pasi nanga da waarheid nanga da liebi. No wan soema no kan kom na mi Tata, efi mi no meki a kom” (Yohanes 14:6, Njoe Testament nanga dem Psalm). Den wortu dati musu meki wi frustan kaba taki a no bun fu gebroiki prenki noso tra santa sani te wi e anbegi Gado.

Yehovah Gado feni wán spesrutu sortu anbegi bun. Sortuwan na dati? Na wan tra okasi, Yesus ben taki: „Ma da tem de kom, en a de kaba, disi dem opregti begiman sa aanbegi mi Tata na ini jeje en nanga troe; bikasi da so Tata wani soema moese aanbegi hem. Gado de wan Jeje, en dem, disi aanbegi hem, moese aanbegi hem na ini jeje en nanga troe.”—Yohanes 4:23, 24, Njoe Testament nanga dem Psalm.

Wi kan prenki Gado di de „wan Jeje”, nanga wan tra sani di libisma srefi meki? Nôno. Awansi o bigi èn o moi wan prenki de, a noiti kan abi a glori di Gado abi. Fu dati ede wan prenki di sma meki fu Gado noiti ben o prenki en soifri soleki fa a de trutru (Romesma 1: 22, 23). Wan sma ben o ’anbegi Gado nanga yeye èn nanga waarheid’ efu a ben e gebroiki wan prenki di libisma meki fu yepi en te a e anbegi Gado?

Wan Bijbel leri di e meki wi frustan sani krin

A no de fu taki dati a Wet fu Gado ben e warskow sma fu no meki prenki fu gebroiki na ini na anbegi fu den. A di fu tu fu den Tin Komando ben taki: „Joe no moesoe meki wan popki gi joesrefi efoe wan sani disi de gersi wan sani disi de na loktoe ini hemel, efoe wan sani disi de na grontapoe na ondro, efoe wan sani disi de na ini da watra na ondro grontapoe. Joe no moesoe boigi joesrefi gi dem efoe dini dem” (Exodus 20:4, 5, Da Bijbel na ini Sranantongo). Den Griki Buku fu Bijbel di skrifi nanga a krakti fu Gado en santa yeye, e komanderi sosrefi: „Kibri oen srefi vo da kroekoetoe gado wroko!”—1 Korentesma 10:14, Njoe Testament nanga dem Psalm.

A tru taki furu sma feni nomonomo taki a gebroiki di den e gebroiki prenki noso tra sani na ini na anbegi fu den, no wani taki dati den e anbegi kruktu gado. Fu gi wan eksempre, Orthodox Kresten, gwenti fu taki dati den no e anbegi den prenki di den e boigi gi, e saka kindi gi, èn e begi na den fesi. Wan Orthodox priester ben skrifi: „Wi e sori lespeki gi den prenki fu di den de santa sani, èn fu di wi abi bigi lespeki gi san den e teki presi gi.”

Ma toku na aksi disi e tan: A tru taki Gado feni en bun taki sma e gebroiki prenki leki wan sokari yepi fu man sori taki den e lespeki En? A no skrifi na nowan enkri presi na ini Bijbel taki sma musu du dati. Di den Israelsma ben meki wan popki fu wan mankaw fu sori lespeki gi Yehovah, soleki fa den ben taki dati, dan Yehovah sori den taki a no ben feni a sani dati bun kwetikweti. A ben taigi den taki den ben fadon komoto na bribi.—Exodus 32:4-7.

A kan poti sma na ini kefar

Te sma e gebroiki wan prenki, wan popki noso wan tra sani fu anbegi Gado, dan dati kan poti den na ini kefar. Heri esi sma ben kan bigin anbegi den sani dati, na presi fu a Gado di den sani musu prenki. Fu taki en tra fasi, a prenki e tron a moro prenspari sani na ini na anbegi, èn disi na afkodrei.

Na dati ben pasa nanga wan tu sani di den Israelsma ben e gebroiki na ini na anbegi fu den. Fu gi wan eksempre, Moses ben meki wan kopro sneki na a ten di den ben e gowe libi Egepte. Na a ten dati, a kopro sneki disi di ben de na wan postu ben de fu dresi den sma. Den sma di ben kisi strafu nanga yepi fu wan sneki-beti, ben kan luku a kopro sneki disi fu kisi yepi fu Gado. Ma di a pipel go tan na ini a Pramisi Kondre, dan a sori taki den ben bigin anbegi a sneki disi, neleki a kopro sneki srefi ben abi a krakti fu dresi den. Den ben e bron switismeri-sani gi en, èn den ben gi en a nen Nehustan srefi.—Numeri 21:8, 9; 2 Kownu 18:4.

Den Israelsma ben pruberi sosrefi fu gebroiki na ark fu a frubontu leki wan tapu teige den feanti fu den, èn a sani dati ben tyari bun takru bakapisi kon gi den (1 Samuel 4:3, 4; 5:11). Èn na a ten fu Yeremia, den sma fu Yerusalem ben broko den ede moro nanga a tempel, na presi taki den ben e broko den ede nanga a Gado di den ben musu anbegi drape.—Yeremia 7:12-15.

Na ini a ten disi, a de so ete taki furu sma e firi fu anbegi prenki nanga tra sani na presi fu Gado. Ondrosukuman Vitalij Ivanovich Petrenko ben taki: „A prenki e tron a moro prenspari sani na ini na anbegi fu sma, èn a kefar de taki den sa bigin anbegi en. A no de fu taki dati a gebroiki di sma e gebroiki den sani disi na ini anbegi, na wan heiden denki di sma ben teki abra, èn leki bakapisi fu dati den bigin anbegi prenki.” A Griki Orthodox priester Demetrios Constantelos e taki tu ini en buku Understanding the Greek Orthodox Church: „A kan taki wan Kresten e bigin anbegi wan prenki.”

We, a taki di sma e taki dati den prenki na sani di den e gebroiki leki yepisani nomo fu anbegi Gado, no de wan sani di wi kan bribi trutru. Fu san ede wi no kan bribi dati? We, a no tru taki son sma feni taki spesrutu prenki fu Maria noso fu sokari santawan, warti èn bun moro leki trawan di e prenki a srefi sma dati di dede langa ten kaba? Fu gi wan eksempre, tapu na èilanti Tínos, na Grikikondre, wan grupu fu Orthodox Kresten e anbegi wan prenki fu Maria, èn wan tra grupu drape e anbegi wan tra prenki fu Maria di de na ini a Soumela klooster, na a noordsei fu Grikikondre. Ala tu grupu e bribi taki a prenki fu den bun moro leki a trawan èn taki a e du moro bigi wondru, aladi a de so taki den sani disi e prenki a srefi sma di dede wan langa ten kaba. Sobun, sma trutru e denki taki son prenki abi trutru wondru krakti èn den e anbegi den sosrefi.

Wi musu seni begi go gi den sokari santawan noso gi Maria?

Ma fa a de nanga a bigi lespeki di sma abi gi libisma, soleki Maria noso den sokari santawan? Di Satan ben e suku fu tesi Yesus, dan a sori go na Deuteronomium 6:13, èn a taki: „Joe moe aanbegi Gado, joe Masra, hem wawan joe moe dieni” (Mateyus 4:10, Njoe Testament nanga dem Psalm). Bakaten a taki dati tru anbegiman ben o anbegi „a Tata”, èn nowan enkri tra sma (Yohanes 4:23). Fu di wan engel ben sabi dati, meki a gi na apostel Yohanes piri-ai di a pruberi fu anbegi en. Na engel ben taki: „No du dati . . . [Yu musu] anbegi Gado.”—Openbaring 22:9.

A e fiti fu seni begi go gi Maria, a mama di Yesus ben abi na grontapu, noso gi spesrutu sokari santawan, fu aksi den fu dini leki mindriman gi wi na Gado? A krin piki di Bijbel e gi tapu a tori disi, na: „Wan Gado de, en wan mindriman de na mindri vo Gado en vo soema, dati de da soema Kristus Jezus.”—1 Timoteyus 2:5, Njoe Testament nanga dem Psalm.

Suku fu tan abi wan banti nanga Gado

A gebroiki di sma e gebroiki prenki na ini na anbegi fu den, no man yepi den fu kisi wan bun nen na Gado, èn a no sa man yepi den fu kisi frulusu tu. Boiti dati, a sani disi trutru no e kruderi nanga den krin leri fu Bijbel. Tra fasi leki dati, Yesus ben taki dati wi sa kisi têgo libi te wi e kisi sabi fu a wan-enkri tru Gado, fu di wi sa kon sabi den fasi fu en di wi no kan gersi nanga nowan tra sani di sma e anbegi. Boiti dati, wi musu kon sabi sosrefi san Gado abi na prakseri gi libisma èn san a du gi den (Yohanes 17:3). Prenki di no e si, no e firi, èn no e taki, no e yepi wan sma fu kon sabi Gado èn den no e yepi a sma dati tu fu anbegi Gado na a fasi di a feni bun (Psalm 115:4-8). Wi kan kisi a tumusi prenspari leri dati soso te wi e studeri Gado Wortu, namku Bijbel.

Boiti taki na anbegi fu prenki no e tyari wini kon gi sma, a kan meki sosrefi taki sani no e waka bun nanga wi na yeye fasi. Fa so? Na a fosi presi a kan pori a banti di wan sma abi nanga Yehovah. Gado ben taki na fesi fu Israel di „ben krakeri Hem foe kom djaroesoe nanga dem vreemde gado”: „Mi sa kibri Mi fesi gi dem” (Deuteronomium 32:16, 20, Da Bijbel na ini Sranantongo). Efu den ben wani kisi wan bun banti baka nanga Gado, dan den ben musu ’trowe den sondoe popki foe den’.—Yesaya 31:6, 7, Da Bijbel na ini Sranantongo.

A rai di Bijbel e gi, trutru e fiti fu dati ede: „Oen lobbi pikien! kibri oen srefi vo dem kroekoetoe gado”!—1 Yohanes 5:21, Njoe Testament nanga dem Psalm.

[Faki na tapu bladzijde 6]

Den wan di kisi yepi fu anbegi Gado „nanga yeye”

Olivera ben de wan fayafaya memre fu na Orthodox Kerki na ini Albania. Di a tirimakti fu a kondre tapu ala den kerki drape na ini 1967, dan Olivera tan hori ensrefi na den kerkigwenti fu en sondro taki trawan ben sabi. A ben e gebroiki a pikin pensyun di a ben e kisi fu bai gowtu nanga solfru prenki, switismeri-sani, nanga kandra di a ben kan gebroiki na ini na anbegi fu en. A ben e kibri den sani disi na ini en bedi, èn a ben gwenti fu sribi na ini wan sturu na sei a bedi, fu di a ben frede taki wan sma ben o si den sani dati noso taki sma ben o fufuru den. Di Yehovah Kotoigi kon na en oso syatu baka 1990, dan Olivera kon si taki a boskopu fu den trutru ben e kruderi nanga Bijbel. A si taki Bijbel ben e taki dati sma musu anbegi Gado „nanga yeye”, èn a kon sabi fa Gado feni en te sma e gebroiki prenki na ini na anbegi fu den (Yohanes 4:24). A Kotoigi di studeri Bijbel nanga Olivera ben si taki ibri leisi te a ben go na en oso, dan den prenki ben e kon moro mendri. Te fu kaba, nowan prenki no ben de moro. Baka di Olivera teki dopu, dan a taki: „Now mi abi a santa yeye fu Yehovah, na presi fu prenki di no man du noti. Mi de nanga tangi na ati trutru taki mi kan kisi a yeye fu Gado, sondro taki mi e gebroiki prenki.”

Athena, di de fu na èilanti Lesbos na ini Grikikondre, ben de wan fayafaya memre fu na Orthodox Kerki. A ben de wan memre fu a kerki singi-grupu èn a ben e hori ensrefi soifri na den kerkigwenti fu en. Wan fu den gwenti ben de taki a ben e gebroiki prenki na ini na anbegi fu en. Yehovah Kotoigi yepi Athena fu kon si taki a no ala den sani di a ben leri ben e kruderi nanga Bijbel. Wan tu fu den sani dati ben de a gwenti di a ben abi fu gebroiki prenki nanga kroisi na ini na anbegi fu en. Athena ben wani nomonomo fu ondrosuku gi ensrefi o ten sma bigin gebroiki den sani disi na ini na anbegi fu den. Baka di a ben du furu muiti fu leisi difrenti buku di ben e taki fu a tori disi, dan a kisi na overtoigi taki den sani disi no ben e kruderi nanga a Kresten bribi. Fu di a ben e angri fu anbegi Gado „nanga yeye”, meki a trowe den prenki fu en, aladi den ben diri. Ma Athena no ben e broko en ede nanga den sani dati kwetikweti. A wan-enkri sani di a ben wani, ben de fu anbegi Gado na wan krin fasi èn na a fasi di A feni bun.—Tori fu den Apostel 19:19.

[Faki/​Prenki na tapu bladzijde 7]

Prenki na moimoi sani nomo?

Na ini a ten disi, sma de tu di abi prenki fu na Orthodox Kerki soso fu di den feni den sani disi moi. Den sma disi furu tron no e si wan prenki leki wan santa sani di sma e gebroiki na ini na anbegi fu den, ma den e si en leki wan moimoi sani di e prenki a kulturu fu Bisantium. Son leisi yu kan si furu fu den sortu prenki disi na ini na oso, noso na ini a kantoro fu wan sma di no e bribi taki wan Gado de.

Ma getrow Kresten no e frigiti fu san ede sma e meki wan prenki. A de wan sani di sma e anbegi. Aladi Kresten no e krutu sma di abi prenki, toku densrefi no abi den prenki disi di sma e anbegi, èn den no abi den tu soso fu di den ben sa feni den moi. A sani disi e kruderi nanga a gronprakseri di de fu feni na Deuteronomium 7:26, Da Bijbel na ini Sranantongo: „Joe no sa tyari so wan pori sani [den prenki di sma e gebroiki na ini na anbegi fu den] go na ini joe oso, noso joesrefi sa de wan floekoe sani so srefi leki dem; ma a sa de takroe gi joe en a sa de fisti gi joe.”

[Prenki na tapu bladzijde 7]

Gado no ben e gi pasi taki sma ben e gebroiki popki na ini na anbegi fu den

[Prenki na tapu bladzijde 8]

Sabi fu Bijbel e yepi wi fu anbegi Gado nanga yeye