Go na content

Go na table of contents

Wan altari gi wan gado sondro nen

Wan altari gi wan gado sondro nen

Wan altari gi wan gado sondro nen

NA APOSTEL Paulus ben go na a foto Ateine ini Grikikondre ini wan sani fu a yari 50 G.T. Drape a ben si wan altari di sma ben meki gi wan gado di den no sabi, èn bakaten Paulus ben taki fu na altari disi di a ben gi kotoigi fu Yehovah na wan tumusi bun fasi.

Di a bigin a takimakandra fu en na tapu a pikin bergi Mars, noso na Areopagus, dan Paulus ben taki: „Sma fu Ateine, mi si taki na ini ala sani moro leki tra sma, a gersi taki unu abi frede gi den gado. Fu gi wan eksempre, di mi ben waka pasa èn mi ben luku finifini den sani di unu e anbegi, dan mi feni wan altari sosrefi pe ben skrifi na tapu: ’Gi wan Gado Di Wi No Sabi.’ Fu dati ede, a gado di unu e anbegi sondro fu sabi en, na fu en mi e fruteri unu.”—Tori fu den Apostel 17:22-31.

Sma noiti no feni na altari dati, ma ini tra pisi fu Grikikondre altari ben de di ben gersi a wan dati. Fu gi wan eksempre, a sabiman fu a di fu tu yarihondro di ben nen Pausanias èn di ben ondrosuku kontren fu grontapu, ben taki fu altari fu „gado di nen Sma No Sabi” èn di ben de na Faleron, wan foto di no de so fara fu Ateine. (Description of Greece, Attica I, 4) Soleki fa a srefi buku e taki, dan na ini a foto Olympia „wan altari ben de fu den gado di Sma No Sabi”.—Eleia I, XIV, 8.

A Griki skrifiman Filostratus (di ben libi na ini a pisi ten fu 170-245 G.T.) ben taki ini a buku fu en The Life of Apollonius of Tyana (VI, III), dati ini Ateine „sma ben e bow altari fu sori lespeki srefi gi den gado di den no sabi”. Èn Diogenes La-ertius (di ben libi na ini a pisi ten fu 200-250 G.T.) ben skrifi ini Pisi I fu a buku Lives of Philosophers (paragraaf 110), dati sma ben kan si „altari sondro nen” na ini difrenti pisi fu Ateine.

Den Romesma ben bow altari tu gi gado sondro nen. Tapu a prenki yu e si wan altari di ben bow na ini a fosi noso a di fu tu yarihondro b.G.T. èn di sma e kibri na a Palatinus Antiquarium na ini Rome, Italiakondre. Palatinus Antiquarium na wan museum na tapu a pikin bergi Palatinus pe sma e kibri owruten sani di den ben feni drape. Den sani di skrifi ini Latijntongo na tapu na altari disi e sori taki den ben meki na altari disi gi „wan mangado noso wan umagado”. Den wortu disi di „sma skrifi na tapu ston èn na ini buku, furu tron de fu feni na ini begi noso na ini den mofo di sma ben e taki te den ben e gi wan sani na wan gado.”

Te now ete furu sma no sabi „a Gado di meki grontapu nanga ala sani na ini”. Ma soleki fa Paulus ben taigi den Ateinesma, dan a Gado disi, Yehovah, „no de fara fu ibriwan fu wi”.—Tori fu den Apostel 17:24, 27.

[Sma di abi a reti fu a prenki na tapu bladzijde 32]

Altari: Soprintendenza Archeologica di Roma