Go na content

Go na table of contents

Wan langa libi nanga furu blesi

Wan langa libi nanga furu blesi

Ondrofenitori

Wan langa libi nanga furu blesi

SOLEKI FA MURIEL SMITH FRUTERI

Wan sma ben e naki tranga na tapu a doro fu mi oso. Didyonsro mi doro na oso fu nyan wan sani. A mamanten dati, mi ben abi furu fu du na ini a preikiwroko. Soleki fa mi ben gwenti, dan mi ben e bori watra fu dringi wan kan te èn mi ben de fu rostu wan afu yuru so. A sma ben e tan naki na tapu a doro neleki a no ben man wakti moro. Di mi waka go na a doro, dan mi aksi misrefi suma ben kon fu luku mi na a yuru disi. Heri esi mi kon sabi dati. Den tu man di ben tanapu na mi mofodoro fruteri mi taki den ben de skowtu. Den taigi mi taki den ben kon fu luku efu mi ben abi publikâsi fu Yehovah Kotoigi na ini mi oso, fu di lanti ben tapu a wroko fu na organisâsi disi.

Fu san ede lanti ben tapu a wroko fu Yehovah Kotoigi na ini Australia? Fa a du kon taki mi tron wan fu den? A tori fu mi e bigin nanga wan kado di mi mama ben gi mi na ini 1910, di mi ben abi tin yari.

MI FAMIRI ben tan na ini wan udu oso na wan boitipresi fu Noord Sydney di ben nen Crows Nest. Wan dei di mi komopo na skoro kon na oso, dan mi si mi mama e taki nanga wan man na wi mofodoro. Mi ben wani sabi suma na a freimde man disi di ben e weri wan paki èn ben abi wan tas di ben lai nanga buku. Na wan fruleigi fasi mi aksi pardon, dan mi pasa fu go na ini na oso. Ma soso wan tu miniti baka dati, mi mama kari mi. A taki: „A man disi abi wan tu moi buku, èn den alamala e taki fu Bijbel. We, dyonsro yu o friyari baka. Yu kan kisi wan nyun yapon noso yu kan kisi den buku disi. San yu wani?”

„O mama, mi wani den buku grantangi”, mi piki.

Sobun, di mi ben abi tin yari, dan mi ben abi den fosi dri pisi fu Studies in the Scriptures, di Charles Taze Russell ben skrifi. A man di ben kon na wi oso, ben taigi mi mama taki a ben o abi fu yepi mi frustan den buku, fu di den ben o de tumusi muilek gi mi kande. Mi mama ben taigi en taki a ben o du dati nanga prisiri. A de wan sari sani, taki no langa baka dati, mi mama dede. Mi papa ben du furu muiti fu sorgu mi, mi brada, nanga mi sisa, ma misrefi ben musu tyari moro frantwortu now, èn den frantwortu disi ben e moro mi. Ma wan tra sari sani ben pasa.

A fosi grontapufeti ben broko na ini 1914, èn soso wan yari baka dati, a lobi papa fu wi kon lasi en libi. Now di wi no ben abi papa nanga mama moro, dan mi brada nanga mi sisa ben go tan nanga famiriman, èn den ben seni mi go fu tan na wan Katolik skoro. A skoro disi ben de sosrefi a tanpresi fu den skoropikin di ben e go drape. Son leisi mi ben sari, fu di mi ben e firi leki mi ben de mi wawan, leki mi no ben abi nowan mati. Toku mi breiti taki mi ben kisi na okasi fu du san mi lobi, namku fu prei poku, spesrutu tapu a piano. Den yari pasa gowe, èn mi ben klari a skoro pe mi ben tan. Na ini 1919, mi trow nanga Roy Smith, wan man di ben e seri sani di sma e gebroiki fu prei poku. Na ini 1920, wi ben kisi wan pikin, èn agen mi ben abi den broko-ede fu na aladei libi. Ma san ben pasa nanga den buku?

Wan birfrow e prati den tru tori fu Bijbel nanga mi

Na ini ala den yari dati, den „Bijbel buku” ben e go ala presi pe mi ben e go. Aladi mi noiti no ben leisi den buku, toku mi ben sabi na ini mi ati taki a boskopu di den ben tyari ben de prenspari. Ne wan dei, leti bifo 1930, dan Lil Bimson, wan fu den birtisma, ben kon na mi oso. Wi ben go na ini a foroisi, wi go sidon, dan wi dringi pikinso te makandra.

„San! Yu abi den buku dati”, a bari wantronso.

„Sortu buku?”, mi aksi en, bika mi no ben sabi san a ben taki.

Lil ben sori go na den buku Studies in the Scriptures na ini a bukukasi. A leni den buku, tyari den go na en oso a dei dati. A leisi den fayafaya fu kon sabi san de na ini den buku. No langa na baka, a ben de krin fu si taki Lil ben prisiri srefisrefi fu den sani di a ben leisi. Lil ben kisi moro publikâsi fu den Bijbel Ondrosukuman; dati na fa sma ben sabi Yehovah Kotoigi na a ten dati. Boiti dati, a no ben man hori ensrefi fu fruteri wi ala den sani di a ben e leri. Wan fu den buku di a ben kisi, na De Harp Gods, èn no langa na baka wi ben abi a buku dati na wi oso. Mi bigin mi diniwroko gi Yehovah te fu kaba, di mi teki a ten fu leisi a buku disi di e taki fu Bijbel. Now fosi mi ben kisi piki tapu prenspari aksi di mi ben abi èn di mi kerki no ben man piki.

Mi ben breiti taki Roy ben poti furu prakseri na a boskopu fu Bijbel, èn wi ala tu tron fayafaya bijbelstudenti. Fosi, Roy ben de wan memre fu Lôge (wan sortu kerki di abi spesrutu seremonia di den memre wawan sabi). Now ala sma na ini wi osofamiri ben de na ini a tru anbegi. Tu tron wan wiki, wan fu den brada ben kon fu studeri Bijbel nanga a heri osofamiri. Wi ben kisi moro deki-ati di wi bigin go na den konmakandra di den Bijbel Ondrosukuman ben e hori. A presi na ini Sydney pe den ben e hori den konmakandra, ben de wan pikin zaal na Newtown, krosibei fu a foto dati. Na a ten dati, moro mendri leki 400 Kotoigi ben de na ini a heri kondre. Sobun, furu fu den brada nanga sisa ben musu go bun fara fu go na den konmakandra.

Fu man go na den konmakandra, dan wi osofamiri ben musu koti Sydney Harbour abra ala ten baka. Bifo a broki abra Sydney Harbour ben meki na ini 1932, dan wi ben musu koti a liba abra nanga boto. Awinsi a ben e teki furu ten nanga moni fu go na den konmakandra, toku wi ben e meki muiti fu no misi nowan yeye nyanyan di Yehovah ben gi wi. A muiti di wi ben meki fu kon tranga na ini a waarheid ben abi bun bakapisi, fu di a di fu tu grontapufeti ben e broko kon, èn ibriwan na ini wi osofamiri ben musu bosroiti efu a ben o teki sei na ini grontapu afersi.

Wan ten fu tesi nanga blesi

A yari 1930 èn den yari syatu na baka, ben de span ten gi mi nanga mi osofamiri. Mi ben teki dopu na ini 1930, èn na ini 1931 mi ben de na wan kongres di mi no sa frigiti noiti. A ben de a kongres pe wi alamala ben opo tanapu fu taki dati wi teki a moi nen Yehovah Kotoigi. Mi nanga Roy ben meki muiti fu hori a nen dati hei. Fu dati ede wi ben e teki prati na ala sortu fasi fu preiki èn sosrefi na ala den preikiwaka di na organisâsi ben e horibaka gi. Fu eksempre, na ini 1932 wi ben teki prati na wan preikiwaka di ben sreka fu pristeri wan spesrutu pikin buku na den ipi-ipi sma di ben kon fu luku a nyun broki abra Sydney Harbour. Wan spesrutu heimarki gi wi, ben de a ten di wi ben e poti boksu na tapu wan oto fu meki sma yere a boskopu fu wi, èn wi ben abi a grani fu fiti so wan boksu na a oto fu wi. Nanga a nyunmodo sani disi, wi ben e rei go na ini den strati fu Sydney fu meki ala sma yere den Bijbel takimakandra di Brada Rutherford ben e hori.

Ma sani ben kon kenki baka, èn a ten ben kon muilek moro nanga moro. A yari 1932 ben de wan muilek ten na ekonomia sei, èn dati ben meki a libi kon tranga na ini Australia. Fu dati ede, mi nanga Roy bosroiti fu kenki a fasi fa wi ben e libi. Wan fasi fa wi ben du dati, na taki wi froisi go moro krosibei fu a gemeente. Na so fasi wi no ben abi fu pai furu moni moro fu man go na den konmakandra. Ma problema na ekonomia sei no ben sori so prenspari moro di a di fu Tu Grontapufeti ben broko na heri grontapu èn ben meki sma kon frede srefisrefi.

Fu di Yehovah Kotoigi e gi yesi na a komando fu Yesus taki den no musu de wan pisi fu grontapu, meki sma ben e frufolgu den na heri grontapu, èn Australia ben de wan fu den kondre pe sma ben e frufolgu den tu. A grontapufeti ben e meki sma kon atibron èn frede sote, taki den ben e si wi leki Kommunist. Den gensman disi ben fruteri a lei taki Yehovah Kotoigi ben e gebroiki den fo radiostation fu den na ini Australia fu seni boskopu go na a legre fu Yapan.

Yongu brada di ben kisi a kari fu go na ini a legre, ben musu kakafutu gi a tesi disi fu du sani di no e kruderi nanga Bijbel gronprakseri. Mi prisiri fu taki dati ala den dri boi fu wi hori steifi na a bribi fu den èn taki den ben tan hori densrefi na a bosroiti fu den fu no abi noti fu du nanga grontapu afersi. A moro bigi boi fu wi, Richard, ben musu koti strafu 18 mun langa na strafu-oso. A tra boi fu wi, Kevin, ben poti en nen na tapu papira na lanti fu sori taki a ben weigri fu go na ini a legre fu di a ben e hori ensrefi na Bijbel gronprakseri. Ma a de wan sari sani, taki a moro yongu boi fu wi, Stuart, lasi libi di a kisi wan onkoloku nanga motro. A ben de na pasi fu go na krutubangi fu a lasti leisi fu fruklari taki a no ben o teki sei na ini grontapu afersi. A rampu disi ben tyari furu sari kon trutru. Ma fu di wi tan poti prakseri na a Kownukondre èn sosrefi na a pramisi fu Yehovah taki sma sa kisi wan opobaka, dati meki wi ben man horidoro.

Den no ben feni a trutru sani di den ben e suku

Na ini yanuari 1941, lanti ben tapu a wroko fu Yehovah Kotoigi na ini Australia. Ma soleki fa den apostel nanga Yesus ben du, mi nanga Roy ben gi yesi na Gado leki tiriman moro leki na libisma. Tu nanga afu yari langa wi ben e go doro nanga a preikiwroko na wan kibri fasi. A ben de a pisi ten disi di den tu skowtu di no ben e weri skowtu-krosi, ben naki na tapu mi doro. San ben pasa?

We, mi taigi den taki den ben kan kon inisei. Di den kon na ini na oso, dan mi aksi den: „Mi kan dringi mi te fosi, bifo yu e go ondrosuku na oso?” Mi ben fruwondru taki den ben agri nanga dati, èn mi ben go na ini a kukru fu begi Yehovah èn fu prakseri san mi ben o du. Di mi drai go baka, dan wan fu den skowtu ben go na ini a kamra pe wi ben studeri, èn a ben teki ala sani di ben abi a marki fu a Waktitoren na den tapu, sosrefi den publikâsi na ini mi preikiwroko tas, èn mi Bijbel.

„Yu de seiker taki yu no kibri nowan tra publikâsi na ini dosu?”, a aksi mi baka dati. „Wi yere taki yu e go na wan konmakandra di e hori ibri wiki na ini wan zaal na a kaba fu a pasi disi, èn taki yu e tyari furu publikâsi go drape.”

„Dati tru”, mi piki, „ma a no de drape now.”

„Iya, wi sabi dati, Misi Smith”, a taki. „Wi sabi tu taki sma na ini a heri distrikt e kibri den publikâsi disi na ini den oso fu den.”

Na ini a sribikamra fu a boi fu wi, den ben feni feifi dosu nanga den pikin buku di nen Freedom or Romanism.

„Yu de seiker taki yu no abi wan sani ete na ini a presi pe yu e poti na oto fu yu?”, a man aksi.

„Nôno, noti no de drape”, mi taki.

Baka dati, a opo wan kasi na ini a nyanyan kamra. A ben feni papira di wi ben e gebroiki fu skrifi a raportu fu a gemeente, ma noti ben skrifi na den tapu. A ben teki den papira disi, dan a taigi mi taki a ben wani go luku na ini a presi pe wi ben e poti na oto.

„Un waka disi sei dan”, mi taki.

Den waka nanga mi go na a presi pe na oto ben de, èn baka di den ondrosuku a presi, dan den gowe te fu kaba.

We, den skowtu dati ben prakseri taki den ben feni wan bigi sani di den feni den feifi dosu! Ma a trutru sani di den ben e suku, den ben libi na baka. We, na ini a ten dati, mi ben e dini leki a gemeente sekretarsi. Mi ben abi den nen fu ala den preikiman na ini a gemeente, èn mi ben abi tra prenspari papira tu na ini na oso. A de wan bun sani, taki den brada ben warskow wi na fesi taki sma ben o kon fu ondrosuku wi oso, èn dati meki mi ben kibri den papira disi bun. Mi ben poti den na ini envelop, dan mi ben poti den ondrosei fu den baki pe mi ben poti te, sukru, nanga blom. Mi ben kibri wan tu papira tu na ini a koi pe wi ben hori fowru. A koi dati ben de krosibei fu a presi pe wi ben poti na oto. Sobun, den skowtu ben waka pasa den trutru sani di den ben e suku.

Mi e go na ini a furuten diniwroko

Na ini 1947, den moro bigi pikin fu wi ben abi den eigi osofamiri kaba. Na a ten disi, mi nanga Roy ben bosroiti taki wi ben man go na ini a furuten diniwroko. Preikiman ben de fanowdu na ini Zuid-Australia. Sobun, wi ben seri wi oso èn wi ben bai wan wagi di yu kan gebroiki leki wan tanpresi. Wi ben kari en Mizpah, dati wani taki „Waktitoren”. A fasi disi fa wi ben e libi, meki taki wi ben man go fu preiki na fara boitipresi. Furu tron wi ben wroko na kontren pe nowan gemeente ben preiki ete. Mi abi furu moi ondrofenitori fu a ten dati. Wan fu den bijbelstudie di mi ben e hori, ben de nanga wan yongu uma di nen Beverly. Bifo a ben man go na fesi so taki a kan teki dopu, a froisi gowe fu a kontren. A ben gi mi prisiri srefisrefi di furu yari baka dati tapu wan kongres, wan sisa kon na mi èn a taigi mi taki en nen na Beverly! Baka someni yari mi prisiri fu si taki a e dini Yehovah makandra nanga en masra èn nanga den pikin fu en.

Na ini 1979, mi ben kisi a grani fu go na a Pionier Diniwroko Skoro. Wan fu den sani di den ben sori krin tapu a skoro dati, na taki fu man horidoro na ini a pionierwroko, dan wisrefi musu studeri Bijbel doronomo. Dati de so trutru. Den moro prenspari sani na ini mi libi, na fu studeri Bijbel, fu go na den konmakandra èn fu du a preikiwroko. Mi e si en leki wan grani taki mi ben man dini moro leki 50 yari leki gewoon pionier.

Fa mi kakafutu di mi ben kisi problema nanga a gosontu

Ma na ini den someni tenti yari di pasa, mi ben kisi fu du nanga wan tu seryusu problema. Na ini 1962, mi kon sabi taki mi abi glaucoom (wan ai-siki). Na a ten dati, den no ben abi furu dresi gi a siki dati, èn heri esi mi no ben man si bun moro. A gosontu fu Roy ben go na baka tu, èn na ini 1983 a ben kisi wan berurtu di meki taki a ben kon lan na a wan sei fu en skin èn taki a no ben man taki moro. A dede na ini 1986. A ben yepi mi nanga furu sani di mi ben de na ini a furuten diniwroko, èn mi e misi en trutru.

Aladi mi ben abi den problema dati, toku mi ben pruberi fu tan abi furu fu du na ini a diniwroko. Mi ben bai wan oto di ben bun fu du preikiwroko na ini a kontren fu wi di abi wan tu boitipresi, èn mi tan go doro nanga mi pionierwroko nanga yepi fu mi umapikin Joyce. Mi ai ben e go na baka moro nanga moro. Te fu kaba, mi ben man si nanga wán ai nomo. Den datra poti wan grasi ai na ini a presi fu a wan ai di no ben man si moro. Toku mi ben man studeri dri te go miti feifi yuru ibri dei, fu di mi ben man si pikinso ete nanga a wan ai di mi ben abi. Mi ben gebroiki wan sortu grasi di yepi mi fu si den letter moro bigi, èn mi ben e leisi den publikâsi nanga bigi letter.

Ala ten a ben de wan trutru prenspari sani gi mi fu studeri Bijbel. Sobun, yu kan frustan fa mi skreki di wantronso, aladi mi ben e studeri wan neti, mi no ben man si noti moro. A ben de neleki wan sma ben kiri a faya. Mi no ben man si notinoti now. Fa mi e studeri now? We, aladi mi no e yere so bun moro, toku mi e arki den cassette-lolo, èn mi famiri e yepi mi tu na wan lobi-ati fasi, fu tan tranga na yeye fasi.

Horidoro te na a kaba

Now mi abi moro leki wan hondro yari. Mi ben kisi ete wan tu problema nanga a gosontu fu mi, èn mi no man du so furu sani moro. Son leisi mi e bruya pikinso. Fu taki en leti, now di mi no man si noti, dan son leisi mi bruya trutru, bika mi no man si pe mi e go! Mi ben o prisiri fu abi wan tu bijbelstudie baka, ma nanga a fasi fa mi gosontu de now, dan mi no man go na dorosei fu go suku sma fu studeri nanga den. Na ini a bigin, disi ben meki mi firi brokosaka. Mi ben musu leri fu frustan taki mi no ben man du ala sani moro di mi ben man du fosi, èn mi ben musu leri fu prisiri nanga san mi ben man du. Disi no makriki gi mi. Ma toku a e gi mi prisiri trutru, taki ibri mun mi man skrifi wan raportu taki mi gebroiki pikinso ten fu taki nanga sma fu a gran Gado fu wi, Yehovah. Mi e kisi na okasi fu taki nanga tra sma fu Bijbel te sma e kon na mi oso fu sorgu mi, èn te seriman e kon fu seri sani, noso te tra sma e kon na mi oso fu luku mi. Ala ten mi e gebroiki den okasi dati fu taki na wan switi fasi nanga den sma disi.

Wán fu den blesi di gi mi a moro bigi prisiri, na taki fo geslakti fu mi famiri e anbegi Yehovah getrow. Sonwan fu den du muiti fu go dini leki pionier na presi pe preikiman ben de fanowdu. Trawan e dini leki owruman, noso leki dinari ini a diniwroko, èn ete trawan e dini na Bethel. A no de fu taki, dati neleki furu sma fu mi ten, mi ben howpu taki a kaba fu a sistema disi ben o kon moro esi. Ma mi si fa a wroko go na fesi srefisrefi na ini den seibitenti yari di mi e du diniwroko! A e gi mi prisiri srefisrefi taki mi ben man abi wan prati na so wan tumusi prenspari wroko.

Den uma di abi a wroko fu sorgu siki sma èn di e kon fu sorgu mi, e taki dati a bribi fu mi e hori mi na libi. Mi e agri nanga den. A moro bun libi di yu kan abi na fu du diniwroko gi Yehovah. Neleki Kownu David, mi kan taki trutru taki mi ben abi wan langa libi nanga furu blesi.—1 Kroniki 29:28.

(Sisa Muriel Smith dede na tapu 1 april 2002, di wan tu lasti sani ben musu du ete na a artikel disi. Dati ben de wán mun bifo a tron 102 yari. Sisa Smith ben de wan trutru bun eksempre fu di a ben de getrow èn a ben horidoro.)

[Prenki na tapu bladzijde 24]

Di mi ben abi feifi yari so, èn di mi ben abi 19 yari na a ten di mi miti mi masra Roy

[Prenki na tapu bladzijde 26]

Na oto fu wi èn a tanpresi fu wi di wi ben kari Mizpah

[Prenki na tapu bladzijde 27]

Makandra nanga mi masra Roy na ini 1971