Go na content

Go na table of contents

Fu san ede bun birtisma no de fu feni moro?

Fu san ede bun birtisma no de fu feni moro?

Fu san ede bun birtisma no de fu feni moro?

„A libimakandra fu a ten disi no sabi o prenspari wan bun birtisma de.”—Benjamin Disraeli, wan Ingrisi tiriman fu a di fu 19 yarihondro.

GRANISMA na ini Cuba abi wan aparti fasi fu sorgu makandra: den e kon na wán na ini grupu èn den grupu disi e wroko makandra fu du bun na ini a birti pe den e tan. Den e kari den grupu disi den ’granisma grupu’. Soleki fa wan raportu fu 1997 ben taki, dan fu ibri feifi granisma na ini Cuba, wán de na ini so wan grupu. Na ini den grupu disi den e feni mati, sosrefi trowstu nanga deki-ati, èn den e leri fa fu tan libi wan gosontu libi. A tijdschrift World-Health e taki: „Te den datra fu den birti abi yepi fanowdu fu enter sma fu a birti, dan den kan feni sma na ini den granisma grupu disi di kan yepi den èn di de klariklari tu fu du dati.”

Ma a de wan sari sani taki na furu presi fu grontapu, den birti no abi den sortu libimakandra dati moro pe sma e yepi makandra. Fu eksempre, luku a sari tori fu Wolfgang Dircks. A man disi ben e tan na ini a foto Hamburg, na Doisrikondre, na ini wan bigi oso pe difrenti sma e tan na ini. Wan tu yari pasa, wan koranti di nen The Canberra Times ben taki dati den 17 osofamiri di ben e tan na ini a srefi bigi oso leki Wolfgang, no ben si en wan pisi ten. Ma „nowan fu den sma dati ben prakseri fu go naki tapu en doro”. Di na oso-basi ben kon te fu kaba, dan „a si soso bonyo sidon na fesi a telefisi”. Wan buku di e sori sortu telefisi programa e kon, ben de na tapu den bonyo fu en bowtu. A buku ben de fu 5 december 1993. Wolfgang ben dede feifi yari kaba. A sari tori disi e sori krin taki sma no e broko den ede kwetikweti moro nanga den birtisma fu den! A no de fu fruwondru taki wan skrifiman fu a koranti The New York Times Magazine ben taki dati a birti pe a e tan kon tron „wan libimakandra pe nowan sma no sabi makandra”. Na so a de na ini furu tra birti. Fa a de na ini yu birti?

A tru taki wan tu boitipresi abi libimakandra ete pe sma e sori trutru switifasi gi makandra. Na ini son foto, sma e meki muiti fu gi moro yepi na den wan di e libi na ini a birti fu den. Toku furu sma di e libi na ini foto e firi taki den no abi nowan sma fu yepi den, èn taki wan ogri kan miti den na ini den eigi birti. Den sma disi e tan nanga a firi dati fu di den no sabi den birtisma fu den. Fa dati du kon?

Sma no sabi makandra

A no de fu taki dati furu fu wi abi birtisma di e tan krosibei fu wi. Wi sabi taki birtisma „de”, fu di wi man si a leti fu wan telefisi, sosrefi den skaduw fu den sma na a fensre. Boiti dati wi man si faya e leti èn faya e tapu na ini den oso. Wi e yere sosrefi fa wagi e go kon, fa sma e waka na ini den gadri, èn wi e yere a babari fu den sroto di den e gebroiki fu opo doro èn fu tapu doro. Ma a firi fu sori trutru switifasi gi trawan e lasi gowe te sma di e libi krosibei fu makandra no sabi makandra. A srefi sani e pasa te sma no e luku makandra fu di den no abi ten gi tra sma èn ala ten den abi sani fu du. Sma kan feni taki a no de fanowdu fu abi wan bun banti nanga birtisma, noso fu du sani gi den. A Herald Sun, wan koranti fu Australia e taki fa a tori de trutru: „Sma no sabi a birti pe densrefi e tan. Fu dati ede den no feni taki a de fanowdu fu leri sabi den sma na ini a birti fu den. Now a de moro makriki fu no abi demakandra nanga sma di wi no wani leki mati.”

A kenki disi no e fruwondru wi. Na ini wan grontapu pe sma „lobi densrefi nomo”, den birti e ondrofeni den bakapisi fu di furu sma e prakseri densrefi nomo (2 Timoteyus 3:2). Leki bakapisi fu dati, furu sma de sondro mati, èn den no gwenti nanga sma. A sani disi e meki taki sma no e frutrow makandra moro, spesrutu te furu ogridu e pasa na ini a birti fu den. Èn fu di sma no e frutrow makandra, meki den no e sori sari-ati gi makandra tu.

Awinsi fa a birti fu yu de, toku yu sa agri taki bun birtisma na wan bigi yepi gi wan libimakandra. Sma kan du furu sani te den e wroko makandra fu doro wan spesrutu marki. Bun birtisma kan tyari furu wini kon sosrefi. Na artikel di e kon sa sori wi na sortu fasi.