Go na content

Go na table of contents

Yehovah e blesi èn e kibri den wan di e gi yesi na En

Yehovah e blesi èn e kibri den wan di e gi yesi na En

Yehovah e blesi èn e kibri den wan di e gi yesi na En

„Ma a sma di e arki mi, sa abi wan bun libi èn a no sa frede te rampu miti en.”​—ODO 1:33.

1, 2. Fu san ede a prenspari fu gi yesi na Gado? Gi wan eksempre.

DEN moi geri pikin fu wan oso-fowru e feti fu piki sani na ini a lagi grasi, sondro fu den sabi taki te na loktu sei fu den, wan aka e frei lontu. Wantronso a mamafowru e bigin meki wan tranga babari, aladi a e bradi den frei fu en. Den pikin fowru e lon go miti a mamafowru, èn heri esi den alamala kibri na ondro den frei fu en. Dan na aka e frei gowe sondro fu du den ogri. * San disi e leri wi? Te wan sma e gi yesi, dan dati kan kibri en libi!

2 Na eksempre dati prenspari srefisrefi gi Kresten na ini a ten disi, pe Satan e du ala san a man fu swari a pipel fu Gado (Openbaring 12:9, 12, 17). A e suku nomonomo fu pori a banti di wi abi nanga Yehovah, so taki Yehovah no feni wi bun moro èn taki wi lasi a howpu fu kisi têgo libi (1 Petrus 5:8). Ma efu wi tan krosibei fu Gado èn efu wi de klariklari ala ten fu gi yesi na den rai di a e gi nanga yepi fu en Wortu èn nanga yepi fu na organisâsi fu en, dan wi kan abi a frutrow taki a sa kibri wi. A psalm skrifiman ben skrifi: „Nanga en frei a sa tapu pasi gi trawan fu kon na yu, èn na ondro en frei yu sa feni kibri.”—Psalm 91:4.

Wan pipel di no e gi yesi, e kon de leki stimofo

3. San ben de a bakapisi di Israel ben trangayesi Gado ibri leisi baka?

3 Te a pipel fu Israel ben e gi yesi na Yehovah, dan den ben e nyan bun fu a fasi fa A ben e sorgu taki sani waka bun nanga den. Ma furu tron a pipel ben drai gowe libi a Mekiman fu den, fu go dini gado fu udu nanga ston, „di no de trutru èn di no e tyari wini kon èn di no man frulusu sma” (1 Samuel 12:21). Fu di a pipel ben trangayesi someni yari langa, meki den ben fadon komoto na bribi na so wan fasi, taki den no ben man kon bun moro. Fu dati ede Yesus ben taki nanga furu sari: „Yerusalem, Yerusalem, di e kiri den profeiti èn e ston den wan di ben seni kon na en, — omeni leisi mi ben wani tyari yu pikin kon makandra, soleki fa wan mamafowru e tyari en pikin kon makandra na ondro en frei! Ma unu no ben wani. Luku! Den e libi un oso leigi na baka.”—Mateyus 23:37, 38.

4. Fa a ben kon na krin taki Yehovah ben gowe libi Yerusalem na ini 70 G.T.?

4 Na ini 70 G.T. a ben kon na krin na wan sari fasi, taki Yehovah ben gowe libi Israel fu di den ben drai den baka gi En. Na ini a yari dati den legre fu Rome ben broko kon na ini Yerusalem, aladi den ben e prodo nanga den fetifraga fu den di den ben moi nanga prenki fu aka. Den ben fadon kon na tapu Yerusalem neleki wan aka di e sutu go miti wan meti fu kiri en. Na a ten dati a foto ben furu nanga sma di ben kon fu hori a Paskafesa. Ala den srakti-ofrandi di den ben e tyari no ben man yepi den fu kisi a bun-ati fu Gado. Dati na wan sari sani di ben kan meki den prakseri den sani di Samuel ben taigi a trangayesi Kownu Saul, di a ben taki: „Yehovah e prisiri a srefi nanga bron-ofrandi èn nanga srakti-ofrandi, leki nanga a gi di wan sma e gi yesi na a sten fu Yehovah? Luku! A moro betre fu gi yesi, leki fu gi srakti-ofrandi; fu poti prakseri, moro betre leki a fatu fu manskapu.”—1 Samuel 15:22.

5. Fa Yehovah wani taki sma musu gi yesi na en, èn fa wi du sabi taki wi man gi yesi na En na a fasi dati?

5 Aladi Yehovah e aksi fu libisma taki den musu gi yesi na en, toku a sabi heri bun taki libisma no man du dati dorodoro, fu di den no de volmaakti (Psalm 130:3, 4). A e aksi nomo taki wi musu abi wan opregti ati èn taki wi musu gi yesi na en na wan fasi di e sori taki wi abi bribi, lobi, nanga wan yoisti frede fu no du sani di a no lobi (Deuteronomium 10:12, 13; Odo 16:6; Yesaya 43:10; Mika 6:8; Romesma 6:17). Bijbel e sori taki libisma man gi yesi na Gado na a fasi dati, fu di wan ’bigi wolku fu kotoigi di ben libi bifo a ten fu den Kresten’, ben du dati. Den sma disi tan hori den soifri retifasi te den ben kisi hebi tesi, èn den horidoro srefi teleki dede (Hebrewsma 11:36, 37; 12:1). Den sma disi prisiri na ati fu Yehovah srefisrefi! (Odo 27:11) Ma tra sma ben de tu di bigin dini Gado na wan getrow fasi, ma di no tan gi yesi te na a kaba fu den libi. Wan fu den sma disi ben de Kownu Yoas fu Yuda fu owruten.

Takru mati pori wan bun kownu

6, 7. Fa Yoas ben tyari ensrefi leki kownu, di Yoyada ben de na libi ete?

6 Di Kownu Yoas ben de wan nyofi-pikin ete, dan sma ben misi fu kiri en. Di Yoas ben tapu seibi yari, dan nanga deki-ati a Granpriester Yoyada ben puru Yoas komoto na a kibripresi pe a ben de, èn a ben poti en leki kownu. Yoyada ben abi frede gi Gado, èn fu di a ben de leki wan papa nanga raiman fu Yoas, meki a yongu tiriman disi „tan du san bun na Yehovah ai, ala den dei fu a priester Yoyada”.—2 Kroniki 22:10–23:1, 11; 24:1, 2.

7 Wan fu den bun sani di Yoas ben du na taki a ben seti a tempel fu Yehovah kon bun baka, dati na wan sani di „Yoas ben e angri fu du”. A ben memre Granpriester Yoyada taki „Moses ben gi a komando” taki sma musu pai edemoni na a tempel. Sani ben musu seti fu meki den sma fu Yuda nanga Yerusalem pai edemoni, so taki moni ben kan de fu seti a tempel kon bun baka. Soleki fa a sori, dan Yoyada ben man gi a yongu kownu deki-ati fu studeri a Wet fu Gado èn fu du sosrefi san a Wet e taki. Leki bakapisi fu dati, a wroko fu meki a tempel nanga den wrokosani fu a tempel kon bun baka, kon klari heri esi.—2 Kroniki 24:4, 6, 13, 14; Deuteronomium 17:18.

8. (a) San ben de a moro prenspari sani di meki taki Yoas no ben e gi yesi na Gado moro? (b) San a trangayesi fu a kownu meki a du te fu kaba?

8 A de wan sari sani taki Yoas no ben tan gi yesi na Yehovah. Fu san ede? A Wortu fu Gado e taigi wi: „Baka di Yoyada dede, den granman fu Yuda ben kon na a kownu èn den bigin boigi gi en. Na a ten dati a kownu arki den. Èn safrisafri den gowe libi na oso fu Yehovah, a Gado fu den fositen tata fu den, èn den bigin dini den santa postu nanga den kruktu gado, èn dati meki Gado ben atibron srefisrefi nanga Yuda èn nanga Yerusalem fu di den ben du den ogri sani disi.” A takru krakti di den granman fu Yuda ben abi tapu a kownu ben meki sosrefi taki a no ben gi yesi moro na den profeiti fu Gado. Wan fu den profeiti dati ben de Sakaria, a manpikin fu Yoyada. Nanga deki-ati, Sakaria ben piri-ai gi Yoas èn gi a pipel, fu di den no ben e gi yesi na Gado. Na presi taki Yoas kenki a fasi fa a ben e tyari ensrefi, dan a ben meki sma ston Sakaria kiri. Yoas ben tron wan ogri-ati èn trangayesi man. Dati ben kon pasa fu di a ben gi takru mati na okasi fu abi krakti na en tapu!—2 Kroniki 24:17-22; 1 Korentesma 15:33.

9. Fa den sani di pasa nanga Yoas èn nanga den granman te fu kaba, e sori krinkrin taki a de wan don sani fu trangayesi Gado?

9 Yoas nanga den ogri granman di ben de mati fu en ben gowe libi Yehovah. Sortu bakapisi dati ben abi gi den? Wan srudati legre fu Siria, namku „wan pikin grupu fu man-nengre”, ben teki Yuda abra èn den „ben kiri ala den granman fu a pipel.” Den srudati ben dwengi a kownu tu fu gi den ala den gudu fu en èn sosrefi a gowtu nanga a solfru fu a santa presi. Aladi Yoas no dede na a ten dati, toku a ben tron wan man di ben kon swaki, èn di ben e sikisiki. Syatu baka dati, wan tu fu den futuboi fu Yoas span anu makandra èn den kiri en (2 Kroniki 24:23-25; 2 Kownu 12:17, 18). Yehovah ben abi leti di a taigi Israel: „Efu yu no sa arki a sten fu Yehovah, yu Gado, fu di yu e sorgu taki yu e du ala den komando fu en nanga den wet fu en . . . , den fluku disi musu kon tu na yu tapu èn den sa doro yu”!—Deuteronomium 28:15.

Wan sekretarsi kisi kibri fu di a ben gi yesi

10, 11. (a) Fu san ede a bun fu denki dipi fu a rai di Yehovah ben gi Baruk? (b) Sortu rai Yehovah ben gi Baruk?

10 Yu e lasi-ati son leisi fu di soso wan tu fu den sma di yu e miti na ini a Kresten preikiwroko e sori taki den wani kon sabi moro fu a bun nyunsu? Yu e firi son leisi taki yu e dyarusu tapu den gudu sma èn tapu den sani di den man du? Efu dati de so, dan prakseri na eksempre fu Baruk, a sekretarsi fu Yeremia, èn luku sortu lobi-ati rai Yehovah ben gi en.

11 Baruk ben e skrifi wan profeiti boskopu, di Yehovah bigin poti spesrutu prakseri na en tapu. Fu san ede? A ben de fu di Baruk ben bigin kragi fu a fasi fa a libi fu en ben e waka èn fu di a ben wani wan sani di bun moro leki a spesrutu grani di a ben abi fu dini Gado. Di Yehovah si fa Baruk ben kon kenki, dan A gi en lobi-ati rai di ben krin fu frustan. A ben taigi en: „Yu e tan suku bigi sani gi yusrefi. No tan suku den. Bika mi e tyari wan rampu kon na tapu ala skin, . . . èn yu eigi sili mi sa gi yu leki wan sani di yu wini na ala presi di yu sa go.”—Yeremia 36:4; 45:5.

12. Fu san ede wi no musu suku „bigi sani” gi wisrefi na ini a disiten seti fu sani?

12 Baruk ben dini Gado getrow èn nanga deki-ati, makandra nanga Yeremia. Yu no feni taki Yehovah ben e broko en ede trutru nanga a bun man disi te yu e prakseri den sani di a ben taigi Baruk? We, so a de tu na ini a ten disi. Yehovah e broko en ede trutru nanga den wan di feni taki den musu go suku wan moro bun libi na ini a seti fu sani disi. Koloku taki furu fu den sma disi tyari densrefi neleki Baruk, fu di den gi yesi na den lobi-ati rai di lepi brada na yeye fasi ben gi den fu yepi den fu kenki a fasi fa den ben e denki (Lukas 15:4-7). Iya, meki wi alamala frustan bun taki sani no sa waka bun nanga den wan di e suku „bigi sani” gi densrefi na ini a seti fu sani disi. Den sma disi no o kon de koloku trutru, èn san moro ogri srefi na taki den sa lasi gowe, makandra nanga a grontapu disi nanga ala den takru lostu fu en.—Mateyus 6:19, 20; 1 Yohanes 2:15-17.

13. Fa na eksempre fu Baruk e leri wi fu abi sakafasi?

13 A tori fu Baruk na wan moi tori di e leri wi sosrefi fu abi sakafasi. Luku taki Yehovah no ben taki langalanga nanga Baruk, ma taki a ben gebroiki Yeremia fu du dati. A no de fu taki dati Baruk ben sabi heri bun san na den swakifasi fu Yeremia, èn a ben musu sabi den fruferi gwenti fu en sosrefi (Yeremia 45:1, 2). Ma Baruk no ben abi bigifasi. Fu di a ben abi sakafasi meki a ben frustan taki a sma di ben gi en den rai disi ben de Yehovah (2 Kroniki 26:3, 4, 16; Odo 18:12; 19:20). Sobun, efu wi ’meki wan fowtu sondro taki wi sabi dati srefi’ èn te wi e kisi den rai di wi abi fanowdu komoto fu a Wortu fu Gado, dan meki wi teki na eksempre fu Baruk di sori taki a ben de wan lepi sma, di ben abi a koni fu man si sani krin, èn di ben abi sakafasi.—Galasiasma 6:1.

14. Fu san ede a bun taki wi e gi yesi na den wan di e teki fesi na wi mindri?

14 Te wi e sori sakafasi, dan a moro makriki gi tra sma fu gi wi rai. Hebrewsma 13:17 e taki: „Gi yesi na den wan di e teki fesi na un mindri èn saka unsrefi na den ondro, fu di den e luku den sili fu unu leki sma di sa gi frantwortu, so taki den kan du disi nanga prisiri èn no nanga soktu, bika disi ben sa du unu ogri.” Ibri tron baka owruman e begi Yehovah fayafaya fu gi den deki-ati nanga koni, so taki den man gi tra sma rai na wan yoisti fasi te den e du a tranga wroko fu den leki skapuman. Meki wi sori ’lespeki gi den sortu man dati’.—1 Korentesma 16:18.

15. (a) Fa Yeremia ben sori taki a ben e frutrow Baruk? (b) Sortu blesi Baruk kisi di a ben gi yesi na Gado fu di a ben abi sakafasi?

15 A de krin taki Baruk ben kenki a fasi fa a ben e denki, fu di bakaten Yeremia ben gi en wan hebi frantwortu, namku fu go na a tempel èn fu leisi a krutu boskopu di a ben yere fu Yeremia èn di a ben skrifi nanga en eigi anu. Baruk ben gi yesi na Yeremia? Iya, a ben du „ala san Yeremia a profeiti ben komanderi en fu du”. Fu taki en leti, a ben leisi a srefi boskopu tu gi den granman fu Yerusalem. A ben musu abi furu deki-ati fu man du disi (Yeremia 36:1-6, 8, 14, 15). Sowan 18 yari baka dati, den Babilonsma ben teki a foto abra. A no de fu taki dati Baruk ben de nanga furu tangi na ati di a ben tan na libi, fu di a ben gi yesi na a warskow fu Yehovah fu no suku „bigi sani” gi ensrefi!—Yeremia 39:1, 2, 11, 12; 43:6.

Soso den sma di ben gi yesi, tan na libi di feanti ben lontu a foto

16. Fa Yehovah sori sari-ati gi den Dyu na ini Yerusalem, di den Babilonsma lontu a foto na ini 607 b.G.T.?

16 Di Yerusalem kisi pori na ini 607 b.G.T., dan Gado sori ete wan leisi taki a abi sari-ati nanga sma di e gi yesi na en. Na a moro span momenti baka di den feanti ben lontu a foto, dan Yehovah taigi den Dyu: „Luku mi e sori unu pipel a pasi di e tyari sma go na libi èn a pasi di e tyari sma go na dede. A sma di e tan sidon tiri na ini a foto disi sa dede nanga yepi fu a feti-owru èn nanga yepi fu a angriten èn nanga yepi fu a pestsiki; ma a sma di e go na dorosei èn e gi ensrefi abra na den Kaldeasma di e lontu unu, sa tan na libi, èn a sa kisi en eigi sili leki wan sani di a wini” (Yeremia 21:8, 9). Aladi a ben fiti taki den sma fu a foto Yerusalem kisi pori, toku Yehovah ben sori sari-ati gi den wan di ben gi yesi na en, srefi na den lasti momenti fu a banawtu dati. *

17. (a) Kari tu sani di ben kan meki taki a de wan tesi gi Yeremia fu gi yesi na Yehovah, di a ben kisi a komando fu taigi den Dyu fu ’gi densrefi abra na den Kaldeasma’ di ben lontu a foto. (b) San wi kan leri fu a fasi fa Yeremia gi yesi na Gado nanga deki-ati?

17 Te Yeremia ben o taigi den Dyu fu gi densrefi abra, dan dati ben o sori krin efu ensrefi ben e gi yesi na Gado tu. Disi ben kan de wan tesi gi en fu di a ben abi bigi faya gi a nen fu Gado. A no ben wani taki feanti ben musu afrontu a nen fu Gado, fu di den ben o taki dati den kruktu gado fu den di no abi libi, ben yepi den fu wini a feti (Yeremia 50:2, 11; Kragisingi 2:16). Boiti dati, Yeremia ben sabi taki a ben kan lasi en libi efu a ben o taigi a pipel fu gi densrefi abra, bika furu sma ben o feni taki a de na a sei fu a feanti. Toku a no ben meki frede tapu en fu meki a boskopu disi bekènti, na presi fu dati a gi yesi na Gado èn a taki soifri san Yehovah ben taigi en fu taki (Yeremia 38:4, 17, 18). Neleki Yeremia, wi sosrefi e tyari wan boskopu di sma no lobi. A srefi boskopu disi meki taki sma afrontu Yesus (Yesaya 53:3; Mateyus 24:9). Sobun, meki wi no ’frede libisma’, ma meki wi de leki Yeremia, fu di wi e tan gi yesi na Yehovah nanga deki-ati, aladi wi e frutrow na en tapu dorodoro.—Odo 29:25.

Tan gi yesi srefi te Gog e kon fu feti nanga wi

18. Sortu tesi sa miti den futuboi fu Yehovah na ini a ten di e kon, di o meki taki den abi fu sori efu den o gi yesi na En?

18 Dyonsro a heri ogri seti fu Satan sa kisi pori na ini wan „bigi banawtu” di no sa abi en speri (Mateyus 24:21). A no de fu taki dati fosi a ten dati doro èn na a ten dati srefi, a pipel fu Gado sa kisi hebi tesi tapu a bribi fu den, èn den sa abi fu sori efu den o gi yesi na Gado. Fu gi wan eksempre, Bijbel e fruteri wi taki Satan, di abi a nen fu „Gog fu a kondre fu Magog”, sa du ala san a man fu feti nanga den futuboi fu Yehovah. A sa sreka ala den fetiman fu en di Bijbel e kari „wan bigi srudati legre . . . , di e kon neleki wolku di e tapu a kondre” (Esekièl 38:2, 14-16). Fu di a pipel fu Gado no sa de so furu leki a legre dati èn fu di den sa de sondro fetisani, meki den sa lon go kibri na ondro den „frei” fu Yehovah di a e gebroiki fu kibri den wan di e gi yesi na en.

19, 20. (a) Fu san ede a ben de tumusi prenspari gi den Israelsma fu gi yesi na Gado, di den ben de na a Redi Se? (b) Fa wi kan kisi wini fu a tori fu a Redi Se te wi begi èn e denki dipi fu en?

19 A tori disi e memre wi na a ten di den Israelsma ben e komoto na ini Egepte. Baka di Yehovah ben naki Egepte nanga tin plaag, dan a no ben meki a pipel fu en teki a moro syatu pasi fu waka go na a Pramisi Kondre, ma a tyari den go na a Redi Se pe na wan makriki fasi sma ben kan lontu den èn du den ogri. Wan srudati ben kan si a sani disi leki wan tumusi don sani, di ben o tyari rampu kon. Yu denki taki yu ben o gi yesi na san Yehovah ben e taigi yu nanga yepi fu Moses, efu yu ben de drape tu? Yu ben o waka go miti a Redi Se fu di yu e frutrow na Yehovah tapu, aladi yu sabi taki a Pramisi Kondre de na wan tra sei?—Exodus 14:1-4.

20 Te wi leisi moro fara na ini Exodus kapitel 14, dan wi e si fa Yehovah ben gebroiki a makti fu en na wan wondru fasi fu kibri a pipel fu en. Den sortu tori disi kan tranga wi bribi trutru te wi e teki ten fu studeri den èn fu denki dipi fu den! (2 Petrus 2:9) Na a tra sei, te a bribi fu wi tranga, dan dati e gi wi krakti fu tan gi yesi na Yehovah, srefi te a e aksi sani fu wi di no e kruderi kwetikweti nanga a fasi fa libisma e prakseri fu a tori (Odo 3:5, 6). Sobun, aksi yusrefi: ’Mi e du muiti fu tranga mi bribi fu di mi e studeri Bijbel fayafaya, e begi, èn e denki dipi fu san mi leri, èn sosrefi fu di mi gwenti fu abi demakandra nanga a pipel fu Gado?’—Hebrewsma 10:24, 25; 12:1-3.

A howpu fu wan sma e kon moro tranga te a e gi yesi

21. Sortu blesi den wan di e gi yesi na Yehovah sa kisi na ini a ten disi, èn sosrefi na ini a ten di e kon?

21 Den wan di e du muiti fu gi yesi na Gado na ini ala san den e du, e ondrofeni nownow kaba fa Odo 1:33 e kon tru. Drape skrifi: „Ma a sma di e arki mi [fu di a e gi yesi na mi], sa abi wan bun libi èn a no sa frede te rampu miti en.” Den wortu disi di e gi wi trowstu trutru, sa kon tru na wan tumusi moi fasi te a dei sa doro te Yehovah o teki refensi! Iya, Yesus ben taigi den disipel fu en: „Ma te den sani disi e bigin pasa, opo tanapu leti-opu èn opo un ede go na loktu, bika a frulusu fu unu e kon krosibei” (Lukas 21:28). A de krin taki soso den wan di e gi yesi na Gado, sa man fu du san a tekst disi e taki, sondro fu frede.—Mateyus 7:21.

22. (a) Fu san ede meki a pipel fu Yehovah no abi fu frede noti? (b) Fu sortu tori wi sa taki na ini na artikel di e kon?

22 Wan tra sani di e meki taki wi no abi fu frede, na taki „a Soeverein Masra Yehovah no sa du noti, sondro fu tyari en frutrow afersi kon na krin gi den futuboi fu en, den profeiti” (Amos 3:7). Na ini a ten disi Yehovah no e gebroiki profeiti fu taki profeititori leki fa a ben du dati fositen; na presi fu dati a ben gi wan getrow srafu-grupu a komando fu sorgu taki en osofamiri kisi yeye nyanyan na a reti ten (Mateyus 24:45-47). Fu dati ede a de tumusi prenspari taki wi abi a gwenti fu gi yesi na a „srafu” disi! Soleki fa na artikel di e kon sa sori, dan so wan fasi fu gi yesi e sori sosrefi fa wi e prakseri fu Yesus, di de a masra fu a ’srafu’. Yesus na a Sma di ala ’pipel musu gi yesi na en’.—Genesis 49:10.

[Futuwortu]

^ paragraaf 1 Aladi sma taki furu tron dati wan mamafowru (oso-fowru) fredefrede pikinso, toku a „kan feti teleki dede srefi fu kibri den pikin fu en”. Disi na san skrifi na ini wan buku fu wan organisâsi di e meki muiti fu sorgu taki sma no du den meti ogri.

^ paragraaf 16 Yeremia 38:19 e sori taki wan tu Dyu ben ’gi densrefi abra’ na den Kaldeasma, èn taki den Kaldeasma no ben kiri den, ma den ben tyari den go na ini katibo. Wi no sabi efu den Dyu disi gi densrefi abra fu di Yeremia ben taigi den fu du dati. Ma toku, a tan di den tan na libi e sori krin taki den wortu fu a profeiti ben tru.

Yu e memre disi ete?

• San ben de a bakapisi di Israel ben tan weigri fu gi yesi na Gado?

• Fa den mati fu Kownu Yoas ben abi krakti na en tapu, na a bigin èn na a kaba fu en libi?

• San wi kan leri fu na eksempre fu Baruk?

• Fu san ede meki a pipel fu Yehovah di e gi yesi na en, no abi fu frede te a disiten seti fu sani e kon na wan kaba?

[Aksi fu a tori disi]

[Prenki na tapu bladzijde 13]

Na ondro a tiri fu Yoyada, a yongu Kownu Yoas ben e gi yesi na Yehovah

[Prenki na tapu bladzijde 15]

Takru mati ben meki taki Yoas kiri a profeiti fu Gado

[Prenki na tapu bladzijde 16]

Yu ben o gi yesi na Yehovah tu so taki yu ben kan si a wondru fasi fa a gebroiki a krakti fu en?