Abi a yoisti denki fu sani​—Handri nanga koni

PRAKSERI fu a situwâsi disi: Yesus Krestes e fruteri taki den kerki gensman na ini Yerusalem sa meki a pina srefisrefi èn fa den o kiri en baka dati. Na apostel Petrus di de wan bun mati fu en, no man bribi san a e yere. Fu taki en leti, a e teki Yesus na wan sei èn a e piri-ai gi en fu di a ben taki a sani dati. A no de fu tweifri taki Petrus ben broko en ede trutru nanga Yesus. Ma fa Yesus ben feni a fasi fa Petrus ben e denki? Yesus piki en: „Komopo na mi fesi, Satan! Yu wani taki mi musu fadon, bika yu no e denki leki fa Gado e denki, ma yu e denki leki fa libisma e denki.”​—Mateyus 16:21-23.

A sani disi musu ben skreki Petrus srefisrefi! Na presi taki a ben horibaka gi a lobi Masra fu en, now a ’ben o meki en fadon’. Fa disi du pasa? A ben kan de so taki Petrus ben meki wan fowtu di furu libisma e meki; a ben bribi soso den sani di a ben wani bribi.

No frutrow tumusi tapu yusrefi

Wan sani di e meki en muilek fu abi a yoisti denki fu sani, na te wi e frutrow tumusi tapu wisrefi. Na apostel Paulus ben warskow den Kresten brada nanga sisa na ini a owruten foto Korente: „A sma di e denki taki a e tanapu, musu luku bun taki a no e fadon” (1 Korentesma 10:12). Fu san ede Paulus ben taki a sani disi? Soleki fa a sori, a ben sabi o makriki libisma kan kisi wan fowtu denki fu sani. Srefi a denki fu wan Kresten kan kon ’pori èn a no e tan ini na opregtifasi nanga a krin fasi di de fu a Krestes’.​—2 Korentesma 11:3.

Disi ben pasa nanga wan heri geslakti fu den afo fu Paulus. Na a ten dati, Yehovah ben taigi den: „Den prakseri fu unu a no mi prakseri, èn den pasi fu mi a no den pasi fu unu” (Yesaya 55:8). Den ben tron sma di ben „koni na ini den eigi ai”, ma a sani dati ben tyari takru bakapisi kon gi den (Yesaya 5:21). Iya, fu dati ede a bun fu kon sabi fa wi kan tan abi a yoisti denki fu sani so taki a srefi rampu disi no miti wi.

Luku bun nanga a fasi fa sma fu grontapu e denki

Son sma na ini Korente ben kon kisi a srefi fasi fu denki leki di fu den sma fu grontapu (1 Korentesma 3:1-3). Den ben feni taki libisma filosofia ben prenspari moro a Wortu fu Gado. A no de fu taki dati den Griki sabiman fu a ten dati ben koni srefisrefi. Ma na ini Gado ai den ben don. Paulus ben taki: „Buku taki: ’Mi sa meki a koni fu den koniman lasi gowe, èn mi sa meki a frustan fu den sabiman tron noti.’ Pe a  koniman de? Pe a leriman fu Wet de? Pe a sma de di lobi haritaki ini a grontapu disi? A no Gado meki a koni fu grontapu tron wan don sani?” (1 Korentesma 1:19, 20) Den koniman disi ben meki „a yeye fu grontapu” basi den, na presi fu a yeye fu Gado (1 Korentesma 2:12). Den filosofia nanga den prakseri fu den no ben kruderi nanga a fasi fa Yehovah e denki.

A wan fu pe a grontapu denki dati e komoto trutru, na Satan Didibri, di ben gebroiki a sneki fu kori Efa (Genesis 3:1-6; 2 Korentesma 11:3). A kan kori wi ete ? Iya! Soleki fa Gado Wortu e sori, dan Satan „breni a frustan” fu sma na so wan fasi, taki now a „e kori ala sma na heri grontapu” (2 Korentesma 4:4; Openbaring 12:9). A de prenspari trutru fu luku bun gi den trikifasi fu en!​—2 Korentesma 2:11.

Luku bun gi den ’bedrigi leri fu libisma’

Na apostel Paulus ben warskow wi tu gi den ’bedrigi leri fu libisma’ (Efeisesma 4:14). A ben miti „wrokoman di e bedrigi sma”, èn di ben du neleki den ben taki fu a waarheid, aladi den ben drai en (2 Korentesma 11:12-15). Fu man doro den marki di den e suku fu doro, dan den man disi kan gi sma buweisi di e hori baka soso gi a denki fu den, den kan taki na wan fasi di abi krakti tapu den firi fu sma, den no e taki sani soleki fa den de trutru, den e meki sma kisi wan kruktu denki fu sani, èn den e fruteri krinkrin lei sosrefi.

Nofo tron, sma di e taki sani soso fu kori trawan e gebroiki a wortu „sekte” fu gi tra sma porinen. Den sma fu a Parlementaire Vergadering van de Raad van Europa ben kisi a rai, taki te tiriman e ondrosuku nyun kerkigrupu, dan „a ben o bun efu den no gebroiki a wortu disi”. Fu san ede den kisi a rai dati? Den ben feni taki a wortu „sekte” e gi sma wan tumusi takru denki fu kerkigrupu. A ben taki moro fara: „Na ini a ten disi, furu sma e denki taki wan sekte na wan tumusi ogri kerkigrupu di kan de wan kefar gi sma.” Na so den Griki sabiman ben taki tu dati Paulus ben de wan man di ben „e takitaki wan lo sani” noso taki a ben ’e pikipiki siri’, aladi dati no ben tru. Den ben taki disi fu di den ben feni taki a ben de wan man di ben takitaki wan lo sani fu soso, èn taki a ben fruteri sma den lawlaw sani di a ben leri. Fu taki en leti, Paulus „ben e fruteri sma fu a bun nyunsu fu Yesus èn fu na opobaka.”​—Tori fu den Apostel 17:18; futuwortu.

Sma abi bun bakapisi te den e suku fu kori trawan nanga den sani di den e taki? Iya. Na den sortu sma disi spesrutu e meki taki trawan e kisi wan takru denki fu tra pipel noso tra bribi, èn leki bakapisi fu dati furu sma no man si den sma disi na ai. Furu sma taki sani fu meki taki trawan desko grupu sma di den no lobi. Adolf Hitler ben du den srefi sani disi, èn a ben abi bun bakapisi di a ben taki dati den Dyu nanga tra grupu sma „lagi”, taki den „ogri”, èn taki den de wan „kefar” gi a kondre. Luku bun taki den sortu triki disi no e fromu a denki fu yu.​—Tori fu den Apostel 28:19-22.

No kori yusrefi

Wi kan kori wisrefi makriki tu. Fu taki en leti, a kan de muilek srefisrefi fu kenki den denki di wi abi bun langa kaba, èn furu tron wi no wani poti prakseri srefi na den denki disi fu si efu den bun. Fu san ede dati de so? Fu di wi e kon lobi den denki fu wi. Te dati de so, dan wi kan kori wisrefi fu di wi e suku fasi fu sori taki wi abi a yoisti denki fu sani, aladi dati no de so kwetikweti.

Disi ben pasa nanga wan tu Kresten fu a fosi yarihondro. Den ben sabi Gado Wortu, ma den no meki a tiri a denki fu den. A bakapisi ben de taki den „kori densrefi nanga prakseri di no tru” (Yakobus 1:22, 26). Wan sani di ben kan sori taki wi e kori wisrefi, na te wi e si taki wi e atibron te wan sma no e agri nanga a denki fu wi. Na presi taki wi e atibron, a bun fu arki san trawan abi fu taki, srefi te wi sabi seiker taki wi abi leti.​—Odo 18:17.

Suku „a sabi fu Gado”

San wi musu du fu tan abi a yoisti denki fu sani? Furu yepi de, ma wi musu wani meki muiti fu kisi a yepi dati. A koni Kownu Salomo ben taki: „Mi manpikin, efu yu e teki mi wortu  èn e kibri den komando fu mi leki wan gudu na yu, fu kaka yu yesi arki koni, so taki yu kan sreka yu ati fu kisi a koni fu man si sani krin; sosrefi, efu, yu e bari kari fu kisi frustan srefi èn e opo yu sten srefi fu kisi a koni fu man si sani krin, efu yu e tan suku en leki solfru, èn efu yu e tan suku en leki gudu di kibri, dan fosi yu sa frustan a frede gi Yehovah, èn yu sa feni a sabi fu Gado srefi” (Odo 2:1-5). Iya, te wisrefi e du muiti fu furu wi frustan nanga wi ati nanga a waarheid fu Gado Wortu, dan wi sa kisi a tru koni, èn wi sa man si sani krin. Fu taki en leti, wi sa suku sani di warti moro solfru noso iniwan tra gudu.​—Odo 3:13-15.

A no de fu taki dati wi abi koni nanga sabi fanowdu trutru fu man abi a yoisti denki fu sani. „Te koni e kon na ini yu ati èn sabi srefi e tron wan prisiri sani gi yu eigi sili, dan yu frustan srefi sa hori wakti gi yu, a koni fu si sani krin srefi sa kibri yu, a sa frulusu yu fu a takru pasi, fu a sma di e taki takru sani, fu den sma di gowe libi den pasi fu opregtifasi fu go waka na tapu den pasi fu dungru.”​—Odo 2:10-13.

A de prenspari trutru taki wi meki den rai fu Gado tiri wi te wi abi broko-ede, noso te wi de na ini kefar. Te wi e atibron noso te wi e frede, dan dati kan meki en muilek gi wi fu abi a yoisti denki fu sani. Salomo e taki: „Kwinsi kan meki wan koniman du law sani” (Preikiman 7:7). A kan pasa srefi taki wi ’e kisi atibron nanga Yehovah srefi’ (Odo 19:3). Fa a sani dati ben kan pasa? Te wi feni taki na Gado de frantwortu gi den problema fu wi, èn te wi e gebroiki den problema disi fu meki trawan denki taki wi no man yepi taki wi e du sani di no e kruderi nanga den wet èn nanga den gronprakseri fu en. Na presi taki wi denki taki wi abi leti ala ten, meki wi sori sakafasi èn meki wi arki den koni raiman di e pruberi fu yepi wi nanga rai di komoto fu den Buku fu Bijbel. Èn efu a de fanowdu, te wi e si taki den denki di wi abi no bun, dan meki wi de klariklari fu kenki den, awansi wi abi den denki disi bun langa kaba.​—Odo 1:1-5; 15:22.

„Tan aksi Gado”

Wi e libi na ini bruya ten di ogri srefisrefi. A de tranga fanowdu fu begi Yehovah fu gi wi rai dorodoro, efu wi wani si sani na a yoisti fasi èn efu wi wani du san bun. „No broko un ede nanga nowan sani”, Paulus skrifi, „ma begi Gado fu aksi en ala san unu wani, begi en tangitangi sosrefi, èn taki en tangi tu; èn a vrede fu Gado di bigi so kefalek taki sma no man frustan en, sa kibri un ati nanga un frustan nanga yepi fu Krestes Yesus” (Filipi 4:6, 7). Te wi no sabi san fu du fu lusu muilek problema noso tesi, dan wi musu „tan aksi Gado, bika a e gi ala sma nanga en heri ati sondro fu suku fowtu na den”.​—Yakobus 1:5-8.

Fu di na apostel Petrus ben sabi taki den brada nanga sisa fu en ben musu handri nanga koni, meki a pruberi fu ’memre den fu denki na wan krin fasi’. A ben wani den fu „memre den sani di den santa profeiti ben taki na fesi kaba, èn taki den ben sa memre a komando di a Masra nanga Frulusuman”, Yesus Krestes, ben gi (2 Petrus 3:1, 2). Efu wi e du disi èn efu wi e tan denki akruderi a Wortu fu Yehovah, dan wi sa abi a yoisti denki fu sani èn wi sa handri nanga koni.

[Prenki na tapu bladzijde 21]

Den fosi Kresten ben meki a koni fu Gado tiri a denki fu den, na presi fu filosofia denki

[Sma di abi a reti fu den prenki]

Difrenti filosofiaman fu a kruktu-anusei go na a reti-anusei: Epikurus: Wi teki a fowtow disi nanga a primisi fu a British Museum; Cicero: Wan prenki fu The Lives of the Twelve Caesars; Plato: Roma, Musei Capitolini

[Prenki na tapu bladzijde 23]

A de tumusi prenspari taki wi e begi Gado èn taki wi e studeri a Wortu fu en