Go na content

Go na table of contents

Yepi trawan fu teki a Kownukondre boskopu

Yepi trawan fu teki a Kownukondre boskopu

Yepi trawan fu teki a Kownukondre boskopu

„Agrepa taigi Paulus: ’Efu mi no e luku bun, dan dyonsro yu o overtoigi mi ete fu tron wan Kresten.’”​—TORI FU DEN APOSTEL 26:28.

1, 2. Fa a du kon taki na apostel Paulus ben tanapu na fesi a krutusturu fu Tiriman Festus nanga Kownu Herodes Agrepa II?

NA INI 58 G.T., Kownu Herodus Agrepa II nanga en sisa Bernise go na Sesarea fu go luku Porsius Festus, a tiriman fu Rome. Fu di Tiriman Festus ben gi den wan kari fu kon na en, meki den kon „nanga wan lo opo-opo nanga pranpran èn den go na ini a konmakandra-presi makandra nanga legre komandanti nanga heihei man fu a foto”. Ne Festus taigi sma fu tyari na apostel Paulus di ben de wan Kresten, kon na den. Fa a du kon taki a bakaman disi fu Yesus Krestes ben tanapu na fesi a krutusturu fu Tiriman Festus?​—Tori fu den Apostel 25:13-23.

2 Wi e kisi piki tapu na aksi dati te wi e luku san Festus ben taigi den fisitiman fu en. A ben taki: „Kownu Agrepa nanga ala sma di de dyaso nanga wi, na fu a man disi ede di unu e si dya meki ala den Dyu fu Yerusalem nanga den wan di e libi dyaso kon na mi, èn den bari taki a musu dede. Ma mi kon si taki a no du nowan enkri sani taki a musu kisi dedestrafu. Fu dati ede, di a man disi taki dati a wani Ceasar krutu en, dan mi bosroiti fu seni en go. Ma fu di mi no sabi soifri san a man disi du, meki mi no man skrifi mi Masra noti fu en. Fu dati ede mi tyari en kon na un fesi èn spesrutu na fesi yu, Kownu Agrepa, so taki te unu krutu en fu kon sabi san a du, dan mi kan abi wan sani fu skrifi. Bika a no fiti taki mi e seni wan strafuman go na Ceasar sondro taki mi e taki soifri sortu ogri den sma feni taki a du.”​—Tori fu den Apostel 25:24-27.

3. Fu san ede den kerki fesiman ben taki sani teige Paulus?

3 Den wortu fu Festus e sori taki sma ben kon nanga falsi kragi teige Paulus, fu di den ben taki dati a ben gi sma deki-ati fu opo densrefi teige a tirimakti, èn wan sma di ben du na ogri disi ben o kisi dedestrafu (Tori fu den Apostel 25:11). Ma den sani di den sma ben taki fu Paulus no ben tru. Den kragi ben kon fu den kerki fesiman fu Yerusalem di ben dyarusu tapu Paulus. Den ben gens a wroko di Paulus ben e du leki wan Kownukondre preikiman, èn den no ben feni en bun kwetikweti taki a ben yepi tra sma fu tron bakaman fu Yesus Krestes. Den meki waktiman di ben abi bun furu fetisani na den skin, tyari en komoto fu Yerusalem go na a foto Sesarea pe wan lanpresi ben de gi sipi. Drape Paulus taigi den krutuman taki a ben wani taki Caesar krutu en. Te Paulus ben doro drape, dan den ben o tyari en go na Rome.

4. Sortu fruwondru sani Kownu Agrepa ben taki?

4 Luku fa sani ben waka nanga Paulus di a ben de na ini a palèisi fu a tiriman. Drape a ben musu tanapu na fesi wan grupu man èn wan fu den ben de a tiriman fu wan prenspari pisi fu a Gran Kownukondre Rome. Kownu Agrepa drai luku Paulus èn a taigi en: „Yu kan opo taki gi yusrefi.” Te Paulus e taki, dan wan tumusi aparti sani e pasa. Den sani di Paulus e taki e bigin abi krakti tapu a kownu. Iya, Kownu Agrepa e taki: „Efu mi no e luku bun, dan dyonsro yu o overtoigi mi ete fu tron wan Kresten.”​—Tori fu den Apostel 26:1-28.

5. Fu san ede den sani di Paulus ben taki ben abi so furu krakti tapu Agrepa?

5 Denki a sani dati pikinso! Fu di Paulus ben opo taki gi ensrefi na so wan koni fasi, meki Gado Wortu di man boro go te na ini na ati fu sma, ben abi krakti tapu wan tiriman (Hebrewsma 4:12). Fu san ede a fasi fa Paulus ben opo taki gi ensrefi ben abi so furu krakti tapu a tiriman? Èn fa na eksempre fu Paulus kan yepi wi na ini a wroko di wi e du fu meki disipel? Te wi e poti prakseri na a fasi fa a ben opo taki gi ensrefi, dan wi e si tu prenspari sani: (1) Paulus ben man taki na wan fasi di ben overtoigi sma. (2) A ben gebroiki a sabi di a ben abi fu Gado Wortu na wan koni fasi, neleki fa wan koni wrokoman e gebroiki wan wrokosani nanga koni.

Taki na wan fasi di e overtoigi sma

6, 7. (a) San a wani taki „fu overtoigi wan sma”, soleki fa Bijbel e sori dati? (b) O prenspari a de fu overtoigi sma te wi e yepi den fu bribi wan sani di Bijbel e leri?

6 Te a buku Tori fu den Apostel e taki fu a fasi fa Paulus ben e preiki gi sma, dan ibri tron baka a buku disi e gebroiki Griki wortu di e sori taki a ben e taki na wan fasi di ben overtoigi sma. San disi e sori wi te wi e luku a wroko di wi e du fu meki disipel?

7 Soleki fa a buku Expository Dictionary of New Testament Words di Vine skrifi e sori, dan na ini a fosi tongo fu den Kresten Griki Buku fu Bijbel, „fu overtoigi wan sma” wani taki „fu wini wan sma” noso fu meki „wan sma kisi wan tra denki fu wan sani fu di yu e taki-go-taki-kon nanga a sma dati, noso fu di yu e meki a sma kon si san na a yoisti fasi fu handri”. Wi kan frustan sani moro krin te wi e luku san a wortu wani taki trutru di vertaal nanga „fu overtoigi wan sma”. A wortu disi abi fu du nanga a frutrow di wan sma e kisi na ini wan trawan. Fu dati ede, te yu e overtoigi wan sma fu bribi wan sani di Bijbel e leri, dan dati wani taki dati yu meki a sma kisi frutrow na ini yu, so taki a e bribi taki a sani di yu e leri en na wan tru tori. A de krin fu si taki a no nofo fu fruteri wan sma nomo san Bijbel e taki, efu wi wani taki a sma e bribi a sani dati èn taki a e du sosrefi san a leri. A sma di e arki yu musu abi na overtoigi taki a sani di yu e taki na wan tru tori, awansi a sma dati na wan pikin, wan birtisma, wan sma na yu wrokope, wan skoromati, noso wan famiriman.​—2 Timoteyus 3:14, 15.

8. San wi musu du fu man overtoigi wan sma taki wan spesrutu Bijbel tori tru?

8 Fa yu kan overtoigi wan sma taki a sani di yu e fruteri en fu Gado Wortu na waarheid? Te Paulus ben taki nanga sma, dan a ben taki-go-taki-kon nanga den na wan fasi di ben makriki fu frustan, a ben gi den bun buweisi, èn a ben aksi den na wan lespeki fasi fu arki en. Na so wan fasi Paulus ben pruberi fu meki den arkiman kisi wan tra denki fu sani. * Fu dati ede, na presi taki yu e fruteri wan sma nomo taki wan sani tru, yu musu gi a sma buweisi tu so taki yu kan overtoigi en. Fa yu kan du dati? Yu musu sorgu taki den sani di yu e fruteri a sma a no yu eigi denki, ma taki den sani dati e kruderi dorodoro nanga san skrifi na ini Gado Wortu. Sosrefi, te yu sori a sma nanga ala overtoigi san Bijbel e taki, dan yu musu gi moro buweisi so taki a sma kan bribi san yu e taki (Odo 16:23). Fu gi wan eksempre, te yu e sori a sma taki libisma di e gi yesi na Gado sa kisi têgo libi na ini wan paradijs na grontapu, dan gebroiki bijbeltekst soleki Lukas 23:43 noso Yesaya 65:21-25 fu buweisi dati. Sortu tra buweisi yu kan gebroiki fu meki a sma bribi san Bijbel e taki? Yu kan gebroiki eksempre fu sani di a sma ondrofeni na ini en libi. Yu kan memre a sma taki furu sani de di e gi prisiri, aladi wi no abi fu pai gi den sani dati. Memre en fa a e gi prisiri fu si wan moi sondongo, fu smeri wan bromki, fu nyan wan switi froktu, noso fu si fa wan mama fowru e gi den pikin fu en nyanyan. Yepi a sma fu si taki den prisiri sani dati e sori taki a Mekiman wani taki wi e nyan bun fu a libi dyaso na grontapu.​—Preikiman 3:11, 12.

9. Fa wi kan sorgu taki wi no e dwengi sma te wi e du a diniwroko fu wi?

9 Te yu e pruberi fu overtoigi wan sma fu bribi wan spesrutu Bijbel leri, dan yu musu luku bun dati yu no e taki nanga so wan faya, taki a gersi leki yu e dwengi a sma fu bribi san yu e taki. A sani disi kan meki taki a sma no sa wani arki yu moro èn kande a no sa wani sabi noti moro fu Bijbel. A Diniwroko-skoro-buku e gi wi a warskow disi: „Te yu e sori wan sma wantewante taki a bribi di a lobi na wan fowtu sani, dan furu tron sani no sa waka so bun. A srefi sani sa pasa tu awansi yu o kari wan lo bijbeltekst fu sori taki yu abi leti. Fu eksempre, efu yu e krutu wan pôpi fesa di sma e hori, fu di yu e sori den taki a fesa disi komoto fu den heiden, dan a kan taki yu no sa man kenki a fasi fa den sma e firi fu a fesa disi. Furu tron, sani sa waka moro bun efu yu man fiti yusrefi makriki na a sma.” Fu san ede wi musu luku bun taki wi no e dwengi sma te wi e taki nanga den? A Diniwroko-skoro-buku e taki: „Efu yu e taki-go-taki-kon nanga sma, dan dati kan meki taki den sa wani poti prakseri na san yu e taki. Sosrefi, den sa abi wan sani fu san den kan go denki fu dati, èn yu sa abi na okasi fu taki moro fara nanga den na wan tra ten. Efu yu e taki-go-taki-kon nanga sma na a fasi dati, dan yu kan overtoigi den bun tu fu den sani di yu e taki.”​—Kolosesma 4:6.

Fa fu overtoigi sma na wan fasi di e naki na ati

10. Na sortu fasi Paulus bigin opo taki gi ensrefi na fesi Agrepa?

10 Meki wi luku moro fini now fa Paulus ben opo taki gi ensrefi na ini Tori fu den Apostel kapitel 26. Luku fa a bigin taki nanga den sma. A fosi sani di Paulus du, na taki a feni wan bun sani fu prèise Agrepa, aladi a kownu disi ben trow nanga en eigi sisa Bernise, san ben de wan syen tori srefisrefi. Paulus ben taki: „Mi breiti, Kownu Agrepa, taki mi kan opo taki gi misrefi na fesi yu tide fu sori taki den sani di den Dyu e taki fu mi no tru, spesrutu fu di yu sabi sortu gwenti nanga kesekese den Dyu abi. Fu dati ede, mi e begi yu fu arki mi nanga pasensi.”​—Tori fu den Apostel 26:2, 3.

11. Fa den sani di Paulus ben taigi Agrepa e sori taki a ben lespeki en, èn sortu bun bakapisi dati ben abi?

11 Yu no si taki Paulus ben gi Agrepa grani leki hei tiriman fu di a kari en Kownu? A sani disi ben sori taki Paulus ben abi lespeki gi Agrepa, èn fu di a ben gebroiki den wortu fu en na wan koni fasi, meki a ben gi grani na Agrepa (1 Petrus 2:17). Na apostel ben si taki Agrepa ben sabi den frekti gwenti nanga wet fu den Dyu na ini a kondre fu en heri bun, èn a taigi Agrepa taki a ben breiti taki a ben kan opo taki gi ensrefi na fesi wan tiriman di ben sabi ala den sani dati. Paulus di ben de wan Kresten, no ben du neleki a ben hei moro Agrepa, di no ben de wan Kresten (Filipisma 2:3). Na presi fu dati, Paulus begi a kownu fu teki pasensi arki en. Na so fasi Paulus meki taki Agrepa, èn sosrefi den tra arkiman ben o de klariklari fu arki san a ben o taki moro fara. A ben e taki fu spesrutu sani di den sma dati ben sabi, so taki a ben sa man taki moro fara nanga den.

12. Fa wi kan naki na ati fu den sma di e arki wi te wi e fruteri den fu a Kownukondre fu Gado?

12 Neleki fa Paulus ben du di a ben de na fesi Agrepa, na so wi sosrefi musu pruberi fu naki na ati fu sma te wi e fruteri den fu a Kownukondre boskopu. Iya, meki wi du dati fu a bigin te go miti a kaba fu a takimakandra. Fu man du disi, dan wi musu sori lespeki trutru gi a sma di wi e preiki gi. Boiti dati, wi musu sori tu taki trutru wi wani kon sabi a sma èn sosrefi a fasi fa a e denki fu sani.​—1 Korentesma 9:20-23.

Gebroiki Gado Wortu na wan koni fasi

13. Fa yu kan naki na ati fu den sma di e arki yu, neleki fa Paulus ben du dati?

13 Paulus ben wani gi den arkiman fu en deki-ati fu teki a bun nyunsu (1 Tesalonikasma 1:5-7). Fu dati ede, a pruberi fu naki na ati fu den, fu di na ati fu wan sma e meki taki a e du spesrutu sani. Te wi e poti prakseri baka na a fasi fa Paulus ben opo taki gi ensrefi na fesi Agrepa, dan yu e si fa Paulus ’ben gebroiki a Wortu fu Gado na wan reti fasi’ fu di a taki fu sani di Moses nanga den profeiti ben taki.​—2 Timoteyus 2:15.

14. Fruteri fa Paulus ben pruberi fu overtoigi Agrepa di a ben tanapu na en fesi.

14 Paulus ben sabi taki Agrepa ben de wan sma di ben kweki nanga a Dyu bribi, aladi a no ben gebore leki Dyu. Fu di a ben sabi taki Agrepa ben sabi a Dyu bribi heri bun, meki a taigi en taki trutru a ben e preiki „soso den sani di den Profeiti nanga Moses ben taki dati den ben o pasa”, namku sani di ben abi fu du nanga a dede èn na opobaka fu a Mesias (Tori fu den Apostel 26:22, 23). Paulus aksi Agrepa langalanga: „Yu e bribi na ini den buku fu den Profeiti, Kownu Agrepa?” A sani dati poti Agrepa na ini wan fruferi situwâsi. Efu a ben o taki dati a no ben bribi na ini den profeiti, dan a ben o gi ensrefi porinen leki wan Dyu bribiman. Ma efu a ben agri nanga san Paulus ben taki, dan a ben o teki a sei fu Paulus na fesi ala den tra sma di ben de drape, èn a sani dati ben kan meki sma denki taki a ben de wan Kresten. Paulus piki en eigi aksi na wan koni fasi, a taki: „Mi sabi taki yu e bribi na ini den.” Fa Agrepa en ati gi en fu piki? A taki: „Efu mi no e luku bun, dan dyonsro yu o overtoigi mi ete fu tron wan Kresten” (Tori fu den Apostel 26:27, 28). Aladi Agrepa no tron wan Kresten, toku a ben de krin fu si taki a boskopu fu Paulus ben naki en ati pikinso.​—Hebrewsma 4:12.

15. Fa Paulus ben man seti wan gemeente na ini Tesalonika?

15 Yu no si taki Paulus ben fruteri sma a bun nyunsu na wan krakti fasi, èn na wan fasi di ben overtoigi den? Fu di Paulus ben e preiki na a fasi dati te a ben e ’gebroiki a wortu fu Gado na wan reti fasi’, meki wan tu fu den sma no ben arki en nomo, ma den bigin bribi en. Na disi ben pasa na ini Tesalonika. Na a ten dati, Paulus ben de na ini a snoga, pe a ben suku fu taki nanga Dyu èn nanga sma fu tra kondre di ben abi frede gi Gado. Tori fu den Apostel 17:2-4 e taki: „Paulus go na den Dyu di ben de na inisei soleki fa a ben gwenti fu du, èn dri sabadei langa a taki nanga den fu den Santa Buku; nanga yepi fu den sani di ben skrifi kaba a tyari kon na krin taki Krestes ben musu pina èn ben musu kisi wan opobaka . . . A bakapisi ben de taki wan tu fu den tron bribiman.” Paulus ben sabi fa fu overtoigi sma. A ben taki-go-taki-kon nanga sma, a ben tyari sani kon na krin gi den, èn a ben gi den buweisi fu Bijbel di e sori taki Yesus ben de a Mesias di Gado ben pramisi libisma langa ten kaba. San ben de a bakapisi? Wan gemeente fu bribiman ben seti.

16. Fa yu kan kisi moro prisiri na ini a wroko di yu e du fu fruteri sma fu a Kownukondre?

16 Yusrefi kan leri fu overtoigi sma moro bun te yu e fruklari a Wortu fu Gado gi den. Te yu e du dati, dan yu sa firi moro bun èn yu sa du yu wroko nanga moro prisiri te yu e fruteri èn e leri sma fu a Kownukondre fu Gado, èn yu sa kisi moro prisiri sosrefi. Disi na san preikiman fu a bun nyunsu ondrofeni di den teki a rai fu gebroiki Bijbel moro furu na ini a preikiwroko.

17. Fruteri wan sani di yusrefi ondrofeni, fu sori fu san ede a bun fu gebroiki Bijbel na ini a diniwroko fu wi, noso taki syatu fu na ondrofenitori na ini a paragraaf disi.

17 Fu gi wan eksempre, wan kringopziener fu Yehovah Kotoigi ben skrifi: „Furu brada nanga sisa e hori wan Bijbel na ini den anu now te den e gi kotoigi oso fu oso. Na so fasi den preikiman kan leisi wan tekst gi furu sma di den e miti. A sani disi yepi na ososma èn sosrefi a preikiman fu si taki te wi e du a diniwroko fu wi, dan wi no e suku nomo fu libi tijdschrift nanga buku gi sma, ma wi wani taki nanga den fu Bijbel.” A no de fu taki, dati a no ala ten wi kan hori wi Bijbel na ini wi anu te wi de na ini a preikiwroko, fu di wi musu hori spesrutu sani nanga spesrutu gwenti fu a kondre na prakseri. Toku wi wani de sma di e gebroiki Gado Wortu na wan koni fasi fu man overtoigi trawan fu teki a Kownukondre boskopu.

Si a diniwroko soleki fa Gado e si en

18, 19. (a) Fa Gado e si a diniwroko fu wi, èn fu san ede wi musu leri fu denki leki en? (b) San sa yepi wi fu abi bun bakapisi te wi e tyari gobaka? (Luku a faki di nen „Fa fu abi bun bakapisi te yu e tyari gobaka”, na tapu bladzijde 16.)

18 Wan tra fasi fa wi kan doro na ati fu den sma di e arki wi, na te wi e si a diniwroko soleki fa Gado e si en, èn te wi abi pasensi. Gado wani taki ala sortu sma musu „kon sabi a waarheid soifri” (1 Timoteyus 2:3, 4). Wisrefi wani dati, a no so? Yehovah abi pasensi tu, èn dati e gi furu sma okasi fu sori berow (2 Petrus 3:9). Fu dati ede, te wi feni wan sma di wani arki a Kownukondre boskopu, dan a kan de fanowdu fu go na a sma dati difrenti leisi baka makandra fu man yepi en fu kon sabi moro. A e teki ten nanga pasensi fu si fa den siri fu waarheid e gro (1 Korentesma 3:6). A faki di kon makandra nanga na artikel disi èn di nen „Fa fu abi bun bakapisi te yu e tyari gobaka”, e gi wi rai fa fu yepi wan sma fu kon sabi moro. Hori na prakseri taki a libi fu sma e kenki doronomo; tra problema e miti den, noso a situwâsi fu den e kenki. Son leisi wi musu tyari furu gobaka na den sma disi fosi wi feni den na oso, ma a muiti di wi e du a no fu soso. Wi wani gi den na okasi fu yere a boskopu fu Gado di e taki fu frulusu. Fu dati ede, begi Yehovah Gado fu gi yu a koni so taki yu kan overtoigi sma moro bun te yu e yepi den fu teki a Kownukondre boskopu.

19 Te yu feni wan sma di wani kon sabi moro fu a Kownukondre boskopu, dan san wi leki Kresten wrokoman kan du moro? Na artikel di e kon sa gi wi rai.

[Futuwortu]

^ paragraaf 8 Fu man kon sabi moro krin fa fu taki na wan fasi di e overtoigi sma, luku les 48 nanga 49 fu a buku Kisi wini fu a Theokrasia Diniwroko-skoro, di Yehovah Kotoigi tyari kon na doro.

Yu e memre disi ete?

• San meki taki Paulus ben abi bun bakapisi di a ben opo taki gi ensrefi na fesi Kownu Agrepa?

• Fa wi kan tyari a boskopu fu wi na wan fasi di e naki na ati fu sma?

• San sa yepi wi fu gebroiki Gado Wortu na wan fasi di e doro na ati fu sma?

• Fa wi kan kon si a diniwroko soleki fa Gado e si en?

[Aksi fu a tori disi]

[Faki/Prenki na tapu bladzijde 16]

Fa fu abi bun bakapisi te yu e tyari gobaka

• Sori taki yu e broko yu ede trutru nanga sma.

• Suku wan Bijbel tori di sa hari a prakseri fu a sma.

• Libi wan prakseri gi a sma, so taki yu kan taki go moro fara nanga en te yu e go baka.

• Tan prakseri a sma te yu gowe libi en oso.

• Go baka heri esi na a sma, kande baka wán noso tu dei fu man taki moro fara nanga en.

• Hori na prakseri taki yu e suku fu bigin wan bijbelstudie nanga a sma.

• Begi Yehovah taki a sma sa wani sabi moro.

[Prenki na tapu bladzijde 15]

Di Paulus ben tanapu na fesi Tiriman Festus nanga Kownu Agrepa, dan a du muiti fu overtoigi den