Go na content

Go na table of contents

Yu kan bribi taki wan paradijs sa de na grontapu

Yu kan bribi taki wan paradijs sa de na grontapu

Yu kan bribi taki wan paradijs sa de na grontapu

NA INI a heri historia, milyunmilyun sma ben e bribi taki te fu kaba den ben o gowe libi grontapu fu go na hemel. Son sma feni taki wi Mekiman noiti no ben abi na prakseri taki grontapu ben o de wi tanpresi fu têgo. Kerkiman di e si sani tumusi seryusu e meki a tori disi moro ogri. Furu fu den sortu sma disi e bribi taki grontapu nanga ala tra sani di yu man fasi èn si, na sani di no bun, sani di e tapu wi fu kisi trutru koloku na yeye fasi èn den sani dati e tapu wi fu abi wan krosibei banti nanga Gado.

Den sma di bigin nanga den sortu denki disi no ben sabi san Gado taki fu wan paradijs na grontapu, noso den ben weigri fu bribi dati. Ma na ini a ten disi, a de krin fu si taki furu sma no wani ondrosuku san Gado meki sma skrifi fu a tori disi na ini en Wortu, Bijbel (2 Timoteyus 3:16, 17). Ma a moro bun fu bribi san Gado Wortu e taki na presi fu bribi san libisma e taki, a no so? (Romesma 3:4) Fu taki en leti, a de tumusi prenspari fu du dati fu di Bijbel e warskow wi taki wan makti, ogri-ati yeye e breni sma na yeye fasi èn now a e „kori ala sma na heri grontapu”.​—Openbaring 12:9; 2 Korentesma 4:4.

Fu san ede ala sortu bruya denki de?

Den furu difrenti denki fu a sili meki sma kon bruya èn den no sabi san Gado sa du nanga grontapu. Furu sma e bribi taki wi abi wan sili di noiti no e dede, wan sani di de aparti fu a libisma skin èn di e tan libi go doro aladi a sma dede kaba. Trawan e bribi taki a sili ben de kaba fosi a libisma skin ben meki. Soleki fa wan buku e sori, dan a Griki filosofiaman Plato ben e bribi taki a sili „sroto na ini a skin fu koti strafu gi den sondu di a ben du na hemel”. Na a srefi sani a theologiaman Origenes fu a di fu dri yarihondro ben taki dati „sili ben sondu [na ini hemel] bifo den ben kon tron wán nanga wan skin” èn sili „ben sroto [na ini a skin na grontapu] fu koti strafu gi den sondu fu den”. Milyunmilyun sma e bribi tu taki grontapu na wan sortu presi pe sma musu buweisi efu den bun nofo fu go na hemel.

Difrenti denki de tu fu san e pasa nanga a sili te wan sma e dede. A buku History of Western Philosophy e fruteri taki den Egeptesma ben e bribi taki „den sili fu den dedewan ben e saka go na wan sortu yeye kondre ondro gron”. Bakaten, filosofiaman ben taki dati den sili fu den dedewan no ben e saka go na wan sortu dungru yeye kondre ondro gron, ma den ben e go na wan moro hei yeye tanpresi. Den sma di ben e libi na ini a ten fu a Griki filosofiaman Socrates, taki dati a ben e bribi dati te wan sma dede, dan a sili „e gowe na wan kondre di wi no man si . . . èn a e tan nanga den gado, en heri libi langa”.

San Bijbel e taki?

Nowan presi na ini Gado Wortu, Bijbel, a skrifi taki libisma abi wan sili di no e dede noiti. Grantangi, leisi a tori fu Genesis 2:7 gi yusrefi. A e taki: „Yehovah Gado teki doti fu a gron, a meki libisma èn a bro a libi-bro na ini en noso-olo, èn libisma ben tron wan libi sili.” Dati de krin fu frustan. Di Gado ben meki a fosi man, Adam, dan A no ben poti wan spesrutu sortu sani na ini en di wi no man si. Nôno, bika Bijbel e taki dati „libisma ben tron wan libi sili”. A no ben abi wan sili na ini en. A ben de wan sili.

Di Yehovah ben meki grontapu nanga libisma, dan noiti a ben abi na prakseri taki libisma ben o dede. Gado ben wani taki libisma ben musu libi fu têgo na ini wan paradijs na grontapu. Adam dede fu di a ben trangayesi a wet fu Gado (Genesis 2:8, 15-17; 3:1-6; Yesaya 45:18). Di a fosi man dede, a go na wan sortu yeye tanpresi? Nôno! Adam, noso a sili Adam, tron baka san a ben de fosi, namku doti di no abi nowan libi.​—Genesis 3:17-19.

Wi alamala kisi sondu nanga dede fu wi afo Adam (Romesma 5:12). Te wi dede, dan wi no de moro, neleki fa Adam no de moro (Psalm 146:3, 4). Fu taki en leti, na ini nowan fu den 66 buku fu Bijbel a de fu si taki den wortu „no man dede noiti” noso „têgo” abi fu du nanga a wortu „sili”. Na presi fu dati, Bijbel e sori krin taki a sili, noso a libisma e dede. A sili e dede.​—Preikiman 9:5, 10; Esekièl 18:4.

A tru taki ala sani di wi man si noso fasi, na sani di no bun kwetikweti?

Fa a de nanga a denki taki ala sani di wi man si noso di wi man fasi, dati wani taki grontapu sosrefi, na sani di no bun kwetikweti? Den sma fu a Manikei bribi ben abi a denki dati. A Manikei bribi ben kon fu Mani, wan man di ben e libi na ini Persiakondre na ini a di fu dri yarihondro G.T. A buku The New Encyclopædia Britannica e taki: „A Manikei bribi kon fu a denki taki a libisma skin e nyan pina ala ten.” Mani ben e bribi taki wan libisma na wan „freimde, ogri sani di no abi nowan bun na ini en”. A ben abi a denki tu taki a wan-enkri fasi fa a sili ben kan kon fri fu „a pina di a e pina”, na fu komoto na ini a skin, fu gowe libi grontapu, èn fu tron wan yeye na ini wan yeye grontapu.

Kontrari fu dati, Bijbel e taigi wi taki di Gado ben meki grontapu nanga libisma, dan a si taki „ala san a ben meki” ben de „heri bun” (Genesis 1:31). Na a ten dati, nowan problema ben de na mindri libisma nanga Gado. Adam nanga Eva ben abi wan krosibei banti nanga Yehovah, neleki fa a volmaakti man Yesus Krestes ben abi wan krosibei banti nanga en hemel Tata.​—Mateyus 3:17.

Efu wi fosi papa nanga mama, Adam nanga Eva no ben sondu, dan fu têgo den ben o abi wan krosibei banti nanga Yehovah Gado na ini wan paradijs grontapu. Den bigin a libi fu den na ini a Paradijs, bika Bijbel e taigi wi: „Yehovah Gado ben prani wan dyari na ini Eden, na a owstusei, èn drape a ben poti a libisma di a ben meki” (Genesis 2:8). Na ini a paradijs dyari dati, Yehovah ben meki Eva. Efu Adam nanga Eva no ben sondu, dan den nanga den volmaakti bakapikin fu den ben sa man wroko makandra nanga prisiri teleki a heri grontapu ben o tron wan paradijs (Genesis 2:21; 3:23, 24). A Paradijs na grontapu ben o de a tanpresi fu libisma fu têgo.

Fu san ede son sma e go na hemel?

Ma kande yu e prakseri: ’Bijbel e taki fu sma di e go na hemel, a no so?’ Iya. Baka di Adam sondu, dan Yehovah kon nanga a prakseri fu seti wan Kownukondre na hemel pe sonwan fu den bakapikin fu Adam ben sa „tiri grontapu leki kownu” makandra nanga Yesus Krestes (Openbaring 5:10; Romesma 8:17). Den sma disi ben o kisi wan opobaka fu libi fu têgo na hemel. A heri nomru fu den na 144.000, èn den fosiwan ben de den getrow disipel fu Yesus na ini a fosi yarihondro.​—Lukas 12:32; 1 Korentesma 15:42-44; Openbaring 14:1-5.

Ma na a bigin, Gado no ben abi na prakseri taki opregti libisma ben o gowe libi grontapu fu go na hemel. Fu taki en leti, di Yesus ben de na grontapu, a ben taki: „Nowan sma opo go na hemel, boiti a sma di saka kon fu hemel, a Manpikin fu libisma” (Yohanes 3:13). Nanga yepi fu „a Manpikin fu libisma” Yesus Krestes, Gado e gi frulusu so taki den sma di e bribi na ini a srakti-ofrandi fu Yesus, kan kisi têgo libi (Romesma 5:8). Ma pe den milyunmilyun sma disi sa libi fu têgo?

A prakseri di Gado ben abi na a bigin sa kon tru

Aladi Gado teki son libisma fu dini leki kownu makandra nanga Yesus Krestes na ini a hemel Kownukondre, toku dati no wani taki dati ala bun sma e go na hemel. Yehovah ben meki grontapu fu de wan paradijs tanpe gi libisma. Heri esi, Gado sa du san a ben abi na prakseri na a bigin.​—Mateyus 6:9, 10.

Na ondro a tiri fu Yesus Krestes nanga den tra tiriman na hemel, vrede nanga koloku sa de na heri grontapu (Psalm 37:9-11). Den dedesma di Gado abi na prakseri, sa kisi wan opobaka èn den sa de volmaakti (Tori fu den Apostel 24:15). Den libisma di de getrow èn di e gi yesi na Gado sa kisi san wi fosi papa nanga mama lasi, namku volmaakti têgo libi na ini wan paradijs grontapu.​—Openbaring 21:3, 4.

Yehovah Gado noiti no e misi fu du san a abi na prakseri. Nanga yepi fu en profeiti Yesaya, a taki: „Neleki fa na alen, nanga a snew, e saka kon fu hemel èn no e drai go baka na a presi dati, boiti efu trutru a e nati grontapu èn e meki a gi froktu èn e meki a sproiti, èn siri e gi trutru na a saiman èn brede na a sma di e nyan, na so mi wortu di e komoto na mi mofo, sa sori taki a de. A no sa drai kon baka na mi sondro bakapisi, ma seiker a sa du a sani dati di mi abi prisiri na ini, èn fu tru, a sa abi bun bakapisi na ini san mi ben seni en go.”​—Yesaya 55:10, 11.

Na ini a Bijbel buku Yesaya, wi kan leisi fa a libi sa de na ini a Paradijs grontapu. Nowan sma di e libi na ini a Paradijs sa taki, „mi siki” (Yesaya 33:24). Meti no sa du ogri nanga libisma (Yesaya 11:6-9). Sma sa bow moi oso èn den sa libi na ini èn den sa prani nyanyan èn den sa nyan den bere furu (Yesaya 65:21-25). Boiti dati, Gado „sa swari dede trutru fu têgo, èn a Moro Hei Masra Yehovah trutru sa figi den watra-ai puru fu ala den fesi”.​—Yesaya 25:8.

Heri esi, den libisma di e gi yesi sa libi na ini a tumusi moi situwâsi disi. Den „sa komoto na ini a katibo di e tyari pori kon èn den sa fri trutru leki pikin fu Gado” (Romesma 8:21). A sa de wan tumusi moi ten te wi sa man libi fu têgo na ini a Paradijs grontapu di Gado pramisi wi! (Lukas 23:43) Yu kan de drape tu efu nownow kaba yu e tyari yusrefi akruderi a soifri sabi fu Bijbel èn efu yu e bribi na ini Yehovah Gado nanga Yesus Krestes. Èn yu kan abi a dyaranti taki yu kan bribi na ini wan paradijs grontapu trutru.

[Prenki na tapu bladzijde 5]

Adam nanga Eva ben meki fu libi fu têgo na ini wan paradijs grontapu

[Prenki na tapu bladzijde 7]

Na ini a Paradijs na grontapu . . .

sma sa bow oso

sma sa prani droifidyari

sma sa kisi blesi fu Yehovah

[Sma di abi a reti fu a prenki na tapu bladzijde 4]

U.S. Fish & Wildlife Service, Washington, D.C./NASA