Go na content

Go na table of contents

Yu abi wan Bijbel wet fanowdu gi ala sani?

Yu abi wan Bijbel wet fanowdu gi ala sani?

Yu abi wan Bijbel wet fanowdu gi ala sani?

DI YU ben yongu, dan kande yu papa nanga mama ben poti furu wet gi yu. Di yu kon moro owru, yu kon frustan taki den ben wani taki ala sani go bun nanga yu. Leki wan bigisma, a kan taki yu e libi akruderi spesrutu gronprakseri ete di yu ben leri fu yu papa nanga mama, awansi yu no e libi na ondro a tiri fu den moro.

A hemel Tata fu wi, Yehovah, gi wi wan tu spesrutu wet nanga yepi fu en Wortu, a Bijbel. Teki leki eksempre: A no wani taki wi anbegi falsi gado, taki wi du hurudu nanga sutadu, èn taki wi e fufuru (Exodus 20:1-17; Tori fu den Apostel 15:28, 29). Aladi wi e ’gro ini ala sani’ na yeye fasi, wi e kon frustan taki Yehovah wani taki sani e go bun nanga wi, èn taki den wet fu en no de wan hebi.​—Efeisesma 4:15; Yesaya 48:17, 18; 54:13.

Ma na ini furu situwâsi, wan spesrutu wet no de di e sori san wi musu du. Fu dati ede, son sma feni taki fu di wan spesrutu Bijbel wet no de, meki den kan du san den wani. Den e taki dati efu Gado ben feni en fanowdu, dan a ben o gi wan wet fu sori krin san na a wani fu en.

Den sma di e denki na a fasi disi, furu tron no e teki yoisti bosroiti, èn bakaten den e sari fu disi srefisrefi. Den no man si taki Bijbel no de wan buku nanga wet nomo, ma taki a e sori wi tu fa Gado e denki fu sani. Te wi e studeri Bijbel èn wi e kon sabi fa Yehovah e si sani, dan wi e kisi wan konsensi di yepi wi fu libi akruderi Bijbel èn dati e yepi wi fu teki bosroiti di e kruderi nanga a denki fu en. Te wi e du disi, dan wi e prisiri na ati fu en, èn wisrefi e kisi wini fu di wi teki yoisti bosroiti.​—Efeisesma 5:1.

Wan tu moi eksempre fu Bijbel

Te wi e luku Bijbel tori di e fruteri fu futuboi fu Yehovah na ini owruten, dan wi e si taki den ben e poti prakseri na a fasi fa Yehovah e denki, srefi te a no ben gi den wan spesrutu wet. Luku na eksempre fu Yosef. Na a ten di a wefi fu Potifar ben e dwengi Yosef fu abi seks nanga en, dan Gado no ben skrifi wan wet di ben e krutu sutadu. Ma srefi sondro wan spesrutu wet, Yosef ben si krin taki sutadu na wan sondu, no teige en eigi konsensi wawan, ma sosrefi ’teige Gado’ (Genesis 39:9). Soleki fa a sori, dan Yosef ben frustan taki sutadu ben de wan sani di no ben e kruderi nanga a fasi fa Gado e denki èn nanga san a ben wani, soleki fa a ben taki na ini Eden.​—Genesis 2:24.

Poti prakseri na wan tra eksempre. Na ini Tori fu den Apostel 16:3, wi e si taki bifo Paulus ben tyari Timoteyus go na difrenti presi fu du a Kresten wroko fu en, dan Paulus besnèi en. Ma baka dati, soleki fa wi e leisi na ini vers 4, dan Paulus nanga Timoteyus ben go na ini den foto fu tyari „den bosroiti di den apostel nanga den owruman di ben de na Yerusalem ben teki”. Wan fu den bosroiti dati ben de taki Kresten no ben abi fu hori densrefi na a wet moro di ben taki dati den musu besnèi! (Tori fu den Apostel 15:5, 6, 28, 29) Fu san ede Paulus ben feni taki a ben de fanowdu fu besnèi Timoteyus? „Fu di ala den Dyu na ini den kontren dati ben sabi taki a papa fu [Timoteyus] ben de wan Grikisma.” Paulus no ben wani meki sma naki futu fu soso. A ben wani taki Kresten e tan „rikomanderi [densrefi] na a konsensi fu ibri sma, na fesi na ai fu Gado”.​—2 Korentesma 4:2; 1 Korentesma 9:19-23.

Paulus nanga Timoteyus ben abi a fasi fu denki disi ala ten. Leisi bijbeltekst leki Romesma 14:15, 20, 21 nanga 1 Korentesma 8:9-13; 10:23-33, èn luku fa Paulus ben broko en ede srefisrefi nanga a yeyefasi fu trawan, spesrutu den wan di ben kan naki futu fu wan sani di, te yu e luku en bun, no ben fowtu. Èn Paulus ben skrifi a sani disi fu Timoteyus: „Mi no abi nowan tra sma di e denki leki fa en e denki èn di sa sorgu trutru gi den sani di abi fu du nanga unu. Bika ala den trawan e suku den eigi bun, den no e suku a bun fu Krestes Yesus. Bika unu sabi fa ensrefi sori krin, taki neleki fa wan pikin de nanga en papa, na so a ben dini nanga mi leki wan srafu so taki a bun nyunsu ben kan go na fesi” (Filipisma 2:20-22). Na wan heri moi eksempre den tu Kresten disi gi wi na ini a ten disi! Te den no ben kisi wan spesrutu wet fu Gado, dan den no ben e suku fu du sani di den lobi, noso sani di ben o meki den kisi wini gi densrefi. Na presi fu dati, den ben e sori lobi neleki Yehovah nanga en Manpikin, fu di den ben e prakseri fa den bosroiti fu den ben kan abi krakti tapu a yeyefasi fu trawan.

Poti prakseri na Yesus Krestes, a moro prenspari eksempre di wi abi. Na ini a Bergitaki fu en, a ben tyari kon na krin taki a sma di e frustan den wet fu Gado sa gi yesi na den wet, awinsi a no skrifi finifini na tapu papira san wi musu du èn san wi no musu du (Mateyus 5:21, 22, 27, 28). Yesus, Paulus, Timoteyus nanga Yosef, nowan fu den man disi ben e bribi taki wan sma kan du san a wani te Gado no gi spesrutu wet. Fu man libi akruderi a fasi fa Gado e denki, dan den man disi ben libi akruderi san Yesus ben kari den tu moro bigi wet di de, namku fu lobi Gado èn fu lobi tra sma.​—Mateyus 22:36-40.

Fa a de nanga Kresten na ini a ten disi?

A de krin fu si taki wi no musu si Bijbel leki fa wi e si wan wet buku, namku taki wi e fruwakti taki ala sani san wi musu du skrifi finifini na ini. Wi e prisiri na ati fu Yehovah te wi e du sani akruderi a fasi fa en e denki, srefi te wan spesrutu wet no de fu sori wi san fu du. Fu taki en tra fasi, wi no abi wan wet fanowdu ala leisi baka fu sori wi san Gado wani taki wi musu du, ma wi kan „si krin san na a wani fu Yehovah” (Efeisesma 5:17; Romesma 12:2). Fu san ede disi e gi Yehovah prisiri? Bika dati e sori taki wi no e broko wi ede nanga san wisrefi wani èn san wi abi reti na tapu, ma taki wi e broko wi ede moro furu nanga san wi kan du fu plisi Yehovah. A e sori tu taki wi abi so furu warderi gi a lobi di Gado abi gi wi, taki wi wani de leki en èn taki wi wani sori a srefi sortu lobi dati na ini ala san wi e du (Odo 23:15; 27:11). Boiti dati, te wi e du sani soleki fa a skrifi na ini Bijbel, dan dati e yepi wi fu de gosontu na yeye fasi èn furu tron na skin fasi tu.

Kon meki wi si fa wi kan gebroiki a gronprakseri disi na ini wi eigi libi.

San wi e du na ini wi prisiriten

Prakseri a tori fu wan yonkuman di wani bai wan spesrutu compact disk (cd) noso cassette. A yere moi sani fu a cd, ma a e broko en ede bika na bakasei fu a cd a e si krin taki den singi abi fu du nanga seks èn den lai dotitaki. Boiti dati, a sabi tu taki na ini furu fu den singi, a pokuman e gebroiki wortu di grofu èn di e sori taki a e atibron. A yonkuman disi di lobi Yehovah, wani sabi fa Yehovah e denki èn e firi fu a sani disi. Fa a kan kon si san na a wani fu Yehovah na ini a tori disi?

Na ini a brifi di Paulus seni gi den Galasiasma, a kari den wroko fu a skin èn den froktu fu a yeye. Kande yu sabi san na den froktu fu Gado yeye, namku: lobi, prisiri, vrede, langa-pasensi, switifasi, bun-ati, bribi, safri-ati fasi, a dwengi di wan sma e dwengi ensrefi. Ma san na den wroko fu a skin? Paulus skrifi: „Den wroko fu a skin de krin fu si now, èn den na: hurudu, libi di no krin, lusu fasi fu libi, na anbegi fu kruktugado, afkodrei, feantifasi, trobi, dyarusu, faya atibron, kesekese, pratifasi, sekte, bigi-ai, dringi sopi te fu drungu, bradyari fesa, nanga den sortu sani disi. Fu den sani disi mi e warskow unu na fesi, neleki fa mi ben warskow unu na fesi kaba, taki den sma di e du den sani disi no sa kisi a kownukondre fu Gado.”​—Galasiasma 5:19-23.

Poti prakseri na den lasti wortu di Paulus taki, namku „den sortu sani disi”. Paulus no kari ala sani di wi ben kan si leki wroko fu a skin. Ma disi no wani taki dati wan sma kan taki: ’Bijbel e gi mi pasi fu du iniwan sani di Paulus no kari leki a wroko fu a skin.’ Na presi fu dati, sma di e leisi a tekst disi musu gebroiki a koni fu den fu man si krin san na „den sortu sani disi” di Paulus no kari. Den sma di no e sori berow, ma di e tan du „den sortu sani disi” di no kari, no sa kisi den blesi fu a Kownukondre fu Gado.

Fu dati ede wi musu man si krin, noso frustan san Yehovah no lobi. Dati na wan muilek sani? Kon wi taki dati yu datra taigi yu fu nyan moro froktu nanga gruntu, ma fu no nyan kuku, ice cream, nanga den sortu sani disi. A ben o muilek gi yu fu frustan na ini sortuwan fu den tu grupu boyo de? Now, luku baka san na den froktu fu a yeye fu Gado èn san na den wroko fu a skin. Na ini sortuwan fu den tu grupu wi kan poti a cd fu san wi ben taki? A no de fu taki dati a no e sori den bun fasi soleki lobi, bun-ati, a dwengi di wan sma e dwengi ensrefi, noso den tra fasi di abi fu du nanga a froktu fu a yeye fu Gado. Wan sma no abi wan spesrutu wet fanowdu fu si taki den sortu poku disi no e kruderi nanga a fasi fa Gado e denki. A srefi wi kan taki fu buku, felem, telefisi programa, computer game, Web site, èn so moro fara.

A fasi fa wi e weri krosi èn e moi wisrefi musu fiti

Bijbel e gi gronprakseri tu di abi fu du nanga a fasi fa wi e weri krosi èn e moi wisrefi. Den gronprakseri disi e yepi ibri Kresten fu sabi sortu krosi a kan weri èn fa a kan moi ensrefi ala ten na wan fasi di fiti. Sosrefi ini a tori disi, wan sma di lobi Yehovah e si disi leki wan okasi, no fu du san ensrefi wani, ma fu du san o gi en hemel Tata prisiri. Leki fa wi si kaba, dan a kan taki Yehovah no gi spesrutu wet na ini wan tori, ma dati no wani taki a no e broko en ede nanga san a pipel fu en e du. Na ala presi sma abi difrenti sortu modo, èn srefi na ini a srefi kontren yu kan abi difrenti modo di e kenki ten na ten. Ma Gado e gi den moro prenspari gronprakseri di musu tiri a pipel fu en ala ten, awinsi pe den de.

Teki leki eksempre, 1 Timoteyus 2:9, 10 di e taki: „Sosrefi, mi wani taki den umasma moi densrefi nanga krosi di fiti, nanga bescheidenfasi èn nanga gosontu frustan, no nanga modo fu brei wiwiri nanga gowtu sani noso peri noso kefalek diri krosi, ma na a fasi di e fiti umasma di e taki dati den e lespeki Gado, dati wani taki, fu di den e du bun wroko.” Fu dati ede, Kresten uma, èn mansma sosrefi, musu prakseri san den sma di e libi na ini a kontren fu den e fruwakti fu den wan „di e taki dati den e lespeki Gado”. Spesrutu gi wan Kresten a fiti fu prakseri fa den krosi fu en èn a fasi fa a e moi ensrefi sa meki trawan denki fu a Bijbel boskopu di a e preiki (2 Korentesma 6:3). Wan Kresten di de wan bun eksempre no sa broko en ede tumusi nanga san ensrefi wani, noso nanga a sokari reti di a abi. Ma na presi fu dati, a sa luku bun taki a no e puru a prakseri fu sma, noso taki a no e du sani di e meki sma naki futu.​—Mateyus 18:6; Filipisma 1:10.

Te wan Kresten e si taki wan spesrutu modo di a e weri e meki taki sma e naki futu, dan a kan teki na eksempre fu na apostel Paulus. A e du disi, fu di a e broko en ede moro furu nanga a yeyefasi fu trawan, na presi taki a e du nomo san en wani. Paulus ben taki: „Tron sma di e waka na baka na eksempre fu mi, neleki fa mi e waka na baka na eksempre fu Krestes” (1 Korentesma 11:1). Paulus ben skrifi disi fu Yesus: „Krestes srefi no ben plisi ensrefi.” A rai di Paulus e gi ala Kresten de krin, namku: „Ma wi di tranga, musu tyari den swakifasi fu den wan di no tranga, èn wi no musu plisi wisrefi. Meki ibriwan fu wi plisi a sma na en sei na ini san bun fu bow en.”​—Romesma 15:1-3.

Fa wi kan kon si sani moro krin

San wi kan du fu man si sani moro krin so taki wi kan sabi fa wi kan plisi Yehovah, srefi te a no gi wan spesrutu wet na ini wan tori? Te wi e leisi en Wortu ibri dei, te wi e studeri en doronomo, èn te wi e denki dipi fu den sani di wi e leisi, dan wi sa kon si sani moro krin. Disi no e pasa gawgaw. Leki fa wan pikin e gro safrisafri, na so wi e gro safrisafri na yeye fasi tu, èn wi no e si dati wantewante. Fu dati ede wi musu abi pasensi, èn wi no musu bruya te wi no e si wantewante taki wi e go na fesi. Na a tra sei, wi no musu denki taki wi sa kon si sani krin te wi e sidon wakti wan heri pisi ten sondro fu du wan sani. Wi musu gebroiki a ten fu poti prakseri na Gado Wortu doronomo soleki fa a ben sori na fesi kaba, èn wi musu du ala san wi man fu libi akruderi a Wortu dati.​—Hebrewsma 5:14.

Wi kan taki dati den wet fu Gado de fu meki wi gi yesi na en, ma den gronprakseri de fu luku o tranga a yeyefasi fu wi de èn sosrefi efu wi e angri fu plisi En. Aladi wi e gro na yeye fasi, wi sa du moro muiti fu waka baka Yehovah nanga a Manpikin fu en. Wi sa de klariklari fu teki bosroiti di e kruderi nanga a fasi fa Gado e denki fu sani, soleki fa Bijbel e sori. Te wi e prisiri na ati fu wi hemel Tata na ini ala san wi e du, dan wi o si taki wisrefi sa abi moro prisiri tu.

[Prenki na tapu bladzijde 23]

Na ala presi sma e weri difrenti sortu krosi, ma Bijbel gronprakseri musu tiri wi te wi e teki bosroiti