Go na content

Go na table of contents

Wan kaba musu kon na orloku

Wan kaba musu kon na orloku

Wan kaba musu kon na orloku

’Wi abi twarfu yari nomo. Wi no man kenki politiek afersi, èn wi no kan tyari wan kaba kon na orloku, ma wi no wani dede! Wi e wakti a ten fu vrede. Wi sa de na libi ete te a ten dati kon?’—Wan grupu skoropikin fu a di fu feifi klas

’Wi wani go na skoro èn go luku den mati nanga den famiriman fu wi sondro fu frede taki wan sma o tyari wi gowe nanga tranga. Mi howpu taki lanti sa poti prakseri na a sani disi. Wi wani wan moro bun libi. Wi wani taki vrede musu kon.’—Alhaji, di abi 14 yari

DEN wortu disi di e naki wi ati e tyari kon na krin san na a trutru howpu fu yongusma di pina omeni yari langa kaba fu di grupu sma na ini a kondre fu den e feti nanga makandra. A wan-enkri sani di den wani na fu abi wan libi neleki ala tra pikin. Ma a no makriki fu meki den howpu fu den pikin disi kon tru. Oiti wi sa si taki orloku no de moro na grontapu?

Na ini den yari di pasa, tra kondre pruberi fu tyari wan kaba kon na wan tu fu den feti na mindri grupu sma na ini spesrutu kondre, fu di den dwengi den fu teken wan kruderi di e sori taki den sroto vrede. Wan tu kondre seni srudati go na den sortu kondre dati pe grupu sma e feti nanga makandra so taki den ben kan yepi fu meki a vrede tan. Ma wan tu kondre nomo abi a moni, noso a wani fu tan luku taki sani e waka bun na ini farawe kondre pe iniwan kruderi na mindri grupu sma di e feti nanga makandra kan de fu wan syatu pisi ten. Dati e kon fu di den sma dati abi so furu bita-ati gi makandra èn den no e frutrow makandra kwetikweti. Furu tron a e pasa taki den grupu disi e bigin feti baka nanga makandra wan tu wiki noso wan tu mun nomo baka di den ben meki wan kruderi taki den no ben o feti moro nanga makandra. Soleki fa na Internationale Instituut voor Vredesonderzoek in Stockholm e sori, dan „a muilek fu abi vrede te fetiman wani go doro nanga a feti, èn te den man du dati sosrefi”.

Na a srefi ten, den sortu feti disi di no man kon na wan kaba èn di de na so furu presi fu grontapu, e memre Kresten fu wan Bijbel profeititori. A buku Openbaring e taki fu wan prenspari ten na ini historia di wan agersi asiman ben o „puru vrede fu grontapu” (Openbaring 6:4). A profeititori disi di e sori taki orluku ben o de doronomo; na wan fu den sani di e sori taki wi e libi now na ini wan ten di Bijbel e kari „den lasti dei” (2 Timoteyus 3:1). * Ma Gado Wortu e gi wi a dyaranti taki baka den lasti dei disi, vrede sa kon.

Bijbel e fruklari na Psalm 46:9 taki fu man abi trutru vrede, dan a de fanowdu taki wan kaba e kon na orloku, èn dati no musu pasa na wán kontren nomo fu grontapu, ma na heri grontapu. Boiti dati, a srefi psalm disi e taki spesrutu fu den fetisani di ben kisi pori na ini Bijbel ten, namku a bo nanga a lansri. Den fetisani di sma e meki so bogobogo na ini a ten disi musu kisi pori tu so taki libisma kan libi na ini vrede.

Ma te fu kaba, a no kugru nanga gon e meki taki sma e tan feti nanga makandra, ma na bita-ati nanga gridifasi. Gridifasi na a moro prenspari sani di e tyari orloku kon, èn furu tron a de so taki a bita-ati di sma abi gi trawan e meki taki den e du ogri nanga tranga. Fu man tyari wan kaba kon na den takru firi disi, dan libisma musu kenki a fasi fa den e denki. Den musu leri fu libi na ini vrede nanga makandra. Fu dati ede na owruten profeiti Yesaya e taki nanga leti dati wan kaba sa kon na orloku te libisma ’no e leri orloku moro’.—Yesaya 2:4.

Ma nownowde wi e libi na ini wan grontapu di no e leri bigisma nanga pikin taki a prenspari fu abi vrede, ma a grontapu disi e leri den taki a bun te orloku de. A sari fu taki dati pikin srefi e leri fa fu kiri trawan.

Den leri fa fu kiri sma

Alhaji ben abi 14 yari di a tapu fu feti na ini a legre. A ben abi tin yari nomo di grupu fu fetiman di ben opo densrefi teige a tirimakti teki en tyari gowe nanga tranga, èn den leri en fu feti nanga wan AK-47 gon. Baka di den dwengi en fu tron wan srudati, dan a bigin furufuru sma sani èn a ben e bron den oso fu den plata. A kiri sma tu èn a meki furu sma kon de malengri. Tide na a dei a muilek gi Alhaji fu frigiti den sani di a ondrofeni di orloku ben de, èn a muilek sosrefi gi en fu fiti ensrefi na a aladei libi, now di a no e feti moro na ini a legre. Abraham na wan tra srudatiboi di ben leri tu fu kiri sma, èn a no ben wani gi a gon fu en abra. A ben taki: „Efu den taigi mi fu gowe sondro mi gon, dan mi no sabi fa mi o du, èn fa mi o nyan.”

Moro leki 300.000 pikin di de srudati, èn dati na boi nanga meisje, e teki prati ete na feti, èn den e dede sosrefi na ini den feti di de doronomo na grontapu. Wan fesiman fu wan grupu fu fetiman di opo densrefi teige a tirimakti e taki: „Den srudatiboi disi e gi yesi na den komando di den kisi; den no abi fu broko den ede taki den musu go baka na a wefi noso na osofamiri fu den; èn den no e frede.” Toku den pikin disi wani wan moro bun libi, èn den abi reti tapu sowan libi.

Na ini gudu kondre, sma no man bribi taki pikin e feti leki srudati na ini legre. Toku furu pikin na ini den gudu kondre e leri na oso fa den musu feti orloku. Fa so?

Luku na eksempre fu José, wan boi di e libi na a zuid-owstusei fu Spanyorokondre. A ben de wan tini boi di ben lobi fu feti karate nanga judo. A moro warti sani di a ben abi ben de wan langa feti-owru fu Yapan di en papa ben bai gi en leki wan Kresneti kado. Èn a ben lobi video game, spesrutu den ogri-ati wan. Tapu 1 april 2000, a sori a srefi ogri-atifasi disi fu wan fu den trangaman na ini den video game di a ben lobi. Na ini wan syatu pisi ten a kiri en papa, en mama, nanga en sisa nanga a srefi feti-owru di en papa ben gi en. A taigi skowtu: „Mi ben wani de mi wawan na grontapu; mi no ben wani mi papa nanga mi mama fu kon suku mi.”

Disi na san Dave Grossman, wan skrifiman èn sosrefi wan srudati ofsiri, ben taki fu a krakti di ogri-ati felem nanga video game abi tapu sma: „A de so fara now nanga libisma taki a no e du den noti te sma na ini video game noso felem e gi trawan skin-ati noso e pina trawan. Te sma e luku den sortu sani disi dan dati e gi den prisiri, na presi taki den e tegu gi den sani disi. Den sani disi e leri wi fu kiri sma èn fu kisi prisiri sosrefi fu dati.”

Alhaji nanga José leri fu kiri sma. A no de so taki den ben wani tron kiriman, ma a leri di den kisi meki den kisi wan kruktu denki fu sani. Te sma e kisi den sortu leri disi, dan den sa wani teki prati na orloku, awansi den na pikin noso bigisma.

Wi musu leri fu abi vrede na presi fu feti orloku

Noiti trutru vrede sa de na grontapu te sma e leri fu kiri trawan. Furu hondro yari bifo, a profeiti Yesaya ben skrifi: „Efu yu trutru ben sa poti prakseri nomo na den komando fu mi! Dan a vrede fu yu ben sa tron leki wan liba” (Yesaya 48:17, 18). Te sma e kisi soifri sabi fu Gado Wortu èn e leri fa fu lobi Gado en wet, dan den sa tegu gi ogri-ati sani èn gi orloku. Srefi na ini a ten disi, papa nanga mama kan luku efu den video game di den pikin fu den e prei no e gi den deki-ati fu du ogri. Bigisma kan leri sosrefi fu no tron sma di abi bita-ati nanga gridifasi. Yehovah Kotoigi si furu leisi kaba taki Gado Wortu abi a makti fu kenki den fasi fu sma.—Hebrewsma 4:12.

Luku na eksempre fu Hortêncio. A ben de wan yonkuman di sma meki a tron wan srudati nanga tranga. A e taki dati a leri di a ben kisi, ben de fu „kweki wan angri na ini wi fu kiri tra sma èn fu du dati sondro frede”. A ben teki prati na a feti di ben de wan heri pisi ten na mindri grupu sma na ini Afrika. A e taki: „A feti kenki mi. Te nanga a dei fu tide srefi mi e memre ala sani ete di mi du. Mi e firi sari fu den sani di sma dwengi mi fu du.”

Di wan tra srudati ben taki nanga Hortêncio fu Bijbel, dan a sani dati naki en ati. A sani di Gado pramisi na Psalm 46:9 taki a sa tyari wan kaba kon na ala sortu orloku, ben naki en ati. O moro a ben studeri Bijbel, o moro a ben lasi a firi fu feti. A no teki langa baka dati di a legre seni en nanga tu fu den mati fu en gowe, èn den gi den libi abra na Yehovah Gado. Hortêncio e fruklari: „A waarheid fu Bijbel yepi mi fu lobi mi feanti. Mi kon frustan taki di mi ben e feti na ini na orloku, dan fu taki en leti, mi ben e sondu teige Yehovah, bika Gado e taki dati wi no musu kiri tra sma. Fu man sori a lobi disi, mi ben musu kenki a fasi fa mi e denki, èn mi no ben musu si sma leki mi feanti.”

Den sani disi di pasa trutru nanga sma e sori taki a leri fu Bijbel e yepi trutru fu tyari vrede kon. A sani disi no e fruwondru wi. A profeiti Yesaya ben taki dati a leri fu Gado e tyari vrede kon. A ben taki: „Ala den manpikin fu yu sa de sma di Yehovah gi leri, èn a vrede fu den manpikin fu yu sa de pasa marki” (Yesaya 54:13). A srefi profeiti dati ben si na fesi taki wan ten ben o kon taki sma fu ala kondre ben o kon na ini bigi grupu na a tru anbegi fu Yehovah Gado fu leri den pasi fu en. San sa de a bakapisi? „Den sa musu naki den feti-owru fu den kon tron plugu èn den lansri fu den kon tron grasi-nefi. Nâsi no sa opo feti-owru fu feti nanga nâsi, sosrefi den no sa leri orloku moro.”Yesaya 2:2-4.

Soleki fa a profeititori dati e taki, Yehovah Kotoigi e du wan leriwroko na heri grontapu, èn a leriwroko dati yepi milyunmilyun sma fu no abi a bita-ati moro di e meki taki libisma e feti orloku.

Wan dyaranti taki vrede sa de na heri grontapu

Boiti taki Gado e gi sma leri, a seti sosrefi wan tirimakti, noso wan „kownukondre”, di sa man meki taki vrede sa de na heri grontapu. A moi fu si taki Bijbel e kari a Tiriman di Gado teki, namku Yesus Krestes, a „Granman fu Vrede”. Bijbel e gi wi a dyaranti sosrefi taki „na a kownu tirimakti di de pasa marki èn na vrede, wan kaba no sa kon”.—Yesaya 9:6, 7.

Sortu dyaranti wi abi taki a tiri fu Krestes sa man tyari wan kaba kon na iniwan sortu orloku? A profeiti Yesaya e taki moro fara: „A faya fu Yehovah fu den legre sa du disi” (Yesaya 9:7). Gado wani têgo vrede, èn a man tyari en kon tu. Yesus sabi taki Gado sa du san a pramisi. Fu dati ede a leri den bakaman fu en fu begi so taki a Kownukondre fu Gado kon, èn so taki a wani fu Gado sa du na grontapu (Mateyus 6:9, 10). Te Gado meki a begi dati kon tru te fu kaba, dan noiti moro orloku sa pori a grontapu disi.

[Futuwortu]

^ paragraaf 6 Fu kan ondrosuku den buweisi di e sori taki wi e libi na ini den lasti dei, luku kapitel 11 fu a buku Sabi di e tjari joe go na têgo libi, di Yehovah Kotoigi tyari kon na doro.

[Prenki na tapu bladzijde 7]

Bijbel leri e meki taki sma e libi na ini trutru vrede nanga makandra