Go na content

Go na table of contents

Meki a libi Gado tiri yu

Meki a libi Gado tiri yu

Meki a libi Gado tiri yu

„Go na a libi Gado, di meki hemel nanga grontapu nanga se nanga ala sani di de na ini den.”—TORI FU DEN APOSTEL 14:15.

1, 2. Fu san ede a fiti taki wi e si Yehovah leki „a libi Gado”?

BAKA di na apostel Paulus nanga Barnabas ben dresi wan man, dan Paulus ben gi den sma fu Listra di ben si san den du, a dyaranti disi: „Wi na libisma tu di abi den srefi swakifasi di unu abi, èn wi e meki a bun nyunsu bekènti gi unu, so taki unu sa drai un baka gi den soso sani disi èn go na a libi Gado di meki hemel nanga grontapu nanga se nanga ala sani di de na ini den.”—Tori fu den Apostel 14:15.

2 Fu tru, Yehovah a no wan gado di no de na libi, ma en na „a libi Gado”! (Yeremia 10:10; 1 Tesalonikasma 1:9, 10) Boiti taki a de na libi, Yehovah na a Sma sosrefi di e gi libi. „Ensrefi e gi ala sma libi, bro, nanga ala sani” (Tori fu den Apostel 17:25). A wani taki wi musu abi wan koloku libi now èn na ini a ten di e kon. Paulus ben taki tu dati Gado „meki unu kon sabi en fu di a du bun sani, a gi unu alen komoto fu hemel, èn a gi unu bun ten sosrefi, so taki un ati firi bun fu di un abi bogobogo nyanyan nanga prisiri”.—Tori fu den Apostel 14:17.

3. Fu san ede wi kan frutrow a tiri di Gado e gi?

3 Fu di Gado e broko en ede nanga a libi fu wi, meki wi kan frutrow a tiri di a e gi wi (Psalm 147:8; Mateyus 5:45). Son sma no wani teki a tiri fu Gado te den e leisi wan Bijbel komando di den no e frustan, noso di e gersi wan hebi gi den. Toku, sma ondrofeni kaba taki a de wan koni sani fu teki a tiri fu Yehovah. Fu eksempre: Awinsi wan Israelsma no ben e frustan a wet taki a no ben musu fasi wan dedeskin, toku a ben e kisi winimarki fu dati te a ben e gi yesi na a wet dati. A fosi winimarki ben de taki a ben o kisi wan moro krosibei banti nanga a libi Gado. A di fu tu winimarki, na taki disi ben o yepi en fu no kisi son siki.—Lefitikus 5:2; 11:24.

4, 5. (a) Sortu wet di abi fu du nanga brudu Yehovah ben gi sma bifo a ten fu den fositen Kresten? (b) Fa wi du sabi taki a wet di Gado ben gi ini a tori fu brudu, abi fu du nanga Kresten?

4 Na so a de tu nanga a wet fu Gado di abi fu du nanga brudu. A ben taigi Noa taki libisma no ben musu nyan noso dringi brudu. Bakaten, Gado ben tyari kon na krin na ini a Wet, taki sma ben mag gebroiki brudu soso na tapu na altari, fu kisi pardon fu sondu. Nanga den wet dati, Gado bigin seti sani fu gebroiki brudu na wan moro prenspari fasi, namku fu kibri sma libi nanga yepi fu a lusu-paiman fu Yesus (Hebrewsma 9:14). Iya, Gado e tiri wi fu di a wani taki a e go bun nanga wi. A Bijbel sabiman Adam Clarke di ben e libi na ini a di fu 19 yarihondro, ben taki fu Genesis 9:4: „Te now ete den Orthodox Kresten na den owstusei kondre e hori densrefi finifini na a wet disi [di Noa ben kisi] . . . Nowan sma di ben e hori ensrefi na a wet, ben e nyan brudu, fu di a [wet] ben sori go na a brudu di ben o trowe gi den sondu fu grontapu; èn den Kresten wet ben e sori taki Kresten no ben mag nyan brudu, bika ala ten den ben musu si en leki a brudu di ben trowe fu kisi pardon fu sondu.”

5 Kande a sabiman disi ben e taki fu na evangelie, noso a bun nyunsu di abi fu du nanga Yesus. A bun nyunsu disi e sori sosrefi taki Gado seni en Manpikin fu kon dede gi wi, fu trowe en brudu so taki wi ben kan kisi têgo libi (Mateyus 20:28; Yohanes 3:16; Romesma 5:8, 9). A sani di a sabiman ben taki ben abi fu du sosrefi nanga a komando di den bakaman fu Krestes ben kisi bakaten, taki den ben musu tan farawe fu brudu.

6. Sortu wet di ben abi fu du nanga brudu, Kresten ben kisi, èn fu san ede?

6 Yu sabi taki Gado ben gi den Israelsma hondrohondro wet. Di Yesus dede, dan den disipel fu en no ben abi fu hori densrefi moro na ala den wet dati (Romesma 7:4, 6; Kolosesma 2:13, 14, 17; Hebrewsma 8:6, 13). Ma baka wan pisi ten, sma bigin tweifri fu wan prenspari wet, namku a wet taki mansma ben musu besnèi. Efu mansma di no ben de Dyu, ben wani kisi wini fu a brudu fu Krestes, dan a de so taki den ben musu besnèi fu sori taki den ben e hori densrefi na a Wet ete? Na ini 49 G.T., a Kresten tiri skin ben luku a tori disi (Tori fu den Apostel, kapitel 15). Nanga yepi fu a yeye fu Gado, den apostel nanga den owruman ben kon si taki mansma no ben abi fu besnèi moro, bika a Wet ben kon na wan kaba. Toku, Kresten ben musu hori densrefi na wan tu wet ete di Gado ben poti. A tiri skin ben skrifi na ini wan brifi gi den gemeente: „A santa yeye nanga wi feni en bun fu no poti moro hebi na unu tapu, boiti den sani disi di de fanowdu: fu tan farawe fu sani di òfer leki srakti-ofrandi gi kruktugado èn fu brudu èn fu sani di ben tyokro kiri èn fu hurudu. Efu unu tan farawe fu den sani disi, dan sani sa waka bun gi unu.”—Tori fu den Apostel 15:28, 29.

7. O prenspari a de gi Kresten fu ’tan farawe fu brudu’?

7 A de krin fu si taki a ben de tumusi prenspari gi a tiri skin ’fu tan farawe fu brudu’, neleki fa a ben de tumusi prenspari fu tan farawe fu seks hurudu èn na anbegi fu kruktugado. Disi e sori taki a tan di Kresten musu tan farawe fu brudu, na wan seryusu sani. Kresten di e anbegi kruktugado èn di e du seks hurudu fu espresi, no man „kisi a kownukondre fu Gado”; „a porsi fu den sa de . . . a di fu tu dede” (1 Korentesma 6:9, 10; Openbaring 21:8; 22:15). Luku a difrenti: Wan sma di no wani hori ensrefi na a wet fu Gado di abi fu du nanga a santafasi fu brudu, kan dede fu têgo te fu kaba. Ma wan sma di e sori lespeki gi a srakti-ofrandi fu Yesus, kan kisi têgo libi.

8. San e sori taki den fosi Kresten ben e si a wet fu Gado di abi fu du nanga brudu, leki wan seryusu sani?

8 Fa den fosi Kresten ben e si a wet di Gado ben poti fu brudu, èn fa den ben e hori densrefi na a wet dati? Memre san Clarke ben taki: „Den Kresten wet ben e sori taki Kresten no ben mag nyan brudu, bika ala ten den ben musu si en leki a brudu di ben trowe fu kisi pardon fu sondu.” A historia e sori taki den fosi Kresten ben e si disi leki wan seryusu tori. Tertullianus ben skrifi: „Luku den sma na wan wega na ini na arena (wan preigron); nanga gridi lostu den e teki a brudu fu den ogriman . . . fu gebroiki en fu dresi a stoipi fu den.” Den heiden ben e nyan noso dringi brudu, ma Tertullianus ben taki dati Kresten ’no ben abi a brudu fu meti srefi na ini a nyanyan fu den . . . Te Kresten ben e kisi krutu, dan sma ben e gi den brudu-worst fu nyan. Ma den sabi heri bun taki Kresten e si disi leki wan sani di de teige wet.’ Iya, Kresten no ben e nyan, noso dringi brudu, awinsi sma ben wani kiri den fu dati srefi. Den wet fu Gado ben de tumusi prenspari gi den.

9. Efu Kresten ben wani tan farawe fu brudu, dan sortu tra sani den no ben musu du, boiti taki den no ben mag nyan brudu?

9 Kande son sma e denki taki a tiri skin ben e sori nomo taki Kresten no ben mag nyan, noso dringi a brudu srefi, noso taki den no ben mag nyan wan meti te a brudu fu en no lon komoto na ini en skin, noso taki den no ben mag nyan nyanyan di ben moksi nanga brudu. A tru taki dati ben de a moro prenspari sani di ben kon na krin na ini a komando di Gado ben gi Noa. Den apostel ben taigi Kresten sosrefi taki den ben musu ’tan farawe fu sani di tyokro kiri’, dati wani taki meti di abi brudu na ini ete (Genesis 9:3, 4; Tori fu den Apostel 21:25). Ma den fosi Kresten ben sabi taki a komando disi ben wani taki moro. Son leisi sma ben e gebroiki brudu gi wan siki di den ben abi. Tertullianus ben taki dati son heiden ben e pruberi fu dresi stoipi fu di den ben nyan noso dringi brudu. Kande den ben e gebroiki brudu fu dresi tra siki tu, noso fu kon moro gosontu, soleki fa den ben e denki. Fu dati ede, a tan di Kresten ben musu tan farawe fu brudu, ben wani taki tu dati den no ben e gebroiki en „fu dresi siki” sosrefi. Den ben tan hori densrefi na a komando dati, srefi efu den ben kan lasi den libi.

Brudu leki dresi

10. San na wan tu fasi fa datra e gebroiki brudu fu dresi sma, èn sortu aksi e opo kon fu dati ede?

10 A de wan aladei sani now fu gebroiki brudu fu dresi sma. Fositen, datra ben e teki a brudu fu wan sma, den ben e kibri en, èn bakaten den ben e gi en na wan sikisma, kande wan sma di ben kisi mankeri na ini orloku. Bakaten, ondrosukuman ben kon si taki brudu kan prati na ini wan tu prenspari sani. Sobun, datra ben kan teki den difrenti sani na ini a brudu, èn gi dati na difrenti sikisma. Fu eksempre, den kan gi plasma na a wan sikisma, èn den kan gi den redi brudu-cel fu a srefi brudu na wan tra sikisma. Ondrosukuman kon si now taki wan fu den prenspari sani di de na ini brudu, soleki plasma, kan prati na ini furu difrenti pikinpikin pisi, so taki moro sikisma kan gebroiki dati. Ondrosukuman e pruberi fu feni moro fu den pikinpikin pisi disi na ini brudu, èn den kon si taki den kan gebroiki dati na tra fasi tu. Fa wan Kresten musu si disi? Wan Kresten abi a fasti bosroiti fu no teki brudu. Ma kon meki wi taki dati a datra e taigi en taki a no abi fu teki brudu; a kan teki soso wan fu den prenspari sani di de na ini brudu, kande den redi brudu-cel. Noso kande a datra e taki dati a kan dresi a siki Kresten nanga wan fu den pikinpikin pisi di teki puru fu wan fu den prenspari sani di de na ini brudu. Sortu bosroiti wan futuboi fu Gado musu teki te so wan sani miti en, te a e hori na prakseri taki brudu na wan santa sani èn taki te fu kaba, na a brudu fu Krestes wawan kan gi libi?

11. Sortu krin bosroiti Kotoigi teki langa ten kaba fu datratori di abi fu du nanga brudu?

11 Someni yari kaba, Yehovah Kotoigi sori krin fa den e si a tori disi. Fu eksempre, den ben tyari wan artikel kon na doro na ini a tijdschrift The Journal of the American Medical Association (fu 27 november, 1981; a srefi artikel skrifi baka na ini a brochure Hoe kan bloed uw leven redden? [Fa brudu kan kibri yu libi?], bladzijde 27-29). * Na artikel dati ben taki fu wan tu vers fu den Bijbel buku Genesis, Lefitikus, nanga Tori fu den Apostel. Na artikel ben taki: „Aladi den vers disi no e taki fu datratori, toku Kotoigi e si den leki tekst di e sori taki den no musu teki brudu, noso redi brudu-cel, noso plasma, sosrefi den weti brudu-cel nanga brudu-plaat.” A buku Emergency Care (Fa fu yepi wan sikisma wantewante) fu a yari 2001, abi wan pisi na ini di nen „Den sani di de na ini brudu”. Drape skrifi: „Brudu abi difrenti sani na ini: plasma, redi nanga weti brudu-cel, èn brudu-plaat.” Sobun, fu di datra e si brudu na a fasi disi, meki Kotoigi no e teki brudu, noso iniwan fu den fo prenspari sani di de na ini brudu.

12. (a) San wi kon frustan fu den pikinpikin pisi di datra e teki puru fu den moro prenspari sani di de na ini brudu? (b) Pe wi kan7 leisi moro fu a tori disi?

12 Na artikel di ben skrifi na ini a buku Emergency Care e taki moro fara: „A bribi fu Kotoigi no e taki dati den no mag teki [den pikinpikin pisi di teki puru fu wan fu den prenspari sani na ini brudu] soleki albumine, immunoglobuline (sani di e yepi wan sma fu feti teige siki), nanga tra sani di e yepi sma di abi a siki taki a brudu no e tapu fu lon te den kisi mankeri; ibri Kotoigi musu bosroiti gi ensrefi efu a kan teki den sani disi.” Sensi 1981, datra gebroiki furu pikinpikin pisi (di den teki fu den fo prenspari sani di de na ini brudu) gi sikisma. Fu dati ede, A Waktitoren fu 15 yuni 2000, ben gi bun rai fu a tori disi na ini na artikel „Aksi fu leisiman”. Fu yepi milyunmilyun sma di e leisi a tijdschrift disi now, meki wi poti na artikel disi baka na ini A Waktittoren disi tu, na tapu bladzijde 29-31. A e fruteri finifini fa sani de èn a e yepi wi frustan son sani di abi fu du nanga brudu, ma yu sa si sosrefi taki a e agri nanga furu prenspari sani di ben skrifi na ini na artikel fu 1981.

San a konsensi fu yu abi fu du nanga a tori disi

13, 14. (a) San na a konsensi, èn san a abi fu du nanga a tori fu brudu? (b) Sortu wet Gado ben gi den Israelsma te den ben o nyan meti? Sortu aksi ben opo kon kande?

13 Wi sa abi fu arki wi konsensi te wi e teki wan bosroiti ini a tori disi. Fu san ede? Kresten e frustan taki den musu meki Gado tiri den, ma na ini son situwâsi den abi fu teki den eigi bosroiti èn den abi fu du disi akruderi a konsensi fu den. Ibri libisma abi wan konsensi, èn a e yepi wi fu luku wan tori finifini, fosi wi e teki wan bosroiti. Furu tron wi konsensi e yepi wi na ini situwâsi di abi fu du nanga a fasi fa wi musu tyari wisrefi (Romesma 2:14, 15). Ma soleki fa yu sabi, dan a konsensi fu ibri sma kan de tra fasi. * Bijbel e taki dati son sma abi wan ’swaki konsensi’, èn disi e sori taki tra sma kan abi wan konsensi di tranga (1 Korentesma 8:12). A wan Kresten kan lepi moro a trawan. Fu dati ede, wan difrenti kan de na ini a fasi fa den e frustan san Gado e aksi fu den. A fasi fa Gado e si wan tori, kan abi moro krakti tapu a wan Kresten leki a trawan, èn disi de krin fu si na ini a fasi fa den e teki bosroiti. Wan eksempre fu disi wi e si na ini a fasi fa den Dyu ben e prakseri fu a nyan fu meti.

14 Bijbel e sori krin taki wan sma di e gi yesi na Gado, no ben musu nyan meti di abi brudu na ini. Disi ben de so wan prenspari wet taki srefi efu den Israel srudati ben nyan meti di ben abi brudu na ini, soso fu man tan na libi, toku den ben du wan bigi ogri, noso wan seryusu sondu (Deuteronomium 12:15, 16; 1 Samuel 14:31-35). Ma toku sma ben kan abi wan tu aksi. Te wan Israelsma ben kiri wan skapu, dan o langa a ben kan wakti fosi a meki a brudu lon komoto na ini a skin fu a skapu? A ben musu koti a neki fu a skapu fu meki a brudu lon komoto na ini a skin? A ben musu anga a skapu na en bakafutu so taki a brudu ben kan komoto na ini a skin? O langa a skapu ben sa musu anga so? Fa a ben o du efu a ben srakti wan bigi kaw? Srefi efu wan sma meki a brudu lon komoto na ini a skin, toku wan pikinso brudu ben kan de na ini a meti ete. Wan sma ben sa mag nyan so wan meti? Suma ben o teki wan bosroiti ini a tori disi?

15. San son Dyu ben du te den ben o nyan meti, ma sortu wet Gado ben gi den?

15 Kon meki wi taki dati wan Dyu di ben e hori ensrefi soifri na a wet, ben kon na ini so wan situwâsi. Kande a ben e denki taki a moro bun fu no bai meti na den wowoyo pe sma e seri meti, neleki fa wan tra Dyu ben kan bosroiti fu no nyan meti efu a no ben sabi seiker efu sma ben òfer a meti gi wan kruktugado. Kande tra Dyu ben o nyan a meti baka te den ben meki a brudu lon na a fasi fa son wet ben e taki (Mateyus 23:23, 24). * San yu e denki fu den difrenti fasi fa den Dyu ben e si a tori disi? Boiti dati, Gado no ben taki dati den Dyu ben musu du ala den sani disi. Sobun, yu denki taki den Dyu ben musu seni den someni aksi disi gi den rabi, so taki den ben kan kisi piki tapu ala den aksi disi? Den sani disi ben kon tron wan gwenti na ini a Dyu bribi, ma a de wan prisiri sani fu sabi taki Yehovah no ben taki dati den tru anbegiman fu en ben musu teki bosroiti fu brudu afersi na a fasi dati. Gado ben gi prenspari wet di ben sori fa wan sma ben musu srakti krin meti èn fa a ben musu meki a brudu lon komoto na ini a meti, ma a no ben gi moro fini wet fu a tori disi.—Yohanes 8:32.

16. Fu san ede a no ala Kresten e teki wan spoiti di abi wan pikinpikin pisi fu wan fu den prenspari sani di de na ini brudu?

16 Soleki fa paragraaf 11 nanga 12 sori, dan Yehovah Kotoigi no e teki brudu, èn den no e teki den fo prenspari sani di de na ini brudu, namku plasma, redi brudu-cel, weti brudu-cel, nanga brudu-plaat. Ma fa a de nanga den pikinpikin pisi di teki puru fu wan fu den prenspari sani di de na ini brudu, soleki serum di abi sani na ini di e yepi wan sma fu feti teige siki, noso teige a vergif te sneki beti den? (Luku bladzijde 30 fu a tijdschrift disi, paragraaf 4.) Son sma feni taki te yu e luku en bun, dan den sortu pikinpikin pisi dati, a no brudu moro èn fu dati ede den no abi noti fu du nanga a komando fu ’tan farawe fu brudu’ (Tori fu den Apostel 15:29; 21:25; bladzijde 31, paragraaf 1). Na ini a tori disi den abi den eigi frantwortu fu a bosroiti di den teki. A konsensi fu tra Kresten kan tapu den fu no teki iniwan sani di e komoto fu brudu (a brudu fu meti noso a di fu libisma); den no e teki nowan pikinpikin pisi srefi di e kon fu wan fu den prenspari sani di de na ini brudu. * Ma trawan di siki, noso di sneki beti den, no abi trobi fu teki spoiti di abi plasma proteine na ini fu man feti teige a siki, noso teige a vergif fu a sneki, ma toku a kan dati den e weigri fu teki tra pikinpikin pisi fu wan fu den prenspari sani na ini brudu. Boiti dati, son pikinpikin pisi di datra e teki puru fu wan fu den fo prenspari sani na ini brudu, abi so furu krakti taki den kan hori wan sma na libi neleki den fo prenspari sani di de na ini brudu. Fu dati ede, furu Kresten e weigri fu teki den sortu pikinpikin pisi dati.

17. (a) Fa a konsensi fu wi kan yepi wi te wi musu teki wan bosroiti efu wi o teki pikinpikin pisi fu wan fu den prenspari sani na ini brudu? (b) Fu san ede a bosroiti di wi e teki ini a tori disi, na wan seryusu sani?

17 Te yu musu teki bosroiti na ini so wan tori, dan a kan de wan yepi fu luku san Bijbel e taki fu a konsensi. A fosi sani di yu musu du, na fu kon frustan san Gado Wortu e taki èn fu du muiti fu meki yu konsensi wroko soleki fa Bijbel e taki. Dati sa yepi yu fu teki wan bosroiti di Gado feni bun, na presi taki yu e aksi wan tra sma fu teki wan bosroiti gi yu (Psalm 25:4, 5). Ini a tori fu a teki di wan sma kan teki pikinpikin pisi fu wan fu den prenspari sani na ini brudu, dan son sma e denki: ’A sani disi abi fu du nanga a konsensi, sobun a no prenspari efu wan sma e teki en, noso efu a no e teki en.’ Ma so wan denki fowtu. A no fu di wan sani abi fu du nanga a konsensi, meki a no de prenspari. A bosroiti di wi e teki ini den tori disi, kan abi seryusu bakapisi. Wan fu den bakapisi, na taki a kan abi krakti tapu a konsensi fu trawan di e prakseri tra fasi fu a tori leki fa wi e prakseri fu en. Wi kan si dati na ini a rai di Paulus ben gi fu meti di kande ben gi leki ofrandi na kruktugado èn di ben seri bakaten na wowoyo. Wan Kresten musu luku bun taki a no ’e gi a swaki konsensi fu trawan mankeri’. Efu a e meki trawan fadon, dan a ben sa kan ’pori en brada gi suma Krestes dede’ èn na so fasi a ben o sondu teige Krestes. Fu dati ede, awinsi wi kan bosroiti gi wisrefi efu wi o teki pikinpikin pisi fu wan fu den prenspari sani na ini brudu, toku wi musu hori na prakseri taki den sortu bosroiti disi na seryusu bosroiti.—1 Korentesma 8:8, 11-13; 10:25-31.

18. Te wan Kresten musu teki bosroiti di abi fu du nanga brudu, dan sortu sani a no musu du efu a wani taki en konsensi tan wroko bun?

18 Wan tra sani di wi musu hori na prakseri e sori o seryusu a de fu teki bosroiti di abi fu du nanga brudu. A sani disi, na sortu krakti a bosroiti fu yu sa abi tapu yusrefi. Efu yu konsensi di e wroko nanga Bijbel gronprakseri, o trobi yu te yu o teki wan pikinpikin pisi fu wan fu den prenspari sani na ini brudu nomo, dan yu musu arki yu konsensi. Yu no musu tapu yu yesi gi yu konsensi tu, soso fu di wan tra sma e taigi yu kande: „A no fowtu fu teki wan pikinpikin pisi fu wan fu den prenspari sani na ini brudu, bika furu sma du dati kaba.” Memre taki milyunmilyun sma na ini a ten disi no e arki a konsensi fu den, èn te fu kaba a no e wroko moro. Disi e meki taki den man taki wan lo lei, noso du tra ogri sondro taki a e hati den srefi. A no de fu taki dati Kresten no wani tyari densrefi na so wan fasi.—2 Samuel 24:10; 1 Timoteyus 4:1, 2.

19. San na a moro prenspari sani di wi musu hori na prakseri te wi musu teki bosroiti di abi fu du nanga brudu?

19 Na artikel „Aksi fu leisiman”, di de na tapu bladzijde 29-31, e taki krosibei na a kaba: „A de so taki na afersi disi no de prenspari, fu di sma e denki tra fasi, èn fu di den e teki difrenti bosroiti akruderi a konsensi fu den? Nôno. A de wan seryusu sani.” A seryusu srefisrefi, spesrutu fu di a abi fu du nanga a banti di yu abi nanga „a libi Gado”. Na soso a banti dati kan meki taki yu kisi têgo libi, nanga yepi fu a krakti di a brudu fu Yesus abi fu kibri sma libi. Yu musu kon kisi wan seryusu denki fu brudu, fu di Gado e gebroiki dati fu gi sma libi. A fiti srefisrefi taki Paulus ben skrifi: „Unu no ben abi howpu èn unu ben de sondro Gado na grontapu. Ma a brudu fu Krestes meki unu di ben de farawe fosi, kon de krosibei, èn unu de wán nanga Krestes Yesus now.”—Efeisesma 2:12, 13.

[Futuwortu]

^ paragraaf 11 Yehovah Kotoigi tyari en kon na doro.

^ paragraaf 13 Wan leisi, Paulus ben go na a tempel nanga fo tra Kresten fu krin densrefi soleki fa a Wet ben taki. Aladi den no ben abi fu hori densrefi na a Wet moro, toku Paulus ben teki a rai di den owruman na ini Yerusalem ben gi en (Tori fu den Apostel 21:23-25). Toku, son Kresten ben e feni kande taki den no ben o go na ini a tempel, noso taki den no ben o du so wan sani. Na a ten dati, ibriwan fu den ben du sani akruderi den eigi konsensi, èn na so a de tu na ini a ten disi.

^ paragraaf 15 A buku Encyclopaedia Judaica e taki fu „finifini èn muilek wet” di ben e sori o ten den Dyu ben mag nyan wan meti. Den wet disi e sori omeni miniti a meti musu de na ini watra, fa den musu poti a meti na tapu wan planga so taki a watra kan leki fu a meti; den wet ben sori sosrefi o grofu a sowtu musu de di den musu poti gi a meti, èn omeni leisi den musu wasi en na ini kowru watra.

^ paragraaf 16 Furu tron a moro prenspari sani di de na ini wan spoiti, na wan sani di no teki puru fu brudu. Ma son leisi wan pikinpikin pisi fu wan fu den prenspari sani na ini brudu, soleki albumine, kan de na ini a spoiti tu.—Luku na artikel „Vragen van lezers” di de na ini De Wachttoren fu 1 oktober 1994.

Yu kan memre disi ete?

• Sortu wet di abi fu du nanga brudu Gado ben gi Noa, den Israelsma, nanga Kresten?

• San Yehovah Kotoigi e weigri krinkrin ini a tori fu brudu?

• San a wani taki dati wan Kresten musu teki en eigi bosroiti akruderi a konsensi fu en, te a musu teki wan pikinpikin pisi di teki puru fu wan fu den prenspari sani di de na ini brudu? Ma san disi no wani taki?

• Te wi e teki bosroiti, dan fu san ede a banti di wi abi nanga Gado, musu de a moro prenspari sani di wi musu hori na prakseri?

[Aksi fu a tori disi]

[Schema na tapu bladzijde 22 di e tyari sani kon na krin]

(Efu yu wani si pe den sani disi skrifi, luku a tijdschrift)

FA KRESTEN MUSU SI BRUDU

BRUDU NANGA ALA SANI NA INI

KRESTEN NO E TEKI

Redi brudu-cel

Weti brudu-cel

Brudu-plaat

Plasma

KRESTEN MUSU BOSROITI EFU DEN O TEKI

Pisi fu redi brudu-cel

Pisi fu weti-brudu-cel

Pisi fu brudu-plaat

Pisi fu plasma

[Prenki na tapu bladzijde 20]

A tiri skin ben bosroiti taki Kresten musu ’tan farawe fu brudu’

[Prenki na tapu bladzijde 23]

No tapu yu yesi gi a konsensi fu yu te yu musu bosroiti efu yu o teki wan pikinpikin pisi fu wan fu den prenspari sani na ini brudu