Go na content

Go na table of contents

Kisi wini fu di yu e suku gudu na yeye fasi

Kisi wini fu di yu e suku gudu na yeye fasi

Kisi wini fu di yu e suku gudu na yeye fasi

„Wan sma di lobi solfru nomo, no sa de tevrede nanga solfru, èn a sma di lobi gudu no sa de tevrede nanga a moni di a e meki.”—Preikiman 5:10.

TE WAN sma e wroko tumusi furu èn tumusi langa, dan a kan kisi bun furu broko-ede, èn dati kan meki taki a kon siki; son tron a kan dede srefi. Na ini furu kondre, osofamiri e prati fu di den trowpatna e broko trow. Furu tron, na a feti di sma e feti baka gudu e meki taki den sari sani disi e pasa. Wan sma di e feti baka gudu, no e prisiri nanga san a abi kaba, ma na presi fu dati, a wani moro gudu ala ten, awinsi dati e meki taki sani no e go bun nanga en. Wan buku di e sori fa sma kan yepi densrefi, e taki: „Na ini a heri kondre, a de fu si taki sma e streilibi nanga den birtisma fu den, ma den no e si taki den birtisma e wroko so tranga taki den kan fadon dede iniwan momenti aladi den de so yongu ete.”

Te wan sma e feti baka gudu, dan noiti sani e sari en, èn disi kan meki taki a no abi prisiri na ini a libi moro. Wi leki sondu libisma kan abi a firi fu feti na baka gudu, èn nofo tron wan sani de di abi furu krakti na wi tapu, namku reclame! Te yu e sidon luku telefisi, dan ala yuru den e sori ala sortu reclame di e gi yu deki-ati fu bai sani di yu no abi fanowdu kande, èn kande yu no man pai gi den sani dati srefi. Ala den sani disi kan tyari bun furu takru bakapisi kon.

Efu wi no e du nowan muiti fu dwengi wisrefi, dan sondro fu sabi, a gosontu fu wi kan go na baka èn wi kan kon kisi takru gwenti. Fu eksempre, a koni Kownu Salomo ben taki: „Wan korostu ati na a libi fu den pisi fu a skin” (Odo 14:30). Na presi fu dati, tumusi furu wroko, broko-ede, nanga tra problema di e kon fu di wi e feti baka gudu, kan pori a gosontu fu wi èn wi no o de koloku. A banti di wi abi nanga tra sma e pori tu te gudu na a moro prenspari sani na ini wi libi. Èn te na osofamiri banti fu wan sma èn a banti di wan sma abi nanga tra sma e go na baka, dan nofo tron a heri libi fu en e go na baka tu.

Fu san ede gudu na yeye fasi moro bun

„No meki a seti fu sani disi abi krakti na un tapu moro”, na a rai di na apostel Paulus ben gi hondrohondro yari pasa (Romesma 12:2). Grontapusma lobi en te trawan abi den srefi markitiki leki den (Yohanes 15:19). Den wani hari yu nanga sani di yu man si, firi, tesi, smeri, èn yere, iya, den e pruberi fu meki yu kisi a denki taki gudu na a moro prenspari sani na ini a libi. Den e sori taki „a lostu fu den ai” de tumusi prenspari, èn na so wan fasi den wani meki yu nanga trawan bigin feti baka gudu tu.—1 Yohanes 2:15-17.

Ma son sani warti moro moni, biginen, nanga gudu. Hondrohondro yari pasa, Kownu Salomo ben tyari ala sortu gudu kon na wán di ben de fu feni na ini a grontapu fu a ten dati. A ben bow oso, a ben abi bromki dyari, froktu-dyari, futuboi, nanga meti. Mansma nanga umasma ben abi a wroko fu singi spesrutu gi en, èn a ben abi furu gowtu nanga solfru. Salomo ben abi moro gudu leki iniwan tra sma di ben libi fosi en. Iya, a no spotu gudu Salomo ben gudu. Yu kan taki dati Salomo ben abi ala san wan sma ben sa wani. Ma toku, di a luku den sani di a du, dan a taki: „Ala sani ben de fu soso èn wan strei fu kisi a winti.”—Preikiman 2:1-11.

Fu di Yehovah ben gi Salomo bun furu koni, meki a ben sabi taki wan sma de koloku trutru te a e suku fu kisi gudu na yeye fasi. A ben skrifi: „A bosroiti fu a tori, now di sma yere ala sani, de: Frede a tru Gado èn hori den komando fu en. Bika disi na a heri plekti fu libisma.”—Preikiman 12:13.

Den gudu di de fu feni na ini Gado Wortu, Bijbel, warti moro leki gowtu noso solfru (Odo 16:16). Neleki diriston, na so den dipi tru tori fu Bijbel de fu feni te yu o go suku den. Yu o du muiti fu suku den? (Odo 2:1-6) Wi Mekiman, a Sma di sabi san warti trutru, e gi yu deki-ati fu du disi, èn a o yepi yu. Fa a o du dati?

Yehovah e gebroiki Bijbel, en yeye, nanga en organisâsi fu meki wi kon sabi tumusi warti tru tori di de leki diriston (Psalm 1:1-3; Yesaya 48:17, 18; Mateyus 24:45-47; 1 Korentesma 2:10). Te yu e ondrosuku den tumusi warti ’diriston’ disi, dan yu o abi na okasi fu kisi a koni fu man teki den moro bun bosroiti di sa gi yu den moro bun bakapisi na ini yu libi. Disi no o de wan muilek sani, bika Yehovah, wi Mekiman, sabi san wi abi fanowdu fu man de koloku trutru.

Bijbel e gi sma deki-ati fu hori densrefi na den moro hei markitiki

A rai di de na ini Bijbel, e yepi trutru èn a de a moro bun rai di de. Nowan tra buku abi so bun markitiki di e sori fa wan sma kan libi na wan fasi di fiti. Ala ten a rai fu Bijbel e tyari wini kon. Bun langa kaba sma e gebroiki den rai disi èn te now ete den e wroko trutru. Wan tu eksempre fu a bun rai di de fu feni na ini Bijbel, na taki wan sma musu wroko tranga, a musu de eerlijk, a musu gebroiki moni na wan koni fasi, èn a no musu lesi.—Odo 6:6-8; 20:23; 31:16.

Fu dati ede Yesus ben taki: „No kibri yu gudu moro na grontapu, pe woron nanga frustu kan pori en èn pe fufuruman kan kon fufuru en. Ma kibri yu gudu na ini hemel pe woron nanga frustu no man pori en èn pe fufuruman no man go fufuru en.”—Mateyus 6:19, 20.

Disi na tumusi bun rai na ini a ten disi, neleki fa a ben de sowan 2000 yari pasa. Na presi taki wi e suku fu kisi gudu nomonomo, wi kan kisi wini now te wi e suku fu kisi wan moro bun libi. Wi man kisi a bun libi disi te wi e suku gudu na yeye fasi di sa meki taki wi de koloku trutru èn taki wi abi furu prisiri. Fa wi kan feni gudu na yeye fasi? Te wi e leisi Gado Wortu, Bijbel, èn te wi e du san a e leri wi.

Gudu na yeye fasi e tyari wini kon

Wi musu gebroiki den gudu na yeye fasi na a yoisti fasi, bika dati kan tyari wini kon gi wi na skin fasi èn na yeye fasi, èn dati o meki wi firi moro bun. Neleki fa na ozonlaag, wan sortu gas lontu grontapu, e kibri wi fu a leti fu a son di kan du wi ogri, na so den bun gronprakseri di e sori wi fa fu libi na wan fasi di fiti, kan kibri wi fu di den e sori wi sortu takru bakapisi wan sma e kisi te a e feti baka gudu. A Kresten apostel Paulus ben skrifi: „Den sma di abi a fasti bosroiti fu kon gudu, e kon ini wan tesi èn wan trapu èn furu don èn takru lostu, di e meki sma fadon go na ini pori. Bika a lobi gi moni na wan rutu fu ala sortu takru sani, èn fu di sonwan e feti na baka a lobi disi, meki den gowe libi a bribi èn den sutu densrefi na den heri skin nanga furu pen.”—1 Timoteyus 6:9, 10.

Te sma lobi gudu, dan den o wani moro gudu, wan hei posisi, nanga makti. Furu tron, den e gebroiki triki fu bedrigi trawan so taki den kan doro den marki disi. Te wan sma e feti baka gudu, dan a e lasi ten nanga krakti, èn a no o man du son sani moro. A feti di wan sma e feti baka gudu kan meki srefi taki a no e sribi bun na neti (Preikiman 5:12). A no de fu taki dati a feti di wan sma e feti baka gudu, o meki a sma go na baka na yeye fasi. Yesus Krestes, a moro bigi man di libi wanten, ben sori krin taki wan moro bun fasi fu libi de: „Koloku fu den sma di sabi taki den abi Gado fanowdu, bika den sa kisi a kownukondre fu hemel” (Mateyus 5:3). A ben sabi taki gudu na yeye fasi e tyari wini kon fu ala ten, èn den warti moro leki iniwan tra gudu di kan lasi gowe.—Lukas 12:13-31.

A e tyari wini kon trutru?

„Mi papa nanga mama du furu muiti fu sori mi taki gronprakseri na yeye fasi no e tyari wini kon”, na so Greg e memre. „Ma mi e firi korostu srefisrefi fu di mi hori misrefi na den gronprakseri na yeye fasi, di e meki taki mi no abi den broko-ede moro di tra sma abi fu di den e feti baka gudu.”

Gudu na yeye fasi sa yepi wi tu fu kisi wan moro bun banti nanga tra sma. Den trutru mati fu yu abi wan bun banti nanga yu fu di den lobi a fasi fa yu de. Den no de yu mati fu di yu abi furu gudu. Bijbel e gi wi a rai disi: „Tron mati fu den koniwan èn yu sa kon koni” (Odo 13:20, Today’s English Version). Boiti dati, a no gudu e meki sma abi wan koloku osofamiri, ma na koni nanga lobi e meki dati du kon.—Efeisesma 5:22–6:4.

Wi no e gebore nanga a koni fu sabi san warti trutru. Wi musu leri dati fu wi speri, noso fu wan sma di abi moro koni leki wi. Fu dati ede, a leri fu Bijbel kan kenki a heri fasi fa wi e si gudu. „Mi ben kisi yepi fu si san warti trutru, èn mi leri fu de tevrede nanga den moro prenspari sani di de fanowdu na ini a libi”, na so Don e taki di ben e wroko na wan bangi fosi.

Suku fu kisi gudu na yeye fasi di e tan fu ala ten

Gudu na yeye fasi e meki wi kisi wini fu wan langa ten. A no e meki wi firi prisiri fu wan syatu pisi ten nomo. Paulus ben skrifi: „Den sani di wi kan si [nanga wi ai], de fu wan pisi ten, ma den sani [na yeye fasi] di wi no kan si, de fu têgo” (2 Korentesma 4:18). A tru taki den gudu fu grontapu kan meki wi de koloku fu wan syatu pisi ten, ma wan gridi sma no o kisi wini fu ala ten. Gudu na yeye fasi e tan fu têgo.—Odo 11:4; 1 Korentesma 6:9, 10.

Bijbel e krutu a feti di furu sma e feti baka gudu na ini a ten disi. A e leri wi fu hori wi ai krin na yeye fasi so taki wi man dwengi a firi fu wani moro nanga moro sani ala ten. A e poti prakseri na moro prenspari sani, namku gudu na yeye fasi (Filipisma 1:10). A e tyari kon na krin san na gridifasi trutru, namku taki a de wan fasi fa sma e anbegi densrefi. Te wi e du san wi e leri fu Gado Wortu, dan wi o kon koloku trutru. Na presi taki wi e tan prakseri nomo fa wi kan kisi sani, wi o prakseri fa wi kan gi sma sani. Iya, Gado Wortu o abi so furu krakti na wi tapu taki a o kenki a denki fu wi, so taki wi no o denki wisrefi nomo, ma wi o suku fu kisi gudu na yeye fasi.

A tru taki moni kan kibri wi (Preikiman 7:12). Ma Bijbel e taki krin: „Fosi yu pingi yu ai, yu moni kan lasi gowe; a de neleki a kisi frei èn a frei gowe leki wan aka” (Odo 23:5, TEV). Sma kisi furu takru bakapisi fu di den feti baka gudu: den kon siki, den lasi famiriman fu den, èn a konsensi fu den kon dede srefi. Na a tra sei, te wi tranga na yeye fasi, dan wi o abi den moro prenspari sani di wi abi fanowdu, namku lobi, wan marki na ini a libi, èn na anbegi di wi e anbegi a lobi-ati Gado, Yehovah. Te wi tranga na yeye fasi, dan wi o sabi sosrefi fa wi kan kisi têgo libi leki volmaakti libisma na ini wan paradijs grontapu. Disi na a howpu di Gado e gi wi.

Heri esi, a dren fu libisma, namku fu libi pe den kan abi ala sani di den wani, sa kon tru dorodoro na ini a nyun grontapu fu Gado (Psalm 145:16). Na a ten dati, heri grontapu sa „furu trutru nanga a sabi fu Yehovah” (Yesaya 11:9). Gudu na yeye fasi o lai srefisrefi. Nowan sma o feti moro baka gudu èn wi no sa ondrofeni den takru bakapisi fu dati (2 Petrus 3:13). Dan wi sa de gosontu dorodoro, wi sa du wroko di e gi prisiri, wi sa abi prisiri na wan fasi di no e pori a gosontu fu wi, wi sa abi wan koloku osofamiri banti, èn wi sa abi wan bun banti nanga Gado. Iya, na den sani disi o meki wi abi wan trutru bun libi èn disi sa tyari trutru koloku kon gi libisma fu têgo.

[Faki/​Prenki na tapu bladzijde 6]

Gebroiki yu moni na wan koni fasi!

Luku san yu abi fanowdu trutru. Yesus ben leri wi fu begi: „Gi wi tide a brede di wi abi fanowdu gi a dei disi” (Lukas 11:3). No bigin si den sani di yu wani, leki sani di yu abi fanowdu. Memre taki a no den sani di yu abi, e gi yu libi.—Lukas 12:16-21.

Prakseri fosi fa yu o gebroiki yu moni. No bai sani sondro fu denki fosi. Bijbel e taki: „Den plan fu a sma di de fayafaya seiker sa abi winimarki, ma ibri sma di e handri tumusi esi-esi seiker sa pina” (Odo 21:5). Yesus ben gi den arkiman fu en a rai fu teri den kostu, fosi den ben o du wan sani nanga a moni fu den.—Lukas 14:28-30.

No meki paiman fu soso. Efu yu man, dan pruberi fu kibri yu moni teleki yu abi nofo fu bai wan sani, na presi taki yu e teki a sani èn pai fu en bakaten. Wan odo e taki so: „A sma di e leni, na a futuboi fu a man di leni en” (Odo 22:7). Te yu e leri fu dwengi yusrefi èn fu no borgu sani aladi yu no man pai fu dati, dan yu sa man kibri moni fu bai moro sani bakaten.

No frumorsu sani. Te yu e sorgu bun gi den sani di yu abi kaba, dan yu kan hori den moro langa, èn na so fasi yu no o frumorsu sani. Yesus ben sori taki disi na wan bun sani trutru, fu di a ben e kibri den sani di ben tan abra.—Yohanes 6:10-13.

Poti den moro prenspari sani na a fosi presi. Wan koni sma o ’bai ten’ fu du den moro prenspari sani na ini en libi.—Efeisesma 5:15, 16.

[Faki/​Prenki na tapu bladzijde 7]

Ondrofeni na a moro bun leriman, noso wan tra fasi de?

Wi kan leri prenspari sani fu den bun sani nanga den takru sani di wi ondrofeni. Ma a de so trutru taki ondrofeni na a moro bun leriman, soleki fa furu sma e taki? Nôno, wan moro bun sani de di kan gi wi leri. A psalm skrifiman ben taki fu a sani dati di a begi: „Yu wortu na wan lampu gi mi futu, èn wan leti na tapu mi pasi.”—Psalm 119:105.

Fu san ede a moro bun fu teki leri fu Gado, na presi fu leri fu den sani di wi ondrofeni? We, te wi e suku fu leri soso fu den sani di wi ondrofeni, sobun fu den fowtu di wi meki, dan na so fasi wi kan lasi furu èn a kan hati wi tu. Boiti dati, a no de fanowdu fu leri sani na a fasi dati. „O efu yu trutru ben sa poti prakseri nomo na den komando fu mi!”, na so Gado ben taigi den Israelsma fu owruten. „Dan a vrede fu yu ben sa tron leki wan liba, èn a regtfardikifasi fu yu leki den skwala fu se.”—Yesaya 48:18.

Wan reide fu san ede Gado Wortu e gi a moro bun leri di de, na taki a abi den moro owru èn den moro soifri tori fu sani di libisma ondrofeni. A no de fu taki, dati yu e agri taki a moro bun fu teki leri fu den bun bakapisi nanga den fowtu fu trawan, na presi taki yu e meki den srefi fowtu baka (1 Korentesma 10:6-11). San de moro prenspari, na taki Gado meki sma skrifi den moro bun wet nanga gronprakseri na ini Bijbel, èn den de fu frutrow dorodoro. „A wet fu Yehovah bun dorodoro . . . A frumane fu Yehovah de soifri, a e meki a sma di no abi ondrofeni tron wan koni sma” (Psalm 19:7). A no de fu taki dati a moro bun fasi fu leri sani, na fu gebroiki den koni rai fu wi lobi-ati Mekiman.

[Prenki na tapu bladzijde 4]

Grontapusma wani taki yu musu feti baka gudu neleki fa den e du dati

[Prenki na tapu bladzijde 5]

Den gudu di de fu feni na ini Bijbel, warti moro gowtu noso solfru