Preiki a wortu fu Gado sondro fu frede
Preiki a wortu fu Gado sondro fu frede
„Go, taki profeititori gi mi pipel.”—AMOS 7:15.
1, 2. Suma ben de Amos, èn san Bijbel e taki fu en?
DI WAN futuboi fu Yehovah ben e preiki, dan a miti wan priester. A priester bari gi en: ’No preiki moro! Gowe libi a presi dyaso!’ San a futuboi fu Yehovah du? A du san a priester taki, noso a tan preiki a wortu fu Gado sondro fu frede? Yu kan kon sabi san a du, bika a futuboi disi skrifi san a ondrofeni na ini wan buku di abi a nen fu en. A buku dati, na a Bijbel buku Amos. Ma fosi wi kon sabi moro fu a tori fu en nanga a priester, dan meki wi luku wan tu sani fu Amos srefi.
2 Suma ben de Amos? O ten èn pe a ben e libi? Wi e feni a piki tapu den aksi disi na Amos 1:1, pe wi e leisi: „Disi na den wortu fu Amos, di ben de wan fu den skapu kwekiman fu Tekoa. . . . na ini den dei fu Usia, a kownu fu Yuda, èn na ini den dei fu Yerobeam, a manpikin fu Yoas, a kownu fu Israel.” Amos ben e libi na ini Yuda. A foto pe a ben e tan, ben de Tekoa, sowan 16 kilometer na a zuidsei fu Yerusalem. A ben e libi na a kaba fu a di fu neigi yarihondro b.G.T. di Kownu Usia ben e tiri Yuda, èn di Yerobeam II ben de kownu fu a tin-lo kownukondre fu Israel. Amos ben e kweki skapu. Fu taki en leti, Amos 7:14 e taki dati a no ben de „wan skapuman” wawan, ma a ben de sosrefi „wan man di e kerfu den figa fu sikomoorbon”. Sobun, wan pisi ten fu a yari a ben e wroko gron. A ben e kerfu, noso dyuku den figa. Sma ben e du a sani disi fu meki den figa kon lepi moro esi. Disi ben de wan hebi wroko.
„Go, taki profeititori”
3. Te wi e firi leki wi no bun nofo fu preiki, dan fa a kan de wan yepi gi wi te wi e kon sabi sani fu Amos?
3 Amos ben taki krin fu en ati, taki: „Mi no ben de wan profeiti, èn mi no ben de a manpikin fu wan profeiti tu” (Amos 7:14). A no ben gebore leki a manpikin fu wan profeiti, èn a no ben kisi leri fu tron wan profeiti tu. Ma fu ala den sma na ini Yuda, Yehovah ben teki Amos fu du En wroko. Na a ten dati, Gado no ben teki wan tranga kownu, wan priester di ben kisi leri, noso wan gudu edeman. Disi e leri wi wan prenspari sani di e gi wi trowstu. Kande wi no abi wan hei posisi, noso kande wi no kisi furu skoroleri. Ma a sani dati musu meki wi firi leki wi no bun nofo fu preiki a wortu fu Gado? Kwetikweti! Yehovah kan gi wi ala san wi abi fanowdu fu meki en boskopu bekènti, srefi na presi pe a muilek fu preiki. Disi na soifri san a ben du nanga Amos, sobun ala sma di wani preiki a wortu fu Gado sondro fu frede, kan leri wan sani te den o luku na eksempre di a deki-ati profeiti disi gi wi.
4. Fu san ede a ben muilek gi Amos fu taki profeititori na ini Israel?
4 Yehovah ben gi Amos a komando: „Go, taki profeititori gi mi pipel Israel” (Amos 7:15). Disi ben de wan muilek wroko. Na a ten dati, den sma fu a tin-lo kownukondre fu Israel ben e libi na ini vrede, nowan dyugudyugu no ben de, èn den ben abi furu gudu. Furu fu den ben abi „winter-oso” nanga „zomer-oso” sosrefi, di no ben meki fu tokotoko leki fa sma ben gwenti meki oso, ma den oso disi ben meki fu „ston di koti”. Sonwan fu den ben abi kefalek moi tafra nanga sturu di ben abi moimoi sani fu ivoor na den, èn den ben e dringi win di ben meki fu den droifi di ben e gro na „droifidyari di moi srefisrefi” (Amos 3:15; 5:11). A bakapisi ben de taki furu sma no ben e broko den ede nanga a libi. Fu taki en leti, kande a presi pe Amos ben musu preiki, ben de a srefi leki presi pe sonwan fu wi musu preiki na ini a ten disi.
5. Sortu ogri sani son Israelsma ben e du?
5 A no ben de wan fowtu sani taki den Israelsma ben abi gudu. Ma sonwan fu den Israelsma ben kon gudu fu di den ben e bedrigi sma. Den gudusma ben „e bedrigi den mofinasma” èn den ben „e masi den pôtiwan” (Amos 4:1). Den bigi bisnisman, den krutuman, nanga den priester ben e span anu makandra fu fufuru den pôtiwan. Meki wi go baka na a ten dati èn meki wi luku san den man disi ben e du.
Den pasa a Wet fu Gado
6. Fa den seriman fu Israel ben e fufuru tra sma fu kan kisi wini gi densrefi?
6 Meki wi go na a wowoyo fosi. Drape, den bedrigi seriman ben e meki „na efa kon pikin” èn „a sikkel kon bigi”; den ben du neleki na karu den ben e seri, aladi na „soso a buba fu a karu” den ben e seri (Amos 8:5, 6). Den seriman ben e bedrigi den sma di ben e kon bai sani, fu di den no ben e gi sma ala fu san den pai, den sani ben diri tumusi, èn den no ben de so bun. Baka te den seriman ben bedrigi den pôtiwan teleki den no ben abi noti moro, dan den pôtiwan disi ben abi fu seri densrefi leki srafu. Dan den seriman ben e bai den „gi a moni fu wan susu” (Amos 8:6). Prakseri nomo! Den gridi seriman disi ben feni taki tra Israelsma leki densrefi, ben warti a srefi leki wan susu! Dati ben de wan tumusi ogri-ati fasi fa den ben e wisiwasi den wan di abi yepi fanowdu, èn a ben de wan seryusu sondu teige a Wet fu Gado! Toku, na den srefi seriman disi ben e hori „sabatdei” (Amos 8:5). Iya, na soso te sma ben e luku den, den ben e du neleki den e dini Gado.
7. Fa a du kon taki den seriman fu Israel ben man pasa a Wet fu Gado?
7 Fa a du kon taki den seriman no ben e kisi strafu te den ben pasa a Wet fu Gado di taki: „Yu musu lobi den kompe fu yu leki yusrefi”? (Lefitikus 19:18). Den no ben e kisi strafu fu di den krutuman, di ben musu sorgu taki sma e hori densrefi na a Wet, ben e horibaka gi den seriman te den ben e du ogri. Na a portu fu a foto, pe sma ben e krutu tori, den krutuman ’ben e tapu den mofo te sma ben e gi den tyuku, èn den ben e pusu den pôtisma go na wan sei’. Na presi taki den krutuman ben e kibri den pôtisma, den krutuman ben e drai baka gi den te sma ben e gi den wan tyuku (Amos 5:10, 12). Sobun, den krutuman sosrefi ben e pasa a Wet fu Gado.
8. Gi sortu sani den ogri priester ben e tapu den ai?
8 San den priester fu Israel ben e du na a srefi ten? Fu man sabi disi, dan wi musu go na wan tra presi. Luku sortu sondu den priester e gi sma pasi fu du „na ini na oso fu den gado fu den”! Nanga yepi fu Amos, Gado taki: „Wan man nanga en eigi papa go na a srefi umapikin, nanga a marki fu pori mi santa nen” (Amos 2:7, 8). Prakseri nomo! Wan Israel papa nanga en manpikin e go na a srefi huru-uma na ini a tempel fu abi seks nanga en. Èn den ogri priester ben e tapu den ai gi a hurudu disi!—Lefitikus 19:29; Deuteronomium 5:18; 23:17.
9, 10. Sortu komando fu a Wet fu Gado den Israelsma ben pasa, èn fa a situwâsi fu a ten disi de a srefi leki a situwâsi fu a ten dati?
9 Yehovah ben taki fu wan tra sondu di den ben e du: „Na tapu krosi di den teki leki panti, den e go didon langalanga na sei ibri altari; èn na ini na oso fu den gado fu den, den e dringi a win fu den wan di pai butu” (Amos 2:8). Iya, den priester nanga furu sma fu a pipel no ben e poti prakseri tu na a wet di skrifi na Exodus 22:26, 27, di e taki dati te wan sma ben teki a krosi fu wan trawan leki panti, dan a ben abi fu gi en a krosi baka fosi neti fadon. Na presi fu dati, den ben e gebroiki a krosi fu didon na en tapu te den ben e dringi èn hori fesa gi falsi gado. Èn nanga a butu di den ben teki fu den pôtiwan, den ben e bai win fu dringi na den fesa fu den falsi gado. Iya, den ben lasi a pasi fu a tru anbegi krinkrin!
10 Sondro fu syen, den Israelsma ben pasa den tu moro prenspari komando fu a Wet, namku fu lobi Yehovah èn fu lobi tra sma. Fu dati ede, Gado ben seni Amos fu krutu den fu di den no ben tan getrow. Na ini a ten disi, den nâsi fu grontapu, sosrefi den sma fu Krestenhèit, e sori taki den abi a srefi krukafasi leki Israel fu owruten. Aladi son sma e kon gudu, furu trawan lasi ala den gudu èn den e firi brokosaka fu di bigi bisnisman, politiekman, nanga kerki fesiman e du ala sortu ogri èn den e bedrigi sma. Ma Yehovah e broko en ede nanga den wan di e pina èn di e du muiti fu suku en. Fu dati ede, a gi den disiten futuboi fu en wan wroko fu du, neleki a di fu Amos, namku fu preiki a wortu fu En sondro fu frede.
11. San wi kan leri fu na eksempre fu Amos?
11 Fu di wi musu du a srefi sortu wroko leki Amos, meki wi o kisi furu wini te wi e luku na eksempre fu en. Te yu luku en bun, dan Amos e sori wi (1) san wi musu preiki, (2) fa wi musu preiki, èn (3) fu san ede gensman no man tapu a wroko fu wi. Meki wi luku den sani disi wan fru wan.
Fa wi kan du leki Amos
12, 13. Fa Yehovah ben sori taki a no ben feni den Israelsma bun, èn fa den Israelsma ben teki a tori disi?
12 Leki Yehovah Kotoigi, a moro prenspari sani fu wi Kresten diniwroko na a Kownukondre preikiwroko èn a meki di wi e meki disipel (Mateyus 28:19, 20; Markus 13:10). Ma wi e meki sma poti prakseri na den warskow fu Gado tu, neleki fa Amos ben meki bekènti taki Yehovah ben o tyari wan hebi krutustrafu kon gi den ogrisma. Fu eksempre, Amos 4:6-11 e sori taki ibri tron baka Yehovah ben sori krin taki a no ben feni Israel bun. A ben meki a pipel „angri fu brede”, a „no ben meki alen fadon gi [den]”, a ben meki „faya son nanga bukubuku” pori den pranigron fu den, èn a ben tyari „wan pestsiki” kon gi den. Den sani disi ben meki den Israelsma kisi berow? „Unu no drai kon baka na mi”, na so Gado taki. Iya, ibri tron baka, den Israelsma ben e drai baka gi Yehovah.
13 Yehovah ben strafu den Israelsma di no ben abi berow. Ma fosi a du dati, a ben meki sma taki profeititori fu warskow den. Fu a tori disi, Gado ben taki: „A Moro Hei Masra Yehovah no sa du noti, sondro fu tyari en frutrow afersi kon na krin gi den futuboi fu en, den profeiti” (Amos 3:7). Gado ben taigi Noa taki a Bigi Frudu ben o kon èn a ben taigi en fu go warskow den sma fu a sani disi. Na so Yehovah ben taigi Amos tu fu gi sma wan lasti warskow. A de wan sari taki Israel no ben poti prakseri na a boskopu fu Gado èn taki den no teki wan yoisti bosroiti.
14. Sortu sani na ini a ten fu Amos de a srefi leki na ini a ten fu wi?
14 A no de fu taki dati yu e agri taki son sani fu a ten fu Amos de soifri leki na ini a ten fu wi. Yesus Krestes ben taki na fesi taki furu rampu ben o pasa na ini a ten fu a kaba. A ben taki na fesi tu taki a preikiwroko ben o du na heri grontapu (Mateyus 24:3-14). Ma neleki na ini a ten fu Amos, na so furu sma na ini a ten disi no e poti prakseri na den marki fu a ten disi èn na a Kownukondre boskopu. Den sma disi o kisi den srefi bakapisi leki den Israelsma di no ben abi berow. Yehovah ben warskow den: „Sreka yusrefi fu miti yu Gado” (Amos 4:12). Den ben miti Gado, noso den ben kisi strafu fu Gado di a legre fu Asiria teki a kondre abra. Na ogri grontapu fu a ten disi o ’miti Gado’ na Armagedon (Openbaring 16:14, 16). Ma solanga Yehovah tan abi pasensi, wi e pruberi fu gi ala sma a deki-ati disi: „Suku Yehovah èn tan na libi.”—Amos 5:6.
Wi e kisi gens neleki fa Amos ben kisi dati
15-17. (a) Suma ben de Amasia, èn san a du di Amos ben e meki krutuboskopu bekènti? (b) Sortu lei Amasia ben taki fu Amos?
15 Wi kan teki na eksempre fu Amos, no soso na ini den sani di wi e preiki, ma sosrefi na ini a fasi fa wi e preiki. Disi e kon na krin na ini kapitel 7, pe wi e leisi fu a priester fu suma wi ben taki na a bigin fu na artikel disi. A priester disi ben de „Amasia, a priester fu Bethel” (Amos 7:10). A foto Bethel ben de a moro prenspari presi fu falsi anbegi na ini Israel, spesrutu na anbegi fu pikin kaw. Sobun, Amasia ben de wan priester fu a moro prenspari bribi na ini a kondre. San a du di Amos ben e meki krutuboskopu bekènti sondro fu frede?
16 Amasia taigi Amos: „O sma di e si fisyun, gowe, sorgu taki yu gowe fu dyaso go na a kondre Yuda, èn drape yu musu nyan brede, èn drape yu kan taki profeititori. Ma na Bethel yu no musu taki profeititori moro, bika a de a santa presi fu wan kownu èn a de na oso fu wan kownukondre” (Amos 7:12, 13). Te yu luku en bun, dan Amasia taki: ’Go na oso! Wi abi wi eigi bribi.’ Amasia ben pruberi tu fu meki lanti tapu a wroko fu Amos, bika a ben taigi Kownu Yerobeam: „Amos span anu makandra nanga trawan teige yu leti na ini na oso fu Israel” (Amos 7:10). Iya, Amasia ben taki dati Amos ben opo ensrefi teige a kownu! A ben taigi a kownu: „Disi na san Amos taki: ’A feti-owru sa kiri Yerobeam; èn a no abi misi taki Israel sa komoto fu en eigi gron, go na ini katibo.’”—Amos 7:11.
17 Nanga den wortu disi Amasia ben taki dri sani fu bedrigi sma. A ben taki: „Disi na san Amos taki.” Ma noiti Amos ben taki dati a profeititori ben komopo fu en. Na presi fu dati, a ben taki ala ten: „Disi na san Yehovah taki” (Amos 1:3). Amasia ben lei tu dati Amos taki: „A feti-owru sa kiri Yerobeam.” Ma soleki fa a skrifi na Amos 7:9, dan Amos ben taki a profeititori disi: „Mi [Yehovah] sa opo kon teige na oso fu Yerobeam nanga wan feti-owru.” Gado ben taki na fesi kaba taki so wan rampu ben o miti „na oso”, noso den bakapikin fu Yerobeam. Boiti dati, Amasia ben taki dati Amos taki: ’A no abi misi taki Israel sa go na ini katibo.’ Ma Amos ben taki wan profeititori tu dati iniwan Israelsma di ben drai kon baka na Gado, ben o kisi blesi. A de krin fu si taki Amasia ben moksi tru tori nanga leitori fu pruberi fu meki a kownu tapu a preikiwroko di Amos ben e du.
18. Fa kerki tiriman na ini a ten disi e du den srefi sortu sani leki san Amasia ben du?
18 Yu si fa den gensman fu a pipel fu Yehovah na ini a ten disi, e du den srefi sortu sani leki san Amasia ben du? Neleki fa Amasia ben pruberi fu meki Amos tapu en mofo, na so son priester, bigi kerki fesiman, nanga tra edeman fu kerki na ini a ten disi e pruberi fu tapu a preikiwroko fu den futuboi fu Yehovah. Amasia ben lei gi Amos taki a ben wani opo ensrefi teige a kownu. Na a srefi fasi son kerki tiriman na ini a ten disi e lei gi Yehovah Kotoigi taki den wani du ogri nanga a tirimakti fu a kondre. Neleki fa Amasia ben go suku yepi na a kownu fu man gens Amos, na so den kerki tiriman e go na den politiek mati fu den nofo tron fu suku yepi fu frufolgu Yehovah Kotoigi.
Gensman no man tapu a preikiwroko fu wi
19, 20. San Amos du di Amasia ben e gens en?
19 San Amos du di Amasia ben e gens en? A fosi sani di Amos du, na taki a aksi a priester: „Yu e taki: ’Yu no musu taki profeititori teige Israel’?” Dan sondro fu draidrai, a deki-ati profeiti fu Gado ben taki wortu di Amasia no ben wani yere kwetikweti (Amos 7:16, 17). Amos no ben e frede. Dati na wan heri moi eksempre gi wi! Te Gado e taigi wi fu preiki en wortu dan wi no sa trangayesi en, awinsi wi de na ini kondre pe sma de di e du leki Amasia, fu di den e meki trawan frufolgu wi na wan ogri-ati fasi. Neleki Amos, wi e tan meki bekènti: „Disi na san Yehovah taki.” Èn noiti gensman o man tapu a preikiwroko fu wi, bika „na anu fu Yehovah” de nanga wi.—Tori fu den Apostel 11:19-21.
20 Amasia ben kan sabi na fesi taki den sani di a ben o du fu tapu skreki gi Amos, ben o de fu soso. Amos ben sori kaba fu san ede nowan sma na grontapu ben o man tapu en fu preiki, èn dati na a di fu dri sani di wi o luku. Soleki fa Amos 3:3-8 e taki, dan Amos ben poti wan tu aksi èn a ben gi wan tu agersitori fu sori taki nowan sani e pasa somarso. Dan a sori san dati ben wani taki: „Wan lew de di bari! Suma no sa frede? A Moro Hei Masra Yehovah srefi taki! Suma no sa taki profeititori?” Nanga tra wortu, Amos taigi den arkiman fu en: ’Neleki fa yu musu fu frede te yu e yere a babari fu wan lew, na so mi musu fu preiki a wortu fu Gado, fu di Yehovah gi mi a komando fu du so.’ Frede gi Gado, noso dipi lespeki gi Yehovah, ben meki taki Amos ben e preiki sondro fu frede.
21. San wi e du fu di wi kisi a komando fu Gado fu preiki a bun nyunsu?
21 Wi sosrefi yere a komando fu Yehovah fu preiki. San wi e du fu dati ede? Neleki fa Yehovah ben yepi Amos nanga den fosi bakaman fu Yesus, na so A e yepi wi fu preiki En wortu sondro fu frede (Tori fu den Apostel 4:23-31). Nowan sani sa tapu wi fu preiki, awinsi gensman e frufolgu wi, noso awinsi sma no e poti prakseri na a boskopu di wi e preiki. Fu di Yehovah Kotoigi na heri grontapu de fayafaya neleki Amos, meki den e du muiti fu tan meki a bun nyunsu bekènti sondro fu frede. Wi abi a frantwortu fu warskow sma gi a krutu di Yehovah o tyari kon heri esi. San na a krutu dati? Yu sa kisi piki tapu na aksi dati na ini na artikel di e kon.
San yu ben sa piki?
• Na ini sortu situwâsi Amos ben e du a wroko di Gado ben gi en fu du?
• San wi musu preiki, neleki Amos?
• Sortu fasi fu denki wi musu abi te wi e du wi preikiwroko?
• Fu san ede gensman no man tapu a preikiwroko fu wi?
[Aksi fu a tori disi]
[Prenki na tapu bladzijde 10]
Gado ben teki Amos, wan man di ben e kerfu figa, fu du En wroko
[Prenki na tapu bladzijde 13]
Yu de leki Amos fu di yu e meki a boskopu fu Yehovah bekènti sondro fu frede?