Go na content

Go na table of contents

Yehovah sa krutu den ogrisma

Yehovah sa krutu den ogrisma

Yehovah sa krutu den ogrisma

„Sreka yusrefi fu miti yu Gado.”—AMOS 4:12.

1, 2. Fu san ede wi kan de seiker taki Gado o tyari wan kaba kon na ogridu?

WAN ten sa kon pe Yehovah sa tyari wan kaba kon na ogridu èn na a pina di sma e pina na a grontapu disi? Now di wi de na a bigin fu a di fu 21 yarihondro, na aksi disi fiti moro leki iniwan ten bifo. A gersi leki na iniwan presi pe wi e luku, wi e si fa libisma e du ogri nanga makandra. Iya, wi e angri trutru fu libi na ini wan grontapu pe nowan ogridu nanga kruktudu de, èn pe nowan sma e opo ensrefi teige tirimakti!

2 Koloku taki wi kan abi ala frutrow taki Yehovah sa tyari wan kaba kon na ogridu. Den fasi di Gado abi, e meki taki wi kan de seiker taki a sa du wan sani teige ogrisma. Yehovah de regtfardiki èn a e du sani na wan reti fasi. Na ini Psalm 33:5, en Wortu e taigi wi: „A de wan sma di lobi regtfardikifasi nanga retidu.” Wan tra psalm e taki: „[Yehovah] en sili kwetikweti no lobi wan sma di lobi ogri di e du nanga tranga” (Psalm 11:5). A no de fu taki dati Yehovah, na almakti Gado di lobi regtfardikifasi nanga retidu, no o gi sma pasi fu tan du den sani di a no lobi.

3. Sortu sani o kon na krin te wi o luku a profeititori fu Amos moro fini?

3 Luku wan tra reide fu san ede wi kan de seiker taki Yehovah sa puru ogridu. A fasi fa a ben handri nanga sma fu owruten, e sori taki a sa du disi trutru. Na ini a Bijbel buku Amos, wi e feni heri moi eksempre fu a fasi fa Yehovah gwenti fu handri nanga ogrisma. Te wi o luku a profeititori fu Amos moro fini, dan dri sani o kon na krin fu a fasi fa Gado e krutu sma. A fosi sani, na taki ala ten Gado e krutu sma di frudini dati trutru. A di fu tu sani, na taki nowan sma no man wai pasi gi a krutustrafu fu Gado. Èn a di fu dri sani, na taki Yehovah no e strafu ala sma, bika a e strafu soso den ogrisma, ma a e sori sari-ati gi den sma di e sori berow èn di abi a yoisti fasi fu denki.—Romesma 9:17-26.

Ala ten Gado e krutu sma di frudini dati trutru

4. Pe Yehovah ben seni Amos, èn fu san ede?

4 Na ini den dei fu Amos, a pipel fu Israel ben prati kaba na ini tu kownukondre. Wan fu den ben de a tu-lo kownukondre fu Yuda na a zuidsei. A trawan ben de a tin-lo kownukondre fu Israel na a noordsei. Yehovah ben meki Amos du wroko leki wan profeiti, èn A ben seni en fu en mamafoto Yuda, go na Israel. Drape Gado ben o gebroiki Amos fu meki a krutuboskopu fu En bekènti.

5. Teige sortu nâsi Amos taki profeititori fosi, èn san ben de wan fu den reide fu san ede den ben frudini fu kisi krutustrafu fu Gado?

5 Di Amos bigin nanga en wroko, dan a no wantewante a tyari a krutuboskopu fu Yehovah gi a tranga-ede, noordsei kownukondre fu Israel. Na presi fu dati, a bigin meki bekènti taki Gado ben o krutu siksi nâsi na ini a birti fu Israel. Den nâsi disi ben de Siria, Filistia, Tirus, Edom, Amon, nanga Moab. Ma den nâsi disi ben frudini fu kisi krutustrafu fu Gado? Seiker. Wan fu den reide fu san ede den ben frudini dati, na taki den ben de bigi feanti fu a pipel fu Yehovah.

6. Fu san ede Gado ben o tyari rampu kon gi Siria, Filistia, nanga Tirus?

6 Fu eksempre, Yehovah ben krutu den Siriasma ’fu di den ben e fon Gilead’ (Amos 1:3). Den Siriasma ben teki wan pisi kontren fu Gilead, di ben de na a owstusei fu a Yordanliba, èn drape den ben e du ogri-ati sani nanga a pipel fu Gado. Fa a de nanga Filistia nanga Tirus? Den Filistiasma ben teki den Israelsma leki katiboman, noso strafuman, èn den ben e seri den gi den Edomsma; son Israelsma ben kon na ini anu fu den man fu Tirus, di ben seri den leki srafu (Amos 1:6, 9). Prakseri nomo: Den ben e seri a pipel fu Gado leki srafu! A no de fu fruwondru taki Yehovah ben o tyari rampu kon gi Siria, Filistia, nanga Tirus.

7. San Edom, Amon, nanga Moab ben abi fu du nanga Israel, ma fa den ben e handri nanga den Israelsma?

7 Edom, Amon, nanga Moab ben abi wan banti nanga Israel èn nanga makandra. Ala den dri nâsi disi ben de famiriman fu den Israelsma. Den Edomsma ben de bakapikin fu Abraham, fu di den ben komoto fu Esau, a twelengi brada fu Yakob. Fu dati ede yu kan taki dati den ben de brada fu Israel. Den Amonsma nanga den Moabsma ben de bakapikin fu Lot, a brada-pikin fu Abraham. Ma yu denki taki Edom, Amon, nanga Moab ben e handri nanga den Israel famiriman fu den na wan switi fasi, leki brada? Kwetikweti! Sondro fu sori sari-ati, Edom ben e gebroiki en feti-owru teige „en eigi brada”, èn den Amonsma ben e du ogri-ati sani nanga den Israelsma di den ben teki leki strafuman (Amos 1:11, 13). Aladi Amos no e taki langalanga taki Moab ben e handri na wan takru fasi nanga a pipel fu Gado, toku den Moabsma ben e gens Israel langa ten kaba. Den dri nâsi disi, di ben de famiriman fu makandra, ben o kisi hebi strafu. Yehovah ben o pori den dorodoro.

Nowan sma man wai pasi gi a krutustrafu fu Gado

8. Fu san ede den siksi nâsi krosibei fu Israel, no ben man wai pasi gi a strafu di Gado ben gi den?

8 A no de fu taki dati den siksi nâsi di ben kari na ini a profeititori fu Amos, ben frudini fu kisi krutustrafu fu Gado. Boiti dati, den no ben man wai pasi gi a strafu kwetikweti. Fu Amos kapitel 1 vers 3, te go miti kapitel 2 vers 1, Yehovah e taki siksi tron: „Mi no sa puru a strafu kwetikweti.” Soleki fa a ben taki, dan a strafu den nâsi dati trutru. Soleki fa a historia e sori, dan ibriwan fu den ben kisi fu du nanga rampu bakaten. Iya, te fu kaba sowan fo fu den, dati wan taki Filistia, Moab, Amon, nanga Edom, ben lasi gowe krinkrin!

9. San den sma di ben e libi na ini Yuda, ben frudini, èn fu san ede den ben frudini dati?

9 Now, a profeititori e poti prakseri na a di fu seibi nâsi, namku Yuda, a presi pe Amos ben e tan. Kande den arkiman fu Amos na ini a noordsei kownukondre, ben fruwondru fu yere taki Amos meki bekènti taki a kownukondre fu Yuda ben kisi krutu. Fu san ede den sma di ben e libi na ini Yuda, ben frudini krutustrafu? „Fu di den drai baka gi a wet fu Yehovah”, na so Amos 2:4 e taki. Yehovah ben si en leki wan seryusu sani taki den sma ben e wisiwasi en Wet fu espresi. Soleki fa Amos 2:5 e sori, dan Yehovah ben taki na fesi: „Mi wani seni wan faya na ini Yuda, èn a musu pori den toren pe sma e tan, na ini Yerusalem.”

10. Fu san ede Yuda no ben man wai pasi gi a rampu di ben o miti en?

10 Yuda, di no ben de getrow, no ben man wai pasi gi a rampu di ben o miti en. Fu a di fu seibi leisi, Yehovah taki: „Mi no sa puru a strafu kwetikweti” (Amos 2:4). Soleki fa Gado ben taki na fesi, dan Yuda ben kisi strafu di den Babilonsma pori en krinkrin na ini 607 b.G.T., so taki nowan sma ben e libi na ini moro. Agen wi e si taki ogrisma no man wai pasi gi a krutustrafu fu Gado.

11-13. Spesrutu teige sortu nâsi Amos ben taki profeititori, èn na sortu fasi sma ben e kwinsi trawan drape?

11 Didyonsro a profeiti Amos ben meki a krutuboskopu fu Yehovah bekènti gi seibi nâsi. Ma iniwan sma di ben denki taki Amos kaba taki profeititori, no e si a tori bun srefisrefi. Amos ben musu meki wan lo sani bekènti ete! A ben kisi a wroko spesrutu fu meki wan hebi krutuboskopu bekènti gi a noordsei kownukondre fu Israel. Èn Israel ben frudini fu kisi krutustrafu fu Gado, bika den ben e libi na wan tumusi takru fasi èn a yeyefasi fu den ben pori srefisrefi.

12 Den profeititori di Amos ben e taki, ben tyari kon na krin taki a ben de wan gwenti na ini a kownukondre fu Israel taki son sma ben e kwinsi trawan. Wi e leisi fu a tori disi na ini Amos 2:6, 7: „Disi na san Yehovah taki: ’Na fu dri sani di Israel du fu opo ensrefi teige mi, èn na fu fo sani ede, meki mi no sa puru a strafu kwetikweti, fu di den e seri wan regtfardiki sma gi solfru nomo, èn wan pôtisma gi a moni fu wan susu. Den wani nomonomo taki a finifini doti fu grontapu kon na tapu na ede fu den mofinasma; èn den e drai a pasi fu den safri-atisma go na wan sei.’”

13 Den ben e seri den regtfardikisma „gi solfru nomo”; kande a sani disi wani taki dati den krutuman, di ben e teki solfru leki tyuku, ben e seni sma go na strafu sondro taki den du wan ogri. Den sma di ben e leni trawan moni, ben e seri den pôtiwan leki srafu gi a moni fu „wan susu”, kande soso fu den kan pai wan pikin paiman. Ogri-ati man ’ben wani nomonomo’, noso den ben e suku ala sortu fasi fu kwinsi „den mofinasma” so te, taki den pôtisma disi ben trowe finifini doti na tapu den ede fu sori taki den de na nowtu, taki den e sari, noso taki den e firi syen. Kruktudu ben lai so te, taki „den safri-atisma” no ben abi nowan howpu fu kisi san den ben abi reti na tapu.

14. Nanga suma sma ben e du ogri na ini a tin-lo kownukondre fu Israel?

14 Luku nanga sortu sma den ben e du ogri. Den ben e du ogri nanga den regtfardikisma, den pôtisma, den mofinasma, nanga den safri-atisma di ben e libi na ini a kondre. A Wetfrubontu di Yehovah ben seti nanga den Israelsma, ben sori taki den musu sori sari-ati gi den swakiwan èn gi den wan di de na nowtu. Ma a situwâsi fu den swakiwan disi na ini a kontren fu a tin-lo kownukondre fu Israel, no ben bun srefisrefi.

„Sreka yusrefi fu miti yu Gado”

15, 16. (a) Fu san ede den Israelsma ben kisi a warskow: ’Sreka yusrefi fu miti yu Gado’? (b) Fa Amos 9:1, 2 e sori taki den ogrisma no ben man wai pasi gi a krutustrafu fu Gado? (c) San ben pasa nanga a tin-lo kownukondre fu Israel na ini 740 b.G.T.?

15 Fu di furu sma na ini Israel ben e du hurudu nanga tra sondu, meki a profeiti Amos ben abi leti fu warskow a tranga-ede pipel: „Sreka yusrefi fu miti yu Gado” (Amos 4:12). Israel, di no ben de getrow, no ben man wai pasi gi a strafu fu Gado, bika fu a di fu aiti leisi, Yehovah taki: „Mi no sa puru a strafu kwetikweti” (Amos 2:6). Gado ben taki fu den ogrisma di ben o pruberi fu kibri kande, taki: „Nowan sma di e lon komoto fu den, sa man lon komoto na wan bun fasi, èn nowan sma di e lowe, sa man lowe trutru. Efu den diki go na ini Syeol, dan na drape mi eigi anu o go teki den; èn efu den opo go na hemel, dan na fu drape mi sa hari den kon na ondro.”—Amos 9:1, 2.

16 Den ogrisma no ben o man wai pasi gi a krutustrafu fu Yehovah, awinsi den ben o diki „go na ini Syeol”, san wani taki dati den ben o pruberi fu kibri na den moro dipi presi fu grontapu. Sosrefi den no ben o man wai pasi gi a krutustrafu fu Gado, awinsi den ben o „opo go na hemel”, san wani taki dati den ben o pruberi fu go suku kibri na tapu den hei bergi. A warskow fu Yehovah ben de krin: Gi en, nowan kibripresi muilek tumusi fu feni. Den markitiki fu regtfardikifasi di Gado abi, ben meki tu taki wan ten ben o doro pe Gado ben o kari Israel na frantwortu fu den ogri sani di den ben du. Èn a ten dati doro trutru. Na ini 740 b.G.T., sowan 60 yari baka di Amos skrifi a profeititori disi, Israel fadon na ini anu fu den Asiriasma di ben wini den.

Gado e strafu soso den ogrisma

17, 18. San Amos kapitel 9 e sori fu a sari-ati fu Gado?

17 A profeititori fu Amos yepi wi fu si taki ala ten Gado e krutu sma te den e frudini dati trutru, èn taki nowan sma man wai pasi gi a krutustrafu fu En. Ma a buku Amos e sori sosrefi taki Yehovah no e strafu ala sma. Gado man feni den ogrisma èn a man strafu den tu, awinsi pe den e kibri. A man feni sosrefi den wan di e sori berow èn den opregtisma gi suma a wani sori sari-ati. Disi e kon na krin na wan tumusi moi fasi na ini a lasti kapitel fu a buku Amos.

18 Soleki fa Amos kapitel 9 vers 8 e sori, dan Yehovah taki: „Mi no o pori na oso fu Yakob dorodoro.” Soleki fa vers 13 te go miti 15 e sori, dan Yehovah ben pramisi taki a ben o ’tyari den katiboman [fu en pipel] kon baka’. A ben o sori sari-ati gi den, den ben o libi wan bun libi pe den no ben abi fu frede noti. „A sma di e plugu sa pasa a sma di e koti nyanyan”, na so Yehovah ben pramisi. Prakseri a sani dati: So furu nyanyan ben o de fu koti, taki sma no ben o kaba fu tyari en go na maksin, fosi a ten doro baka fu plugu èn fu sai siri baka!

19. San ben pasa nanga den sma di ben tan abra fu Israel nanga Yuda?

19 Wi kan taki dati Yehovah strafu soso den ogrisma na ini Yuda nanga Israel, bika a ben sori sari-ati gi den wan di ben abi berow èn gi den reti-atisma. A profeititori fu Amos kapitel 9 di e sori taki sani ben o kon bun baka, kon tru di den sma di ben tan abra fu Israel nanga Yuda di ben sori berow, komoto na ini katibo na Babilon na ini 537 b.G.T., èn den drai go baka na a kondre fu den. Di den doro baka na ini a mamakondre fu den di den ben lobi so te, dan den bigin nanga a tru anbegi baka. Sondro fu frede taki ogri ben o miti den, den bow den oso fu den baka, èn den prani droifidyari nanga bromkidyari.

A krutustrafu fu Yehovah sa kon trutru!

20. Sortu overtoigi wi musu abi, now di wi luku den krutuboskopu di Amos ben meki bekènti?

20 Now di wi luku den krutuboskopu fu Gado di Amos ben meki bekènti, dan dati musu gi wi na overtoigi taki Yehovah sa tyari wan kaba kon na ogridu na ini a ten fu wi. Fu san ede wi kan bribi disi? A fosi sani, na taki den eksempre disi fu a fasi fa Gado ben handri nanga den ogrisma fu fositen, e sori san a o du na ini a ten fu wi. A di fu tu sani, na taki a krutustrafu di Gado tyari kon gi a kownukondre fu Israel di ben fadon komoto na bribi, e sori krin taki Gado o pori Krestenhèit, a moro ogri pisi fu „Babilon a Bigiwan”, a grontapu tirimakti fu falsi bribi.—Openbaring 18:2.

21. Fu san ede Krestenhèit e frudini fu kisi krutustrafu fu Gado?

21 A no de fu taki dati Krestenhèit e frudini fu kisi krutustrafu fu Gado. A de krin fu si taki a pori na yeye fasi èn taki a e tyari ensrefi na wan fasi di no fiti kwetikweti. Yehovah sa strafu Krestenhèit, nanga den tra pisi fu a grontapu fu Satan, trutru. Den no man wai pasi gi disi, bika te a ten fu krutu doro, dan den wortu fu Amos kapitel 9 vers 1 o fiti srefisrefi: „Nowan sma di e lon komoto fu den, sa man lon komoto na wan bun fasi, èn nowan sma di e lowe, sa man lowe trutru.” Iya, awinsi pe den ogrisma o kibri, toku Yehovah o feni den.

22. Te wi e leisi 2 Tesalonikasma 1:6-8, dan sortu sani e kon na krin fu a krutu di Gado o tyari kon?

22 Ala ten a de so taki Gado e krutu den wan di e frudini dati trutru, taki nowan sma man wai pasi gi a krutustrafu fu En, èn taki A e strafu soso den ogrisma. Wi kan si disi na den wortu fu na apostel Paulus: „Na wan regtfardiki sani taki Gado fu en sei, sa tyari banawtu kon na tapu den wan di e meki banawtu kon na unu tapu, ma unu di e pina fu banawtu ede, sa kisi frulekti makandra nanga wi te den sa tyari wi Masra Yesus kon na krin na hemel makandra nanga den makti engel fu en, na ini wan tranga faya, te a e puru atibron tapu den wan di no sabi Gado èn tapu den wan di no e gi yesi na a bun nyunsu fu wi Masra Yesus” (2 Tesalonikasma 1:6-8). ’A de wan regtfardiki sani gi Gado’ fu pai den wan baka di frudini fu kisi krutustrafu, fu di den e pina den salfuwan fu en. Den no sa man wai pasi gi a krutustrafu dati, bika den ogrisma no o tan na libi ’te den sa tyari wi Masra Yesus kon na krin na hemel makandra nanga den makti engel fu en’. Gado no o strafu ala sma tu, ma Yesus sa puru atibron „tapu den wan di no sabi Gado èn tapu den wan di no e gi yesi na a bun nyunsu”. Èn a krutustrafu di Gado o tyari kon, sa de wan trowstu gi den wan di e frede Gado èn di e nyan pina now.

Howpu gi den opregtisma

23. Sortu howpu nanga trowstu wi kan feni na ini a buku Amos?

23 A profeititori fu Amos abi wan moi boskopu fu howpu nanga trowstu gi den reti-atisma. Soleki fa a taki na fesi na ini a buku Amos, dan Yehovah no ben pori a heri pipel fu en fu owruten. Baka wan pisi ten a tyari den wan di ben tan abra fu Israel nanga Yuda, kon baka na a mamakondre fu den, èn a blesi den nanga wan bun libi pe den no ben abi fu frede nowan ogri. San disi wani taki gi wi na ini a ten disi? A e gi wi a dyaranti taki te Yehovah o krutu sma, a o man feni den ogrisma awinsi pe den e kibri, èn a o feni den sma sosrefi di warti fu kisi sari-ati fu en, awinsi pe fu grontapu den e libi.

24. Na sortu fasi den disiten futuboi fu Yehovah kisi blesi?

24 Sortu sani wi leki getrow futuboi fu Yehovah e ondrofeni, aladi wi e wakti a ten pe a o strafu den ogrisma? We, Yehovah e gi wi bun furu blesi na yeye fasi! Wi abi wan fasi fu anbegi di no pori nanga den leitori di komoto fu den falsi leri fu Krestenhèit. Yehovah e blesi wi sosrefi nanga bogobogo yeye nyanyan. Ma hori na prakseri taki wi kisi bigi frantwortu tu, makandra nanga den furu blesi di Yehovah e gi wi. Gado e fruwakti fu wi taki wi e warskow trawan fu a krutu di a o tyari kon. Wi wani du ala san wi man fu feni den wan ’di abi a yoisti denki fu man kisi têgo libi’ (Tori fu den Apostel 13:48). Iya, wi wani yepi someni sma leki wi man, fu kisi a srefi bun libi di wi abi na yeye fasi nownow. Èn wi wani den fu tan na libi te Gado o strafu den ogrisma heri esi. A no de fu taki dati efu wi wani kisi den blesi disi, dan wi musu abi wan soifri ati. Disi e kon na krin tu na ini a profeititori fu Amos, soleki fa wi sa si na ini na artikel di e kon.

San yu ben sa piki?

• Fa a profeititori fu Amos e sori taki ala ten Yehovah e krutu sma di frudini dati trutru?

• Fa Amos e sori taki sma no man wai pasi gi a krutustrafu fu Gado?

• Fa a buku Amos e sori taki Gado e strafu soso den ogrisma?

[Aksi fu a tori disi]

[Prenki na tapu bladzijde 16, 17]

A kownukondre fu Israel no ben man wai pasi gi a krutustrafu fu Gado

[Prenki na tapu bladzijde 18]

Na ini 537 b.G.T., den wan di ben tan abra fu Israel nanga Yuda, komoto na ini katibo na Babilon èn den drai go baka na a kondre fu den