Go na content

Go na table of contents

Luku bun nanga gwenti di Gado no e feni bun

Luku bun nanga gwenti di Gado no e feni bun

Luku bun nanga gwenti di Gado no e feni bun

NA INI wan pikin fesidyari na ini Afrika, wan dedekisi de opo-opo na ini a faya son. Te den sma di kon na a beri disi e waka baka makandra pasa a dedekisi disi, dan wan owru man e tan tanapu. A man disi di e sari srefisrefi, e bukundu go krosibei na a dedesma, èn a e taki: „Fu san ede yu no taigi mi taki yu ben o dede? Fu san ede yu gowe libi mi? Now di yu drai gowe baka, yu sa tan yepi mi?”

Na wan tra presi na ini Afrika, wan beibi gebore. Nowan sma no mag si a pikin. Baka wan spesrutu pisi ten, dan fosi sma e tyari a beibi kon na dorosei meki tra sma si en, èn den e hori wan spesrutu fesa fu gi en wan nen.

Son sma kan feni en wan freimde sani taki trawan e taki nanga wan dedesma, noso taki den no e gi tra sma okasi fu si wan nyunyun pikin. Ma na ini son kulturu nanga libimakandra, sma abi a tranga bribi taki den dedewan de na libi, èn taki den de nanga den krin frustan. A bribi disi abi krakti tapu a fasi fa den sma disi e tyari densrefi, èn tapu a fasi fa den e si sani di abi fu du nanga dede, èn nanga a gebore di wan sma e gebore.

A bribi disi tranga so te, taki a abi bigi krakti tapu gwenti nanga seremonia di abi fu du nanga pikinmoro ala den afersi fu a libi. Fu gi wan eksempre, milyunmilyun sma e bribi taki den difrenti prenspari pisi ten na ini a libi fu wan sma, na kenki di wan sma e ondrofeni teleki a go na ini a yeye kondre fu den afo fu en. Disi na pisi ten soleki te wan sma gebore, te wan pikin tron wan tini, te sma trow, te wan sma kisi wan pikin, èn te wan sma dede. Sma e bribi taki na ini a yeye kondre disi, a dede sma e tan abi krakti tapu a libi fu den wan di tan na baka. Boiti dati, den e bribi tu taki a dede sma kan tan libi go doro fu di a e gebore baka.

Fu di sma wani ondrofeni ibriwan fu den difrenti kenki na ini a libi sondro problema, meki den e hori densrefi na bun furu gwenti, èn den e hori bun furu seremonia sosrefi. Sma e hori densrefi na den gwenti disi fu di den e bribi taki wan sani na ini wi e tan na libi. Tru Kresten e wai pasi gi iniwan gwenti di abi fu du nanga a bribi disi. Fu san ede den e du dati?

San e pasa nanga den dedewan?

Bijbel e sori krin san e pasa nanga den dedewan. Disi na san Bijbel e taki: „Den libiwan sabi taki den sa dede; ma den dedewan no sabi notinoti . . . A lobi fu den, a bita-ati, nanga a dyarusu fu den pasa gowe kaba . . . nowan wroko noso prakseri noso sabi noso koni no de na ini Syeol [a grebi fu ala libisma], a presi pe yu e go” (Preikiman 9:5, 6, 10). Langa ten kaba, tru anbegiman fu Gado e warderi a prenspari Bijbel tru tori disi. Den frustan taki a no tru taki a sili no man dede, ma taki a kan dede, èn taki a kan kisi pori (Esekièl 18:4). Den sabi sosrefi taki a no de so taki den dedewan e libi leki yeye (Psalm 146:4). Na ini owruten, Yehovah ben taigi en pipel krin fu no abi noti fu du nanga nowan enkri gwenti noso seremonia di ben abi fu du nanga a bribi di sma abi taki den dedewan de nanga den krin frustan, èn taki den man abi krakti tapu den wan di de na libi.​—Deuteronomium 14:1; 18:9-13; Yesaya 8:19, 20.

Den fosi Kresten sosrefi no ben abi noti fu du nanga nowan enkri gwenti noso seremonia di ben abi fu du nanga falsi kerki leri (2 Korentesma 6:15-17). Na ini a ten disi, Yehovah Kotoigi, awansi fu sortu ras noso lo den de, èn awansi fa den kweki, e wai pasi gi gwenti di abi fu du nanga a falsi leri di sma abi taki te wan sma dede, dan wan sani na ini en e tan na libi.

San kan yepi wi fu kon sabi, efu wi leki Kresten kan hori wisrefi na wan spesrutu gwenti? Wi musu prakseri bun efu a gwenti dati ben kan abi wan sani fu du nanga wan leri di no e kruderi nanga Bijbel. Wan fu den leri dati na a bribi di sma abi taki den yeye fu den dedewan abi krakti tapu a libi fu den wan di de na libi. Boiti dati, wi musu luku bun taki sma di sabi san Yehovah Kotoigi e bribi èn e leri, no naki futu te wi e hori wisrefi na so wan gwenti, noso te wi e teki prati na so wan seremonia. Nanga den sani dati na prakseri, meki wi go luku ete tu prenspari sani, namku te wan sma gebore, èn te wan sma dede.

Seremonia di e hori te pikin gebore èn te pikin musu kisi wan nen

Furu fu den sani di sma gwenti fu du te wan pikin gebore, na sani di fiti. Ma na son presi, sma e bribi taki te wan pikin gebore, dan a pikin dati e kon na ini wan nyun pisi ten fu en libi, fu di a gowe libi a yeye kondre fu den afo fu kon tan na mindri libisma. Fu dati ede, tru Kresten di e libi na den presi dati, musu luku bun. Fu gi wan eksempre, na son presi na ini Afrika, sma no e tyari wan nyunyun pikin kon na dorosei, èn a no e kisi wan nen, teleki wan spesrutu pisi ten pasa. A kan taki a pisi ten di sma e wakti fu tyari a pikin kon na dorosei, e difrenti na tra presi, ma na a kaba fu a pisi ten dati, sma e hori wan seremonia fu gi a pikin wan nen. Na ini a seremonia disi, den e tyari a pikin kon na dorosei so taki famiriman nanga mati kan si en. Na a ten dati, den sma di de na a seremonia e kon sabi fa a pikin nen.

Wan buku e fruklari san na a gwenti disi: „Sma e bribi taki na ini den fosi seibi dei fu en libi, wan beibi e ’kon luku’ den wan di de na libi, èn a e kon na ini wan nyun pisi ten fu en libi fu di a gowe libi a yeye kondre, fu kon tan na grontapu. . . . Moro furu a de so taki sma e hori a beibi na ini oso, èn tra sma di no de fu a famiri dati, no mag si en” (Ghana—Understanding the People and Their Culture [GanaFa fu frustan a pipel èn a kulturu fu den]).

Fu san ede sma e wakti wan pisi ten fosi den e hori wan seremonia fu gi a pikin wan nen? Wan buku e fruklari: „Soleki fa sma e bribi, dan fosi a di fu aiti dei, a pikin a no wan libisma. Den e si en leki wan sani di de fu a yeye kondre fu pe a komoto kon” (Ghana in Retrospect). A buku e taki moro fara: „Gi den sma disi, na a nen e meki taki a pikin e tron wan libisma. Dati meki te wan masra nanga en wefi e frede taki a pikin fu den sa dede, dan nofo tron den no sa gi a pikin wan nen, teleki den de seiker taki a sa tan na libi. . . . Na fu dati ede meki, soleki fa sma e si en, a seremonia disi di e hori fu di sma e bribi taki wan prenspari kenki kon na ini a libi fu wan pikin, na wan tumusi prenspari sani gi a pikin èn gi a papa nanga mama fu a pikin disi. Son leisi, sma e kari a seremonia disi ’a puru kon na doro’ fu a pikin. A seremonia disi na fu tyari a pikin fu kon abi demakandra nanga libisma.”

Furu tron a de so taki wan bigisma na ini a famiri e teki fesi na a seremonia di e hori fu gi a pikin wan nen. Na difrenti presi, a seremonia disi e hori pikinso tra fasi, ma furu tron a de so taki sma e tyari wan dringi-ofrandi, èn sma e begi den yeye fu den afo fu taki den tangi taki a pikin kon na den sondro taki wan sani pasa nanga en. Moro sani de di sma gwenti fu du na den seremonia disi.

A moro prenspari sani di e pasa na a seremonia, na te sma e meki a nen fu a pikin bekènti. Aladi a papa nanga mama abi a frantwortu fu gi den eigi pikin wan nen, toku a de so furu tron taki tra famiriman abi wan mofo tu ini a tori disi. A de so son leisi, taki na ini a tongo fu den sma dati, sonwan fu den nen wani taki sani soleki „a go ma a drai kon baka”, „mi mama kon a di fu tu leisi”, noso „mi papa kon baka”. Tra nen wani taki sani di musu tapu den afo fu no teki a nyunyun pikin tyari go baka na a dedekondre.

A no de fu taki, dati a fiti fu meki prisiri te wan pikin gebore. Noti no fowtu na a gwenti di sma abi fu gi wan pikin a nen fu wan tra sma, noso fu gi wan pikin wan nen di abi fu du nanga a situwâsi di a pikin gebore na ini. Boiti dati, ala sma abi a reti fu bosroiti gi densrefi o ten den o gi a pikin fu den wan nen. Ma Kresten di wani plisi Gado musu luku bun taki den no abi noti fu du nanga nowan enkri gwenti noso seremonia di e meki sma denki taki den e bribi sosrefi taki wan nyunyun pikin na wan „fisitiman” di gowe libi a yeye kondre fu den afo fu den fu kon tan na mindri libisma.

Aladi furu sma na ini a libimakandra e feni taki a seremonia di e hori fu gi nyunyun pikin wan nen, na fu sori taki wan prenspari kenki feni presi na ini a libi fu a pikin, toku Kresten musu hori a konsensi fu trawan na prakseri. Den musu hori na prakseri tu san sma di no de na bribi ben kan denki te den e si taki Kresten e teki prati na den seremonia disi. Fu gi wan eksempre, san son sma ben kan denki te wan Kresten osofamiri no e gi tra sma okasi fu si a nyunyun pikin fu den, teleki den e hori wan seremonia fu gi en wan nen? San sma ben o denki efu na osofamiri ben o gi a pikin nen di ben o meki trawan aksi densrefi efu trutru den sma disi na leriman fu a waarheid fu Bijbel?

Dati meki, te Kresten e bosroiti sortu nen den o gi den pikin fu den, èn o ten den o du dati, dan den musu sorgu taki den e „du ala sani fu gi Gado glori”, so taki den no e meki tra sma naki futu (1 Korentesma 10:31-33). Den no e ’poti a komando fu Gado na wan sei soso fu man tan hori densrefi na gwenti’ di trutru de fu gi grani na den dedewan. Tra fasi leki dati, den e gi grani nanga glori na a libi Gado, Yehovah.​—Markus 7:9, 13.

A e komoto na dede fu kisi libi

Furu sma feni taki a dede di wan sma e dede, noso a gebore di a e gebore, na wan prenspari kenki na ini a libi fu a sma dati; den sma disi e bribi taki wan sma di dede e gowe libi grontapu fu go na a yeye kondre fu den dedewan. Furu sma e bribi taki efu den no e du spesrutu sani na wan beri, noso efu den no e hori spesrutu seremonia, dan den yeye fu den afo o kisi atibron. Den sma disi e bribi taki den yeye disi abi a krakti fu strafu den wan di de na libi, èn taki den man pai den sosrefi. A bribi disi abi bigi krakti tapu a fasi fa sma e sreka sani gi beri, èn tapu a fasi fa a beri e hori.

Den sma di de na den beri di e hori fu plisi den dedewan, furu tron e sori den firi fu den na ala sortu fasi. Son leisi den sma disi e bari krei neleki den law, èn den e meki babari drape pe a dedeskin de. Boiti dati, sma abi a gwenti tu fu hori prisiri fesa baka a beri. Na den sortu fesa disi, sma gwenti fu e tyari densrefi na wan werdri fasi, den e kon drungu, èn den e dansi tapu tranga poku. Beri de so prenspari gi den sma disi, taki furu tron srefi den moro pôti famiri e du ala san den man fu tyari nofo moni kon na wàn fu man hori „wan beri di fiti”, aladi dati ben kan poti den na ini problema, èn sosrefi na paiman.

Na ini den yari di pasa, Yehovah Kotoigi tyari kon na krin finifini sortuwan fu den sani di sma gwenti fu du na beri, no e kruderi nanga san Bijbel e taki. * Den gwenti disi na koti wakti gi dede, a tyari di sma e tyari dringi-ofrandi, a taki di sma e taki nanga den dedewan, noso na aksi di sma e aksi den dedewan fu yepi den, èn sosrefi seremonia di e hori fu memre a dei di wan sma beri. Ma tra gwenti de tu di abi fu du nanga a bribi di sma abi taki te wan sma dede, dan wan sani na ini en e tan na libi. Den sortu gwenti disi di no e gi Gado grani „no de krin”, den de „soso sani di e bedrigi sma”, èn den no abi fu du nanga Gado Wortu fu waarheid, ma nanga „den gwenti fu libisma”.​—Yesaya 52:11; Kolosesma 2:8.

A kwinsi di sma e kisi fu fiti densrefi na gwenti

Soleki fa a sori, dan a muilek srefisrefi gi son sma fu wai pasi gi den gwenti fu a pipel fu den, spesrutu na ini kondre pe sma e si en leki wan tumusi prenspari sani fu gi grani na den dedewan. Fu di Yehovah Kotoigi no e hori densrefi na den sortu gwenti disi, meki sma no e frutrow den, sma feni taki den e hori densrefi aparti fu trawan, èn taki den no abi lespeki gi den dedewan. A suku di sma e suku fowtu na den, èn a hebi kwinsi di den e kisi, meki taki sonwan fu den Kotoigi disi e frede fu meki sma kon si taki den abi wan tra denki fu sani. Den abi a frede disi aladi den e frustan a waarheid fu Bijbel heri bun (1 Petrus 3:14). Trawan feni taki den gwenti disi na wan pisi fu a kulturu fu den, èn taki den no kan wai pasi dorodoro gi den gwenti disi. Ma trawan de tu di feni taki te den e weigri fu hori densrefi na den gwenti disi, dan dati o meki sma denki takru fu a pipel fu Gado.

Wi no wani fu afrontu trawan fu soso. Toku Bijbel e warskow wi taki te wi e opo taki gi a waarheid, dan dati sa abi leki bakapisi taki wan grontapu di no sabi Gado moro, sa kisi pori (Yohanes 15:18, 19; 2 Timoteyus 3:12; 1 Yohanes 5:19). Wi de klariklari fu opo taki gi a waarheid, fu di wi sabi taki wi musu de tra fasi leki den wan di de na dungru na yeye fasi (Maleaki 3:18; Galasiasma 6:12). Neleki fa Yesus ben kakafutu gi Satan di Satan ben tesi en fu du wan sani di Gado no ben feni bun, na so wi e kakafutu tu te wi e kisi kwinsi fu du sani di Gado no feni bun (Mateyus 4:3-7). Na presi taki tru Kresten e meki a frede gi libisma abi krakti na den tapu, den e meki muiti moro furu fu plisi Gado èn fu gi en grani, fu di en na a Gado fu waarheid. Den e du disi fu di den no e gi pasi taki a kwinsi di den e kisi fu trawan e meki den pasa den Bijbel markitiki di abi fu du nanga a tru anbegi.​—Odo 29:25; Tori fu den Apostel 5:29.

Sori lespeki gi Yehovah na ini a fasi fa yu e si den dedewan

Moro furu a de so taki sma e firi brokosaka srefisrefi, èn den e sari fru tru te wan lobiwan fu den dede (Yohanes 11:33, 35). A fiti taki sma e tan memre wan lobiwan, èn taki den e beri den sma disi na wan lespeki fasi. Na so wan fasi sma e sori taki den ben lobi a sma disi. Ma aladi Yehovah Kotoigi e sari trutru te wan lobiwan fu den dede, toku den no e teki gwenti abra di Gado no feni bun. A sani disi no makriki gi den Kotoigi di kweki na ini kulturu pe sma abi bigi frede gi dedewan. A kan de wan tyalensi fu du a yoisti sani te wi e firi brokosaka fu di wan famiriman fu wi dede. Toku, getrow Kresten e kisi krakti fu Yehovah, „a Gado fu ala trowstu,” èn den e kisi wini fu di den Kresten brada nanga sisa fu den e horibaka gi den na wan lobi-ati fasi (2 Korentesma 1:3, 4). Tru Kresten abi a tranga bribi taki den dedewan di no sabi noti de na ini Gado en prakseri, èn taki den sa kisi libi baka wan dei. Fu dati ede den Kresten disi abi leti fu no abi noti fu du nanga den sani di sma gwenti fu du na beri, bika den sani disi no e kruderi nanga Bijbel, èn den e leri sma taki wan opobaka no sa de.

Wi breiti srefisrefi taki Yehovah kari wi „komoto na ini a dungru fu kon na ini en tumusi moi leti”, a no so? (1 Petrus 2:9) Te wi e prisiri fu di wan pikin gebore, noso te wi e sari fu di wan sma dede, dan meki a de so ala ten taki wi e „tan waka leki pikin di de na ini a leti”, fu di wi e angri srefisrefi fu du san bun, èn fu di wi abi dipi lobi gi Yehovah. Meki a no pasa noiti taki wi e gi pasi taki den gwenti di no e kruderi nanga Bijbel èn di Gado no feni bun, e pori wi na yeye fasi.​—Efeisesma 5:8

[Futuwortu]

^ paragraaf 23 Grantangi luku den brochure Jeje foe den dedewan—Den man jepi joe noso den man doe joe ogri? Den de troetroe? Nanga The Road to Everlasting Life—Have You Found It? Na Yehovah Kotoigi tyari den kon na doro.