Go na content

Go na table of contents

San e tiri a fasi fa yu libi e waka?

San e tiri a fasi fa yu libi e waka?

San e tiri a fasi fa yu libi e waka?

NELEKI fa meti no man tiri a fasi fa den libi e waka, na so libisma no man du dati tu”, na so John Gray, wan sabiman tapu a kontren fu na evolutie leri, ben skrifi. Skrifiman Shmuley Boteach e denki heri tra fasi fu a tori disi, èn a e taki fu dati na ini en buku An Intelligent Person’s Guide to Judaism. A e taki: „Libisma a no meti, èn fu dati ede ala ten den man tiri a fasi fa den eigi libi e waka.”

Furu sma e agri nanga Gray, èn den e bribi taki son krakti di wi no man basi e meki taki a libi fu sma e waka na wan spesrutu fasi. Tra sma feni taki Gado meki libisma na so wan fasi taki densrefi kan tiri a fasi fa den libi e waka.

Son sma feni taki tra libisma di abi bigi makti, e tiri a libi fu den. Soleki fa a skrifiman Roy Weatherford e taki, dan „moro furu fu den sma na grontapu, èn spesrutu moro furu fu den uma fu fosi, no man tiri den eigi libi, fu di a de krin fu si taki trawan e kwinsi den èn e mesbroiki den” (The Implications of Determinism). Fu di politiek nanga srudati makti e strei nanga makandra, meki a howpu di furu sma ben abi fu libi wan koloku libi, no kon tru.

Na ini den yarihondro di pasa, tra sma firi leki den no man du noti fu yepi densrefi, fu di den ben de nanga a denki taki son krakti di hei moro den, ben e tiri a fasi fa den libi ben e waka. „Den Grikisma fu owruten”, na so Boteach e taki, „ben de nomo nanga a denki taki ala howpu ben de fu soso, fu di libisma no ben man du noti fu kenki a fasi fa den libi ben o waka.” Den ben feni taki uma-gado di lobi fu kenki den prakseri, ben e bosroiti fa a libi fu ibri sma ben o waka. Den sma disi ben e bribi taki den uma-gado disi ben e bosroiti o ten wan sma ben o dede, èn den ben e bosroiti sosrefi omeni sari nanga pen wan sma ben sa musu ondrofeni na ini en libi.

Na ini a ten disi, furu sma e bribi taki wan krakti di hei moro den, e tiri a fasi fa den libi e waka. Fu gi wan eksempre, furu sma e bribi na ini Kismet; dati na a bribi di sma abi taki wan krakti di hei moro den e tiri den heri libi, èn densrefi no man du noti fu kenki a fasi fa den libi o waka. Den e taki dati Gado bosroiti na fesi kaba san sa de a bakapisi fu ala den sani di libisma e du, èn sosrefi o ten wan sma o dede. Tra sma e bribi taki na Almakti Gado „bosroiti na fesi kaba efu wan sma o kisi frulusu, noso efu a o kisi pori”. Furu sma di e taki dati den na Kresten, e bribi a leri disi.

Fa yu e denki fu a tori? A tru taki krakti di yu no man basi kwetikweti, seti kaba fa yu libi o waka? Noso yu denki taki kande na Ingrisitongo skrifiman William Shakespeare ben abi leti di a ben skrifi: „Wan momenti e doro na ini a libi fu sma te densrefi musu bosroiti fa den libi sa waka”? Luku san Bijbel e taki fu a tori disi.