O ten wi abi leti fu kisi atibron?

NA PREIKIMAN 7:9, Bijbel e taki: „Atibron de na ini na ati fu den wan sondro frustan.” A vers disi e sori taki wi no musu de gaw fu kisi atibron te wan sma e du wan hati sani nanga wi; na presi fu dati, wi musu de klariklari fu gi a sma dati pardon.

Ma a de so taki Preikiman 7:9 e taigi wi taki noiti wi musu kisi atibron, awansi san wan sma du èn awansi suma na a sma dati? Wi musu gi sma pardon gi iniwan hati sani di den du nanga wi, awansi fa a sani e hati wi, noso awansi omeni leisi den e du a sani dati nanga wi? A de so taki wi musu libi a sani leki fa a de? A de so taki wi no abi fu broko wi ede nanga san wi e taki noso e du, fu di wi sabi taki a sma di wi afrontu musu de klariklari fu gi wi pardon? A sani disi no kan.

Yehovah Gado na a moro bun eksempre fu lobi, safri-ati, a gi di sma musu gi pardon, nanga langa pasensi. Toku Bijbel e taki furu tron fu sma di meki Gado kisi atibron. Te sma ben du bigi ogri, dan a ben e strafu den. Luku wan tu eksempre.

Ogri di sma du teige Yehovah

A tori na 1 Kownu 15:30 e taki fu den sondu fu Yerobeam ’di ben meki taki Israel du sondu tu èn fu di a ben tyari ensrefi na wan tegu fasi di ben meki taki Yehovah kisi atibron’. Na 2 Kroniki 28:25, Bijbel e taki fu Kownu Akas fu Yuda: „A meki hei presi fu tyari smoko-ofrandi gi tra gado, èn na so fasi a afrontu Yehovah, a Gado fu den afo fu en.” Wan tra eksempre de fu feni na Krutuman 2:11-14: „Israel bigin du san ogri na ini Yehovah ai èn den go dini den Bâal . . . , èn na so fasi den afrontu Yehovah. . . . A sani disi meki taki Yehovah kisi bigi atibron nanga Israel, èn fu dati ede a gi den abra na den sma di ben e kon fufuru den sani fu den na wan ogri-ati fasi.”

Tra sani ben de tu di meki Yehovah kisi atibron, èn a ben de fanowdu taki den sma di ben e du den sani dati, kisi strafu. Fu gi wan eksempre, na Exodus 22:18-20, wi e leisi: „Un no musu meki wan towfru-uma tan na libi. Iniwan sma di e didon nanga wan meti, musu dede fu tru. A sma di e tyari ofrandi gi iniwan tra gado boiti Yehovah wawan, musu kisi pori krinkrin.”

A no ala ten Yehovah ben e gi Israel pardon gi den bigi ogri di den ben e du te den ben e tan afrontu en sondro fu sori taki den ben abi trutru berow. Te sma no ben e sori trutru berow èn te den no ben e du sani fu sori taki den drai den libi fu gi yesi na Yehovah, dan Yehovah ben meki den sma disi kisi pori te fu kaba. Na a sani disi ben pasa nanga a heri pipel na ini 607 b.G.T., na a anu fu den Babilonsma, èn ete wan tron na ini 70 G.T., na a anu fu den Romesma.

Iya, Yehovah e atibron fu den tegu sani di sma e taki èn e du, èn a e kiri sma srefi te den e du bun bigi sondu sondro fu sori berow. Ma disi wani taki dati den wortu na Preikiman 7:9 e fiti Yehovah? Nôno, kwetikweti. Yehovah abi leti fu atibron te sma e du bigi sondu, èn ala ten a e krutu sma na wan reti fasi. Bijbel e taki fu Yehovah: „Den wroko fu en bun dorodoro, bika ala san a e du, na retidu. Wan Gado fu getrowfasi, èn na en kruktudu no de; a de regtfardiki èn opregti.”​—Deuteronomium 32:4.

Seryusu ogri di libisma e du nanga trawan

A Wet di Gado ben gi Israel fu owruten, ben e sori taki wan sma ben kan kisi bun takru bakapisi te a ben du seryusu ogri nanga trawan. Fu gi wan eksempre, efu wan fufuruman ben kon na ini wan oso te neti èn a sma fu na oso ben kiri en, dan na ososma no ben abi brudu-paiman. Na ososma no ben abi fowtu ini a tori disi, fu di  na a fufuruman ben du wan seryusu ogri nanga en. Fu dati ede wi e leisi: „Efu wan sma e kisi wan fufuruman te a e broko go na ini wan oso èn a sma e naki en kiri, dan [na ososma] no abi brudu-paiman.”​—Exodus 22:2.

Te wan sma e didon nanga tranga na wan uma, dan na uma dati abi leti fu kisi bigi atibron nanga a sma di du na ogri dati nanga en, bika a sani di pasa nanga en na wan bigi ogri na ini Gado ai. Soleki fa a Wet fu Moses ben sori, dan wan man di ben didon nanga tranga na wan uma, ben musu dede „neleki te wan man e opo ensrefi teige wan trawan èn e kiri en fu tru” (Deuteronomium 22:25, 26). Aladi a de so taki wi no de ondro a Wet dati moro, toku a e meki wi frustan fa Yehovah feni en te wan sma e didon nanga tranga na wan tra sma, bika a sani dati na wan bigi ogri.

Na ini a ten disi, a didon di sma e didon nanga tranga na wan trawan, na wan seryusu ogri tu, èn a sma di e du na ogri disi sa kisi hebi strafu. A sma di ondrofeni na ogri disi, abi ala reti fu tyari a tori go na skowtu. Na so fasi den sma di abi a reti fu krutu den tori disi kan strafu na ogriman gi a sani di a du. Èn efu a sma di ondrofeni na ogri, na wan yonguwan, dan a ben o bun te a papa nanga mama fu en e tyari a tori go na skowtu.

Pikinpikin sondu

Ma a no ala trobi noso fowtu di sma e meki, na sani di lanti musu lusu. Fu dati ede wi no musu atibron tumusi te trawan e meki fowtu di no bigi so, ma wi musu de klariklari fu gi den pardon. Omeni leisi wi musu gi trawan pardon?  Na apostel Petrus ben aksi Yesus: „Masra, omeni tron mi musu gi mi brada pardon te a e sondu teige mi? Mi musu du dati te nanga seibi tron?” Yesus taigi en: „Mi e taigi yu, a no te nanga seibi tron, ma te nanga seibitenti na seibi tron.”​—Mateyus 18:21, 22.

Na a tra sei, a de fanowdu taki wi e tan du muiti fu tron wan moro bun Kresten fu di wi e pruberi fu no meki sma kisi atibron tumusi furu. Fu gi wan eksempre: yu e taki grofu nanga trawan son leisi? Noso yu e taki sani sondro fu hori sma firi na prakseri? A no de fu taki dati trawan kan kisi atibron te yu e taki nanga den na so wan fasi. A sma di hati den firi fu wan trawan, kan feni taki a trawan no abi leti fu atibron nanga en, èn a kan feni sosrefi taki a trawan musu gi en pardon. Na presi fu abi a denki dati, a sma di afrontu a trawan musu kon frustan taki na en meki a trawan kisi atibron. Iya, san moro prenspari, na taki a musu du muiti fu no du èn fu no taki sani di kan meki trawan kisi atibron. Te wi e meki a muiti disi, dan wi no sa hati den firi fu trawan so furu moro. Bijbel e memre wi: „Wan sma de di e taki sondro fu denki. A de neleki a e dyuku sma nanga wan feti-owru. Ma a tongo fu den koniwan na wan dresi” (Odo 12:18). Te wi e hati den firi fu wan trawan, srefi efu dati no ben de fu espresi, dan na aksi di wi e aksi a sma dati pardon, na wan bun sani di kan yepi fu meki sani kon bun baka.

Gado Wortu e sori taki wi musu „du muiti fu du den sani di e tyari vrede kon èn fu du den sani di e gi trawan deki-ati” (Romesma 14:19). Te wi e hori den firi fu trawan na prakseri èn te wi e sori switifasi, dan wi e du san na odo disi e taki: „Leki gowtu apra ini wan solfru kerfu-wroko wan wortu de, di taki na a yoisti ten” (Odo 25:11). A no de fu taki dati disi na wan heri moi prakseri! Te wi e taki na wan safri fasi èn na wan fasi di e sori taki wi e hori den firi fu trawan na prakseri, dan dati kan abi krakti srefi tapu sma di no e kenki a denki fu den so makriki: „Wan safu tongo srefi kan broko wan bonyo.”​—Odo 25:15.

Fu dati ede, Gado Wortu e gi wi a rai disi: „Un musu taki na wan switi fasi ala ten, iya, den wortu fu unu musu abi sowtu, so taki unu sabi fa un musu piki ibriwan sma” (Kolosesma 4:6). ’Den musu abi sowtu’ wani taki dati wi musu taki nanga trawan na wan fasi di e du den bun, èn na so fasi wi no sa afrontu sma makriki. Te Kresten e taki èn e du sani, dan den e pruberi fu hori densrefi na a rai disi di Bijbel e gi: ’Suku vrede èn du muiti sosrefi fu meki a vrede disi tan.’​—1 Petrus 3:11.

Sobun, a de krin fu si taki den wortu na ini Preikiman 7:9 wani taki dati wi no musu atibron fu den pikinpikin sondu di trawan e du. A kan taki onvolmaaktifasi e meki taki den sma e du den pikinpikin sondu disi, noso kande den e du den fu espresi srefi, ma toku a no bigi sondu. Ma te na ogri di wan sma du nanga wan trawan na wan seryusu sondu, dan a no de fu taki dati a sma di ondrofeni na ogri disi sa de nanga atibron, èn a kan bosroiti fu du san de fanowdu fu meki taki na ogriman e kisi strafu fu na ogri di a du.​—Mateyus 18:15-17.

[Prenki na tapu bladzijde 14]

Fu di Israel no ben sori berow, meki Yehovah libi den meki den Romesma pori den na ini 70 G.T.

[Prenki na tapu bladzijde 15]

„Leki gowtu apra . . . wan wortu de di taki na a yoisti ten”