Go na content

Go na table of contents

Meki a „wortu” fu Yehovah kibri yu

Meki a „wortu” fu Yehovah kibri yu

Meki a „wortu” fu Yehovah kibri yu

NA INI 490 b.G.T. di a prenspari feti fu Marathon ben e feti, dan sowan 10 te go miti 20 dusun srudati fu Ateine ben musu feti nanga wan legre fu Persia di ben bigi furu tron moro a legre fu den. Den Griki srudati ben abi wan spesrutu fasi fu feti, di den ben kari a falanx. Dati ben de te wan grupu fu srudati ben e waka skinskin makandra na ini wan bosu. Den skelt fu den di ben e tuka nanga makandra, ben de leki wan skotu, nanga lansri di ben e sutu go na loktu baka a skotu disi. A falanx ben meki taki den sma fu Ateine wini a strei teige a legre fu Persia di ben bigi someni leisi moro a legre fu den. A sani disi meki taki furu sma kon sabi fu a feti disi.

Tru Kresten e feti wan feti na yeye fasi. Den e feti nanga makti feanti di wi no man si, namku den tiriman fu a disiten seti fu sani. Bijbel e kari den tiriman disi „den tiriman fu a dungru disi, . . . den ogri yeye na hemel” (Efeisesma 6:12; 1 Yohanes 5:19). A pipel fu Gado e tan wini a strei, ma den no e du dati nanga den eigi krakti. Na Yehovah musu kisi ala grani, fu di na en e kibri den èn e tiri den sosrefi, soleki fa dati skrifi na Psalm 18:30: „Den wortu fu Yehovah soifri. A de wan skelt gi den wan di e suku kibri na en.”

Iya, nanga yepi fu den soifri „wortu” fu en di skrifi na ini den Santa Buku fu Bijbel, Yehovah e kibri den loyaal futuboi fu en so taki ogri no e miti den na yeye fasi (Psalm 19:7-11; 119:93). Disi na san Salomo ben skrifi fu a koni di de fu feni na ini Gado Wortu: „No gowe libi en, èn a sa kibri yu. Lobi en, èn a sa kibri yu” (Odo 4:6; Preikiman 7:12). Fa a koni fu Gado e kibri wi gi ogri? Luku na eksempre fu owruten Israel.

Wan pipel di kisi kibri nanga yepi fu a koni fu Gado

A Wet fu Yehovah ben e kibri èn ben e tiri den Israelsma tapu ala kontren fu a libi. Fu gi wan eksempre, den ben abi wet di ben e sori den sortu sani den no ben mag nyan, fa den ben musu hori densrefi krin èn sosrefi a presi pe den ben e tan. Boiti dati, den ben abi wet tu di ben e taki dati den ben musu poti siki sma aparti. Den wet disi kibri den gi furu fu den siki di tyari pori kon na mindri tra pipel. Baka di sabiman kon sabi na ini a di fu 19 yarihondro san na bacterie, dan fosi den bigin leri sma fu du den srefi sortu sani di Gado Wet ben e leri, fu man kibri densrefi teige siki. Yu ben abi wet tu di ben abi fu du nanga gron di sma ben abi, a bai di sma ben e bai sani baka, a pai di sma no ben abi fu pai paiman moro, èn a pai di sma ben musu pai rente. Den wet disi ben tyari wini kon gi den Israelsma, fu di den ben e meki taki sani waka bun na ini a libimakandra, èn taki na ekonomia ben e drai na wan reti fasi (Deuteronomium 7:12, 15; 15:4, 5). A Wet fu Yehovah ben e yepi srefi fu meki taki a gron fu Israel ben e tan bun! (Exodus 23:10, 11) Den wet teige falsi anbegi ben e kibri a pipel na yeye fasi, den ben e kibri den fu no kisi kwinsi fu ogri yeye, fu a gi di sma ben e gi den pikin fu den leki ofrandi, èn fu someni tra ogri. Boiti dati, a ben e kibri den sosrefi fu no du a syen sani di sma e du fu boigi gi wan popki di no abi libi.​—Exodus 20:3-5; Psalm 115:4-8.

A krin fu si taki Israel no ben e si a „wortu” fu Yehovah leki wan sani di „no warti noti”, ma na presi fu dati, a ben wani taki libi nanga furu dei gi den wan di ben e gi yesi na a wortu dati (Deuteronomium 32:47). Na so a de tu nanga den wan na ini a ten disi di e gi yesi na den koni wortu fu Yehovah, aladi Kresten no de moro na ondro a Wetfrubontu (Galasiasma 3:24, 25; Hebrewsma 8:8). Fu taki en leti, na presi fu wan wet sistema, Kresten abi furu difrenti Bijbel gronprakseri di e tiri den èn di e kibri den.

Wan pipel di e kisi kibri nanga yepi fu gronprakseri

Libisma no man gebroiki wan wet na ini ala situwâsi, èn son leisi wan wet de fu wan spesrutu pisi ten nomo. Ma fu di Bijbel gronprakseri na prenspari tru tori, meki nofo tron sma kan gebroiki den na ini furu difrenti situwâsi, èn den e tan fu ala ten. Fu gi wan eksempre, luku a gronprakseri di skrifi na Yakobus 3:17. Wan pisi fu a tekst e taki: „Na a fosi presi, a koni fu Gado e meki taki wan sma de krin, èn a e meki sosrefi taki a lobi vrede.” Fa a prenspari tru tori disi kan de leki wan skelt gi Gado en pipel na ini a ten disi?

Te wan sma de krin, dan dati wani taki dati a sma e tyari ensrefi na wan fasi di fiti. Fu dati ede, den sma di e si en leki wan prenspari sani fu de krin, no e du muiti wawan fu wai pasi gi hurudu, ma den e du muiti sosrefi fu wai pasi gi sani di kan meki den du hurudu. Iya, den e luku bun fu no poti prakseri na sani di e wiki den sekslostu fu den, èn den no e luku seks buku nanga seks felem (Mateyus 5:28). Na so a de tu nanga sma di meki mofo fu trow èn di e hori densrefi na a gronprakseri di skrifi na Yakobus 3:17. Den sma disi e sorgu taki den no e du sani di abi krakti tapu den seks firi fu den, so taki den no man dwengi densrefi moro. Fu di den na sma di e gi yesi na gronprakseri, meki den no e du sani di sa meki taki den lasi a krinfasi fu den, fu di den e denki kande taki Yehovah e agri nanga a fasi fa den e tyari densrefi, solanga den no e pasa a wet fu en krinkrin. Den sabi taki Yehovah „e si fa na ati de” èn taki a e handri akruderi a fasi dati nanga sma (1 Samuel 16:7; 2 Kroniki 16:9). Den sortu koni sma dati e kibri a skin fu den teige den someni siki di sma kan kisi na ini a ten disi te den abi seks demakandra, èn den e sorgu sosrefi taki den e tan abi wan bun konsensi, èn taki den e tan firi koloku.

Yakobus 3:17 e taki tu dati a koni fu Gado „e meki sosrefi taki [wan sma] lobi vrede”. Wi sabi taki Satan e pruberi fu meki wi drai baka gi Yehovah fu di a e du sani fu meki wi tron sma di lobi fu du ogri nanga tranga. Wan tu fu den sani di a e gebroiki fu man du dati, na buku, felem, poku, nanga computer game di no fiti srefisrefi. Sonwan fu den game disi e gi sma deki-ati fu teki prati na wan agersi fasi na hebi ogridu èn fu kiri trawan na wan tumusi ogri-ati fasi! (Psalm 11:5) Te wi e luku den someni ogri di sma e du moro nanga moro, dan wi kan si taki Satan abi bun bakapisi. Wan tu yari pasa, a koranti fu Australia The Sydney Morning Herald ben taki fu den ogri-ati sani dati di e pasa, èn a koranti disi gebroiki den wortu fu Robert Ressler, a man di ben kon nanga a wortu „serie moordenaar” (wan sma di e kiri a wan sma baka a trawan). Ressler ben taki dati den kiriman nanga suma a ben taki na ini den yari baka 1970 ben kisi deki-ati fu du den ogri dati fu di den ben luku seksbuku nanga seks felem di „no ben doti so, leki den wan fu a ten disi”. Fu dati ede, Ressler taki dati a no abi „a howpu taki sani sa kon moro betre na ini a ten di e kon, fu di wan nyun yarihondro e kon pe a nomru fu den kiriman di kiri moro leki wán sma, sa gro”.

Èn dati tru, bika wan tu mun nomo baka di koranti ben skrifi a sani dati, wan man sutu 16 nyofi pikin nanga a skoromisi fu den kiri na wan yosiyosi-skoro na ini a foto Dunblane, na Skotland. Baka dati a kiri ensrefi. A mun baka dati, wan tra law-ede man sutu 32 sma kiri na ini a tiri foto Port Arthur, na ini Tasmania, na Australia. Na ini den yari di pasa, a kiri di sma kiri ipi-ipi yonguwan na skoro, seki Amerkankondre, èn a sani dati meki taki furu Amerkan aksi densrefi: Fu san ede? Na ini yuni 2001, nyunsu na heri grontapu bari taki wan siki-ede man waka go na ini wan skoro pe a dyuku 8 pikin fu a fosi èn a di fu tu klas kiri nanga wan nefi, èn taki a koti 15 tra sma sosrefi. A no de fu taki dati difrenti sortu sani e meki taki sma e du den ogri disi, ma sma e kon si moro nanga moro taki den ogri-ati sani di de fu si na ini felem, na wan fu den sani di e meki taki sma e du den ogri disi. A koranti skrifiman Phillip Adams ben taki: „Efu wan reklame fu wán miniti kan meki taki sma e bai moro sani, dan yu no musu taigi mi taki wan felem di langa tu yuru èn di kostu omeni milyun dala, no abi krakti tapu a denki fu sma.” A bun fu sabi taki na ini a oso fu a kiriman fu Port Athur, skowtu feni 2000 video di ben abi ogri-ati sani èn sosrefi seks tori na tapu.

Den sma di e tan hori densrefi na Bijbel gronprakseri e kibri den frustan nanga den ati gi felem èn gi iniwan tra sani di e gi sma deki-ati fu du ogri. Na so fasi den e sorgu taki „a yeye fu grontapu” no abi krakti tapu a fasi fa den e denki èn tapu den lostu fu den. Tra fasi leki dati, den e tyari densrefi „nanga yepi fu a yeye [fu Gado]”, èn den e meki muiti fu kon lobi a froktu fu a yeye disi di e meki sosrefi taki sma de na ini vrede (1 Korentesma 2:12, 13; Galasiasma 5:22, 23). Den e kon kisi a lobi disi fu di den e studeri Bijbel doronomo, fu di den e begi, èn fu di den e denki dipi fu sani di e gi den deki-ati. Boiti dati, den no e suku demakandra nanga sma di lobi fu du ogri-ati sani, ma na presi fu dati den e suku demakandra nanga den wan di neleki den, e angri gi a nyun grontapu fu Yehovah pe vrede sa de (Psalm 1:1-3; Odo 16:29). Iya, a koni fu Gado e kibri sma trutru!

Meki den „wortu” fu Yehovah kibri yu ati

Di Satan tesi Yesus na ini a gran sabana, dan Yesus gebroiki sani di skrifi na ini Gado Wortu, fu sori Satan taki en na wan leiman (Lukas 4:1-13). Ma a no ben haritaki nanga Didibri soso fu sori en taki a koni moro en. Fu di Yesus ben gebroiki den Buku fu Bijbel fu opo taki gi Gado, meki a ben e taki nanga ala overtoigi, èn na dati meki taki Didibri no ben man kori en nanga den triki fasi fu en, aladi a ben abi bun bakapisi na ini Eden. Satan no sa man kori wi tu nanga den triki fu en te wi e furu wi ati nanga den wortu fu Yehovah. Dati na a moro prenspari sani di wi kan du, bika „na ini [na ati] den rutu fu a libi de”.​—Odo 4:23.

Boiti dati, wi musu tan kibri wi ati, èn noiti wi musu tapu fu du dati. Satan no ben abi bun bakapisi na ini a gran sabana, ma toku a no tapu fu tesi Yesus (Lukas 4:13). A sa tan tesi wi tu, èn a sa pruberi na difrenti fasi fu meki wi lasi wi soifri retifasi (Openbaring 12:17). Fu dati ede, meki wi teki na eksempre fu Yesus fu di wi e kweki dipi lobi gi a Wortu fu Gado, èn meki wi begi doronomo tu fu kisi santa yeye nanga koni (1 Tesalonikasma 5:17, Hebrewsma 5:7). Yehovah fu en sei e pramisi ala sma di e suku kibri na en, taki sani sa waka bun nanga den na yeye fasi.​—Psalm 91:1-10; Odo 1:33.

Gado Wortu e kibri a gemeente

Satan no kan tapu a „bigi ipi”, fu pasa a bigi banawtu libilibi (Openbaring 7:9, 14). Toku a e tan du ala san a man fu pruberi fu meki Kresten kon kruka, awansi na wan tu fu den nomo, so taki den no sa bun moro na ini Yehovah en ai. Na ini Israel fu owruten a ben abi bun bakapisi nanga a sani dati, èn leki bakapisi fu dati 24.000 sma dede na a mofodoro fu a Pramisi Kondre (Numeri 25:1-9). A no de fu taki, dati te Kresten di e meki fowtu e sori taki den abi trutru berow, dan den e kisi yepi na wan lobi-ati fasi so taki sani kan waka bun baka nanga den na yeye fasi. Ma sma di de leki Simri fu owruten, fu di den e sondu sondro fu sori berow, kan meki taki trawan e bigin tyari densrefi na wan fasi di no fiti, èn den kan meki sosrefi taki sani no waka bun nanga den sma disi na yeye fasi (Numeri 25:14). Neleki srudati di e waka na ini wan falanx, ma di fringi den skelt fu den gowe, na so den sma disi e gi pasi taki ogri e miti den, èn sosrefi den kompe fu den.

Fu dati ede Bijbel e gi wi a komando disi: „Un no musu bumui moro nanga wan sma di de wan brada, aladi a de sosrefi wan huruman, noso wan gridiman, noso wan sma di e anbegi kruktugado, noso wan sma di e kosi trawan, noso wan drunguman, noso wan bedrigiman. Un no musu nyan srefi nanga so wan sma. . . . Puru na ogriman na un mindri” (1 Korentesma 5:11, 13). Yu no feni taki den koni „wortu” disi e yepi fu hori a Kresten gemeente krin èn fu kibri en na yeye fasi?

Heri tra fasi leki a Kresten gemeente, furu fu den kerki fu Krestenhèit, èn sosrefi den sma di fadon komoto na bribi, feni taki den pisi fu Bijbel di no e kruderi nanga a fasi fa sma e tyari densrefi na ini a ten disi, no e teri moro. Fu dati ede den e tapu ai gi ala sortu bigi ogri, srefi gi den ogri di den kerki fesiman e du (2 Timoteyus 4:3, 4). Ma luku taki baka Odo 30:5, di e taki sosrefi fu „a wortu” fu Yehovah di de leki wan skelt, wi e kisi a komando na ini vers 6, pe skrifi: „No poti noti moro na den wortu fu [Gado], so taki a no gi yu piri-ai, èn so taki yu no sa sori fu de wan leiman.” Iya, den sma di e pruberi fu kenki a Bijbel, trutru na leiman na yeye fasi, iya, den na den moro bigi leiman! (Mateyus 15:6-9) Fu dati ede, meki wi de nanga tangi trutru taki wi na memre fu wan organisâsi di abi bigi lespeki gi a Wortu fu Gado.

Wi e kisi kibri fu „wan switi smeri”

Fu di a pipel fu Gado e tan hori densrefi na Bijbel èn e fruteri trawan a Bijbel boskopu di e gi trowstu, meki den e panya „wan switismeri” fu libi di e gi Yehovah prisiri. Ma gi den onregtfardikisma a de so taki den wan di e tyari a boskopu dati e panya wan „tingi smeri di e tyari dede kon”, soleki fa Da Bijbel na ini Sranantongo e taki dati. Iya, na wan agersifasi, a sistema fu Satan kori den ogrisma so te, taki den no sabi srefisrefi moro san na wan bun smeri. Fu dati ede den no man frudrage fu de makandra nanga den wan di e panya a „switi smeri fu Krestes”, iya, den e sori feantifasi srefi gi den sma dati. Na a tra sei, den wan di e panya a bun nyunsu fayafaya, e tron „wan switi smeri fu Krestes na mindri den sma di o kisi frulusu” (2 Korentesma 2:14-16). Furu tron den sortu reti-atisma dati e tegu gi a hoigrifasi nanga den leitori di sma e yere so furu na ini falsi bribi. Sobun, te wi e opo Gado Wortu fu prati a Kownukondre boskopu nanga den sma disi, dan den e kisi lobi gi Krestes, èn den wani kon sabi moro.​—Yohanes 6:44.

Fu dati ede yu no musu firi brokosaka te wan sma no wani arki a Kownukondre boskopu. Na presi fu dati, yu musu si a „switismeri fu Krestes” leki wan fasi fa yu e kisi kibri na yeye fasi, èn di e tapu furu sma di ben sa wani du wi ogri, fu no pori a yeye fasi fu a pipel fu Gado. Ma na a srefi ten, a switismeri disi e hari den wan di abi wan bun ati.​—Yesaya 35:8, 9.

Fu di den Griki srudati na a feti fu Marathon ben e waka krosibei fu makandra èn ben e tai hori na den skelt fu den nanga ala den krakti, meki den wini wan legre di ben bigi furu tron moro a di fu den. Na so a de tu taki den loyaal Kotoigi fu Yehovah abi a dyaranti taki den sa wini a yeye strei fu den krinkrin, bika dati na „a yeye gudu” fu den (Yesaya 54:17). Fu dati ede, meki ibriwan fu wi tan suku kibri na Yehovah fu di wi e tan „hori steifi na a wortu di e gi libi”.​—Filipisma 2:16.

[Prenki na tapu bladzijde 31]

’A koni fu Gado e meki taki wan sma de krin, èn a e meki sosrefi taki a lobi vrede’