Go na content

Go na table of contents

Mennosma e suku a waarheid fu Bijbel

Mennosma e suku a waarheid fu Bijbel

Mennosma e suku a waarheid fu Bijbel

WAN mamanten na ini november 2000, wan tu zendeling fu Yehovah Kotoigi di e dini na ini Bolifia ben de na ini a pikin oso fu den, èn di den luku na a fensre go na dorosei, dan den si wan grupu man nanga uma e tanapu na a portu fu den. Den sma disi ben weri krosi di ben abi nowan enkri pranpran, èn den ben e senwe. Di den zendeling opo a portu, dan a fosi sani di den sma taki na: „Wi wani kon sabi a waarheid fu Bijbel.” Den sma disi ben de Mennosma. Den man ben e weri wrokopaki, èn den uma ben e weri dungru fesikoki. Den ben e taki wan sortu Doisritongo nanga makandra. Yu ben kan si na den ai taki den ben e frede. Den ben e tan luku lontu fu si efu sma ben de na den baka fu luku pe den ben e go. Toku a ben de so taki srefi di den ben e kren a trapu fu go na ini na oso, wan fu den yonkuman taki: „Mi wani kon sabi den sma di e gebroiki Gado nen.”

Baka di den sma disi go na ini na oso, dan den kisi wan sani fu dringi. A sani disi meki taki den bigin firi moro bun. Den ben komoto fu wan farawe presi pe den ben e libi makandra leki gronman. Drape den ben e kisi a Waktitoren tijdschrift siksi yari langa nanga post. Den aksi: „Wi leisi taki wan paradijs sa de na grontapu. A sani dati tru?” Den Kotoigi sori den a piki di Bijbel e gi tapu na aksi disi (Yesaya 11:9; Lukas 23:43; 2 Petrus 3:7, 13; Openbaring 21:3, 4). „We no!”, na so wan fu den gronman taigi den trawan. „A tru. A tru taki wan paradijs sa de na grontapu.” Trawan fu den ben e taki doronomo: „Mi denki taki wi feni a waarheid.”

Suma na den Mennosma? San den e bribi? Fu man piki den aksi disi, wi musu go baka na a di fu 16 yarihondro.

Suma na den Mennosma?

Na ini a di fu 15 yarihondro, sma bigin vertaal èn druk moro nanga moro Bijbel na ini den tongo di furu sma na ini Europa ben e taki. A sani disi meki taki furu sma bigin angri baka fu kon sabi moro fu Bijbel. Maarten Luther nanga tra sma di ben e tyari kenki kon na kerkileri, no ben e agri nanga furu fu den leri fu a Lomsu Kerki. Toku den Protestant kerki di no ben seti so langa ete tan hori densrefi na gwenti di no ben e kruderi nanga Bijbel. Fu gi wan eksempre, furu sma ben feni taki ibri beibi di gebore ben musu teki dopu fu man tron wan memre fu a kerki. Ma son sma di ben e suku fu kon sabi a waarheid fu Bijbel, ben kon si taki na soso te wan sma kisi nofo sabi, dan fosi a kan teki a bosroiti fu teki dopu so taki a e tron wan memre fu a Kresten gemeente (Mateyus 28:19, 20). Fayafaya preikiman di ben abi a bribi disi, bigin teki waka na ini foto nanga dorpu fu gi sma leri fu Bijbel, èn fu dopu den wan di ben de bigisma kaba. Fu dati ede, sma ben e kari den preikiman disi Anabaptistsma, san wani taki „sma di ben e dopu trawan ete wan tron”.

Wan sma di go suku yepi na den Anabaptistsma fu di a ben wani kon sabi a waarheid, na Menno Simons. A man disi ben de wan Lomsu priester na ini a dorpu Witmarsum na a noordsei pisi fu Bakrakondre. Na a ten fu 1536 a ben tapu dorodoro nanga a Lomsu kerki èn den kerki fesiman ben e onti na en tapu. Na ini 1542, a Santa Kèiser fu Rome, Karel V, pramisi fu pai sma 100 golu efu den ben grabu Menno. Toku Menno tyari wan tu fu den Anabaptistsma kon makandra na ini difrenti gemeente. Heri esi sma bigin kari en nanga den bakaman fu en Mennosma.

Mennosma na ini a ten disi

Wan heri pisi ten, sma frufolgu den Mennosma, èn a sani disi meki taki dusundusun fu den sma disi gowe libi West-Europa fu go na Noord-Amerika. Drape den ben abi na okasi fu go doro fu suku a waarheid èn fu prati a boskopu fu den gi furu tra sma. Ma den no ben de so fayafaya moro fu tan studeri Bijbel èn fu tan preiki gi tra sma, soleki fa a ben de nanga den fosi tata fu den. Furu fu den sma disi ben e tan hori densrefi na leri di no ben e kruderi nanga Bijbel, soleki a Dri-Wánfasi leri, a leri di e taki dati a sili no man dede, èn a leri fu helfaya (Preikiman 9:5; Esekièl 18:4; Markus 12:29). Na ini a ten disi, a zendelingwroko di Mennosma e du, moro furu na datra yepi di den e gi sma, èn den e du tra sani sosrefi fu a bun fu a libimakandra, na presi taki den e preiki a bun nyunsu.

Sma e denki taki sowan 1.300.000 Mennosma e libi now na ini 65 difrenti kondre. Ma neleki fa Menno Simons ben e kragi hondrohondro yari pasa, na so den Mennosma fu a ten disi e kragi tu taki wánfasi no de na den mindri. Na a ten fu a Fosi Grontapufeti, bigi pratifasi kon na mindri den sma disi fu di den ben abi difrenti denki fu den problema di ben de na grontapu. Furu sma na ini Amerkankondre ben e weigri fu go feti na ini a legre, fu di den ben sabi taki a sani dati no ben e kruderi nanga Bijbel. Ma a buku An Introduction to Mennonite History e taki: „Na a ten fu 1914, a ben de so moro furu taki a weigri di sma ben e weigri fu go feti na ini a legre, ben de wan sani di den kerki fu den Mennosma na ini West-Europa ben e si leki wan fositen sani nomo.” Na ini a ten disi, wan tu grupu fu den Mennosma bigin libi pikinso leki fa sma e libi na ini a ten disi. Trawan fu den e fasi den krosi fu den ete nanga aka na presi fu knopo, èn den e bribi taki mansma no musu koti den barba.

Sonwan fu den grupu fu den Mennosma di abi a fasti bosroiti fu no teki den nyun fasi fu libi fu a grontapu disi abra, froisi nanga a heri grupu fu den fu go tan na presi pe lanti ben e gi den okasi fu libi sondro taki sma fruferi den. Fu gi wan eksempre, sma denki taki na ini Bolifia sowan 38.000 Mennosma e libi makandra na ini furu difrenti dorpu na farawe presi, èn ibriwan fu den grupu disi e tyari densrefi akruderi tra markitiki. Na ini sonwan fu den dorpu, den memre no abi primisi fu rèi oto, truck, noso bromfiets, ma den mag rèi soso asi nanga asiwagi. Na ini tra dorpu, sma no mag abi radio, telefisi, èn den no mag arki noso prei poku. Sonwan fu den grupu no wani srefi taki den memre fu den e leri taki a tongo fu a kondre pe den e tan. Wan sma di ben e tan na ini so wan dorpu ben taki: „Den domri no wani meki wi leri Spanyorotongo, bika na so fasi den kan du nanga wi san den wani.” Furu fu den sma disi feni taki den e kisi kwinsi, èn den e frede taki sma o tapu den fu moksi nanga trawan na ini a dorpu. Dati na wan sani di nowan fu den wani ondrofeni, bika den no sabi fa a de fu libi dorosei fu a dorpu fu den.

Fa wan siri fu waarheid ben sai

Na den sani dati ben e trobi Johann, wan gronman fu den Mennosma, di a si wan Waktitoren tijdschrift na ini na oso fu en birman. A famiri fu Johann ben gowe libi Kanada fu go na Meksikow, èn bakaten den go na Bolifia. Ma ala ten Johann ben wani wan sma fu yepi en fu kon sabi a waarheid fu Bijbel. A aksi en birman efu a ben kan leni a tijdschrift.

Bakaten, di Johann ben de na ini a foto fu seri sani fu en gron, dan a go na wan Kotoigi di ben e pristeri A Waktitoren na wowoyo. A Kotoigi seni en go na wan zendeling di ben e taki Doisritongo, èn heri esi Johann ben e kisi a Doisritongo Waktitoren na oso. A ben e studeri ibriwan fu den Waktitoren disi finifini èn baka dati, a tijdschrift disi ben e go fu a wan osofamiri na a trawan na ini a dorpu pe a ben e tan, teleki den no ben man gebroiki en moro. Son leisi den osofamiri ben gwenti fu kon makandra fu studeri A Waktitoren te mindrineti, èn den ben e suku den bijbeltekst di ben skrifi na ini. Johann ben kisi na overtoigi taki Yehovah Kotoigi ben musu de den wan di e du a wani fu Gado na ini wánfasi na heri grontapu. Fosi Johann dede, a taigi en wefi nanga en pikin: „Un musu leisi A Waktitoren ala ten. A sa yepi unu fu frustan a Bijbel.”

Son sma fu a famiri fu Johann bigin taki nanga den birtisma fu den fu den sani di den ben e leri fu Bijbel. „Grontapu no sa kisi pori. Na presi fu dati, Gado sa meki a tron wan paradijs”, na so den ben e taki. „Èn Gado no e pina sma na ini hel.” Heri esi den kerki domri kon yere fu den takimakandra disi, èn den tapu skreki gi a famiri fu Johann taki den ben o puru den fu a dorpu efu den no ben e tapu nanga a sani dati. Bakaten, di a famiri ben e taki fu a kwinsi di den owruman fu den Mennosma ben e kwinsi den, dan wan yonkuman opo taki. „Mi no sabi fu san ede wi e kragi fu den kerki owruman fu wi”, na so a taki. „Wi alamala sabi sortu bribi na a tru bribi, ma toku wi no du noti.” Den wortu disi naki na ati fu a yonkuman en papa. Heri esi tin sma fu a famiri teki waka fu go suku Yehovah Kotoigi, sondro fu meki tra sma sabi pe den e go. Te fu kaba den doro na a oso fu den zendeling, soleki fa dati skrifi na a bigin fu na artikel.

A dei baka dati, den zendeling go luku den nyun mati fu den na ini a dorpu pe den ben e tan. A wagi fu den zendeling ben de a wan-enkri wan tapu a pasi. Di den ben e rèi pasa den asiwagi safrisafri, dan den ben e fruwondru fu si den sma di ben e libi na ini a kontren drape, èn den sma fu a kontren ben fruwondru tu fu si den. A no langa baka dati, den zendeling ben e sidon na wan tafra nanga tin Mennosma di ben de fu tu famiri.

A dei dati, a teki fo yuru fu studeri kapitel 1 fu a buku Sabi di e tjari joe go na têgo libi. * Gi ibri paragraaf, den Mennosma ben suku moro bijbeltekst èn den ben wani sabi efu den ben e frustan den tekst bun. Ibri leisi te den zendeling ben e poti wan aksi gi den Mennosma, dan den ben musu wakti wan tu miniti, aladi den Mennosma ben e taki nanga makandra na ini wan sortu Doisritongo. Te fu kaba, wan fu den ben e piki gi a grupu na ini Spanyorotongo. A ben de wan dei di den noiti sa frigiti, ma wi ben kan si taki problema ben o kon. Neleki fa Menno Simons ben kisi tesi pikinmoro feifi hondro yari pasa di a ben bigin suku fu kon sabi a waarheid fu Bijbel, na so den Mennosma disi ben o kisi tesi tu.

Den e kisi tesi fu di den e kon sabi a waarheid

Baka wan tu dei, den kerki owruman kon na a oso fu Johann en famiri, èn den tapu skreki gi den wan di ben wani sabi a waarheid. Den taki: „Wi yere taki Yehovah Kotoigi kon na unu. Un musu taigi den taki den no musu kon moro, èn efu unu no e gi wi den publikâsi fu den so taki wi kan bron den, dan wi o puru unu fu a dorpu.” Den Mennosma disi ben studeri wán leisi nomo nanga den Kotoigi fu Yehovah, sobun a sani disi ben de wan bun bigi tesi gi den.

„Wi no kan du san unu e aksi fu wi”, na so wan fu den famiri-edeman piki. „Den sma dati kon fu leri wi a Bijbel.” Fa den kerki owruman ben feni a sani dati? Den puru den fu a kerki fu di den ben e studeri Bijbel! Disi ben de wan bigi strafu trutru. A wagi fu a kasi fabriki fu a dorpu, rèi pasa na oso fu wan fu den famiri sondro fu teki a merki fu den, aladi dati ben de a wan-enkri fasi fa den ben kan wroko moni. Wán famiri-edeman lasi en wroko fu di den yagi en gowe. Wan trawan no ben mag bai sani na a wenkri fu a dorpu, èn na umapikin fu en di ben abi 10 yari, no ben mag kon na skoro moro. Birtisma lontu wan fu den oso fu go teki a wefi fu wan fu den yonkuman, fu di den ben feni taki a no ben bun taki a ben e libi nanga a masra fu en di no ben mag abi demakandra moro nanga den tra sma na ini a dorpu. Aladi den sani disi pasa, toku den famiri di ben e studeri Bijbel, no tapu fu suku a waarheid fu Bijbel.

Ibri wiki den zendeling ben e tan rèi a langa pasi fu go studeri nanga den Mennosma. Den bijbelstudie dati ben e gi den famiri krakti trutru! Sonwan fu den sma fu den famiri ben e rèi tu yuru langa nanga asi èn nanga asiwagi fu de na a bijbelstudie. A fosi leisi di a famiri aksi wan fu den zendeling fu begi gi den, dan dati naki na ati fu den alamala. Na ini den dorpu disi, den Mennosma noiti no e begi so taki trawan kan yere den, sobun noiti ete den ben yere wan sma e begi gi den. Den ai fu den man ben e lon watra. Èn di den zendeling tyari wan tape recorder kon, dan den ben de nomonomo fu luku en moro fini fu si san na en. Noiti den ben mag drai poku na ini a dorpu fu den. Den ben breiti so te nanga den moi Kownukondre singi, taki den bosroiti fu singi Kownukondre singi baka ibri studie! Ma fa sani ben o waka gi den, now di a situwâsi fu den ben kenki?

Den e feni wan lobi-ati bradafasi

Fu di den famiri no ben mag moksi moro nanga den trawan na ini a dorpu, meki den bigin meki den eigi kasi. Den zendeling yepi den fu feni sma di ben wani bai a kasi dati. Wan man na ini Amerkankondre, di de wan Kotoigi fu Yehovah wan langa ten kaba, kon yere fu den problema di den famiri ben abi. A man disi ben kweki na ini wan dorpu fu Mennosma na ini Zuid-Amerika. A ben de nomonomo fu yepi den sma disi. A srefi wiki a teki opolani èn a go na Bolifia fu go luku den. Boiti taki a ben gi den famiri furu deki-ati na yeye fasi, a yepi den sosrefi fu bai den eigi truck so taki den ben kan go na den konmakandra na a Kownukondre zaal, èn so taki den ben kan tyari den gron nyanyan fu den go na wowoyo.

„A ben muilek gi wi baka di den taigi wi taki wi no ben mag moksi moro nanga den tra sma na ini a dorpu. Wi ben e sari te wi ben e go na a Kownukondre zaal”, na so wan fu den sma fu wan famiri ben taki, „ma te wi ben e drai kon baka, dan wi ben e firi prisiri.” A no de fu taki dati den Kotoigi na ini a kontren dati du ala san den man fu yepi den. Sonwan fu den leri Doisritongo, èn wan tu Kotoigi di ben e taki Doisritongo komoto fu Europa kon na Bolifia fu yepi hori Kresten konmakandra na ini Doisritongo. Fosi yu denki, 14 sma fu a Mennosma dorpu ben e preiki a bun nyunsu fu a Kownukondre gi trawan.

Tapu 12 oktober 2001, erfu fu den sma disi di ben de Anabaptistsma fosi, teki dopu ete wan tron, èn dati ben de pikinmoro wan yari baka di den ben kon na a zendeling-oso fu a fosi leisi. Ma disi leisi den ben teki dopu fu sori taki den ben gi densrefi abra na Yehovah. Sensi a ten dati, moro Mennosma teki dopu. Wan fu den ben taki bakaten: „Sensi wi leri a waarheid fu Bijbel, wi e firi neleki wi na srafu di kon fri.” Wan trawan ben taki: „Furu Mennosma e kragi taki lobi no de na ini a dorpu fu den. Ma Yehovah Kotoigi e broko den ede nanga makandra. Mi e firi bun na mindri den.” Yusrefi kan kisi problema te yu wani frustan a waarheid fu Bijbel moro bun. Ma efu yu e suku yepi na Yehovah èn e sori bribi nanga deki-ati soleki fa den famiri disi ben du dati, dan yu sosrefi sa kisi bun bakapisi èn yu sa feni koloku.

[Futuwortu]

^ paragraaf 17 Yehovah Kotoigi tyari en kon na doro.

[Prenki na tapu bladzijde 25]

Den breiti taki den kisi Doisritongo publikâsi

[Prenki na tapu bladzijde 26]

Aladi sma no ben mag prei poku noiti, toku den e singi baka ibri studie now