Go na content

Go na table of contents

Luku bun taki heimemre no e opo kon na ini yu ati

Luku bun taki heimemre no e opo kon na ini yu ati

Luku bun taki heimemre no e opo kon na ini yu ati

„Gado no lobi sma di abi heimemre.”​—YAKOBUS 4:6.

1. Gi wan eksempre di e sori taki a no fowtu ala ten te wan sma e firi bigi fu di a e prisiri fu wan sani.

WAN sani pasa wan leisi kaba di gi yu someni prisiri taki yu firi bigi? Furu fu wi ondrofeni so wan sani kaba. A no fowtu fu kisi a firi dati wanwan leisi. Fu eksempre, te wan Kresten papa nanga mama e leisi a skoro raportu di e sori taki na umapikin fu den tyari ensrefi na wan bun fasi èn taki a wroko tranga na skoro, dan kande a de fu si na den fesi taki den e prisiri srefisrefi fu di a meisje wroko so bun. Na so na apostel Paulus nanga den mati fu en ben prisiri fu di den brada nanga sisa fu wan nyun gemeente di Paulus nanga den mati fu en ben seti, ben horidoro na wan getrow fasi di den kisi frufolgu.​—1 Tesalonikasma 1:1, 6; 2:19, 20; 2 Tesalonikasma 1:1, 4.

2. Fu san ede a no fiti nofo tron te wan sma e firi bigi?

2 Den eksempre di wi si dya, e sori taki wan sma kan firi bigi fu di a e prisiri srefisrefi fu wan sani di a du, noso fu wan sani di a abi. Ma furu tron a de so taki sma di e firi bigi, e denki tumusi furu fu densrefi, iya, den e denki taki den betre moro tra sma fu di den man du wan sani bun, fu di den moi, fu di den gudu, noso fu di den abi wan hei posisi. Nofo tron den e tyari densrefi na wan fasi di e sori taki den e feni densrefi moro prenspari leki trawan. Spesrutu gi a sortu firi disi, wi leki Kresten musu luku bun. Fu san ede? We, leki pikin fu wi afo Adam, wi gebore nanga a firi fu prakseri wisrefi nomo (Genesis 8:21). A bakapisi de taki wi ati kan kori wi makriki so taki wi e kisi bigifasi. Fu eksempre, Kresten musu luku bun taki den no e kisi bigifasi fu di den feni taki a ras fu den moro bun leki di fu trawan, fu di den gudu moro trawan, fu di den kisi moro skoroleri leki trawan, fu di den abi a koni fu du wan sani moro bun leki trawan, noso fu di den man du den wroko moro bun leki trawan. A no fiti te wan sma e kisi bigifasi fu den sortu sani dati ede, èn Yehovah no e prisiri nanga disi srefisrefi.​—Yeremia 9:23; Tori fu den Apostel 10:34, 35; 1 Korentesma 4:7; Galasiasma 5:26; 6:3, 4.

3. San na heimemre, èn san Yesus ben taki fu disi?

3 Wan tra sani de fu san ede a no bun fu denki taki wi betre moro trawan. Efu wi e gi pasi taki a denki disi opo kon na ini wi ati, dan te fu kaba disi kan tron wan takru fasi. Na a fasi disi sma e kari heimemre. San na heimemre? Wan heimemre sma e denki taki a betre moro tra sma, ma a no dati wawan, a e wisiwasi trawan tu, èn a e si den leki sma di lagi moro en (Lukas 18:9; Yohanes 7:47-49). Yesus ben kari „bigimemre”, noso heimemre, makandra nanga tra ogri fasi di e komopo ’na ini na ati’ èn di e „doti wan sma” (Markus 7:20-23). Sma di de Kresten man frustan o prenspari a de fu no meki heimemre opo kon na ini den ati.

4. Fa a kan de wan yepi gi wi te wi e luku den eksempre na ini Bijbel di e taki fu heimemre sma?

4 Wan sani di kan yepi yu fu no kisi heimemre, na te yu e luku wan tu tori na ini Bijbel di e taki fu sma di ben abi heimemre. Te yu e luku den tori disi, dan yu o man si moro bun efu yu abi bigifasi, noso efu a firi disi ben sa kan opo kon na ini yu te fu kaba. A sa yepi yu fu no kisi prakseri noso firi di ben sa kan meki heimemre opo kon na ini yu ati. Dati sa meki taki yu no sa ondrofeni takru bakapisi te Gado o du soleki fa a ben warskow, namku: „Mi sa puru den heimemre sma na un mindri; noiti moro yu sa abi heimemre na tapu mi santa bergi.”​—Sefanya 3:11.

San Gado e du nanga heimemre sma

5, 6. Fa Farao sori taki a ben abi heimemre, èn san ben de a bakapisi?

5 Yu kan si sosrefi fa Yehovah e denki fu heimemre, te yu e luku a fasi fa a ben e handri nanga bigi tiriman leki Farao. Tweifri no de taki Farao ben abi heimemre. Fu di a ben e si ensrefi leki wan gado di sma ben musu anbegi, meki a ben e wisiwasi den Israelsma di ben de srafu fu en. Luku san a taki di Moses aksi en fu gi Israel primisi fu go na a gran sabana, so taki den ben kan „hori wan fesa” gi Yehovah. Na wan heimemre fasi, Farao piki: „Suma na Yehovah taki mi musu arki en sten fu seni Israel gowe?”​—Exodus 5:1, 2.

6 Baka di siksi rampu miti Farao, Yehovah taigi Moses fu aksi a tiriman fu Egepte: „Yu e tan handri nanga mi pipel na wan heimemre fasi fu di yu no e seni den gowe?” (Exodus 9:17) Baka dati, Moses meki a di fu seibi rampu bekènti: pisipisi ijs ben o fadon komoto fu hemel èn den ben o pori ala sani na ini a kondre. Baka a di fu tin rampu den Israelsma kisi primisi fu gowe, ma syatu baka dati Farao kenki en prakseri èn a hari go na den baka. Te fu kaba, Farao nanga en legre no ben man komoto moro na ini a Redi Se. Prakseri nomo san den ben e denki di a watra tapu den! San ben de a bakapisi fu a heimemre fu Farao? Den moro bun srudati fu en ben taki: „No meki wi abi noti fu du nanga Israel moro, fu di a de seiker taki Yehovah e feti gi den teige den Egeptesma.”​—Exodus 14:25.

7. Fa den tiriman fu Babilon sori taki den ben abi heimemre?

7 Tra heimemre tiriman ondrofeni tu fa Yehovah meki den kisi syen. Wan fu den ben de Sanherib, kownu fu Asiria (Yesaya 36:1-4, 20; 37:36-38). Te fu kaba, den Babilonsma teki Asiria abra, ma tu heimemre kownu fu Babilon ben kisi syen sosrefi. Memre a fesa fu Kownu Belsasar pe en nanga den fisitiman di ben de kownu tu, ben e dringi win na ini den kan di den ben teki puru na ini a tempel fu Yehovah; na a srefi fesa dati den ben e prèise den gado fu Babilon. Wantronso, den finga fu wan man ben kon de fu si, èn den ben e skrifi wan boskopu na a skotu. Di Belsasar aksi a profeiti Danièl fu kon fruklari a boskopu di ben de wan kibritori gi en, dan a profeiti memre Belsasar na wan sani. A taki: „A Moro Hei Gado srefi, gi Nebukadnesar, yu papa, a kownukondre . . . Ma di heimemre opo kon na ini en ati . . . , dan den puru en fu a kownusturu fu en kownukondre, èn en eigi wartifasi den puru fu en. Ma yu leki en manpikin Belsasar, yu no meki yu ati abi sakafasi, aladi yu ben sabi ala den sani disi” (Danièl 5:3, 18, 20, 22). A srefi neti dati, a legre fu den Mediasma nanga den Persiasma teki Babilon abra, èn den kiri Belsasar.​—Danièl 5:30, 31.

8. San Yehovah ben du nanga difrenti heimemre sma?

8 Prakseri tu fu tra heimemre man di ben wisiwasi a pipel fu Yehovah: a langaman Goliat fu Filistia, Haman di ben de a fosi minister fu Persia, nanga Kownu Herodes Agrepa di ben tiri a distrikt Yudea. Den dri man disi ben abi heimemre, èn fu dati ede Gado meki den dede wan syen dede (1 Samuel 17:42-51; Ester 3:5, 6; 7:10; Tori fu den Apostel 12:1-3, 21-23). A fasi fa Yehovah handri nanga den heimemre man disi, e poti krakti tapu a tru tori disi: „Bigimemre e kon bifo wan sma fadon, èn wan yeye fu heimemre e kon bifo wan sma e naki futu” (Odo 16:18). Iya, a de krin taki „Gado no lobi sma di abi heimemre”.​—Yakobus 4:6.

9. Fa den kownu fu Tirus sori taki den no ben de getrow?

9 Wan ten ben de taki a kownu fu Tirus ben de tra fasi leki den heimemre tiriman fu Egepte, Asiria, nanga Babilon, fu di a ben yepi a pipel fu Gado. Na a ten di Kownu David nanga Kownu Salomo ben e tiri, dan a kownu fu Tirus seni koni wrokoman nanga wrokosani gi den fu bow difrenti kownu-oso èn sosrefi fu bow a tempel fu Gado (2 Samuel 5:11; 2 Kroniki 2:11-16). Ma a sari fu taki dati baka wan pisi ten, den kownu fu Tirus tron feanti fu a pipel fu Yehovah. Fa disi du kon?​—Psalm 83:3-7; Yoèl 3:4-6; Amos 1:9, 10.

„Heimemre opo kon na ini yu ati”

10, 11. (a) Suma wi kan agersi nanga den kownu fu Tirus? (b) Fu san ede den sma fu Tirus no ben e handri moro nanga den Israelsma soleki fa den ben gwenti fu du fosi?

10 Yehovah ben meki en profeiti Esekièl sori fa den kownu fu Tirus ben de trutru èn a meki Esekièl krutu den. A boskopu di Esekièl ben tyari go gi „a kownu fu Tirus” e taki fu sani di abi fu du nanga den kownu fu Tirus èn sosrefi nanga Satan, a fosi sma di ben sori taki a no ben de getrow; a sma disi „no ben tanapu kánkan na ini waarheid” (Esekièl 28:12; Yohanes 8:44). Wan ten ben de taki Satan ben de wan loyaal yeye, di a ben de wan fu den hemel manpikin na ini na organisâsi fu Yehovah. Yehovah Gado ben gebroiki Esekièl fu sori san ben de a moro prenspari sani di meki taki den kownu fu Tirus nanga Satan, drai baka gi en:

11 „Yu ben de na ini Eden, a dyari fu Gado. Yu skin ben tapu nanga ala sortu diriston . . . Yu na a salfu syerub di e gi kibri . . . Yu no ben meki nowan fowtu sensi a dei di Gado meki yu, teleki a kon na krin taki yu no ben de regtfardiki. Fu di yu ben abi someni gudu fu du bisnis, meki yu ben e du furu ogri nanga sma, èn na so fasi yu bigin du sondu.  . . mi o pori yu, o syerub di e gi kibri . . . Fu di yu moi, meki heimemre opo kon na ini yu ati. Fu di yu moi leki wan stari di e brenki, meki yu pori a koni fu yu” (Esekièl 28:13-17). Iya, fu di den kownu fu Tirus ben abi heimemre, meki den du ogri nanga a pipel fu Yehovah. Tirus ben kon gudu pasa marki fu di a ben de a moro prenspari foto pe sma ben e kon du bisnis, èn a ben kisi barinen fu di moimoi sani ben de fu bai drape (Yesaya 23:8, 9). Den kownu fu Tirus ben kisi bigifasi, èn den ben bigin kwinsi a pipel fu Gado.

12. Fa a du kon taki Satan no ben de getrow, èn san a e du te now ete?

12 Na a srefi sani pasa nanga a yeye di ben tron Satan bakaten. Wan ten ben de taki a ben abi a koni di ben de fanowdu fu du iniwan wroko di Gado ben gi en fu du. Na presi taki a ben de nanga tangi, a ben „kisi bigimemre” èn a bigin krutu a fasi fa Gado ben e tiri (1 Timoteyus 3:6). A ben prakseri so furu fu ensrefi, taki a ben wani taki Adam nanga Eva anbegi en. Te fu kaba, a takru lostu disi meki taki a sondu (Yakobus 1:14, 15). Satan kori Eva fu nyan a froktu fu a wan-enkri bon di Gado ben taki dati den no ben musu nyan fu en. Baka dati, Satan gebroiki Eva fu meki Adam nyan fu a froktu di den no ben musu nyan (Genesis 3:1-6). Na so fasi a fosi man nanga uma opo densrefi teige a reti di Gado ben abi fu tiri den. Sobun, yu ben kan taki dati den ben tron anbegiman fu Satan. A heimemre fu Satan bigi pasa marki. A pruberi fu kori ala engel na hemel nanga ala libisma na grontapu. Satan pruberi srefi fu kori Yesus Krestes tu, fu di a wani taki ala sma musu anbegi en èn drai baka gi Yehovah, a wan-enkri sma di abi a reti fu tiri wi.​—Mateyus 4:8-10; Openbaring 12:3, 4, 9.

13. San heimemre tyari kon?

13 Sobun, yu kan si taki heimemre komopo na Satan. Moro furu, na disi meki taki sondu, pina nanga kruktudu de na grontapu nownowde. Satan, „a gado fu a grontapu sistema disi”, e tan gi sma deki-ati fu abi bigifasi, noso heimemre (2 Korentesma 4:4). Fu di a sabi taki a ten fu en syatu, meki a e feti teige tru Kresten. A wani taki den musu drai baka gi Gado èn taki den tron sma di lobi densrefi nomo, di e denki tumusi furu fu densrefi, èn di abi heimemre. Bijbel ben taki na fesi taki na ini den „lasti dei” disi, furu sma ben o tyari densrefi na a fasi dati di e sori taki den e prakseri den eigi bun nomo.—2 Timoteyus 3:1, 2; Openbaring 12:12, 17.

14. San Yehovah e luku te a e handri nanga libisma?

14 Yesus Krestes fu en sei, no ben frede fu sori sortu takru bakapisi a heimemre fu Satan ben abi. Seiker na sowan dri okasi èn leti na fesi feanti di ben feni taki den ben de regtfardiki, Yesus ben sori san Yehovah e luku te a e handri nanga libisma: „Den o saka a sma di e hei ensrefi, ma den o hei a sma di e saka ensrefi.”​—Lukas 14:11; 18:14; Mateyus 23:12.

Kibri yu ati so taki yu no e kisi heimemre

15, 16. San meki Hagar kisi heimemre?

15 Kande yu si taki den heimemre sma di kari leki eksempre, ben de heihei tiriman. Disi wani taki dan, taki sma di no abi hei posisi no man kisi heimemre? Kwetikweti. Luku wan sani di ben pasa na ini na osofamiri fu Abraham. A famiri-edeman no ben abi wan manpikin di ben o teki den gudu fu en abra, èn en wefi Sara no ben man kisi pikin moro fu di a ben owru kaba. A ben de a gwenti taki wan man di ben de na ini a srefi situwâsi leki Abraham, ben e teki ete wan wefi fu kisi pikin. Gado ben gi pasi fu den sortu trowlibi disi, fu di a ten no ben doro ete taki a ben o poti markitiki baka gi tru anbegiman fu hori densrefi na a seti fu a trowlibi, soleki fa dati ben de biginbigin.​—Mateyus 19:3-9.

16 Di Abraham wefi tan aksi en fu kisi wan pikin nanga Hagar, wan Egepte uma di ben de a futuboi fu Sara, dan Abraham agri te fu kaba. A pikin disi ben musu tron a wan di ben o kisi den gudu fu Abraham. Baka dati Hagar, a di fu tu wefi fu Abraham, ben kon de nanga bere. Na presi taki a ben de nanga furu tangi di a kisi a bigi grani disi, a meki heimemre opo kon na ini en ati. Bijbel e fruteri: „Di Hagar kon si taki a ben de nanga bere, a bigin wisiwasi en misi.” Fu di a ben e tyari ensrefi na a fasi dati, meki someni trobi kon na ini na osofamiri fu Abraham, taki Sara yagi Hagar gowe. Ma wan lusu ben de gi a problema. Na engel fu Gado gi Hagar a rai disi: „Go baka na yu misi èn saka yusrefi na ondro en anu” (Genesis 16:4, 9). Soleki fa a sori, dan Hagar teki a rai disi, a no ben handri moro nanga Sara soleki fa a ben du fosi, èn te fu kaba a tron na afo fu wan bigi pipel.

17, 18. Fu san ede wi alamala musu luku bun taki wi no e kisi heimemre?

17 Na eksempre fu Hagar e sori taki te a situwâsi fu wan sma e kenki èn sani e bigin waka moro bun gi en, dan a kan kisi heimemre. A sani di wi kan leri, na taki srefi wan Kresten di e dini Gado nanga wan krin ati, kan kisi heimemre te a kon gudu noso te a kisi bigi frantwortu. A kan kisi heimemre tu te trawan e prèise en fu di sani e waka bun gi en, fu di a koni, noso fu di a man du wan sani bun. Iya, wan Kresten musu luku bun taki heimemre no e opo kon na ini en ati. Dati de spesrutu so, te sani e waka bun gi en, noso te a kisi moro frantwortu.

18 A moro prenspari sani fu san ede wi e luku bun gi heimemre, na fu di wi e hori na prakseri fa Gado e si a fasi disi. En Wortu e taki: „Ai di abi heimemre nanga wan ati di abi bigimemre, a lampu fu ogrisma, na sondu” (Odo 21:4). A moi fu si taki Bijbel e warskow spesrutu den Kresten „di gudu na ini a grontapu disi”, taki den no musu abi „bigifasi”, noso „heimemre” (1 Timoteyus 6:17; Deuteronomium 8:11-17). Kresten di no gudu, musu luku bun taki den no e kon „dyarusu”, èn den musu hori na prakseri taki ala sma kan kisi heimemre, awansi den gudu noso pôti.​—Markus 7:21-23; Yakobus 4:5.

19. Fa Usia pori a bun nen di a ben abi?

19 Te wan sma abi heimemre nanga tra ogri fasi tu, dan dati kan pori a bun banti di a abi nanga Yehovah. Fu eksempre, luku den fosi yari di Kownu Usia ben e tiri: „A ben tan du san ben reti na ini na ai fu Yehovah . . . Doronomo a ben du muiti fu suku Gado . . . ; na a ten di a ben e suku Yehovah, a tru Gado ben blesi en” (2 Kroniki 26:4, 5). Ma a de wan sari sani taki Kownu Usia pori a bun nen di a ben abi, fu di „en ati ben kon kisi heimemre na so wan fasi taki dati tyari pori kon” gi en. A ben kon denki so furu fu ensrefi, taki a go na ini a tempel fu bron switismeri. Di den priester warskow en fu no du a heimemre sani disi, dan „Usia atibron”. A bakapisi ben de taki Yehovah naki en nanga gwasi, èn a dede leki wan sma di Gado no ben feni bun.​—2 Kroniki 26:16-21.

20. (a) Sortu sani ben pasa di ben kan pori a bun nen fu Kownu Heskia? (b) San wi o luku na ini a tra artikel?

20 Yu kan si wan difrenti te yu e agersi a tori disi nanga na eksempre fu Kownu Heskia. Wan leisi, wan sani pasa di ben kan pori a bun nen fu a kownu disi, fu di „heimemre ben opo kon na ini en ati”. Koloku taki „Heskia ben saka ensrefi di a si taki heimemre ben opo kon na ini en ati”, èn Gado ben kon feni en bun baka (2 Kroniki 32:25, 26). Luku taki a sani di ben yepi Heskia fu no abi heimemre moro, ben de sakafasi. Iya, sakafasi e difrenti krinkrin fu heimemre. Fu dati ede, na ini a tra artikel wi o luku fa wi leki Kresten kan kon kisi sakafasi èn fa wi kan meki a fasi disi tan.

21. Sortu howpu Kresten di abi sakafasi, kan abi gi a ten di e kon?

21 Ma meki wi no frigiti sortu takru bakapisi heimemre ben abi. „Gado no lobi heimemre sma”, èn fu dati ede wi musu abi a fasti bosroiti fu no meki heimemre opo kon na ini wi ati. Efu wi e du muiti fu de Kresten di abi sakafasi, dan wi kan abi a howpu taki wi o tan na libi na tapu a bigi dei fu Gado, te a o puru den heimemre sma na grontapu nanga ala den takru sani di den e du. Na a ten dati, „a heimemre fasi fu a sma fu grontapu musu boigi, èn a heimemre fasi fu den man musu saka; èn Yehovah wawan musu kon hei na a dei dati”.—Yesaya 2:17.

Sani di wi kan prakseri dipi fu den

• O ten yu kan taki dati wan sma abi heimemre?

• Fu pe heimemre komopo?

• San kan meki taki wan sma e kisi heimemre?

• Fu san ede wi musu luku bun taki wi no e kisi heimemre?

[Aksi fu a tori disi]

[Prenki na tapu bladzijde 23]

A heimemre fu Farao ben meki taki a kisi syen te fu kaba

[Prenki na tapu bladzijde 24]

Fu di sani ben go moro bun gi Hagar, meki a kisi heimemre

[Prenki na tapu bladzijde 25]

Di Heskia saka ensrefi, Gado ben kon feni en bun baka