A prenspari tori fu den tu uma di „e agersi wan sani”

A BEN o muilek srefisrefi fu frustan dorodoro san son bijbeltekst wani taki, efu tra pisi fu Bijbel no ben tyari den sani dati kon na krin! Wi kan si den tori na ini Gado Wortu leki fositen tori nomo. Ma sonwan fu den tori disi e tyari moro dipi tru tori kon na krin di wi no e frustan wantewante. Wan eksempre fu disi, na a tori fu den tu uma na ini na osofamiri fu a famiri-edeman Abraham. Na apostel Paulus ben taki dati a tori disi „e agersi wan sani”.—Galasiasma 4:24.

Wi musu poti prakseri na a tori disi, fu di den sani di a e prenki de tumusi prenspari gi ala sma di wani kisi blesi fu Yehovah Gado. Bifo wi o go luku fu san ede disi de so, meki wi poti prakseri fosi na a situwâsi di meki taki Paulus tyari a tori disi kon na krin.

Na ini a fosi yarihondro, wan problema ben de na mindri Kresten fu Galasia. Sonwan fu den Kresten disi ben „e du ala muiti fu hori [densrefi] na den spesrutu dei nanga mun èn na den spesrutu ten nanga yari”, akruderi den komando fu a Wet fu Moses. Den sma disi ben feni taki wan sma di ben e anbegi Gado, ben musu hori ensrefi na a Wet efu a ben wani taki Gado feni en bun (Galasiasma 4:10; 5:2, 3). Ma Paulus ben sabi taki Kresten no ben abi fu hori densrefi na den wet dati. Fu buweisi taki disi ben de so, meki Paulus taki fu wan tori di ibri Dyu ben musu fu sabi.

Paulus memre den Galasiasma taki Abraham, a papa fu a Dyu pipel, ben meki tu manpikin, namku Ismael nanga Isak. A fosi manpikin, Abraham ben meki nanga na umasrafu Hagar, èn a di fu tu manpikin a ben meki nanga a fri uma Sara. Den Kresten na ini Galasia di ben e gi trawan deki-ati fu gi yesi na a Wet fu Moses, ben musu fu sabi a tori fu Sara. Den ben musu fu sabi taki Sara no ben man meki pikin, èn taki a ben gi Abraham en umasrafu Hagar fu meki wan pikin gi en. Den ben musu fu sabi tu taki baka di Hagar meki Ismael, a bigin wisiwasi en misi Sara. Ma soleki fa Gado ben pramisi, dan te fu kaba Sara meki Isak tapu en owrudei. Bakaten,  Abraham seni Hagar nanga Ismael gowe, fu di Ismael no ben e handri bun nanga Isak.—Genesis 16:1-4; 17:15-17; 21:1-14; Galasiasma 4:22, 23.

Tu uma, tu frubontu

Paulus e tyari kon na krin san den sani disi „e agersi”. A ben skrifi: „Den uma disi e prenki tu frubontu: wan fu den meki na tapu Sinaibergi èn a e meki pikin fu go na ini katibo; en na Hagar. . . . Hagar na a srefi leki a Yerusalem fu a ten disi, bika en nanga den pikin fu en de na ini katibo” (Galasiasma 4:24, 25). Hagar e prenki a trutru Israel di abi Yerusalem leki mamafoto. Efu a Dyu pipel ben wani taki Yehovah feni den bun, dan den ben musu hori densrefi na a Wetfrubontu di Yehovah ben gi den na Sinaibergi. A Wetfrubontu ben e tan memre den Dyu ibri leisi baka, taki den na srafu fu sondu èn taki den abi wan lusu-paiman fanowdu.—Yeremia 31:31, 32; Romesma 7:14-24.

Ma suma „a fri uma” Sara, nanga en manpikin Isak, ben e prenki dan? Paulus ben tyari kon na krin taki Sara, na „uma di no man hori bere”, e prenki a wefi fu Gado, namku a pisi fu Gado en organisâsi di de na hemel. A hori di na uma disi na hemel no ben man hori bere, wani taki dati bifo Yesus kon na grontapu, na uma disi no ben abi „pikin” na grontapu di salfu nanga santa yeye (Galasiasma 4:27; Yesaya 54:1-6). Ma na a Pinksterfesa fu 33 G.T., santa yeye kon tapu wan grupu fu man nanga uma, èn na so fasi den sma disi gebore baka leki pikin fu na uma disi na hemel. Gado teki den pikin fu na organisâsi disi leki en manpikin, èn den kisi wan gudu makandra nanga Krestes. Gado meki wan nyun frubontu nanga den tu (Romesma 8:15-17). Wán fu den pikin disi, namku na apostel Paulus, ben kan skrifi: „A Yerusalem di de na tapusei de fri, èn en na wi mama.”—Galasiasma 4:26.

Den pikin fu den uma

Soleki fa a Bijbel tori e sori, dan Ismael no ben e handri bun nanga Isak. Na so a ben de tu na ini a fosi yarihondro G.T., taki den pikin fu a Yerusalem di ben de wan na ini katibo, ben e spotu den pikin fu a Yerusalem di de na tapusei, èn den no ben e handri bun nanga den tu. „Neleki fa a ben de na ini a ten dati, na so a de tu na ini a ten disi taki a sma di ben gebore na libisma fasi [namku Ismael] ben bigin frufolgu a sma di gebore nanga yepi fu a yeye [namku Isak]” na so Paulus e fruklari (Galasiasma 4:29). Di Yesus Krestes kon na grontapu èn di a bigin meki a Kownukondre bekènti, dan den Dyu kerki fesiman ben e handri neleki fa Ismael, a manpikin fu Hagar, ben e handri nanga Isak, a sma di ben abi a reti fu kisi a gudu fu Abraham. Den Dyu  fesiman disi ben e spotu èn ben e frufolgu Yesus Krestes, fu di den ben e si densrefi leki pikin fu Abraham di ben abi a reti fu kisi a gudu fu en, èn den ben e si Yesus leki a sma di ben wani teki a reti fu den.

Syatu bifo den tiriman fu a trutru Israel kiri Yesus, dan Yesus taigi den disi: „Yerusalem, Yerusalem, di e kiri den profeiti èn di e ston den sma kiri di ben seni kon na unu; someni leisi mi ben wani tyari den pikin fu yu kon na makandra, neleki fa wan umafowru e tyari den pikin fu en kon na makandra na ondro den frei fu en! Ma unu no ben wani. Luku! Gado o gowe libi un oso gi unu.”—Mateyus 23:37, 38.

Den sani di pasa na ini a fosi yarihondro èn di skrifi nanga yepi fu santa yeye, e sori taki a trutru Israel, di Hagar e prenki, ben meki pikin di ben o kisi wan gudu makandra nanga Yesus. Ma den no ben kisi a gudu dati fu di den ben de bakapikin fu Abraham. Den Dyu di ben e meki bigi taki den ben abi a reti fu kisi so wan gudu fu di den ben de bakapikin fu Abraham, lasi a reti dati, fu di Yehovah no ben feni den bun. A no de fu taki dati sonwan fu den trutru Israelsma kisi a gudu makandra nanga Krestes. Ma den no kisi a grani dati fu di den ben de trutru bakapikin fu Abraham, ma fu di den poti bribi na ini Yesus.

Na a Pinksterfesa fu 33 G.T., a ben kon de krin fu si suma na wan tu fu den sma disi di kisi wan gudu makandra nanga Krestes. Na ini den yari baka dati, Yehovah salfu moro Kresten, èn den kon tron manpikin fu a Yerusalem di de na tapusei.

A reide fu san ede Paulus ben fruklari san den sani disi „e agersi”, na fu sori taki a nyun frubontu de moro prenspari leki a Wetfrubontu di Gado ben gi en pipel nanga yepi fu Moses. Nowan sma di ben e hori ensrefi na a Wet fu Moses, ben o man kisi a bun-ati fu Gado bika ala libisma abi sondu èn a Wet ben e sori nomo taki libisma na srafu fu sondu. Ma soleki fa Paulus tyari kon na krin, dan Yesus ben kon so taki „a ben kan bai den sma puru na ondro a wet” (Galasiasma 4:4, 5). Sobun, a bribi di sma ben abi na ini a waarde fu a srakti-ofrandi fu Krestes, meki taki a Wet no ben e krutu den moro.—Galasiasma 5:1-6.

A tori disi de prenspari gi wi

Fu san ede wi musu poti prakseri na a tori disi di Paulus ben tyari kon na krin nanga yepi fu santa yeye? Wán reide, na taki a e tyari den sani di skrifi na ini den Buku fu Bijbel, èn di wi no ben o man frustan, kon na krin. Den sani di tyari kon na krin, e gi wi wan moro tranga overtoigi taki den sani di skrifi na ini Bijbel e kruderi nanga makandra.—1 Tesalonikasma 2:13.

Boiti dati, den sani di a tori disi e prenki, de tumusi prenspari gi wi, efu wi wani de koloku fu têgo. Efu den manpikin fu a Yerusalem fu tapusei no ben kon, dan wi no ben o abi nowan enkri howpu, bika wi ben o tan na ini katibo fu sondu nanga dede. Ma ondro a lobi-ati tiri fu Krestes nanga den wan di makandra nanga en kisi a gudu di Gado ben pramisi Abraham, „ala den pipel fu grontapu sa man kisi blesi gi densrefi trutru” (Genesis 22:18). Disi sa pasa te den o kon fri fu têgo fu den bakapisi fu sondu, onvolmaaktifasi, sari, nanga dede (Yesaya 25:8, 9). Dati sa de wan tumusi moi ten trutru!

[Prenki na tapu bladzijde 11]

Yehovah ben gi den Israelsma a Wet frubontu na a Sinaibergi

[Sma di abi a reti fu a prenki]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Prenki na tapu bladzijde 12]

San a tori di na apostel Paulus ben fruteri fu den tu uma di „e agersi wan sani”, wani taki?