Go na content

Go na table of contents

Fa mi kan gi mi pikin bun leri?

Fa mi kan gi mi pikin bun leri?

Fa mi kan gi mi pikin bun leri?

TE YU e gi yu pikin leri, dan dati de neleki unu e teki wan waka di e gi prisiri. Ma unu sa miti problema tu na pasi. Te yu e gi den pikin fu yu deki-ati èn te yu e gi den rai na wan lobi-ati fasi, dan yu e yepi den fu waka bun na tapu a pasi fu libi. Iya, den musu leri so furu sani!

Fu man abi wan bun libi èn fu man de koloku trutru, dan pikin musu leri fa fu tyari densrefi na wan fasi di fiti, èn den musu kon tron mati fu Gado. Fu taki en leti, den musu kon sabi san bun èn san ogri. Te den kon sabi Yehovah èn te den kon lobi En, dan den sa kisi wini fu a leri dati fu têgo. Yu leki papa nanga mama abi a bigi frantwortu fu gi den pikin fu unu leri, èn fu luku fa den pikin e denki fu den sani di den e leri, èn efu den e frustan den sani dati bun.

Te papa nanga mama e gi den pikin fu den leri, dan den sa kisi fu du nanga wan tu problema. Pikin e teki sani abra makriki, èn te den no de na oso, dan den kan leri furu sani di no fiti srefisrefi. Wi e libi na ini wan grontapu di de na ondro a makti fu Satan Didibri (1 Yohanes 5:19). Satan wani gi den pikin fu yu leri, ma a no abi a bun fu den na prakseri. A de wan koni leriman di abi bun furu ondrofeni, ma a no e leri sma bun sani kwetikweti. A e du neleki a de „wan engel fu leti”, ma a e kori sma nanga den sani di a e leri den. Boiti dati, den sani di a e leri sma no e kruderi nanga a Wortu èn a wani fu Yehovah (2 Korentesma 4:4; 11:14; Yeremia 8:9). Didibri nanga den ogri yeye fu en sabi heri bun fa fu kori sma, den e gi sma deki-ati fu prakseri densrefi nomo, fu kori trawan, èn fu tyari densrefi na wan fasi di no fiti.—1 Timoteyus 4:1.

San yu kan du fu sorgu taki Satan no e kori den pikin fu yu? Fa yu kan yepi den fu bribi san tru èn fu du san bun? Wan prenspari sani di yu musu du, na fu luku yusrefi bun fosi. Yu musu de wan bun eksempre. A de prenspari tu taki yu e teki a frantwortu na yu tapu fu gi den pikin fu yu leri, èn yu musu meki ten fu du dati. Fosi wi poti prakseri na den tori disi, meki wi go luku san na a moro prenspari sani di pikin musu abi te wi wani gi den bun leri.

A moro prenspari sani di de fanowdu fu man kisi bun leri

Wi kan leri wan sani fu Kownu Salomo fu Israel, wán fu den moro koniman di oiti ben de na grontapu. Bijbel e taki: „Gado ben tan gi Salomo bun furu koni nanga frustan èn wan ati di lai nanga koni, neleki fa santi lai na a sesyoro. Iya, a koni fu Salomo ben bigi moro leki a koni fu ala den sma fu den Owstusei kondre èn moro leki ala a koni fu Egepte.” Salomo „ben kan taki dri dusun odo, èn a ben skrifi wán dusun nanga feifi singi”. A ben sabi furu sani fu bon nanga meti (1 Kownu 4:29-34). Kownu Salomo meki sma bow difrenti sani na ini Israel, èn a meki den bow sosrefi a tumusi moi tempel fu Yehovah na ini Yerusalem.

Den sani di Salomo skrifi na ini a buku Preikiman, e sori taki a ben sabi heri bun fa libisma de. Nanga yepi fu santa yeye, a ben skrifi san na a moro prenspari sani di de fanowdu fu man kisi bun leri. Salomo ben taki: „A fosi sani di wan sma musu du fu man kisi sabi, na taki a musu frede Yehovah.” A koni kownu disi ben taki tu: „A frede gi Yehovah, na a bigin fu koni, èn a sabi fu a Moro Santawan, dati na frustan.”—Odo 1:7; 9:10.

Te wi abi frede gi Gado, dan wi sa abi bigi lespeki gi en èn wi sa luku bun taki wi no e du sani di a no feni bun. Wi sa si en leki a Moro Heiwan, èn wi sa frustan taki wi musu gi frantwortu na en. Furu sma e si den wan di no e lespeki a Mekiman, leki konisma. Ma a koni fu den sma disi „na wan don sani gi Gado” (1 Korentesma 3:19). Den pikin fu yu musu kisi leri di abi fu du nanga „a koni fu Gado”.—Yakobus 3:15, 17.

Te wi lobi Yehovah, dan wi no sa wani du sani di a no feni bun. Yehovah wani taki den futuboi fu en musu lobi en, èn taki den musu abi frede gi en. Moses ben taki: „Èn now, o Israel, san Yehovah yu Gado e aksi nomo fu yu, leki fu abi frede gi Yehovah yu Gado, so taki yu e waka ala den pasi fu en, èn so taki yu lobi èn dini Yehovah yu Gado, nanga yu heri ati èn nanga yu heri sili, fu gi yesi na den komando fu Yehovah èn na den wet fu en di mi e gi yu tide, fu yu eigi bun?”—Deuteronomium 10:12, 13.

Te wi e leri den pikin fu wi fu abi frede gi Yehovah, dan dati sa yepi den fu tron konisma. O moro den e kon abi frede gi Gado, o moro den sa kisi warderi gi a Mekiman fu den, a Sma fu pe ala tru sabi e komoto. Disi sa yepi den pikin fu wi fu frustan bun san den leri. Den sa kon „sabi san bun èn san no bun” (Hebrewsma 5:14). A frede di den abi gi Gado sa yepi den tu fu tan abi sakafasi èn fu no du san ogri.—Odo 8:13; 16:6.

Den pikin fu yu e luku yu!

Ma fa wi kan yepi wi pikin fu kon lobi Yehovah èn fu kon abi frede gi en? A Wet di Yehovah ben meki a profeiti Moses gi a pipel fu Israel, e gi wi piki tapu na aksi disi. Den papa nanga mama na ini Israel ben kisi a rai disi: „Yu musu lobi Yehovah, yu Gado, nanga yu heri ati, nanga yu heri sili èn nanga ala yu krakti. Èn den wortu disi di mi e komanderi yu tide, musu de na tapu yu ati; èn yu musu poti den go dipi na ini a manpikin fu yu èn taki fu den te yu e sidon na ini yu oso èn te yu e waka na pasi èn te yu e go didon èn te yu e opo.”—Deuteronomium 6:5-7.

Den tekst disi e leri papa nanga mama wan tu prenspari sani. A fosi sani na disi: Yu leki papa noso mama musu de wan bun eksempre. Efu yu wani taki den pikin fu yu lobi Yehovah, dan yu musu lobi Yehovah tu, èn den wortu fu En musu de na tapu yu ati. Fu san ede a sani disi prenspari so? Fu di yu na a moro bun sma di kan gi den pikin fu yu leri. Na eksempre fu yu sa abi furu krakti na den tapu. Nowan enkri tra sani kan abi moro krakti tapu wan pikin, leki na eksempre fu en papa nanga mama.

A no den sani di yu e taki wawan e sori sortu winsi yu abi, na sortu markitiki yu e hori yusrefi, èn sortu sani yu lobi, ma den sani di yu e du e sori dati tu (Romesma 2:21, 22). Frukufruku kaba, pikin-nengre e leri sani fu di den e luku bun san den papa nanga mama e du. Pikin-nengre e si san prenspari gi den papa nanga mama, èn nofo tron na den sani disi e tron prenspari sani gi den pikin disi. Efu yu lobi Yehovah trutru, dan den pikin fu yu o si dati. Fu eksempre, den o si taki yu e si en leki wan prenspari sani fu leisi èn fu studeri Bijbel. Den sa kon frustan taki yu e poti Kownukondre afersi na a fosi presi na ini yu libi (Mateyus 6:33). Te yu e go na den Kresten konmakandra doronomo, èn te yu gwenti fu preiki a bun nyunsu fu a Kownukondre, dan dati sa sori den taki a santa diniwroko di yu e du gi Yehovah, na a moro prenspari sani gi yu.—Mateyus 28:19, 20; Hebrewsma 10:24, 25.

Teki yu frantwortu na yu tapu

Wan tra sani di papa nanga mama kan leri fu Deuteronomium 6:5-7, na disi: Na yu abi a frantwortu fu gi yu pikin leri. Den papa nanga mama na ini Israel fu owruten ben abi a bigi frantwortu fu gi den pikin fu den leri. Den Kresten papa nanga mama fu a fosi yarihondro ben abi a srefi frantwortu disi (2 Timoteyus 1:5; 3:14, 15). Di na apostel Paulus ben skrifi wan brifi gi den Kresten brada nanga sisa fu en, dan a sori den taki spesrutu den papa ben musu ’tan kweki den pikin fu den nanga a leri fu Yehovah èn den ben musu frumane den, so taki den kan kisi a leri fu En’.—Efeisesma 6:4.

Papa nanga mama na ini a ten disi abi furu fu du, den musu wroko tranga, èn den musu du tra sani sosrefi. Na fu den sani disi ede son papa nanga mama e bosroiti fu meki skoromeester noso sma di abi a wroko fu sorgu pikin, gi den pikin fu den leri. Ma a moro bun sma di kan gi pikin leri, na den lobi-ati papa nanga mama fu den pikin dati. Noiti no denki taki a no de prenspari fu tyari a frantwortu disi. Efu yu abi yepi fanowdu, dan prakseri bun suma yu sa aksi fu yepi yu, ma noiti no meki tra sma tyari a tumusi prenspari frantwortu fu yu.

Meki ten gi den pikin fu yu

Ete wan tra sani di papa nanga mama kan leri fu Deuteronomium 6:5-7, na disi: A e teki ten fu gi pikin leri, èn papa nanga mama musu meki muiti fu du dati tu. Den papa nanga mama na ini Israel ben musu leri den pikin den tru tori fu Gado doronomo. A Hebrew wortu di vertaal nanga „leri den doronomo” wani taki „du wan sani ibri tron baka”, noso „taki wan sani ibri tron baka”. Papa nanga mama ben musu gi den pikin leri a heri dei, iya, fu mamanten teleki neti, „te den de na oso” èn „te den de na pasi”. A sani disi e teki ten, èn papa nanga mama musu meki muiti fu leri den pikin fu si sani soleki fa Gado e si sani, èn fu tyari densrefi na wan fasi di A e feni bun.

Sobun, san yu kan du fu gi den pikin fu yu bun leri? Yu kan du bun furu fu yepi den. Leri den fu lobi Yehovah èn fu kon abi frede gi en. De wan bun eksempre gi den. Teki a frantwortu na yu tapu fu gi den pikin fu yu leri, èn teki ten fu du dati. Yu na wan sondu sma, èn fu dati ede yu o meki fowtu. Ma efu trutru yu e meki muiti fu du a wani fu Gado, dan den pikin fu yu sa warderi a muiti di yu e meki, èn den sa kisi wini fu dati. Odo 22:6 e taki: „Kweki wan boi na a fasi di fiti gi en, srefi te a kon owru, a sa tan du san fiti.” Yu musu du a srefi nanga yu umapikin.

Libisma sa tan teki leri den heri libi langa. Efu yu nanga yu pikin lobi Gado, dan unu sa abi a grani fu leri sani fu têgo. A sani disi tru fu di wi o man tan leri moro fu Yehovah èn fu a fasi fa wi kan du a wani fu en.—Preikiman 3:10, 11.

[Prenki na tapu bladzijde 15]

Yu e leisi Bijbel gi den pikin fu yu?

[Prenki na tapu bladzijde 16]

Teki ten fu leri den pikin fu yu fu kon sabi a Mekiman