„Masra, fu san ede yu tan tiri?”
„Masra, fu san ede yu tan tiri?”
DISI na san Pawsu Benedictus XVI ben taki di a ben de na a strafuman kampu na Auschwitz, na ini Polen, tapu 28 mei 2006. Di a ben de na a presi pe den Nazisma kiri dusundusun Dyu nanga tra sma, dan a taki moro fara: „A presi disi e meki wan lo aksi opo kon! Doronomo mi e aksi misrefi: Fu san ede Gado no du wan sani na a ten dati? Fu san ede a tan tiri? Fu san ede a gi pasi taki sma kiri so furu trawan? Fu san ede a gi pasi taki sma tan du na ogri disi wan heri pisi ten? . . . Wi musu tan begi Gado nanga sakafasi: Du wan sani! No frigiti a libisma famiri di yu srefi meki!”
Den sani di a pawsu ben taki, tyari wan heri dyugudyugu kon. Son sma kon si taki a no ben taki fu wan tu prenspari sani. Fu eksempre, a no taki fu a desko di sma ben e desko den Dyu, bika na a sani dati ben meki taki den ogri-ati sani disi pasa na Auschwitz. Trawan ben feni taki a ben gersi leki a ben wani sma fu frigiti taki Pawsu Johannes Paulus II ben aksi pardon gi den sondu di a kerki ben du. Filippo Gentiloni, wan nyunsuman fu a Katolik Kerki, ben taki: „Furu fu den nyunsuman di ben de drape yere di a Pawsu aksi ’Pe Gado ben de?’ Ma den no ben man piki a muilek aksi dati. Wi kan frustan taki den ben wani kisi piki tapu wan tra aksi di ben moro makriki fu piki, namku: „Pe Pius XII ben de?” Den nyunsuman disi ben e taki fu Pawsu Pius XII, di ben tan tiri na a pisi ten di a Nazi tirimakti kiri ipi-ipi Dyu nanga tra sma.
A sani disi di den Nazisma du, èn a kiri di trawan sosrefi kiri ipi-ipi sma, e sori taki na ini a heri historia „a wan libisma tiri a trawan na wan fasi di e tyari takru bakapisi gi en” (Preikiman 8:9). Boiti dati, a Mekiman fu libisma si ala den ogri-ati sani disi èn a no tan tiri. Na ini Bijbel, a e sori fu san ede a e gi pasi taki ogri e pasa. Gado gi wi a dyaranti tu taki a no frigiti a libisma famiri. Fu taki en leti, heri esi Gado no sa gi pasi moro taki libisma e tiri densrefi (Yeremia 10:23). Yu wani kon sabi moro fini san Gado abi na prakseri gi wi? Yehovah Kotoigi o breiti fu yepi yu fu kon sabi fa Bijbel e piki den aksi di Pawsu Benedictus XVI no ben man piki.
[Sma di abi a reti fu a prenki na tapu bladzijde 32]
Oświęcim Museum