Go na content

Go na table of contents

„Sani sa waka bun gi yu”

„Sani sa waka bun gi yu”

„Sani sa waka bun gi yu”

NA INI wan singi di a psalm skrifiman David skrifi, a ben aksi Gado: „Gi mi wan soifri ati, o Gado, èn meki mi kisi wan nyun denki so taki mi no e degedege. Grantangi, frulusu mi so taki mi kan prisiri baka, èn yepi mi fu de klariklari fu du a wani fu yu” (Psalm 51:10, 12). Soleki fa den tekst disi e sori, dan baka di David du sutadu nanga Batseiba, a sori berow èn a aksi Yehovah Gado fu krin en ati èn fu meki a kisi wan nyun denki so taki a ben kan du san bun.

A de so taki na Yehovah e gi wi wan nyun ati, èn taki na en e meki wi kisi wan nyun denki so taki wi de klariklari fu du a wani fu en? Noso a de so taki, na wi srefi musu meki muiti fu kon kisi wan soifri ati, èn fu kibri en? „Yehovah e ondrosuku na ati”, ma na sortu fasi a abi krakti tapu wi ati? (Odo 17:3; Yeremia 17:10). Na sortu fasi a abi krakti tapu a libi fu wi, den prakseri fu wi, èn tapu den sani di wi e du?

Na ini den fosi neigi vers fu Odo kapitel 16, a nen fu Yehovah skrifi aiti leisi. Disi e sori wi o prenspari a de fu meki Yehovah tiri wi, so taki ’sani sa waka bun gi wi’ (Odo 16:3). Vers 10 te go miti 15 e poti prakseri na a frantwortu di wan kownu, noso wan tiriman abi.

Suma „e tiri na ati”?

A fosi pisi fu Odo 16:1 e taki: „Na libisma e tiri na ati.” A no de fu taki, dati na wi musu tiri wi ati. Yehovah no e du wondru fu sreka wi ati, èn fu kenki a denki fu wi so taki wi de klariklari fu du en wani. Wi musu meki muiti fu kisi soifri sabi fu Bijbel, a Wortu fu en, wi musu denki dipi fu den sani di wi e leri, èn wi musu kisi a srefi denki leki en.—Odo 2:10, 11.

David aksi Gado fu gi en „wan soifri ati” èn fu „meki a kisi wan nyun denki”. Disi e sori taki David ben sabi taki a ben de wan sondu sma, èn taki a ben abi yepi fu Gado fanowdu fu man krin en ati. Fu di wi na sondusma, meki wi kan kisi a firi fu du „sondu” (Galasiasma 5:19-21). Wi abi a yepi fu Yehovah fanowdu fu man ’kiri den firi di abi fu du nanga hurudu, morsu libi, seks lostu, takru lostu, nanga bigi-ai’ (Kolosesma 3:5). A de tumusi prenspari taki wi e begi Gado fu yepi wi so taki wi kan kakafutu gi tesi èn so taki wi kan puru den sondu firi na ini wi ati!

Wi kan yepi trawan fu „tiri” na ati fu den? Bijbel e taki: „Te wan sma e taki sondro fu denki, dan a de neleki a e dyuku sma nanga wan feti-owru. Ma a tongo fu den koniwan na wan dresi” (Odo 12:18). O ten a tongo fu wi de neleki wan dresi? Soso te „Yehovah e sori wi fa fu gi piki”. Fu taki en tra fasi, te wi e taki sani di e kruderi nanga den tru leri fu Bijbel, dan a tongo fu wi de leki wan dresi.—Odo 16:1b.

Bijbel e taki: „Na ati e kori sma moro leki iniwan tra sani èn a pori srefisrefi” (Yeremia 17:9). Na agersi ati fu wi kan meki taki wi e tapu ai gi den fowtu fu wi, èn a kan kori wi. Kownu Salomo fu owruten Israel ben warskow wi gi a sani disi. A ben taki: „Ala den pasi fu wan man bun na ini en eigi ai, ma na Yehovah e ondrosuku a fasi fa sma e denki.”Odo 16:2.

Te wi lobi wisrefi tumusi, dan dati kan meki taki wi e taki bun fu den fowtu fu wi. Kande wi sa kibri den takru fasi fu wi, noso wi kan tapu ai gi den ogri di wi e du. Ma wi no man kori Yehovah. A e ondrosuku a denki fu sma. A fasi fa wan sma e denki abi fu du nanga na ati fu en. A fasi fa wan sma de na ini en ati, abi furu krakti tapu den prakseri nanga den firi fu en. Yehovah, ’a Sma di e ondrosuku na ati’, e ondrosuku a fasi fa sma e denki, èn a e du dati sondro fu sori taki a lobi a wan sma moro a trawan. Fu dati ede, wi musu luku bun fa wi e denki.

„Poti yu hebi tapu Yehovah”

Nofo tron wi e denki bun, fosi wi e du wan sani. San wi musu du efu wi wani taki sani waka bun gi wi? Salomo e taki: „Poti yu hebi tapu Yehovah, èn sani sa waka bun gi yu” (Odo 16:3). Te wi e poti wi hebi tapu Yehovah, dan dati wani taki dati wi e poti frutrow na en tapu, en wi e meki a tiri wi. A de neleki wi e puru wi hebi poti na tapu a skowru fu Yehovah. A psalm skrifiman ben singi: „Poti yu hebi tapu Yehovah, èn frutrow na en tapu, èn ensrefi sa handri.”—Psalm 37:5.

Ma efu wi wani taki sani waka bun gi wi, dan den sani di wi e prakseri fu du musu kruderi nanga Gado Wortu, èn den musu komoto fu wan krin ati. Boiti dati, wi musu begi Yehovah fu yepi wi èn wi musu du ala san wi man fu fiti den rai fu Bijbel na ini wi libi. Te wi e kisi fu du nanga tesi noso problema, dan a de tumusi prenspari taki wi ’poti wi hebi tapu Yehovah’ fu di ’a sa horibaka gi wi’. Iya, „noiti a sa gi pasi taki a regtfardikiwan e degedege”.—Psalm 55:22.

„Yehovah meki ala sani nanga wan marki”

Sortu tra wini wi e kisi te wi e poti wi hebi tapu Yehovah? „Yehovah meki ala sani nanga wan marki”, na so a koni kownu e taki (Odo 16:4a). A Mekiman fu hemel nanga grontapu na wan Gado di abi wan marki na prakseri. Te wi e poti wi hebi na en tapu, dan wi sa du soso bun sani, èn wi no sa libi fu soso. Èn Yehovah wani taki grontapu nanga libisma e tan fu têgo (Efeisesma 3:11). A meki grontapu so taki libisma kan „libi na tapu” (Yesaya 48:18). Boiti dati, a sani di a ben abi na prakseri gi libisma na ini a bigin, sa kon tru (Genesis 1:28). Te wi e dini a tru Gado, dan wi sa libi fu têgo èn wi sa abi wan marki na ini a libi ala ten.

Yehovah sorgu taki ’den ogrisma de gi na ogri dei’ (Odo 16:4b). A no En meki ogrisma, bika ’den sani di a e du, bun dorodoro’ (Deuteronomium 32:4). Ma a gi pasi taki den de èn taki den e tan na libi teleki a ten doro fu strafu den. Fu eksempre, Yehovah ben taigi Farao fu Egepte: „Na fu a sani disi ede mi meki yu tan na libi, fu mi kan sori yu mi krakti èn fu meki mi nen bekènti na heri grontapu” (Exodus 9:16). Den Tin Plaag èn a pori di Farao nanga a legre fu en kisi na ini a Redi Se, ben sori krin taki Gado abi bun bigi makti.

Yehovah kan meki sani waka na so wan fasi tu taki den ogrisma e du sani fu a bun fu en, sondro fu den sabi. A psalm skrifiman ben taki: „Srefi na atibron fu libisma sa meki yu kisi prèise; yu [Yehovah] sa moi yusrefi nanga san tan abra fu na atibron fu den” (Psalm 76:10). Yehovah kan gi pasi taki den feanti fu en e puru atibron tapu den futuboi fu en, so taki den kan kisi trangaleri. Ma te a e kon hebi tumusi gi den futuboi disi, dan Gado e gi den a krakti fu horidoro.

Soleki fa wi si, dan Yehovah e horibaka gi den futuboi fu en di abi sakafasi. Ma fa a de nanga den sma di abi bigifasi? A kownu fu Israel e taki: „Ibriwan sma di abi bigimemre, na wan tegu sani gi Yehovah. Awansi anu e miti anu, toku wan sma sa kisi strafu” (Odo 16:5). Den wortu „anu e miti anu” abi fu du nanga wan dyaranti. Kande den wan di „abi bigimemre” o wani span anu makandra, ma den no sa man wai pasi gi a strafu di den o kisi. Fu dati ede, wi musu kisi sakafasi, awansi omeni koni wi abi, awansi o bun wi man du sani, noso awinsi sortu grani wi abi.

„Wan sma di abi frede gi Yehovah”

Wi gebore leki sondusma, èn fu dati ede wi e meki fowtu (Romesma 3:23; 5:12). San kan yepi wi fu no teki bosroiti di sa meki wi du sondu? Odo 16:6 e taki: „Lobi bun-ati nanga opregtifasi e tapu sondu, èn wan sma di abi frede gi Yehovah no e du ogri.” Fu di Yehovah abi lobi bun-ati èn fu di a de opregti, meki a e gi wi pardon fu den sondu fu wi. Ma toku, a de so taki na a frede di wi abi gi Yehovah, sa tapu wi fu du sondu. Fu dati ede, a de tumusi prenspari taki wi e kisi lobi gi Gado, taki wi e sori warderi gi a lobi bun-ati fu en, èn taki wi e luku bun fu no du sani di a no lobi kwetikweti!

Te wi e kon abi furu lespeki gi a tumusi bigi makti fu Gado, dan wi sa kisi frede gi En. Prakseri a bigi makti fu en di de fu si na ini den sani di a meki! Di a famiri-edeman Yob ben poti prakseri na a bigi makti fu Gado di ben de fu si na ini den sani di A meki, dan dati yepi en fu si sani na wan yoisti fasi (Yob 42:1-6). Te wi e leisi èn e denki dipi fu den Bijbel tori di e sori fa Yehovah handri nanga a pipel fu en, dan dati e naki wi ati tu, a no so? A psalm skrifiman ben singi: „Kon un pipel, èn luku den sani di Gado e du. A fasi fa a e handri nanga libisma e gi frede” (Psalm 66:5). Wi no musu denki taki Yehovah e sori lobi bun-ati ala ten. Di den Israelsma ’ben opo densrefi teige Yehovah èn di den meki a santa yeye fu en firi sari, dan A kon tron wan feanti fu den; en srefi feti nanga den’ (Yesaya 63:10). Ma „te Yehovah feni den pasi fu wan sma bun, dan a e meki srefi den feanti fu a sma dati abi vrede nanga en” (Odo 16:7). Te wi abi frede gi Yehovah, dan dati e kibri wi trutru!

A koni kownu e taki: „A moro bun fu abi pikinso nomo na wan regtfardiki fasi, leki fu abi bogobogo sondro retidu” (Odo 16:8). Odo 15:16 e taki: „A moro bun fu abi pikinso nomo aladi yu abi frede gi Yehovah, leki fu abi bun furu aladi yu e bruya.” Fu man tan libi na wan regtfardiki fasi, a de tumusi prenspari fu abi frede gi Gado.

„Na ati fu libisma kan prakseri bun sortu pasi a o waka”

Gado meki libisma na so wan fasi taki den srefi kan bosroiti efu den o du bun noso efu den o du ogri (Deuteronomium 30:19, 20). Libisma man teki den eigi bosroiti. Salomo e sori taki na wi de frantwortu gi den bosroiti di wi e teki. A e taki: „Na ati fu wan libisma kan prakseri bun sortu pasi a o waka.” Te a du dati kaba, dan „Yehovah srefi e sori en fa a musu waka” (Odo 16:9). Fu di Yehovah kan sori wi san wi musu du, meki a bun fu suku yepi na en so taki ’sani kan waka bun gi wi’.

Soleki fa wi si kaba, dan wi ati kan kori wi èn a kan meki taki wi no e si sani na a yoisti fasi. Fu eksempre, wan sma kan du wan sondu, ma en ati kan meki a denki taki a no du nowan ogri. Na presi taki a e tapu nanga a sondu disi, a kan feni taki Gado abi lobi, switifasi, nanga sari-ati, èn taki a e gi sma pardon. So wan sma taki na ini en ati: „Gado frigiti. A kibri en fesi. A no sa si disi noiti” (Psalm 10:11). Ma a no fiti fu denki taki Gado e sori sari-ati ala ten, èn wi musu luku bun taki wi no e kisi a denki dati.

„Na Yehovah abi a soifri wegi”

Te Salomo kaba taki fu na ati fu libisma èn fu den sani di den e du, dan a e poti prakseri na den sani di Gado e fruwakti fu wan kownu. Salomo e taki: „A bosroiti fu Gado musu de na ini a mofo fu wan kownu; a musu koti krutu na wan opregti fasi” (Odo 16:10). A no de fu taki dati Kownu Yesus Krestes sa du disi. A sa tiri grontapu soleki fa Gado wani.

A koni kownu e sori suma na a sma di regtfardiki trutru. A e taki: „Na Yehovah abi a soifri wegi; na en meki ala den wegiston di de na ini a saka” (Odo 16:11). Na Yehovah e sori wi san na trutru regtfardikifasi. A no wan kownu e du dati. Di Yesus ben de na grontapu, a ben taki: „Mi no man du noti fu misrefi; mi e krutu sma leki fa Gado taigi mi, èn mi e krutu sma na wan regtfardiki fasi, bika mi no e du san misrefi wani, ma mi e du a wani fu a sma di seni mi kon.” A Tata sa meki a Manpikin „du ala a wroko fu krutu sma”, èn wi kan abi a dyaranti taki a Manpikin sa du dati na a yoisti fasi.—Yohanes 5:22, 30.

Sortu sani wi kan fruwakti fu wan kownu di e teki presi gi Yehovah? A kownu fu Israel e taki: „Kownu e tegu gi den ogri di sma e du, bika regtfardikifasi sa meki a kownukondre fu en tan” (Odo 16:12). Te a Mesias sa tiri a Kownukondre, dan a sa hori ensrefi na den regtfardiki gronprakseri fu Gado. A Kownukondre disi no abi noti fu du nanga „a tirimakti di e tyari rampu kon”.—Psalm 94:20; Yohanes 18:36; 1 Yohanes 5:19.

Wi kan kisi a bun-ati fu wan kownu

San sma musu du te wan kownu e tiri na wan regtfardiki fasi? Salomo e taki: „A mofo fu wan regtfardiki sma e gi wan makti kownu prisiri; a lobi a sma di e taki san tru. Na atibron fu wan kownu de neleki boskopuman di e tyari dede kon, ma a sma di koni e kowru na ati fu a kownu” (Odo 16:13, 14). Na ini a ten disi, den anbegiman fu Yehovah e hori den wortu disi na prakseri èn den e wroko fayafaya fu preiki a bun nyunsu fu a Kownukondre èn fu meki disipel (Mateyus 24:14; 28:19, 20). Den sabi taki te den e gebroiki den mofo na a fasi disi, dan a Mesias Kownu, Yesus Krestes, sa prisiri. Den sori koni fu di den meki muiti so taki Yesus, a makti kownu, no atibron nanga den, ma taki a feni den bun. Fu dati ede wi musu sorgu taki a Mesias Kownu feni wi bun!

Salomo e taki moro fara: „Libi de na ini a leti fu wan kownu en fesi, èn a bun-ati fu en de leki na wolku di e tyari alen kon na a mofoyari” (Odo 16:15). Den wortu „a leti fu wan kownu en fesi” abi fu du nanga a bun-ati fu en. Na so den wortu ’a leti fu Yehovah en fesi’ abi fu du tu nanga a bun-ati di a e sori gi libisma (Psalm 44:3; 89:15). Neleki fa wolku na hemel e gi wi a dyaranti taki alen o fadon so taki den sani di wi prani kan gro, na so a bun-ati fu wan kownu e gi wi a dyaranti taki bun sani o pasa. Te a Mesias Kownu o tiri wi, dan wi sa kisi bun furu blesi èn sani sa waka bun nanga wi. Na so a ben de tu di Kownu Salomo ben e tiri a pipel fu en.—Psalm 72:1-17.

Aladi wi e wakti a ten te Gado Kownukondre sa tiri ala sani na grontapu, dan meki wi suku yepi na En so taki wi kan krin wi ati. Meki wi poti wi frutrow tu tapu Yehovah èn meki wi kisi frede gi En. Te wi e du dati, dan wi kan abi a dyaranti taki ’sani sa waka bun gi wi’.—Odo 16:3.

[Prenki na tapu bladzijde 18]

San a wani taki dati Yehovah libi ’den ogrisma gi na ogri dei’?