Go na content

Go na table of contents

Edepenti fu a buku Esekièl—Pisi I

Edepenti fu a buku Esekièl—Pisi I

A Wortu fu Yehovah de libilibi

Edepenti fu a buku Esekièl​—Pisi I

A YARI na 613 bifo Krestes. A profeiti Yeremia de na ini Yuda èn a no e frede fu meki bekènti taki heri esi Yerusalem nanga a kondre Yuda o kisi pori. Kownu Nebukadnesar fu Babilon teki furu Dyu tyari go na ini katibo kaba. Wan tu fu den Dyu dati na a yonkuman Danièl nanga den dri mati fu en, di de dinari na ini na oso fu a kownu fu den Kaldeasma. Furu fu den Dyu katiboman de na Kebarliba na ini „a kondre fu den Kaldeasma” (Esekièl 1:1-3). Yehovah no e frigiti den katiboman dati, ma a e seni wan boskopuman gi den. A e poti Esekièl di abi 30 yari, leki profeiti.

A buku Esekièl kaba skrifi na ini a yari 591 bifo Krestes, èn a e taki fu wan pisi ten fu 22 yari. Esekièl e luku bun taki a e skrifi ala sani soifri. A e skrifi a dei, a mun, nanga a yari fu sori o ten a taki den profeititori. A fosi pisi fu a boskopu fu Esekièl e taki dati Yerusalem o fadon èn taki a o kisi pori. A di fu tu pisi e taki dati den pipel lontu Yerusalem o kisi krutu, èn a lasti pisi abi fu du nanga a ten te na anbegi fu Yehovah o meki kon bun baka. Na artikel disi e taki fu den edepenti fu Esekièl 1:1–24:27, èn a e taki fu den fisyun, den profeititori, èn fu a fasi fa Esekièl e demo san o pasa nanga Yerusalem.

„MI POTI YU LEKI WAN WAKTIMAN”

(Esekièl 1:1–19:14)

Baka di Esekièl si a kownusturu fu Yehovah na ini wan tumusi moi fisyun, dan Yehovah e gi en wan wroko fu du. Yehovah e taigi en: „Mi poti yu leki wan waktiman gi na oso fu Israel, èn yu musu arki san mi e taki èn yu musu warskow den gi mi” (Esekièl 3:17). Esekièl e kisi a komando fu demo tu sani di e sori taki den Babilonsma o lontu Yerusalem èn san ben o de a bakapisi fu dati. Yehovah e meki Esekièl fruteri san o pasa nanga a kondre Yuda: „Dya mi de! Mi o meki sma kon feti nanga unu nanga feti-owru, èn mi sa pori den hei presi fu yu seiker” (Esekièl 6:3). A e taigi den sma di e libi na ini a kondre: „Rampu musu kon na un tapu neleki wan kransi.”—Esekièl 7:7.

Na ini a yari 612 bifo Krestes, Gado e tyari Esekièl go na Yerusalem na ini wan fisyun. Esekièl e si fa sma e du sani di no bun kwetikweti na ini a tempel fu Gado! Fu di Yehovah e atibron meki a e seni „siksi man” di e prenki engel, fu strafu den sma di fadon komoto na bribi. Soso den sma di kisi ’wan marki na tapu den fesi-ede’, no sa dede (Esekièl 9:2-6). Ma fosi dati pasa, „den krofaya” noso a seryusu boskopu fu Gado di e taki fu a pori di Yerusalem o kisi, musu panya na ini a foto (Esekièl 10:2). ’Yehovah o strafu den ogriwan gi den sani di den du’, ma a e pramisi fu tyari den Israelsma di panya na ala sei, kon na wán baka.—Esekièl 11:17-21.

A yeye fu Gado e meki Esekièl si san e pasa na ini Kaldea. Yehovah e sori Esekièl fa Kownu Sedekia fu Yerusalem nanga a pipel e lowe gowe. Falsi profeiti nanga falsi umaprofeiti e kisi krutu. Yehovah e weigri fu arki den sma di e anbegi falsi gado. A e agersi Yuda nanga wan droifibon di no e gi bun froktu. A raitori fu wan aka nanga wan droifibon e sori sortu takru bakapisi Yerusalem o kisi fu di den suku yepi na Egepte. Na a kaba fu a raitori Yehovah e pramisi taki ’a sa teki wan yongu taki èn a sa prani en na tapu wan hei bergi’ (Esekièl 17:22). Ma ’nowan tiriman-tiki o de na ini Yuda fu tiri’.—Esekièl 19:14.

Piki tapu den aksi fu Bijbel:

1:4-28—San a hemel wagi e prenki? A wagi e prenki a pisi fu Yehovah en organisâsi di de na hemel, pe den getrow yeye de na ini. Yehovah en santa yeye e tyari a wagi disi. A Sma di e rèi a wagi na Yehovah, èn a abi bigi glori srefisrefi. Wan moi alenbo e prenki a tiri fasi fa Yehovah de fu di a e gi sma wan korostu firi.

1:5-11—Suma na den fo libisani? Na ini a di fu tu fisyun di Esekièl e kisi fu a wagi, a e taki dati den fo libisani na syerub (Esekièl 10:1-11; 11:22). Bakaten a e taki dati a fesi fu a mankaw na „a fesi fu a syerub” (Esekièl 10:14). A fiti fu agersi syerub nanga mankaw, fu di wan mankaw na wan tranga meti, èn syerub na tranga libisani.

2:6—Fu san ede Yehovah e kari Esekièl, „manpikin fu libisma”, ibri tron baka? Yehovah e kari Esekièl so, fu di a wani memre a profeiti taki a de wan libisma. Na so fasi Yehovah wani sori en o bigi a difrenti de na mindri wan libisma di e tyari boskopu, nanga a Gado pe a boskopu komoto. Sowan 80 tron den e kari Yesus Krestes a Manpikin fu libisma na ini den Evangelietori, èn disi e sori krin taki a Manpikin fu Gado kon na grontapu leki wan libisma, ma a no kon leki wan yeye di teki wan libisma skin.

2:9–3:3—Fu san ede a bukulolo pe kragisingi nanga sari wortu ben skrifi na ini, ben switi gi Esekièl? A reide fu san ede a bukulolo ben switi gi Esekièl, ben abi fu du nanga a fasi fa a ben si a wroko fu en. Esekièl ben de nanga tangi taki a ben kan dini Yehovah leki wan profeiti.

4:1-17—Esekièl ben demo trutru fa den feanti ben o lontu Yerusalem? Iya, fu di a aksi Yehovah fu gebroiki wan tra sani fu meki a faya tan bron so taki a ben kan bori, èn Yehovah ben meki a du dati. Esekièl ben musu didon na en kruktusei èn a sani disi abi fu du nanga den 390 yari di a tin lo kownukondre ben e du sondu. Den 390 yari ben de fu 997 bifo Krestes te go miti 607 bifo Krestes di Yerusalem kisi pori. Di Esekièl ben didon na en retisei, dan dati ben abi fu du nanga den 40 yari di Yuda du sondu, namku fu 647 bifo Krestes di Yeremia tron profeiti te go miti 607 bifo Krestes. Na ini a heri pisi ten fu 430 dei, Esekièl ben e nyan pikinso èn a dringi pikinso watra nomo. A sani disi e sori taki angriten ben o de na ini Yerusalem na a ten di den feanti ben o lontu a foto.

5:1-3—Fu san ede a ben de wan prenspari sani taki Esekièl teki pikinso fu a wiwiri di a ben musu panya na ini a winti, èn a domru dati na ini en krosi? Na a fasi disi Esekièl ben musu sori taki 70 yari baka di Yerusalem kisi pori, wan fikapisi ben o drai go baka na Yuda èn den ben o anbegi Yehovah baka na a yoisti fasi.—Esekièl 11:17-20.

17:1-24—Suma na den tu bigi aka, èn san a wani taki dati na aka piki den yongu taki fu wan sedrebon? Suma na a „yongu taki” di Yehovah o prani na wan tra presi? Den tu aka e prenki den tiriman fu Babilon nanga Egepte. A fosi aka e kon na tapu na ede fu a sedrebon. Disi wani taki dati a tiriman fu Babilon o kon na a tiriman di de wan bakapikin fu David. Na aka disi e piki a yongu taki na agersifasi te a tiriman fu Babilon poti Sedekia na presi fu Kownu Yoyakin. Aladi Sedekia sweri fu tan getrow na a kownu fu Babilon, toku a e suku yepi na a tra aka, namku a tiriman fu Egepte. Ma a no abi bun bakapisi te a du dati. Den o tyari en go na ini katibo èn a o dede na ini Babilon. Yehovah e piki „wan yongu taki” tu, namku a Mesias Kownu. A e prani a taki disi na tapu „wan hei èn moi bergi”, di e prenki Sionbergi na hemel. Drape a sa tron „wan kefalek bigi sedrebon” di o tyari trutru blesi kon gi libisma na grontapu.—Openbaring 14:1.

Sani di wi kan leri:

2:6-8; 3:8, 9, 18-21. Wi no musu frede ogrisma èn wi no musu tapu fu meki a boskopu fu Gado bekènti fu di a de wan warskow gi den tu. Te sma no wani arki a boskopu fu wi noso te den e gens wi, dan wi musu tranga neleki dyamanti èn wi musu horidoro. Ma wi musu luku bun taki wi no e handri grofu nanga den, noso taki wi no e sori switifasi gi den moro. Yesus ben sori sari-ati gi den sma te a ben preiki gi den, èn fu di wi abi sari-ati gi sma, meki wi musu preiki gi den.—Mateyus 9:36.

3:15. Baka di Esekièl kisi en wroko, a go tan na Telabib, pe a sidon denki ’seibi dei langa’ fu a boskopu di a ben musu meki bekènti. A no a srefi sani wi musu du tu? Wi musu teki ten fu studeri Gado Wortu fayafaya èn prakseri dipi fu en so taki wi kan frustan den dipi tori fu Bijbel.

4:1–5:4. Esekièl ben musu abi sakafasi nanga deki-ati fu man demo den tu sani di Yehovah ben taigi en fu demo. Wi sosrefi musu abi sakafasi nanga deki-ati fu du a wroko di Gado gi wi fu du.

7:4, 9; 8:18; 9:5, 10. Wi no musu firi sari gi den wan di e kisi strafu fu Gado.

7:19. Te Yehovah o strafu den sma fu a grontapu disi, dan nowan moni o man yepi den sma dati fu tan na libi.

8:5-18. Sma di fadon komoto na bribi kan meki taki a matifasi di wi abi nanga Gado kon pori. „Nanga en mofo wan sma di fadon komoto na bribi e tyari tra sma go na pori” (Odo 11:9). A de wan koni sani fu no abi noti fu du nanga sma di fadon komoto na bribi, èn wi no musu arki den tu.

9:3-6. Efu wi wani pasa a „bigi banawtu” libilibi, dan wi musu kisi a marki. A marki na taki wi gi wisrefi abra na Gado, taki wi teki dopu leki futuboi fu en, èn taki wi abi den fasi di wan Kresten musu abi (Mateyus 24:21). A man di abi na enkikokro fu wan sekretarsi e prenki den salfu Kresten, bika den e teki fesi na ini a wroko fu poti marki na den sma, namku fu preiki fu a Kownukondre èn fu meki disipel. Efu wi wani tan abi a marki fu wi, dan wi musu yepi den salfu Kresten fayafaya fu du a wroko disi.

12:26-28. Esekièl ben taigi den sma di ben spotu nanga a boskopu fu en: „Den wortu fu [Yehovah] no sa kon lati.” Wi musu du ala san wi man fu yepi trawan fu poti bribi na ini Yehovah, bifo a tyari wan kaba kon na a grontapu disi.

14:12-23. Wisrefi sa musu sorgu taki wi man kisi frulusu. Nowan tra sma sa man du dati gi wi.—Romesma 14:12.

18:1-29. Wisrefi sa musu gi frantwortu fu den sani di wi e du.

„MI SA MEKI A TRON WAN BROKOPRESI, WAN BROKOPRESI, WAN BROKOPRESI”

(Esekièl 20:1–24:27)

Na ini a yari 611 bifo Krestes, di den Israelsma ben de seibi yari kaba na ini katibo, dan den owruwan fu Israel ben kon na Esekièl „fu suku rai na Yehovah”. Yehovah fruteri den fosi o langa Israel ben e trangayesi en, èn A warskow den taki ’A ben o meki sma kon feti nanga den nanga feti-owru’ (Esekièl 20:1; 21:3). Yehovah e taigi Sedekia, na edeman fu Israel: „Puru na edebanti di de na tapu yu ede, èn puru a kownu-ati. Disi no sa de a srefi moro. Meki den sani di lagi, kon hei, èn meki den sani di hei, kon lagi. Mi sa meki a tron wan brokopresi, wan brokopresi, wan brokopresi. Fu tru, a sani disi sosrefi no sa tron fu nowan sma teleki a sma kon di abi a reti na tapu [Yesus Krestes], soleki fa wet e taki, èn mi musu gi en dati.”—Esekièl 21:26, 27.

Yehovah krutu Yerusalem fu di den du ogri. Yehovah sori krin sortu ogri Ohola (Israel) nanga Oholiba (Yuda) du. Yehovah ben meki Ohola kisi pori kaba, fu di a ben meki „den wan di lobi en [Ohola], namku den manpikin fu Asiria, pori en” (Esekièl 23:9). Sosrefi Oholiba o kisi pori heri esi. Na ini 609 bifo Krestes, den Babilonsma bigin lontu Yerusalem èn den du dati 18 mun langa. Te a foto kisi pori te fu kaba, dan den Dyu e skreki so kefalek taki den no man sari srefi. Esekièl no musu fruteri a boskopu fu Gado na den katiboman, teleki „a sma di lowe” e taigi en taki a foto kisi pori.—Esekièl 24:26, 27.

Piki tapu den aksi fu Bijbel:

21:3—San na a „feti-owru” di Yehovah e puru na ini a saka? A „feti-owru” di Yehovah e gebroiki fu strafu Yerusalem nanga Yuda, na Kownu Nebukadnesar fu Babilon nanga a legre fu en. A kan de sosrefi a pisi fu Gado en organisâsi na ini hemel, namku ala den makti yeye.

24:6-14—San a frustu na a patu e prenki? Te den feanti e lontu a foto Yerusalem, dan a foto ben o gersi wan patu nanga wan bradi mofo. A frustu fu en e prenki a kefalek takru fasi fa den sma fu a foto ben e libi, namku taki den ben e libi wan morsu libi, wan yayolibi, èn den ben kiri sma di no ben du ogri. Den libi na so wan morsu fasi taki srefi efu a leigi patu na tapu a krofaya ben o kon faya srefisrefi, toku dati no ben o puru a frustu.

Sani di wi kan leri:

20:1, 49. Den sani di den owruman fu Israel ben du, ben sori taki den no ben bribi san Esekièl ben taki. Meki a de so taki noiti wi e tron sma di no e bribi den warskow fu Gado.

21:18-22. Aladi Nebukadnesar ben e du lukuman-wroko, toku Yehovah sorgu taki Nebukadnesar kon feti nanga Yerusalem. Disi e sori taki srefi den ogri yeye no kan tapu den futuboi fu Yehovah fu du san A wani.

22:6-16. Yehovah e tegu gi sma di e taki ogri-ati lei fu trawan, di e libi wan yayolibi, di e gebroiki a makti fu den na wan fowtu fasi, èn di e teki tyuku. Wi musu abi a fasti bosroiti fu no du den sortu ogri disi.

23:5-49. Fu di Israel nanga Yuda ben span anu makandra nanga tra tirimakti, meki den go anbegi falsi gado fu den sma dati. Meki wi luku bun fu no tron krosibei mati nanga grontapusma di kan pori a bribi fu wi.—Yakobus 4:4.

Wan boskopu di de na libi èn di abi krakti

Fu tru, wi leri tumusi moi sani fu den fosi 24 kapitel fu a Bijbel buku Esekièl! Den gronprakseri di skrifi drape e sori wi san Gado no wani taki wi musu du, fa fu meki a abi sari-ati nanga wi, èn fu san ede wi musu warskow den ogriwan. A profeititori di abi fu du nanga a pori fu Yerusalem e sori krin taki Yehovah de wan Gado di ’e meki en pipel kon sabi sani srefi fosi den sani dati pasa’.—Yesaya 42:9.

Den profeititori di skrifi na ini Esekièl 17:22-24 nanga 21:26, 27, e sori taki a Mesias Kownukondre seti na ini hemel. Heri esi, a tirimakti dati sa sorgu taki a wani fu Gado e pasa na grontapu (Mateyus 6:9, 10). Efu wi abi wan tranga bribi, dan wi kan fruwakti taki wi sa kisi blesi fu a Kownukondre. Iya, ’a wortu fu Gado de na libi, èn a abi krakti’.—Hebrewsma 4:12.

[Prenki na tapu bladzijde 12]

San a hemel wagi e prenki?

[Prenki na tapu bladzijde 14]

Te wi e preiki fayafaya, dan dati e yepi wi fu tan abi a „marki” fu wi