Go na content

Go na table of contents

Arki yu konsensi

Arki yu konsensi

Arki yu konsensi

„Ala sani krin gi sma di krin, ma noti krin gi sma di no krin èn di no e bribi.”​—TITUS 1:15.

1. San Paulus ben du fu yepi den gemeente na Kreita?

BAKA a di fu dri leisi di na apostel Paulus ben go preiki leki zendeling, dan den grabu en, èn te fu kaba den seni en go na Rome pe a ben musu koti strafu tu yari langa. San a du baka di den lusu en? En nanga Titus go na a èilanti Kreita. Bakaten, a skrifi wan brifi gi Titus pe a ben taki: „Mi libi yu na Kreita so taki yu kan poti den sani reti di no ben bun ete èn so taki yu kan poti owru man” (Titus 1:5). Te Titus ben o du a wroko dati, dan a ben o kisi fu du nanga sma di ben abi wan konsensi di no ben e wroko bun.

2. Nanga sortu problema Titus kisi fu du na tapu na èilanti Kreita?

2 Paulus ben taigi Titus sortu markitiki wan sma musu doro fu man tron owruman na ini a gemeente. Baka dati, a sori en taki den gemeente drape ben abi ’furu trangayesi sma, sma di ben e taki soso lawlaw sani, èn sma di ben e kori trawan’. Den sma disi ben e ’bruya heri osofamiri fu di den ben e leri sma sani di den no ben mag leri den’. Titus ben musu „tan gi den wan bun piri-ai” (Titus 1:10-14; 1 Timoteyus 4:7). Paulus ben taki dati a frustan nanga a konsensi fu den sma disi „no ben krin”, èn a gebroiki wan wortu di abi fu du nanga a flaka di wan sani flaka, neleki fa wan flaka kan de na tapu wan moi krosi (Titus 1:15). A kan taki sonwan fu den man dati ben de Dyu, fu di den ben e ’hori densrefi na a gwenti fu besnèi sma’. Na ini a ten disi, sma no e bruya trawan na ini a gemeente nanga a leri disi. Ma toku a rai di Paulus ben gi Titus, e leri wi furu fu a fasi fa a konsensi e wroko.

Sma di ben abi wan konsensi di no krin

3. San Paulus ben taki fu a konsensi, di a skrifi Titus?

3 Luku fa a situwâsi ben de na a ten dati, di Paulus ben e taki fu a konsensi. A ben taki: „Ala sani krin gi sma di krin, ma noti krin gi sma di no krin èn di no e bribi, bika a denki nanga a konsensi fu den no krin. Den e taigi sma taki den sabi Gado, ma den sani di den e du e sori taki den no sabi en.” A de krin fu si taki son sma na ini a ten dati, ben musu tyari wan tu kenki kon fu man kon „abi wan tranga bribi” (Titus 1:13, 15, 16). Den sma disi no ben sabi soifri san krin èn san no krin, fu di a konsensi fu den no ben e wroko bun.

4, 5. Sortu problema son Kresten na ini den gemeente ben abi, èn sortu krakti dati ben abi na den tapu?

4 Moro leki tin yari na fesi, a Tiri Skin fu a Kresten gemeente kon si taki a no ben de fanowdu moro taki wan sma besnèi fu man tron wan tru anbegiman. Fu dati ede, den meki den gemeente kon sabi dati (Tori fu den Apostel 15:1, 2, 19-29). Ma son Kresten na ini Kreita ben ’e hori densrefi ete na a gwenti fu besnèi sma’. Den sori krin taki den no ben e agri nanga a bosroiti fu a Tiri skin, fu di den ’ben e leri sma sani di den no ben mag leri den’ (Titus 1:10, 11). Fu di den no ben abi wan yoisti denki fu sani, meki a kan taki den ben e gi sma deki-ati fu hori densrefi na den komando fu a Wet di ben abi fu du nanga nyanyan èn nanga a krin di sma ben musu krin densrefi. Kande den ben e drai a Wet srefi, neleki fa den Tata fu den ben e du na ini a ten fu Yesus. A kan de so tu taki den man disi ben e fruteri anansitori di ben abi fu du nanga a Dyu bribi, èn taki den ben e meki den eigi wet.—Markus 7:2, 3, 5, 15; 1 Timoteyus 4:3.

5 A denki disi ben abi krakti tapu a konsensi fu den, fu di den no ben sabi soifri san bun. Paulus ben skrifi: „Noti krin gi sma di no krin èn di no e bribi.” A konsensi fu den no ben e wroko bun srefisrefi moro, èn fu dati ede a konsensi no ben kan taigi den san ben de a yoisti fasi fu denki èn fu handri. Boiti dati, den ben e krutu den Kresten brada nanga sisa fu den te a ben abi fu du nanga afersi pe den ben kan teki den eigi bosroiti. Te a ben abi fu du nanga den sortu afersi disi, dan den Kreitasma ben e si son sani leki sani di no krin, aladi dati no ben de so (Romesma 14:17; Kolosesma 2:16). Aladi den ben e taki dati den ben sabi Gado, toku den sani di den ben e du ben e sori taki den no ben sabi en.—Titus 1:16.

Sani „krin gi sma di krin”

6. Fu sortu tu sma Paulus ben e taki?

6 San wi kan leri fu den sani di Paulus ben skrifi gi Titus? We, luku fa Paulus e poti prakseri na tu sani di de kontrari fu makandra: „Ala sani krin gi sma di krin, ma noti krin gi sma di no krin èn di no e bribi, bika a denki nanga a konsensi fu den no krin” (Titus 1:15). A no de fu taki, dati Paulus no e leri wi taki ala sani krin gi wan Kresten, èn taki a mag du iniwan sani. Wi kan de seiker taki dati no de so, fu di Paulus ben sori krin na ini wan tra brifi taki, te wan sma e du hurudu, te den e anbegi falsi Gado, te den e du afkodrei, nanga tra sani di Gado no feni bun, dan a sma dati „no sa kisi a kownukondre fu Gado” (Galasiasma 5:19-21). Sobun, soleki fa a sori, dan Paulus ben e taki fu tu sortu sma. A ben e taki fu sma di e libi na wan fasi di Gado feni bun, èn fu sma di no e du dati.

7. Sortu sani Hebrewsma 13:4 e krutu, ma san wi ben kan aksi wisrefi?

7 Ma wan getrow Kresten no musu wai pasi soso gi sani di Bijbel e krutu krinkrin. Fu eksempre, luku wan tekst di e sori krin san Gado no feni bun: „Un alamala musu si a trowlibi leki wan lespeki sani èn un no musu doti a trowlibi fu unu, bika Gado o krutu huruman nanga sutaman” (Hebrewsma 13:4). Srefi sma di no de Kresten èn sma di no sabi noti fu Bijbel, ben o frustan wantewante taki a tekst disi e taigi sma fu no du sutadu. A tekst disi, nanga trawan sosrefi e sori krin taki Gado no feni en bun te wan sma di trow abi seks demakandra nanga wan tra sma boiti a masra noso a wefi fu en. Ma fa a de nanga tu sma di no trow ma di e gebroiki den mofo fu prei nanga a syenpresi fu makandra? Furu yonguwan feni taki a sani disi a no wan ogri, fu di den no abi seks demakandra trutru. A ben o fiti efu wan Kresten e si a sani disi leki wan sani di krin?

8. Fa Kresten e difrenti fu furu tra sma na grontapu te a abi fu du nanga a gwenti di son sma abi fu gebroiki den mofo fu prei nanga a syenpresi fu trawan?

8 Hebrewsma 13:4 nanga 1 Korentesma 6:9 e sori taki Gado no feni en bun taki sma e du sutadu nanga hurudu (na ini Grikitongo disi wani taki por·neiʹa). San a wortu hurudu wani taki? A Griki wortu por·neiʹa wani taki dati sma e gebroiki den syenpresi fu den fu abi seks nanga trawan, noso fu du fisti sani nanga trawan. A wortu disi abi fu du nanga iniwan seks demakandra di sma di no trow, abi nanga trawan. Sobun, awansi san yonguwan na heri grontapu leri noso e denki, te sma e gebroiki den mofo fu prei nanga a syenpresi fu trawan, dan dati na hurudu tu. Tru Kresten no e teki a denki abra fu ’sma di e taki soso lawlaw sani èn fu sma di e kori trawan’ (Titus 1:10). Den e hori densrefi na den hei markitiki fu den Santa Buku fu Bijbel. Den no e suku reide fu taki dati a fiti te wan sma e gebroiki en mofo fu prei nanga a syenpresi fu wan trawan, ma na presi fu dati, den e agri taki a sani dati na hurudu noso por·neiʹa, soleki fa Bijbel e taki. Boiti dati, den e teki a bosroiti fu arki a konsensi fu den te a e taigi den fu no du a sani disi. *Tori fu den Apostel 21:25; 1 Korentesma 6:18; Efeisesma 5:3.

Sma abi den eigi konsensi, èn den e teki den eigi bosroiti

9. Efu a de so taki „ala sani krin”, dan fa a konsensi fu wi musu tiri wi?

9 Ma san Paulus ben wani taki nanga den wortu „ala sani krin gi sma di krin”? Paulus ben e taki fu Kresten di ben leri fu denki èn fu handri na wan fasi di ben e kruderi nanga den markitiki fu Gado di wi e feni na ini Bijbel. Den Kresten dati sabi taki te Bijbel no e krutu wan sani krinkrin, dan sma abi a reti fu teki den eigi bosroiti ini a tori dati. Den sma disi no e krutu trawan, ma gi den, den sani di Gado no e krutu, na sani di „krin”. Te Bijbel no e taki finifini fu spesrutu afersi, dan den sma disi no e fruwakti taki ala sma sa abi a srefi denki leki den. Meki wi luku wan tu eksempre.

10. Fa wan trowfesa (noso wan beri) kan tyari problema kon?

10 Na ini furu osofamiri, wán trowpatna nomo tron wan Kresten (1 Petrus 3:1; 4:3). A sani disi kan tyari difrenti problema kon. Fu eksempre, son leisi den musu go na wan trowfesa noso na wan beri fu wan famiriman. Prakseri a tori fu wan Kresten sisa di abi wan masra di no de na bribi. Wan famiriman fu a masra disi o trow, èn den sa hori a seremonia na ini wan fu den kerki fu Krestenhèit. (Noso kande wan famiriman, a papa noso mama fu en, kon dede, èn a beri o hori na ini wan kerki). A sisa nanga en masra kisi wan kari fu go na a seremonia, èn a masra wani taki en wefi musu go nanga en. San a konsensi fu a sisa e taigi en fu du? San a sa du? Luku den tu difrenti bosroiti di a kan teki.

11. Sortu sani wan Kresten wefi ben kan hori na prakseri te a musu bosroiti efu a o go na wan trowfesa di e hori na ini wan kerki? Sortu bosroiti a ben kan teki?

11 Shirley e poti prakseri na wan prenspari komando na ini Bijbel. A komando dati e taki: ’Komoto fu Babilon a Bigiwan’, a grontapumakti fu falsi anbegi (Openbaring 18:2, 4). Fosi, a ben de wan memre fu a kerki pe a trowfesa o hori, èn a sabi taki te a seremonia o hori, dan den ben o aksi ala sma drape fu begi, fu singi, noso fu teki prati na tra kerki gwenti. A abi a fasti bosroiti fu no teki prati na den sani dati, èn a no wani go srefi, fu di a sani dati kan tron wan tesi gi en. Shirley abi lespeki gi a masra fu en, èn a wani horibaka gi en fu di en masra na a edeman fu en, soleki fa Bijbel e taki. Ma a no wani du sani di no e kruderi nanga Bijbel gronprakseri (Tori fu den Apostel 5:29). Fu dati ede, a e taigi en masra na wan lespeki fasi taki efu a o go na a trowfesa, dan a no o man go nanga en. Kande a sisa e taigi en tu taki efu a ben o go, èn ben o weigri fu teki prati na den kerki gwenti, dan a sani dati ben kan gi en masra syen. Dati meki a no wani go. A bosroiti di a teki, e yepi en fu tan abi wan krin konsensi.

12. San wan sma ben kan hori na prakseri te a musu bosroiti efu a o go na wan trowfesa di e hori na ini wan kerki? Sortu bosroiti a ben kan teki?

12 Rut abi pikinmoro a srefi problema. A abi lespeki gi a masra fu en, a abi a fasti bosroiti fu tan getrow na Gado, èn a e arki a konsensi fu en di ala ten e taigi en san bun èn san no bun, soleki fa Bijbel e taki. Baka te a poti prakseri na den srefi sortu sani di Shirley ben e prakseri, dan a e leisi na artikel „Aksi fu leisiman” na ini A Waktitoren fu 15 mei 2002, èn a e begi Gado fu yepi en fu frustan krin san skrifi na ini na artikel dati. A e memre den dri Hebrewsma di ben gi yesi na wan komando di den ben kisi fu go na wan presi pe sma ben o teki prati na falsi anbegi. Aladi den man disi go, den no teki prati na a anbegi dati, èn na so den tan getrow na Gado (Danièl 3:15-18). Rut e bosroiti fu go na a trowfesa makandra nanga en masra, ma a no sa teki prati na den kerki gwenti. Na so a e du san a konsensi fu en e taigi en fu du. Na wan lespeki fasi a e taigi en masra krin san a ben o du, èn san a no ben o du fu di a no ben wani kisi konsensi fonfon. Rut e howpu taki a masra fu en sa kon si a difrenti na mindri tru anbegi nanga falsi anbegi.—Tori fu den Apostel 24:16.

13. Fu san ede a no musu fruwondru wi te tu Kresten e teki difrenti bosroiti na ini wan srefi sortu afersi?

13 Soleki fa wi si, dan tu Kresten kan teki difrenti bosroiti na ini wan srefi sortu afersi. A sani disi wani taki dati wan sma kan du san ensrefi feni bun? Noso a de so taki a konsensi fu wan fu den tu Kresten sisa disi no e wroko so bun? Nôno. Shirley sabi taki sma o fruwakti fu en taki a e singi èn taki a e teki prati na den kerki gwenti te a o go na a kerki, èn kande na fu dati ede a e kon si taki a sani dati ben kan tyari problema kon gi en. Èn fu di en nanga en masra ben kisi trobi kaba fu a tori disi wan tu leisi, meki a frede taki a o du wan sani di o gi en konsensi fonfon bakaten. Dati meki a abi na overtoigi taki a bosroiti di a teki bun gi en.

14. San Kresten musu hori na prakseri te trawan e teki spesrutu bosroiti di abi fu du nanga den eigi afersi?

14 Ma dati wani taki dati Rut no ben teki wan bun bosroiti? A no de na wi fu taki dati. Tra sma no musu krutu Rut fu di a bosroiti fu go nanga en masra, sondro fu teki prati na den kerki gwenti. Memre a rai di Paulus e gi fu yepi wi te wi musu bosroiti efu wi o nyan spesrutu nyanyan. A e taki: „A sma di e nyan, no musu si a sma di no e nyan, leki wan soso sma; a sma di no e nyan, no musu krutu a sma di e nyan . . . Na en eigi masra sa bosroiti efu a sa tanapu noso efu a sa fadon. Iya, a o tan tanapu, bika Yehovah kan meki taki a tan tanapu” (Romesma 14:3, 4). A no de fu taki, dati nowan enkri getrow Kresten ben o wani gi wan sma deki-ati fu no arki a konsensi fu en di e sori en soifri san bun èn san no bun. A sani dati ben o de neleki te wan sma no e arki wan sten di e gi en wan boskopu di kan kibri en libi.

15. Fu san ede a de prenspari taki wi e broko wi ede nanga a konsensi fu trawan èn nanga den firi fu den?

15 Ma Rut nanga Shirley musu poti prakseri na tra sani tu, èn wan fu den sani dati na a krakti di a bosroiti fu den sa abi tapu trawan. Paulus e gi wi a rai disi: „Teki a bosroiti fu no poti wan sani gi wi brada di kan meki taki a e sondu, noso di kan meki a fadon” (Romesma 14:13). Kande Shirley sabi taki sma na ini a gemeente noso na ini a famiri fu en no ben agri nanga den bosroiti di trawan ben teki na ini den srefi sortu situwâsi disi. Shirley sabi tu taki a bosroiti di a teki kan abi furu krakti tapu den pikin fu en. Tra fasi leki Shirley, a kan de so taki Rut sabi taki tra Kresten ben teki a srefi bosroiti di a wani teki, èn sma na ini a gemeente, èn na ini a birti fu en no ben abi problema nanga den bosroiti dati. Den tu uma disi, èn sosrefi ibriwan fu wi, musu hori na prakseri taki te wi abi wan konsensi di e wroko bun, dan wi sa hori na prakseri sortu krakti a bosroiti fu wi sa abi tapu trawan. Yesus ben taki: „Efu wan sma e meki taki wan fu den pikinwan disi di e bribi na ini mi, fadon, dan a moro betre te den e anga wan bun bigi miriston na en neki, èn tyari en go trowe na ini a bigi se meki a sungu” (Mateyus 18:6). Efu wan sma no e broko en ede nanga trawan te a e teki bosroiti, dan a kan meki den naki futu, èn a no sa abi wan krin konsensi, neleki fa a ben de nanga wan tu Kresten na tapu na èilanti Kreita.

16. Fa wan Kresten kan kenki baka wan pisi ten?

16 Wan Kresten musu tan kon moro krosibei na Gado èn a musu tan leri fu arki en konsensi moro bun, so taki a kan tan du san bun. Meki wi luku a tori fu Mark di no dopu so langa ete. A konsensi fu en e taigi en fu wai pasi gi spesrutu sani di a ben e du fosi, fu di Bijbel e krutu den sani dati. Kande den sani dati abi fu du nanga falsi gado, noso nanga brudu afersi (Tori fu den Apostel 21:25). Fu taki en leti, now a e wai pasi gi iniwan sani di Gado no feni bun, srefi te a e tweifri pikinso nomo. Ma a no man frustan fu san ede son Kresten e weigri fu du son sani di en srefi feni bun. Fu eksempre, den sma disi no e luku spesrutu telefisi programa di Mark lobi luku.

17. Tyari kon na krin fa baka wan pisi ten, a leri di wan Kresten kisi fu Bijbel, kan abi krakti tapu a konsensi fu en èn tapu den bosroiti di a e teki.

17 Baka wan pisi ten, Mark e kon kisi moro sabi fu Bijbel, èn a e kon moro krosibei na Gado (Kolosesma 1:9, 10). San na a bakapisi? A konsensi fu en bigin wroko moro bun. Now a kon moro makriki gi Mark fu arki a konsensi fu en, èn a sabi moro bun fa a musu fiti den gronprakseri fu Bijbel. Fu taki en leti, Mark kon si taki sonwan fu den sani di a ben e tweifri efu den bun, a no sani di Gado e krutu. Boiti dati, fu di a kon sabi moro bun fa fu fiti den gronprakseri fu Bijbel, èn fu di a no e draidrai fu du san a konsensi fu en di kisi bun leri, e taigi en fu du, meki a no e luku den telefisi programa moro di a ben gwenti fu luku fosi. Iya, a konsensi fu en e wroko moro bun.—Psalm 37:31.

18. Sortu sani e gi wi prisiri?

18 Na ini furu gemeente, ala Kresten no lepi a srefi. Sonwan fu den no dopu so langa ete. Kande a konsensi fu den no e taigi den krinkrin ete san fu du na ini spesrutu situwâsi, aladi a e taigi den krin san fu du na ini tra situwâsi. Den Kresten disi musu kisi yepi fu kon sabi fa Yehovah e si sani, so taki den kan du san a konsensi fu den e taigi den fu du. A sani disi kan teki ten (Efeisesma 4:14, 15). A moi fu si taki na ini den srefi gemeente dati, furu sma de di sabi Gado Wortu finifini, di sabi fa fu fiti den gronprakseri fu Bijbel, èn di abi wan konsensi di e yepi den fu handri na wan fasi di Gado feni bun. A de wan prisiri trutru fu de na mindri ’den sma dati di krin’, èn di e frustan taki den sani di Masra feni bun, na den sani di fiti fu du èn di e kruderi nanga a tru anbegi! (Efeisesma 5:10) Meki wi alamala du muiti fu kon tron sma di krin, èn meki wi tan abi wan konsensi di e taigi wi fu handri na wan fasi di e kruderi nanga den tru tori na ini Gado Wortu, èn di e gi wi deki-ati fu tan getrow na Gado.—Titus 1:1.

[Futuwortu]

^ paragraaf 8 De Wachttoren fu 15 juni 1983, bladzijde 30, 31, e taki fu tori di trowpatna musu hori na prakseri.

San yu ben sa piki?

• Fu san ede son Kresten na Kreita no ben abi wan krin konsensi?

• Fa a kan taki tu Kresten di abi wan konsensi di e wroko bun, e teki difrenti bosroiti?

• San musu pasa nanga a konsensi fu wi baka wan pisi ten?

[Aksi fu a tori disi]

[Karta na tapu bladzijde 26]

(Efu yu wani si pe den sani disi skrifi, luku a tijdschrift)

Sisilia

GRIKIKONDRE

Kreita

PIKIN ASIA

Siprus

MINDRIKONDRE SE

[Prenki na tapu bladzijde 28]

Te tu Kresten de na ini a srefi sortu situwâsi, dan ibriwan fu den kan teki wan tra bosroiti