Edepenti fu a buku Maleaki
A Wortu fu Yehovah de libilibi
Edepenti fu a buku Maleaki
MORO leki 70 yari pasa baka di a tempel fu Yerusalem bow baka. Ma baka wan pisi ten, furu Dyu no e anbegi Gado moro na a fasi di a ben feni bun. Srefi den priester kon kisi krukafasi. Suma sa meki den kon frustan taki den no e libi bun èn suma o pruberi fu meki den kon krosibei baka na Gado? Yehovah e meki a profeiti Maleaki du a wroko dati.
A lasti buku fu den Hebrew Buku fu Bijbel di Maleaki skrifi na wan krakti fasi, abi profeititori na ini di skrifi nanga yepi fu santa yeye. Te wi e poti bun prakseri na a profeiti boskopu fu Maleaki, dan dati kan yepi wi fu sreka wisrefi gi „a bigi dei fu Yehovah di e gi frede”, te a ogri sistema fu a ten disi o kon na wan kaba.—Maleaki 4:5.
DEN PRIESTER „MEKI FURU SMA MISI FU DU SAN A WET E TAKI”
Yehovah e taki fa a e firi gi Israel. A e taki: „Mi ben lobi unu.” Ma den priester no ben abi nowan lespeki gi a nen fu Gado. Fa so? ’Fu di [den] ben e pristeri doti brede tapu [Gado en] altari’, èn fu di den ben e tyari „wan lan meti noso wan sikiwan” leki ofrandi.—Maleaki 1:2, 6-8.
Den priester „meki taki furu sma misi fu du san a wet e taki”. A pipel „e handri na wan bedrigi fasi nanga makandra”. Sonwan fu den teki uma fu tra kondre leki wefi. Trawan fu den no handri na wan getrow fasi nanga „a wefi fu [den] yongu yari”.—Maleaki 2:8, 10, 11, 14-16.
Piki tapu den aksi fu Bijbel:
2:2—Fa Yehovah „fluku [den] blesi” fu den trangayesi priester? Te den priester ben e blesi sma, dan Gado ben o meki den blesi dati tron fluku.
2:3—Yehovah ben o „fringi kunkun” na tapu den fesi fu den priester. San dati ben wani taki? Soleki fa a Wet ben e sori, dan den Israelsma ben musu tyari a kunkun fu den meti di sma ben e tyari leki ofrandi, go na dorosei fu a kampu fu bron en (Lefitikus 16:27). A fringi di Yehovah ben o fringi kunkun na tapu a fesi fu den priester, ben wani taki dati A no ben feni den ofrandi fu den bun, èn taki a ben e tegu gi den wan di ben e tyari den ofrandi disi.
2:13—Na altari fu Yehovah ben kon lai nanga watra di ben lon komoto fu sma den ai. Suma ben de den sma disi? Den sma disi ben de den wefi di ben e kon na a tempel fu krei nowtu gi Yehovah. Fu san ede den uma disi ben e sari so? Fu di den Dyu masra fu den ben broko trow nanga den aladi reide no ben de fu du dati, èn den man disi ben gowe libi den. A kan taki den ben du dati fu trow nanga moro yongu uma fu tra kondre.
Sani di wi kan leri:
1:10. Yehovah no ben breiti srefisrefi nanga den ofrandi fu den gridi priester di ben e aksi pai srefi gi pikinpikin wroko di den ben musu du. Iya, den ben wani kisi pai te den ben musu sroto doro, noso te den ben musu leti den faya fu den altari. Wi musu sorgu taki a moro prenspari reide fu san ede wi e anbegi Yehovah èn e du a Kresten diniwroko fu wi, na fu di wi lobi Gado nanga tra sma. Noiti wi musu du den sani disi soso fu di wi wani meki moni!—Mateyus 22:37-39; 2 Korentesma 11:7.
1:14; 2:17. Yehovah no lobi sma di abi hoigrifasi.
2:7-9. Den sma di abi a grani fu gi leri na ini a gemeente, musu sorgu taki den sani di den e leri sma e kruderi nanga Gado Wortu, Bijbel, èn nanga den Bijbel publikâsi di „a getrow futuboi” e tyari kon na doro.—Lukas 12:42; Yakobus 3:1.
2:10, 11. Yehovah wani taki den anbegiman fu en musu si en leki wan seryusu sani fu trow „soso na ini Masra”.—1 Korentesma 7:39.
2:15, 16. Tru anbegiman fu Gado musu hori densrefi na a pramisi di den gi a wefi fu den yongu yari, taki den o tan getrow na den fu ala ten.
’A TRU MASRA SA KON NA A TEMPEL FU EN’
„Wantronso a tru Masra [Yehovah Gado], sa kon na en tempel, makandra nanga a boskopuman fu a frubontu [Yesus Krestes]”. Gado „sa kon na unu fu krutu unu” èn a no sa draidrai fu kotoigi teige ala sortu ogrisma. Boiti dati, den sa skrifi ’wan buku fu memre’ den wan di abi frede gi Yehovah.—Maleaki 3:1, 3, 5, 16.
A dei di „e bron leki na onfu” sa kon èn a sa pori ala ogrisma. Fosi a dei dati kon, Gado sa seni wan profeiti fu „tyari na ati fu papa kon baka na manpikin, èn na ati fu manpikin kon baka na papa”.—Maleaki 4:1, 5, 6.
Piki tapu den aksi fu Bijbel:
3:1-3—O ten „a tru Masra” nanga „a boskopuman fu a frubontu” kon na a tempel, èn suma ben go na den fesi? Tapu 10 Nisan fu a yari 33, Yehovah meki wan sma kon na a tempel fu en fu krin a tempel. Dati pasa di Yesus ben go na ini a tempel èn a yagi den wan di ben e bai èn ben e seri sani drape (Markus 11:15). Disi ben de dri nanga afu yari baka di Gado ben salfu Yesus leki a sma di ben o tron Kownu. Soleki fa a sori, dan a ben de dri nanga afu yari tu baka di Yesus tron kownu na hemel, taki a go makandra nanga Yehovah na a agersi tempel, pe a kon si taki a pipel fu Gado ben musu kon krin. Na ini a fosi yarihondro, Gado ben seni Yohanes a Dopuman fu sreka den Dyu gi a kon fu Yesus Krestes. Na ini a ten disi, Gado ben seni wan boskopuman go na fesi fu sreka a pasi gi Yehovah di ben o kon na a agersi tempel fu en. Na ini den yari syatu baka 1880, wan grupu Bijbel Ondrosukuman ben bigin kaba fu gi sma leri fu Bijbel, fu yepi den fu kon frustan furu prenspari tru tori fu Bijbel.
3:10—A de so taki a gi di sma ben musu gi „ala den di fu tin pisi”, noso a gi di den ben musu gi bijdrage, wani taki dati wi musu gi Yehovah ala san wi abi? Di Yesus dede, dan a Wet di Gado ben gi Moses no ben abi krakti moro, sobun sma no ben de fruplekti moro fu gi moni leki bijdrage. Ma toku a gi di sma ben musu gi a di fu tin pisi, e prenki wan sani (Efeisesma 2:15). A no wani taki dati wi musu gi ala san wi abi. Aladi den Israelsma ben musu gi a di fu tin pisi fu den gudu fu den ibri yari, wi na ini a ten disi e gi Yehovah ala san wi abi wán leisi nomo. Dati na te wi e teki dopu na ini watra fu sori taki wi gi wisrefi abra na en. Te wi du dati, dan ala san wi abi, na fu Yehovah. Toku Yehovah e gi wi na okasi fu bosroiti gi wisrefi san wi wani gi fu horibaka gi a diniwroko fu en. Disi e prenki a di fu tin pisi di wi e gi. Ala sma e gi san den man èn san den ati e taigi den fu gi. Den ofrandi di wi e tyari gi Yehovah, na wi ten, wi krakti, nanga den gudu fu wi di wi e gebroiki fu horibaka gi a wroko di wi e du fu preiki a bun nyunsu èn fu meki disipel. Tra fasi fa wi e tyari ofrandi, na te wi e go na den Kresten konmakandra, te wi e go luku Kresten brada nanga sisa fu wi di siki èn di owru, èn te wi e gi moni fu horibaka gi a tru anbegi.
4:3—Fa den anbegiman fu Yehovah e „masi [den] ogriwan”? A pipel fu Gado na grontapu no sa „masi den ogriwan” trutru, nôno, den no sa yepi Gado fu strafu den sma dati. Na presi fu dati, den futuboi fu Yehovah na grontapu sa masi den ogrisma na wan agersi fasi, fu di den sa teki prati fayafaya na a bigi fesa di o hori, baka te a grontapu fu Satan kisi pori.—Psalm 145:20; Openbaring 20:1-3.
4:4—Fu san ede wi musu „memre . . . a wet fu Moses”? Aladi Kresten no abi fu hori densrefi na a Wet disi, toku a de leki „wan skaduw fu den bun sani di musu kon ete” (Hebrewsma 10:1). Fu dati ede, te wi e poti prakseri na a Wet di Gado ben gi Moses, dan dati kan yepi wi fu kon si fa den sani di skrifi e kisi wan kontru (Lukas 24:44, 45). Boiti dati, a Wet e taki fu ’sani di e prenki den sani di de na ini hemel’. A de prenspari fu ondrosuku a Wet disi, fu di dati sa yepi wi fu kon frustan den Kresten leri, èn wi sa kon frustan tu fa Kresten musu tyari wisrefi.—Hebrewsma 9:23.
4:5, 6—Suma „Elia a profeiti” e prenki? Bijbel e taki dati „Elia” ben o du wan wroko fu seti sani kon bun baka, iya, a ben o sreka na ati fu sma. Na ini a fosi yarihondro bifo Krestes, Yesus Krestes ben taki dati „Elia” ben e prenki Yohanes a Dopuman (Mateyus 11:12-14; Markus 9:11-13). Den wan di e du a srefi wroko leki Elia na ini a ten disi, seni kon „fosi Yehovah en bigi dei di e gi frede e kon”. Sobun, na ini a ten disi Elia e prenki „a getrow èn koni srafu” (Mateyus 24:45). A grupu fu salfu Kresten disi e wroko fayafaya fu yepi sma fu kon krosibei na Gado.
Sani di wi kan leri:
3:10. Te wi no e dini Yehovah nanga wi heri ati, dan wi e tapu En fu blesi wi.
3:14, 15. Fu di den priester no ben de wan bun eksempre kwetikweti, meki den Dyu no ben e si en leki wan prenspari sani moro fu dini Gado. Den wan di e teki fesi na ini a Kresten gemeente musu de wan bun eksempre gi trawan.—1 Petrus 5:1-3.
3:16. Yehovah e hori den wan na prakseri di abi frede gi en èn di de getrow na en. A e memre den èn a sa kibri den te a sa pori na ogri grontapu fu Satan. Dati meki wi musu abi a fasti bosroiti fu tan getrow na Gado.—Yob 27:5.
4:1. A dei te sma sa musu tyari frantwortu na Yehovah, dan „taki” nanga „rutu” sa abi a srefi kaba. Iya, yongu pikin sa kisi a srefi strafu di a papa nanga mama fu den sa kisi. A no de fu taki dati papa nanga mama e tyari bigi frantwortu fu den pikin fu den! Kresten papa nanga mama musu meki ala muiti fu kweki den pikin fu den na wan fasi di Gado feni bun, èn den musu meki muiti tu fu tan abi wan bun nen na en.—1 Korentesma 7:14.
„Abi frede gi a Tru Gado”
Suma sa kisi frulusu na „a bigi dei fu Yehovah di e gi frede”? (Maleaki 4:5) Yehovah e taki: „Gi unu di abi frede gi a nen fu mi, a son fu regtfardikifasi seiker sa skèin nanga dresi na ini den frei fu en; èn unu seiker sa go èn drai a gron neleki fatu yongu kaw.”—Maleaki 4:2.
„A son fu regtfardikifasi”, namku Yesus Krestes, e tan skèin na tapu den wan di abi frede gi a nen fu Gado, èn den sma disi e kisi a bun-ati fu Yehovah (Yohanes 8:12). Gi den sma disi a de sosrefi leki wan „dresi na ini den frei fu en”, iya, den e kon krosibei baka na Gado nownow kaba, èn na ini a nyun grontapu fu Gado, den no sa abi nowan enkri siki noso problema moro (Openbaring 22:1, 2). Den sma disi e prisiri èn den breiti, èn fu dati ede den e tyari densrefi „neleki fatu yongu kaw”. Fu di wi sa kisi den blesi dati, meki wi musu gi yesi na a rai disi fu Kownu Salomo: „Abi frede gi a tru Gado èn hori yusrefi na den komando fu en. Bika disi na a plekti fu libisma.”—Preikiman 12:13.
[Prenki na tapu bladzijde 26]
A profeiti Maleaki ben de wan fayafaya èn getrow futuboi fu Gado
[Prenki na tapu bladzijde 29]
Den sani di wi e leri sma musu kruderi nanga Bijbel
[Prenki na tapu bladzijde 29]
Den futuboi fu Yehovah e lespeki a frubontu di den meki nanga a trowpatna fu den