Go na content

Go na table of contents

Edepenti fu a buku Markus

Edepenti fu a buku Markus

A Wortu fu Yehovah de libilibi

Edepenti fu a buku Markus

NA EVANGELIETORI fu Markus na a moro syatuwan fu ala den fo Evangelietori. Yohanes Markus skrifi a buku disi sowan 30 yari baka di Yesus Krestes dede èn opo baka. Na ini a buku disi furu span tori skrifi di e taki fu Yesus en diniwroko di a du dri nanga afu yari langa.

Soleki fa a sori, a buku Markus skrifi gi sma di no de Dyu, spesrutu gi Romesma. A buku disi e sori tu taki Yesus na a Manpikin fu Gado di e du wondru èn di e du a preikiwroko fayafaya. A buku e taki moro furu fu den sani di Yesus du, na presi fu den sani di a leri. Te wi o poti prakseri na a Evangelietori fu Markus, dan wi sa kisi wan moro tranga bribi na ini a Mesias èn wi sa kisi deki-ati fu de fayafaya preikiman di e meki a boskopu fu Gado bekènti na ini a Kresten diniwroko.—Hebr. 4:12.

A DU A DINIWROKO NA WAN TUMUSI BUN FASI NA INI GALILEA

(Markus 1:1–9:50)

Baka di Markus e taki na ini 14 vers nomo fu den sani di Yohanes a Dopuman du èn fu den sani di miti Yesus di a ben de 40 dei na ini a sabana, dan a e bigin fruteri fu den span sani di pasa na ini a diniwroko fu Yesus na ini Galilea. Fu di Markus e gebroiki a wortu „wantewante” furu leisi, meki disi e sori o prenspari a tori de.—Mark. 1:12.

A teki pikinso moro langa leki tu yari, di Yesus teki waka dri leisi fu preiki na difrenti kontren na ini Galilea. Markus skrifi den tori moro furu soleki fa den pasa baka makandra. A no e taki fu a Bergitaki, èn fu tra langa takimakandra di Yesus hori.

Piki tapu den aksi fu Bijbel:

1:15—Gi sortu sani „a reti ten” ben doro kaba? Yesus ben taki dati a reti ten ben doro kaba gi en fu bigin a preikiwroko fu en. Fu di a ben de drape leki a Sma di Gado poti leki Kownu, meki Gado Kownukondre ben kon krosibei. Opregtisma ben kan kisi deki-ati fu a preikiwroko fu en, èn den ben kan du san de fanowdu so taki Gado feni den bun.

1:44; 3:12; 7:36—Fu san ede Yesus no ben wani taki sma fruteri trawan fu den wondru di a du? Fu di sma ben kan fruteri den sani di Yesus du, na so wan fasi taki a tori kon moro span èn fu di den ben kan fruteri sani di no tru, meki Yesus no ben wani taki sma fruteri trawan den sani disi. Na presi fu dati, a ben wani taki sma si gi densrefi taki en na a Krestes èn nanga yepi fu den buweisi dati den ben kan teki den eigi bosroiti (Yes. 42:1-4; Mat. 8:4; 9:30; 12:15-21; 16:20; Luk. 5:14). Ma di Yesus ben puru ogri yeye na tapu wan man di ben libi na ini a kondre fu den Gerasasma, dan a taigi a man wan tra sani. Yesus taigi a man fu go na oso èn fu fruteri den famiriman fu en san ben pasa. Fu di sma ben taigi Yesus fu gowe fu a presi drape, meki a no ben o abi na okasi moro fu miti tra sma drape. Te sma ben o si a man èn te den ben o yere fu a man sortu bun Yesus du gi en, dan dati ben kan meki taki sma no taki ogri fu Yesus, namku taki a kiri ala den agu fu den.—Mark. 5:1-20; Luk. 8:26-39.

2:28—Fu san ede Bijbel e kari Yesus „Masra fu sabadei”? „A Wet na soso wan skaduw fu den bun sani di musu kon ete”, na so na apostel Paulus skrifi (Hebr. 10:1). Soleki fa a Wet taki, dan baka siksi wrokodei sma ben musu hori a Sabadei, èn Yesus ben dresi furu sma tapu a dei dati. A sani disi e prenki a vrede nanga den tra blesi di libisma sa kisi na ondro a Dusun Yari Tiri fu Krestes, di o kon baka te a tyari wan kaba kon na a ogri tirimakti fu Satan. Fu dati ede, a Kownu fu a Kownukondre dati na sosrefi „Masra fu sabadei”.—Mat. 12:8; Luk. 6:5.

3:5; 7:34; 8:12—Fa Markus ben kan sabi fa Yesus ben firi na ini difrenti situwâsi? Markus no ben de wan fu den 12 apostel èn a no ben de wan bun mati fu Yesus tu. Sma e bribi taki wan bun mati fu Markus, namku na apostel Petrus, ben de a sma di fruteri en den sani disi.—1 Petr. 5:13.

6:51, 52—San a tori fu „den brede ben wani taki”, èn di den disipel no ben man frustan? A ben de wan tu yuru na fesi nomo, di Yesus ben teki feifi brede nanga tu fisi, èn a ben prati dati gi 5000 mansma, sondro fu teri den umasma nanga den pikin. Den disipel no ben man frustan taki „a tori fu den brede ben wani taki” dati Yesus kisi a krakti fu Yehovah Gado fu du wondru (Mark. 6:41-44). Efu den ben frustan o bigi a krakti de di Yesus kisi, dan den no ben o fruwondru so te di Yesus waka na tapu watra na wan wondrufasi.

8:22-26—Fu san ede Yesus no meki a breniman si krin wantewante? Kande fu di Yesus ben sori switifasi gi a man, meki a no meki a si krin wantewante. A man disi ben gwenti a dungru fu wan langa pisi ten, fu di a ben breni. Fu di Yesus ben meki a man si safrisafri baka, meki en ai ben kan kon gwenti a leti fu a son.

Sani di wi kan leri:

2:18; 7:11; 12:18; 13:3. Markus e taki sortu gwenti sma ben abi, san son wortu ben wani taki, san son sma ben e bribi, èn a e taki pe son presi ben de. A du dati fu di den leisiman di no de Dyu, kande no ben o sabi den sani disi. A e tyari kon na krin taki den Fariseiman ben „hori densrefi na a gwenti fu faste”, taki korban „na wan presenti di de spesrutu gi Gado”, taki den Saduseiman „e taki dati wan opobaka no de”, èn taki sma ben kan „si” a tempel te den ben de na tapu „na Olèifbergi”. Markus no e taki kwetikweti fu sortu famiri a Mesias komoto, fu di na den Dyu moro furu ben si a sani disi leki wan prenspari sani. Markus e gi wi wan moi eksempre. Te wi e du a Kresten diniwroko noso te wi e hori wan lezing na den gemeente konmakandra, dan wi musu hori na prakseri suma na den arkiman fu wi, èn sortu kweki noso skoroleri den kisi.

3:21. Den famiriman fu Yesus no ben poti bribi na ini en. Fu dati ede, a sabi fa sma e firi te den e kisi gens fu famiriman noso te famiriman di no de na bribi e spotu den, fu a bribi fu den ede.

3:31-35. Di Yesus teki dopu, dan a tron a yeye Manpikin fu Gado, èn „a Yerusalem di de na tapusei” ben de en mama (Gal. 4:26). Sensi a ten dati, Yesus ben de moro bun nanga den disipel fu en èn den ben de moro prenspari gi en leki den trutru famiriman fu en. A sani disi e leri wi taki wi musu poti den afersi di abi fu du nanga a tru anbegi na a fosi presi na ini wi libi.—Mat. 12:46-50; Luk. 8:19-21.

8:32-34. Te sma e gi wi deki-ati fu du en safrisafri na ini a diniwroko, aladi wi sabi taki wi no musu prakseri wisrefi nomo, dan wi musu de gaw fu si taki den sortu deki-ati dati no bun kwetikweti. Wan bakaman fu Krestes musu de klariklari fu ’no teri ensrefi moro’, dati wani taki dati a no musu libi gi ensrefi moro, taki a musu weigri fu du den eigi lostu fu en, èn taki a no musu suku en eigi wini nomo. A sma musu de klariklari fu „teki en pina-postu”, san wani taki dati a musu de klariklari fu nyan pina efu dati de fanowdu, noso fu kisi syen noso fu kisi frufolgu, noso fu dede srefi fu di a de wan Kresten. A musu „tan waka” na Yesus baka èn a musu libi soleki fa Yesus ben libi. Efu wi wani tyari wisrefi leki wan disipel fu Yesus, dan wi musu leri fu no prakseri wisrefi nomo, neleki fa Krestes Yesus no ben prakseri ensrefi, èn wi musu du muiti fu tan abi a fasi disi.—Mat. 16:21-25; Luk. 9:22, 23.

9:24. Wi no musu syen fu fruteri trawan fu a bribi fu wi, noso fu aksi Gado wan moro tranga bribi.—Luk. 17:5.

A LASTI MUN

(Markus 10:1–16:8)

Na a kaba fu a yari 32, Yesus e kon „na ini a birti fu Yudea abrasei fu Yordanliba”, èn agen furu sma kon na en (Mark. 10:1). Baka di a preiki drape, a e go na Yerusalem.

Tapu 8 Nisan, Yesus de na Betania. A e sidon na tafra e nyan, di wan uma kon na ini na oso èn a e kanti switismeri oli na tapu Yesus en ede. Den tori di e taki fu a ten di Yesus kon na ini Yerusalem leki nyun kownu teleki a ten fu en opobaka, skrifi soleki fa den pasa baka makandra.

Piki tapu den aksi fu Bijbel:

10:17, 18—Fu san ede Yesus piri-ai gi wan man di kari en „Bun Leriman”? Fu di Yesus ben weigri taki sma kari en so, meki na so fasi a meki Yehovah kisi glori èn a sori taki a tru Gado na a sma fu pe ala bun sani e komoto. Boiti dati, Yesus poti prakseri na a moro prenspari tru tori, namku taki Yehovah Gado wawan, a Mekiman fu ala sani, abi a reti fu taki san bun èn san no bun.—Mat. 19:16, 17; Luk. 18:18, 19.

14:25—San Yesus ben wani taki di a taigi den getrow apostel fu en: „Mi no sa dringi a win moro, teleki a dei di mi o dringi a nyun win na ini a kownukondre fu Gado”? Yesus no ben taki dati trutru win de na ini hemel. Ma fu di son leisi a de so taki win e prenki prisiri, meki Yesus ben taki dyaso fu a prisiri di a ben o abi te a ben o de na ini a Kownukondre makandra nanga den salfu bakaman fu en di kisi wan opobaka.—Ps. 104:15; Mat. 26:29.

14:51, 52—Suma ben de a yonkuman di „lon gowe nanga sososkin”? Markus wawan e taki fu a tori disi, èn fu dati ede wi kan frustan taki Markus ben e taki fu ensrefi.

15:34—Yesus ben sori taki a no ben abi nofo bribi di a taki: „Mi Gado, mi Gado, fu san ede yu gowe libi mi?” Nôno. Aladi wi no sabi seiker fu san ede Yesus ben taki a sani disi, toku den wortu fu Yesus e sori kande taki a ben sabi taki Yehovah no ben e kibri en moro. Yehovah ben du dati, so taki En Manpikin ben kan sori taki a tan getrow dorodoro di a kisi a moro hebi tesi. A kan de so tu taki Yesus taki a sani disi fu di a ben wani meki den wortu na ini Psalm 22:1, di abi fu du nanga en, kon tru.—Mat. 27:46.

Sani di wi kan leri:

10:6-9. Gado wani taki trowpatna tan nanga makandra. Fu dati ede, na presi taki masra nanga wefi wani brokotrow wantewante te den e kisi problema, den musu meki muiti fu fiti Bijbel gronprakseri na ini den libi, so taki den man lusu iniwan fu den problema di kan kon na ini a trowlibi.—Mat. 19:4-6.

12:41-44. Na eksempre fu na pôti uma di lasi en masra na ini dede, e leri wi taki wi musu gi bijdrage nanga wi heri ati fu horibaka gi a tru anbegi.

[Prenki na tapu bladzijde 29]

Fu san ede Yesus taigi a man disi fu fruteri en famiriman ala den sani di pasa nanga en?