Prakseri Yehovah doronomo

„Mi e prakseri Yehovah doronomo.”—PS. 16:8.

1. Sortu krakti den tori na ini Bijbel kan abi na wi tapu?

A WORTU fu Yehovah abi tumusi moi tori na ini di e sori fa A handri nanga libisma. Bijbel e taki fu furu sma di Gado ben gebroiki fu meki a wani fu En kon tru. A no de fu taki dati den sani di den sma disi taki èn du, a no moi tori nomo di skrifi na ini Bijbel. Na presi fu dati, den tori disi kan yepi wi fu kon moro krosibei na Gado.—Yak. 4:8.

2, 3. San den wortu fu Psalm 16:8 wani taki?

² Wi alamala kan kisi wini fu den tori na ini Bijbel di abi fu du nanga sma di furu fu wi sabi. Fu eksempre, wi kan leri furu fu Abraham, Sara, Moses, Rut, David, Ester, na apostel Paulus, nanga tra sma. Ma wi kan kisi wini tu fu den Bijbel tori di abi fu du nanga sma di wi no sabi furu fu den. Te wi e denki dipi fu den Bijbel tori disi, dan dati kan yepi wi fu du a sani disi di a psalm skrifiman ben taki: „Mi e prakseri Yehovah doronomo. Fu di a de na mi reti-anusei, meki den no sa meki mi degedege” (Ps. 16:8). San den wortu disi wani taki?

³ Nofo tron te wan srudati ben e feti, dan a ben e hori en feti-owru na ini en reti-anu. Fu di a ben e hori a skelt fu en na ini en kruktu-anu, meki a reti-anusei fu en no ben e kisi kibri. Ma efu wan mati ben e feti na en reti-anusei, dan a ben e kisi kibri. Te wi e tan prakseri Yehovah èn e du a wani fu en, dan a sa kibri wi. Sobun, meki wi luku fa spesrutu tori na ini Bijbel kan tranga a bribi fu wi, so taki wi „e prakseri Yehovah doronomo”.

Yehovah e piki den begi fu wi

4. Gi wan eksempre fu Bijbel di e sori taki Gado e piki den begi fu sma.

⁴ Te wi e prakseri Yehovah doronomo, dan a sa piki den begi fu wi (Ps. 65:2; 66:19). A tori fu Eliyeser, di kande ben de a moro owru futuboi fu Abraham, e sori taki a sani disi tru. Abraham ben seni en go na Mesopotamia fu go suku wan wefi gi Isak, èn a wefi dati ben musu abi frede gi Gado. Eliyeser begi Gado fu tiri en, èn di a si taki Rebeka gi den kameili fu en watra, dan a kon frustan taki Gado ben piki a begi fu en. Fu di Eliyeser ben abi a gwenti fu begi Gado, meki a feni na uma di tron a lobi wefi fu Isak (Gen. 24:12-14, 67). A no de fu taki dati a futuboi fu Abraham ben musu go du wan aparti sortu wroko. Ma wi musu abi a srefi frutrow leki Eliyeser taki Yehovah e arki den begi fu wi, a no so?

5. Fu san ede wi kan taki dati Yehovah kan piki a begi fu wi, srefi te wi e begi syatu na ini wi ati?

⁵ Son leisi, a de fanowdu taki wi e begi Yehovah esi-esi fu yepi wi. Wan leisi, Kownu Artakserkses fu Persia ben si taki Nehemia, a man di ben e kanti win gi en, ben e firi brokosaka. A kownu aksi en: „San yu wani mi du gi yu? Wantewante [Nehemia] begi a Gado fu hemel.” Soleki fa a sori, dan Nehemia ben begi na ini en ati, èn a no ben kan begi langa. Ma toku Gado piki a begi fu Nehemia, fu di a kownu yepi en so taki a ben kan bow den skotu fu Yerusalem baka. (Leisi Nehemia 2:1-8.) Iya, Gado kan piki den begi fu wi, srefi te wi e begi syatu na ini wi ati.

6, 7. (a) Fa Epafras de wan eksempre gi wi te a abi fu du nanga begi? (b) Fu san ede wi musu begi gi trawan?

⁶ Bijbel e gi wi a rai fu „begi gi makandra”, awansi a no ala ten wi e si wantewante taki Yehovah e piki den begi disi (Yak. 5:16). Epafras, „wan getrow dinari fu Krestes”, ben begi fayafaya gi den Kresten brada nanga sisa fu en. Di Paulus ben de na ini Rome, a ben skrifi wan brifi, pe a taki: „Epafras, di de wan fu unu [Kolosesma], èn sosrefi wan srafu fu Krestes Yesus, e seni taki unu odi; ala ten a e begi fayafaya gi unu, so taki te fu kaba unu kan de lepi sma di abi wan fasti overtoigi na ini ala sani di Gado wani. Fu tru, mi kan taki fu en taki a e du furu muiti gi unu, gi  den wan di de na Laodisea, èn gi den wan di de na Hièrapolis.”—Kol. 1:7; 4:12, 13.

⁷ Den foto Kolose, Laodisea, nanga Hièrapolis ben de na ini a srefi kontren fu Pikin Asia. Den Kresten na Hièrapolis ben e libi na mindri sma di ben e anbegi a falsi gado Cybele, den Kresten na Laodisea ben e libi na mindri sma di ben e suku nomo fu kon gudu, èn den Kresten na Kolose ben musu luku bun nanga den leri fu libisma (Kol. 2:8). Dati meki wi kan frustan fu san ede Epafras, di ben de fu Kolose, ben e ’begi fayafaya’ gi den Kresten na ini a foto dati! Bijbel no e taki fa Gado piki den begi fu Epafras, ma Epafras tan begi gi den Kresten brada nanga sisa fu en. Wi musu du dati tu. Aladi wi no e ’bemui na ini tra sma tori’, toku a kan taki wi sabi wan famiriman noso wan mati di e kisi hebi tesi (1 Petr. 4:15). A ben o fiti trutru fu begi gi a sma disi! Neleki fa den begi fu trawan ben yepi Paulus, na so den begi fu wi kan yepi trawan tu.—2 Kor. 1:10, 11.

8. (a) Fa wi du sabi taki den owruman fu Efeise ben frustan o prenspari a de fu begi? (b) Fa wi musu si a grani di wi abi fu begi Gado?

⁸ Sma sabi wi leki man noso uma di abi a gwenti fu begi? Baka di Paulus ben kon na den owruman fu Efeise, dan „a saka kindi makandra nanga den alamala èn a begi Gado”. Baka dati „den alamala bari krei èn den brasa Paulus èn den bosi en na wan switi fasi, fu di den ben e sari trutru di a taigi den taki den no ben o si en moro” (Tori. 20:36-38). Wi no sabi a nen fu ala den owruman dati, ma a de krin taki den ben abi switifasi èn taki den ben frustan o prenspari a de fu begi. A no de fu taki dati wi musu warderi a grani di wi abi fu begi Gado, èn wi musu ’opo den anu fu wi na wan loyaal fasi’ aladi wi e bribi taki wi hemel Tata sa piki wi.—1 Tim. 2:8.

Gi yesi na Gado na ini ala sani

9, 10. (a) San wi kan leri fu na eksempre fu den umapikin fu Selafead? (b) Fa na eksempre fu den umapikin fu Selafead kan yepi wan Kresten di no trow ete fu gi yesi na Gado te a wani trow?

⁹ Te wi e prakseri Yehovah doronomo, dan dati sa yepi wi fu gi yesi na en èn wi sa kisi blesi (Deut. 28:13; 1 Sam. 15:22). Fu dati ede, wi musu de sma di de klariklari fu gi yesi na Gado. Luku sortu denki feifi sisa ben abi. Den ben de umapikin fu Selafead di ben e libi na ini a ten fu Moses. Soleki fa a gwenti ben de na Israel, dan na manpikin ben e kisi a famirigudu fu den papa fu den. A man Selafead dede sondro fu kisi manpikin, èn Yehovah taki dati den feifi uma disi ben musu kisi a heri famirigudu, ma den ben musu du wan sani fosi. Den ben musu trow nanga manpikin fu Manase, so taki a famirigudu ben kan tan na ini a srefi lo.—Num. 27:1-8; 36:6-8.

¹⁰ Den umapikin fu Selafead ben e bribi taki sani ben o waka bun nanga den te den ben o gi yesi na Gado. Bijbel e taki: „Den umapikin fu Selafead ben du ala san Yehovah taigi Moses. Sobun, Makla, Tirsa, Hokla, Milka, nanga Noa di ben de den umapikin fu Selafead, trow nanga famiriman fu den papa. Den trow nanga man na ini a lo fu Manase, a manpikin fu Yosef. Na so a gron fu den tan na ini a lo fu den papa” (Num. 36:10-12). Den uma dati di ben e gi yesi, du san Yehovah ben taigi den fu du (Yos. 17:3, 4). Lepi Kresten di no trow ete abi a srefi bribi disi. Fu dati ede, den e gi yesi na Gado èn den e trow „soso na ini Masra”.—1 Kor. 7:39.

11, 12. Fa Kaleb sori taki a ben abi frutrow na ini Gado?

 ¹¹ Wi musu gi yesi na Yehovah na ini ala sani, neleki fa na Israelsma Kaleb ben du dati (Deut. 1:36). Baka di Israel komoto na ini katibo na Egepte na ini a di fu 16 yarihondro bifo Krestes, dan Moses seni twarfu man fu go luku na wan kibri fasi fa a kondre Kanan ben de. Ma tu fu den man disi nomo, namku Kaleb nanga Yosua, gi a pipel deki-ati fu frutrow dorodoro tapu Gado èn fu go na ini a kondre (Num. 14:6-9). Sowan 40 yari baka dati, Yosua nanga Kaleb ben de na libi ete, èn den ben e gi yesi na Yehovah na ini ala sani. Fu dati ede, Gado gebroiki Yosua fu tyari den Israelsma go na ini a Pramisi Kondre. Ma soleki fa a sori, dan den tra tin man di no ben tan getrow na Gado, dede na ini a pisi ten fu 40 yari di den Israelsma ben e libi na ini a gran sabana.—Num. 14:31-34.

¹² Leki wan owru man di ben tan na libi baka a pisi ten dati, Kaleb ben kan tanapu na fesi Yosua èn a ben kan taki: ’Mi du ala san Yehovah, mi Gado, taki.’ (Leisi Yosua 14:6-9.) Kaleb di ben abi 85 yari, aksi Yosua fu gi en a bergi kontren di Gado ben pramisi en, aladi den sma di ben e tan drape ben de feanti di ben e libi na ini foto di abi bigi skotu.—Yos. 14:10-15.

13. San wi musu du so taki Gado kan blesi wi aladi wi e kisi tesi?

¹³ Neleki Kaleb di ben de getrow èn di ben e gi yesi na Gado, wi sa kisi yepi tu fu Yehovah, te wi e ’du ala san A e taigi wi fu du’. Te problema e miti wi, dan wi sa kisi blesi aladi wi e ’du ala san Yehovah e taigi wi fu du’. Ma kande a no sa makriki fu du a wani fu Gado wi heri libi langa, neleki fa Kaleb ben du dati. Aladi Kownu Salomo ben e gi yesi na Gado na ini a bigin, toku den wefi fu en kisi en so fara fu dini falsi gado di a kon owru, èn te fu kaba „a no ben e dini Yehovah nanga en heri ati moro, neleki fa en papa David ben du” (1 Kow. 11:4-6). Awansi sortu tesi wi e kisi, meki wi gi yesi na Gado na ini ala sani, èn meki wi prakseri en doronomo.

Frutrow tapu Yehovah ala ten

14, 15. Fa den sani di Naomi ondrofeni e leri yu taki yu musu frutrow tapu Gado?

¹⁴ Wi musu frutrow tapu Gado spesrutu te wi e firi brokosaka fu di sani no e waka bun nanga wi. Prakseri na owru uma Naomi. A masra nanga den tu manpikin fu na uma disi dede. Di a gowe libi Moab èn a drai go baka na Yuda, dan a ben e sari èn a taki: „No kari mi Naomi [dati wani taki „Mi prisiri”]. Kari mi Mara [dati wani taki „Sari”], bika na Almaktiwan tyari soso sari kon na ini mi libi. Di mi gowe, mi ben abi ala sani, ma Yehovah meki mi drai kon baka nanga soso-anu. Fu san ede unu e kari mi Naomi, efu na Yehovah srefi gi mi syen, èn efu na Almaktiwan srefi meki taki nowtu miti mi?”—Rut 1:20, 21.

¹⁵ A tru taki Naomi ben e sari srefisrefi, ma te wi e leisi a buku Rut finifini, dan wi sa si taki a ben tan frutrow tapu Yehovah. Èn a situwâsi fu en kon kenki krinkrin! Rut ben trow nanga a manpikin fu Naomi, ma di a manpikin dati kon dede, dan Rut trow nanga Boas te fu kaba, èn a kisi wan boi. Naomi ben o luku a pikin gi Rut, èn Bijbel e taki: „Den uma fu a birti gi a pikin  wan nen. Den taki: ’Naomi kisi wan manpikin.’ Sobun, den kari a pikin Obed. En na a papa fu Isai, a papa fu David” (Rut 4:14-17). Te Naomi kisi wan opobaka na grontapu, dan a sa kon sabi taki Rut, di sa de na grontapu tu, tron wan afo fu Yesus, a Mesias (Mat. 1:5, 6, 16). Te sani no e go bun nanga wi, dan neleki Naomi, wi no sabi fa sani sa waka bakaten. Fu dati ede, meki wi frutrow tapu Gado ala ten, neleki fa Odo 3:5, 6 e taki: „Frutrow tapu Yehovah nanga yu heri ati èn no frutrow tapu yu eigi frustan. Poti prakseri na en na ini ala san yu e du, èn ensrefi sa meki yu pasi kon reti.”

Meki a santa yeye tiri yu

16. Fa a santa yeye fu Gado yepi spesrutu owru man na ini Israel fu owruten?

¹⁶ Te wi e prakseri Yehovah doronomo, dan a sa tiri wi nanga yepi fu en santa yeye (Gal. 5:16-18). A yeye fu Gado ben e tiri den 70 owru man di Moses ben teki fu yepi en fu „tyari den problema fu a pipel” fu Israel. Bijbel e taki soso fu Eldad nanga Medad, ma a yeye ben yepi ala den man fu tyari den frantwortu fu den (Num. 11:13-29). A no de fu taki dati den ben man tyari frantwortu, den ben abi frede gi Gado, den ben de fu frutrow, èn den ben de opregti, neleki den wan di Gado ben teki fosi den (Ex. 18:21). Na den fasi disi Kresten owruman abi na ini a ten disi.

17. Fa a santa yeye fu Yehovah ben yepi den wrokoman di ben e bow a tabernakel?

¹⁷ A santa yeye fu Yehovah ben de wan bigi yepi gi den sma di ben bow a tabernakel na ini a gran sabana. Yehovah ben poti Besaleèl leki fesiman fu a wroko di ben musu du fu bow a tabernakel. Boiti dati, Yehovah pramisi fu ’gi en a yeye fu En, fu meki a kisi koni, fu meki a frustan sani, èn fu meki a sabi fa fu du ibri sortu wroko’ (Ex. 31:3-5). Mansma di ben „sabi meki sani” ben e wroko makandra nanga Besaleèl nanga en yepiman Oholiab fu du a tumusi moi wroko dati. Boiti dati, a yeye fu Yehovah meki taki sma di ben de klariklari fu ’gi nanga den heri ati’, gi bijdrage bogobogo (Ex. 31:6; 35:5, 30-34). A srefi yeye dati e meki den futuboi fu Gado na ini a ten disi du ala san den man fu poti a Kownukondre na a fosi presi na ini den libi (Mat. 6:33). Awansi wi abi a koni fu man du spesrutu sani, toku wi musu begi Yehovah fu gi wi en santa yeye èn fu tiri wi, so taki wi kan du a wroko di A gi a pipel fu en na ini a ten disi.—Luk. 11:13.

Ala ten sori bigi lespeki gi Yehovah fu den legre

18, 19. (a) Sortu krakti a santa yeye abi na wi tapu? (b) San yu leri fu den eksempre fu Simeon nanga Ana?

¹⁸ A santa yeye e meki taki wi abi bigi lespeki gi Yehovah, so taki wi e prakseri en doronomo. Gado en pipel fu owruten ben kisi a boskopu disi: „Yehovah fu den legre — en na a Sma di yu musu si leki santa” (Yes. 8:13). Na ini Yerusalem fu a fosi yarihondro, yu ben abi tu owru sma di ben abi bigi lespeki gi Gado. Dati ben de Simeon nanga Ana. (Leisi Lukas 2:25-38.) Simeon ben abi frutrow na ini den profeititori di ben abi fu du nanga a Mesias, èn „a ben e fruwakti trowstu gi Israel”. Gado gi Simeon en santa yeye, èn a pramisi en taki a ben o si a Mesias fosi a dede. Èn na dati pasa tu. Wan dei na ini a yari 2 bifo Krestes, Maria nanga Yosef, a mama nanga a kweki papa fu Yesus, tyari Yesus go na a tempel. Nanga yepi fu a santa yeye, Simeon taki wan profeititori di ben abi fu du nanga a Mesias, èn a taki dati Maria ben o sari. A profeititori disi kon tru di Maria sari di sma spikri Yesus na wan pina postu. Ma prakseri fa Simeon ben prisiri di a teki „A Salfuwan fu Yehovah” na ini en anu! Èn a no de fu  taki dati Simeon sori den futuboi fu Gado na ini a ten disi na wan heri moi fasi fa den kan sori lespeki gi Gado!

¹⁹ Ana, na uma di a masra fu en dede, ben abi 84 yari, èn a ben abi bigi lespeki gi Gado. „Noiti a ben pasa taki na uma disi no ben de na ini a tempel.” A ben e du santa diniwroko gi Yehovah dei nanga neti „aladi a ben e faste èn a ben begi fayafaya”. Ana ben de tu na ini a tempel di den tyari a beibi Yesus kon drape. A ben de nanga tangi trutru taki a ben kan si a sma di ben o tron a Mesias bakaten! Iya, „a bigin taki Gado tangi èn a ben taki fu a pikin nanga ala sma di ben fruwakti a frulusu fu Yerusalem”. Ana ben musu fu fruteri trawan a bun nyunsu disi! Neleki Simeon nanga Ana, owru Kresten na ini a ten disi breiti srefisrefi taki den kan tan dini Yehovah leki en Kotoigi, awansi den owru.

20. Awansi wi yongu noso owru, san wi musu du, èn fu san ede?

²⁰ Awansi wi yongu noso owru, wi musu prakseri Yehovah doronomo. Te wi e du dati, dan a sa blesi a tranga muiti di wi e meki fu fruteri trawan fu a kownumakti fu en èn fu den tumusi moi sani di a e du (Ps. 71:17, 18; 145:10-13). Ma efu wi wani sori lespeki gi Yehovah, dan wi musu sori den fasi fu En. San tra Bijbel tori kan leri wi fu den fasi disi?

San yu ben sa piki?

• Fa wi du sabi taki Yehovah e arki den begi fu sma?

• Fu san ede wi musu gi yesi na Gado na ini ala sani?

• Fu san ede wi musu frutrow tapu Yehovah ala ten, awansi wi e firi brokosaka?

• Fa a santa yeye fu Gado e yepi a pipel fu en?

[Aksi fu a tori disi]

[Prenki na tapu bladzijde 4]

Yehovah piki a begi fu Nehemia

[Prenki na tapu bladzijde 5]

Te wi e prakseri fa sani ben waka gi Naomi, dan dati sa yepi wi fu frutrow tapu Yehovah