Go na content

Go na table of contents

Fiti yusrefi te dati de fanowdu

Fiti yusrefi te dati de fanowdu

Fiti yusrefi te dati de fanowdu

„Tan memre den . . . taki den musu de sma di e fiti densrefi makriki na trawan.”—TIT. 3:1, 2.

1, 2. Fa Bijbel e sori wi taki wi musu fiti wisrefi noso saka wisrefi, èn fu san ede a bun fu du dati?

YEHOVAH, wi lobi Tata na hemel, koni pasa marki. Wi e suku a tiri fu en fu di na en meki wi (Ps. 48:14). A Kresten disipel Yakobus e skrifi taki „a koni fu Gado e meki taki wan sma de krin, èn a e meki sosrefi taki a lobi vrede, a de klariklari fu fiti ensrefi [noso fu saka ensrefi], a de klariklari fu gi yesi, a de klariklari fu sori sari-ati èn fu du bun, a no lobi a wan sma moro a trawan, èn a no e hoigri”.—Yak. 3:17.

2 Na apostel Paulus gi wi a rai disi: „Meki ala sma kon sabi taki unu de klariklari fu fiti unsrefi [noso fu saka unsrefi]” (Fil. 4:5). * Krestes Yesus na Masra èn sosrefi Edeman fu a Kresten gemeente (Ef. 5:23). A de prenspari trutru taki ibriwan fu wi e saka ensrefi na ondro a tiri fu Krestes, èn taki wi e fiti wisrefi na trawan!

3, 4. (a) Fruteri sortu wini wi sa kisi te wi e fiti wisrefi. (b) Na sortu sani wi sa poti prakseri?

3 Wi sa kisi wini te wi de klariklari fu fiti wisrefi te dati de fanowdu. Fu eksempre: Baka di skowtu na ini Ingrisikondre kon sabi taki ogri-ati sma ben wani du ogri nanga den sma di ben o frei nanga opolani, dan den poti nyun wet fu kibri den sma dati. Wan fu den wet dati ben de taki sma no ben mag tyari spesrutu sani go moro na ini opolani, èn furu sma ben de klariklari fu hori densrefi na a wet disi. Te wi e rèi oto, dan wi e bosroiti fu rèi pikinso moro safri te dati de fanowdu, fu di wi no wani taki ongoloku pasa.

4 Gi furu fu wi a no makriki fu fiti wisrefi. San sa yepi wi? Wi sa luku dri sani di wi musu hori na prakseri te a abi fu du nanga a fiti di wi musu fiti wisrefi. Dati na a reide fu san ede wi musu fiti wisrefi, a fasi fa wi e si tiriman nanga sma di e teki fesi, èn o ten a de fanowdu fu fiti wisrefi.

Fu san ede wi musu fiti wisrefi?

5. Soleki fa a Wet di Gado ben gi Moses ben sori, dan wan srafu ben kan bosroiti fu tan dini a masra fu en. San ben kan meki taki a teki a bosroiti dati?

5 Wan eksempre fu owruten e sori wi krin san na a yoisti reide fu san ede wi musu fiti wisrefi. A Wet di Gado ben gi Moses, ben e sori taki den Hebrewsma di ben tron srafu ben musu kon fri na ini a di fu seibi yari di den ben e dini leki srafu, noso na ini a Yubelyari, awansi sortuwan fu den okasi disi ben kon fosi. Ma wan sma ben kan bosroiti fu tan wan srafu. (Leisi Exodus 21:5, 6.) Fu san ede wan srafu ben o bosroiti fu du dati? Na a lobi di a srafu ben abi gi a masra fu en ben o meki taki a bosroiti fu tan dini a masra disi di ben e libi bun nanga en.

6. Fa a lobi di wi abi gi trawan e yepi wi fu fiti wisrefi na den?

6 Na so a de tu taki a lobi di wi abi gi Yehovah e meki taki wi e gi wisrefi abra na en, èn wi e tan dini en soleki fa wi ben pramisi (Rom. 14:7, 8). Na apostel Yohanes ben skrifi: „Disi na san a lobi fu Gado wani taki, dati wi e hori wisrefi na den komando fu en; ma toku den komando fu en no de wan hebi” (1 Yoh. 5:3). A lobi disi no e suku en eigi bun (1 Kor. 13:4, 5). A lobi di wi abi gi trawan e meki taki wi e fiti wisrefi na den, iya, wi e hori a bun fu den na prakseri. Na presi taki wi e denki wisrefi nomo, wi e suku a bun fu trawan.—Fil. 2:2, 3.

7. Fu san ede a de prenspari fu fiti wisrefi na ini a diniwroko fu wi?

7 Wi no musu taki noso du sani di kan meki trawan naki futu (Ef. 4:29). Iya, te wi abi lobi gi trawan, dan wi no sa du sani di kan tapu pasi gi sma fu tra kulturu èn gi sma di kweki tra fasi leki wi, fu tron anbegiman fu Yehovah. Nofo tron disi wani taki dati wi sa musu fiti wisrefi. Wi no sa de nomonomo fu du sani soleki fa wi wani. Fu eksempre, sisa di e dini leki zendeling na ini wan tra kondre, ben kan abi a gwenti fu moi densrefi na wan spesrutu fasi, noso fu weri spesrutu krosi. Ma sma na ini son kondre e si uma di e du den sortu sani disi leki uma di no e tyari densrefi na wan fasi di fiti. Fu di den sisa no wani taki den sma dati naki futu, meki den e fiti densrefi, èn den no de nomonomo fu du sani soleki fa den gwenti.—1 Kor. 10:31-33.

8. Fa a lobi di wi abi gi Gado kan yepi wi fu tyari wisrefi leki „a moro lagiwan”?

8 A lobi di wi abi gi Yehovah e yepi wi fu no abi heimemre. Baka di den disipel ben e haritaki nanga makandra suma fu den ben de a moro bigiwan, dan Yesus teki wan pikin-nengre èn a poti en tanapu na den mindri. A taigi den: „Efu wan sma e teki a yongu pikin disi na ini mi nen, dan a sma dati e teki mi tu; èn a sma di e teki mi, e teki a sma sosrefi di seni mi kon. Bika a sma di e tyari ensrefi leki a moro lagiwan fu un alamala, na a sma dati bigi” (Luk. 9:48; Mark. 9:36). Kande wi feni en muilek fu tyari wisrefi leki „a moro lagiwan”. Fu di wi na sondu libisma di kan kisi heimemre, meki wi e suku biginen son leisi. Ma te wi abi sakafasi, dan dati sa yepi wi fu sori lespeki gi trawan. Disi na wan tra fasi fa wi e fiti wisrefi.—Rom. 12:10.

9. Fa wi kan sori taki wi de klariklari fu saka wisrefi?

9 Wan tra fasi fa wi kan fiti wisrefi, na te wi e sori lespeki gi den wan di Gado poti fu teki fesi. Ala tru Kresten sabi o prenspari a de fu saka densrefi na ondro den wan di e teki fesi. Na apostel Paulus ben meki den Korentesma frustan a tori disi krin. A ben taki: „Ma mi wani fu unu sabi taki Krestes na a ede fu ibri man; a man na a ede fu na uma, èn Gado na a ede fu Krestes.”—1 Kor. 11:3.

10. Te wi e saka wisrefi na ondro a tiri fu Yehovah, dan san dati e sori?

10 Te wi e saka wisrefi na ondro a tiri fu Gado, dan dati e sori taki wi abi a frutrow taki a sa sorgu wi leki wan lobi Tata. A sabi ala san e pasa, èn a kan blesi wi gi den sani di wi e du. A bun fu hori disi na prakseri te trawan no e handri na wan lespeki fasi nanga wi, noso te den e puru atibron na wi tapu. Paulus ben skrifi: „Efu a kan, efu a e didon na unu, dan libi na ini vrede nanga ala sma.” Paulus ben sori taki a rai disi prenspari srefisrefi. A ben taki: „No teki refensi, mi lobiwan, ma libi en gi na atibron fu Gado; bika Gado Buku taki: ’Na mi o teki refensi; mi o pai den baka gi den ogri di den du, na so Yehovah taki.’”—Rom. 12:18, 19.

11. Fa wi kan sori taki wi e saka wisrefi na ondro a tiri fu Krestes?

11 Wi musu saka wisrefi tu na ondro den wan di Gado poti fu teki fesi na ini a Kresten gemeente. Openbaring kapitel 1 e taki fu Krestes Yesus di e hori den „stari” fu a gemeente na ini en reti-anu (Openb. 1:16, 20). Na a fosi presi den „stari” disi e prenki grupu salfu owruman, ma a wortu „stari” abi fu du tu nanga den grupu owruman di e tiri den skapu na ini den gemeente. Den owruman dati di Gado poti fu teki fesi, e saka densrefi na ondro a tiri fu Krestes èn den e handri na wan switi fasi nanga trawan, neleki fa Krestes ben du dati. Ala den sma na ini a gemeente e saka densrefi na ondro a seti fu „a getrow èn koni srafu” di Yesus poti fu gi wi nyanyan na a reti ten (Mat. 24:45-47). Nownowde wi de klariklari fu poti prakseri na den sani disi di wi e leri èn fu fiti den na ini wi libi. Na so wi e sori taki wi e saka wisrefi na ondro a tiri fu Krestes, èn disi e yepi wi fu libi na ini vrede èn na ini wánfasi nanga makandra.—Rom. 14:13, 19.

O ten wi musu saka wisrefi na ondro trawan?

12. Fu san ede wi no kan saka wisrefi ala ten na ondro tiriman?

12 Ma te wi e saka wisrefi, dan dati no wani taki dati wi musu du sani di no e kruderi nanga a bribi fu wi, noso taki wi musu pasa den gronprakseri fu Gado. San den fosi Kresten du di den kerki fesiman ben komanderi den fu no leri sma sani moro di ben abi fu du nanga Yesus? Petrus nanga den tra apostel ben taki sondro frede: ’Wi musu gi yesi na Gado na presi fu libisma’ (Tori. 4:18-20; 5:28, 29). Sobun, te tiriman na ini a ten disi e gens wi fu preiki a bun nyunsu, dan wi no musu tapu nanga a wroko dati, ma wi sa suku tra fasi fu preiki, sondro fu afrontu den tiriman dati. Te wi no mag preiki oso fu oso, dan wi kan suku tra fasi fu miti sma èn fu tan du a wroko di Gado gi wi fu du. Na so a de tu taki te „den tiriman” e tapu wi fu hori konmakandra, dan wi e kon makandra na ini pikin grupu, sondro taki trawan sabi fu dati.—Rom. 13:1; Hebr. 10:24, 25.

13. Fa Yesus sori taki wi musu saka wisrefi na ondro den wan di abi makti?

13 Na ini a Bergitaki fu en, Yesus ben sori fu san ede wi musu saka wisrefi na ondro den wan di abi makti: „Efu wan sma wani tyari yu go na krutu èn a wani teki yu krosi, dan meki a teki yu dyakti tu; efu wan sma di abi makti, e dwengi yu fu waka wán kilometer nanga en, dan waka tu kilometer nanga en” (Mat. 5:40, 41). * Te wi e broko wi ede nanga trawan èn te wi wani yepi den trutru, dan wi sa du moro leki san den e fruwakti fu wi.—1 Kor. 13:5; Tit. 3:1, 2.

14. Fu san ede wi noiti no musu horibaka gi sma di fadon komoto na bribi?

14 Ma noiti wi musu horibaka gi sma di fadon komoto na bribi, soso fu di wi wani saka wisrefi na ondro trawan. Wi musu abi a fasti bosroiti fu no horibaka gi den sma disi, fu di wi no wani tyari falsi leri kon na ini a tru anbegi, èn wi no wani pori a wánfasi na ini a gemeente. Disi na san Paulus ben taki fu „falsi brada”: „Wi no ben saka wisrefi na ondro den man disi, nôno, wi no ben du dati fu wan momenti srefi, so taki unu kan tan abi a waarheid fu a bun nyunsu” (Gal. 2:4, 5). Wi no e kisi fu du so furu nanga sma di fadon komoto fu a bribi. Ma efu toku wi e kisi fu du nanga den sortu sma disi, dan wi leki getrow Kresten sa tan du san reti.

Owruman musu de klariklari fu fiti densrefi

15. Fa Kresten owruman kan fiti densrefi te den e kon makandra?

15 Wan fu den fasi di owruman musu abi, na taki den musu de klariklari fu fiti densrefi. Paulus ben skrifi: „Na opziener musu de wan sma di e fiti ensrefi makriki na trawan” (1 Tim. 3:2, 3). A sani disi de tumusi prenspari, spesrutu te owruman e kon makandra fu taki fu sani di abi fu du nanga a gemeente. Fosi den e teki wan bosroiti, dan ibriwan fu den de fri fu taki krin fa a e denki, aladi a no de fanowdu taki ibriwan fu den e taki wan sani. Te den owruman e taki nanga makandra fu wan afersi, dan a kan taki wan fu den e kisi wan tra denki fu a tori te trawan e poti prakseri na Bijbel gronprakseri di abi fu du nanga a tori dati. Wan lepi owruman no sa hori nomo na en eigi denki, ma na presi fu dati a sa fiti ensrefi. Kande ibriwan fu den ben e denki tra fasi fu a tori na ini a bigin. Ma owruman di abi sakafasi èn di de klariklari fu fiti densrefi, e begi Gado fu yepi te den e poti prakseri na afersi fu a gemeente. Disi e yepi den fu tan na ini wánfasi.—1 Kor. 1:10; Leisi Efeisesma 4:1-3.

16. Fa wan Kresten owruman musu handri nanga den skapu?

16 Wan Kresten owruman ala ten musu pruberi fu du sani soleki fa Gado wani. Dati musu de fu si tu na ini a fasi fa a e tiri den skapu. Iya, a musu hori den skapu na prakseri, èn a musu sori switifasi gi den. Petrus ben skrifi: „Luku den skapu fu Gado di a gi unu fu sorgu, èn no du dati neleki na dwengi wan sma dwengi unu, ma du dati nanga prisiri; no du en tu fu di unu lobi fu kisi wini na wan fasi di no fiti, ma du en fu di unu e angri fu dini trawan.”—1 Petr. 5:2.

17. Fa ala sma na ini a gemeente kan sori lespeki gi makandra?

17 Owrusma na ini a gemeente e warderi a yepi di den e kisi fu den wan di yongu moro den, èn den e sori lespeki gi den. Na a tra sei, yonguwan e sori lespeki gi den wan di owru moro den èn di e dini Yehovah furu yari kaba (1 Tim. 5:1, 2). Kresten owruman e luku sortu brada kan teki frantwortu, èn den e leri den fa den kan yepi fu sorgu gi den skapu fu Gado (2 Tim. 2:1, 2). Ibri Kresten musu teki a rai disi di Paulus ben gi: „Gi yesi na den wan di e teki fesi na un mindri èn saka unsrefi na den ondro, bika den e sorgu unu; den e du disi leki sma di sa musu gi frantwortu fu dati; na so fasi den kan du disi nanga prisiri èn den no sa du dati nanga geme, bika disi no ben o bun gi unu.”—Hebr. 13:17.

Fiti unsrefi na ini na osofamiri

18. Fu san ede a bun te den memre fu na osofamiri de klariklari fu fiti densrefi?

18 Den memre fu na osofamiri musu de klariklari tu fu fiti densrefi na makandra. (Leisi Kolosesma 3:18-21.) Bijbel e sori sortu frantwortu ibri memre fu na osofamiri abi. A papa na a ede fu a wefi fu en, èn na en abi a moro bigi frantwortu fu gi den pikin fu en leri. A wefi musu lespeki en masra leki na edeman fu en, èn den pikin musu gi yesi na ini ala sani, fu di dati e plisi Masra. Te ibri memre fu na osofamiri e fiti ensrefi te dati de fanowdu, dan den e yepi fu sorgu taki wánfasi nanga vrede de na ini na osofamiri. Bijbel abi wan tu eksempre di e yepi wi fu kon frustan a tori disi moro bun.

19, 20. (a) Sori fa a fasi fa Eli fiti ensrefi, e difrenti fu a fasi fa Yehovah fiti ensrefi. (b) San papa nanga mama kan leri fu den eksempre disi?

19 Di Samuel ben de wan pikin boi ete, dan Eli ben e dini leki granpriester na ini Israel. Ma Hofni nanga Pinehas, den manpikin fu Eli, ben de „wisiwasi man” di no ben „abi lespeki gi Yehovah”. Eli ben yere fu den ogri di den ben e du, namku taki den ben e du hurudu nanga den uma di ben e wroko na a mofodoro fu a konmakandra-tenti. San a du? Eli taigi den manpikin fu en taki efu den ben e sondu teige Yehovah, dan nowan sma ben o man begi gi den. Ma a no gi den piri-ai, èn a no gi den trangaleri. A sani disi meki taki den manpikin fu Eli tan du ogri. Te fu kaba, Yehovah bosroiti taki den ben musu kisi dedestrafu, èn Yehovah ben abi leti fu du dati. Di Eli yere taki den manpikin fu en dede, dan ensrefi fadon dede. Dati ben de wan sari sani fu tru! A de krin taki a no ben bun taki Eli ben libi den manpikin fu en fu tan du ogri.—1 Sam. 2:12-17, 22-25, 34, 35; 4:17, 18.

20 Ma luku fa Gado handri tra fasi nanga den engel manpikin fu en. A profeiti Mikaya ben kisi wan tumusi moi fisyun pe a si fa Yehovah ben konmakandra nanga den engel fu En. Yehovah aksi den engel sortuwan fu den ben kan kori na ogri Kownu Akab fu Israel, so taki wan kaba ben kan kon na a tiri fu en. Yehovah arki san den difrenti engel manpikin fu en ben abi fu taki. Ne wan fu den engel taki dati a ben o tyari wan kaba kon na a tiri fu na ogri kownu disi. Yehovah aksi en fa a ben o du dati. Yehovah ben agri nanga san na engel ben taigi en, èn A seni en fu go du san a ben abi na prakseri (1 Kow. 22:19-23). A fasi fa Yehovah fiti ensrefi, e leri wi fu du a srefi na ini na osofamiri, a no so? A bun te wan Kresten papa e arki san en wefi nanga en pikin abi fu taki. Na a tra sei, wefi nanga pikin musu sabi taki baka te den taki fa den e denki noso san den wani, dan den sa musu fiti densrefi na a rai fu a sma di Gado poti fu bosroiti te fu kaba san musu pasa.

21. Na sortu tori wi sa poti prakseri na ini a tra artikel?

21 Wi de nanga tangi trutru taki Yehovah e memre wi na wan lobi-ati fasi fu fiti wisrefi, so taki wi kan kisi wini! (Ps. 119:99) Na ini a tra artikel wi sa luku fa wi kan abi wan koloku trowlibi te wi e fiti wisrefi te dati de fanowdu.

[Futuwortu]

^ paragraaf 2 Na apostel Paulus ben gebroiki wan Griki wortu di muilek fu vertaal nanga wán wortu nomo. A wortu dati wani taki: fiti yusrefi noso saka yusrefi, soleki fa wi sa si na ini na artikel disi.

^ paragraaf 13 Luku na artikel „Efu wan sma e dwengi yu fu du wan sani gi en”, na ini A Waktitoren fu 15 februari 2005, bladzijde 23-26.

San yu ben sa piki?

• Sortu wini wi sa kisi te wi de klariklari fu fiti wisrefi?

• Fa owruman kan sori taki den de klariklari fu fiti densrefi?

• Fu san ede a bun te den memre fu na osofamiri e fiti densrefi?

[Aksi fu a tori disi]

[Prenki na tapu bladzijde 4]

Owruman e handri na wan switi fasi nanga trawan, neleki fa Krestes ben e du dati

[Prenki na tapu bladzijde 6]

Gemeente owruman di de klariklari fu fiti densrefi sa de na ini wánfasi te den e begi Gado fu yepi den te den e poti prakseri na afersi fu a gemeente